Full text of "Miscellanea Curiosa, sive Ephemiridum Medico-Physicarum Germanicarum Academiae Naturae Curiosorum"

See other formats

"5 RN o MN
€ SHARMA 3 QUERN
Jos | DRURELUDE i DN inis 1 dus TRUE
Wr VP m v CRM
JM up t M 3 SEHRENSRGINRNEN
de Mit HIR GS ; habs j BIS u BN Ru
| e A ; i ) 2 EA il à i N A PH s 1 RN :
5 JJ j ? NE i nM " on 1 GRE
GRE WR | 1 ue
" r7 i it ES ias B
EN TRRNRBIAMN i ND Be UH SS t
7 à MW ds MENS
e DESSEN UN
D RENNUNN S
Hi 1 / t N 8 s
Eo DN |
7 UÜ : E
MN di n H :
Ia torn , RN
? 5
Ma. OH
» ha nh |
dus bon
5 i BS
i Hw SN W '
t dee QU | Ton
d Pee oP cer
A NATUS uh! TOF 1 | n E B e D hh Ton M » in ! iu S net mans
i BEP sa P C RONN GRNNR E RR EDDA
(CU PR PPAR Rm Nu n int " 2 AM
"4 MASS x 431] hh - ROO Ne M E diss Stu. Wu ;
4 wiblppiinhanhmidn mopt SOOO OTIOG OIN Urs ;
; n RURSUS ROLLS PE t! i ui
nm d T D th B RUNBONBHS gu i Oudend: :
NORRIS BSEL CHANNEL ten RRIQUAIGESN n
S iD MM MNMDN AN SEU tae US AQ ETT UROO
Ny oy Pu Mss n DER dI ise mM MY
S. N ! ata OUO MM 5. Hy M H à »
is espana iR PAN NR EDI
» , HM SH r ?
MM ! !
P Ns
Md i:
; 2 IN
D WE
NEU SR. DOC
p9- De *
2t 3 « hh *
v q M
eH i
TD e i no
HOSSIBGOO NBUDU ORIS SOR DH IUUD DIRE
"a y 1 UTRUM i "n a Hu n Duda
7 ibat BESHRAREINDNE nt " o s di tiis sitis
| "nib Ihn ODD hip ene pmtt nas i FA
RD m GODO OPE OF RRCODOSTMRETE GRE
POPULO DOGS HOO DODOO OU REOR
C4 d LOIN CENTER It T aGh tnde H 4 Sp Mai TERTIA
; ihrerseits
d MUN HIOQUHT: HM iinbun Bst epotlsttiunen
^ BLAME bb nn Ode HEN EG "nh | dur RN:
Woven pom pant PEN RIRU aS
D A Phu Mi t "i à sun ENTIRE B
ROC innt PR pid MAT. Puer
? RNN 4 DIIS s à NTSIENLY
- 4 on Wn dua i j komm a
: iu if; APIS j N Us int ? Hs dun
yj use
iy 1 esie RERUM B
i jns HAQUN i Apud
Ivy "y ERR » i : SIR
Nis s » HU Mio H V
; rn Hupu Ü
] pi 2 " / ! |
| And d 4
y Wd
H ;

Hia
M nifi H
2 nes i
Je 15 Il
UT
6i Ber
ML
FOE
dna

m"
e --
DX
Su e ee:
a
- C
: zem -
Mu em Ua dade ri
MIT eur. m
hr se ar Ceci
Dee u "
VET:
cot.»
ete e
mic et

2
] dot By 0st

9i riu T n" Hi B
PET HETEL OTT d S
GT upra ;

* 3 BN M nJ

i
S
"u
:

RUN

Sr
Tek.
TAM eelys
icm

I
WINES wi
Le

-. á

[071

EX LIBRIS
IBLIOTHE
CONR:AB UFFE

F4
zE
Oo

DECURI/E v
. ANNORUM SECUND/ZE.
MISCELLANEORUM
^ . MEDICO-PHYSICORUM

EPHEMERIDUM
oes GERMANICARUM
ANNUS PRIMUS. |

| MISCELLANEA CURIOSA

SIFE

EPHEMERIDUM

MEDICO - PHYSICARUM
GERMANICARUM
ACADEMI/E
NATUR/ZE CURIOSORUM, -
DECURI/E II.

ANNUS PRIMUS,
Anni M. DC. L XXXII.
-. Celeberrim br m Virorum,

Tina Medicorum, tim Aliorum Eruditorum in osa
extra Eam

OBSERVATIONES
MEDICAS, PHYSICAS, CHYMICAS,
ec 0n

MATHEMATICAS.

777
APPENDICE..

NORIMBERGA,
Sumpribus WorreANc: MaunirIP ENDTERI,
ANNO M. DC LXXXIIÍ.

&3:(0:8€

CCP

cu uu E

$e Oc Asa
POTENTISSIMO :
AC

INVICTISSIMO
ROMANORUM

^ IMPERATORI

ote MM

PERPETUO AUGUSIO,
GERMANLE,
HUNGARIA,
BOHEMLE,
DALMATIA,

—- CROATLE
SCLAVONLZ,

REGI,
b

ARCHI-

3:0: EC ^s EM
ARCHIDUCI AUSIRI/E,
BURGUNDLA, |
BRABANTIZ,
STIRIZ,
CARINTHL£E,
CARNIOL/E,

MARCHIONI
| MORAVIE,
DUCI
LUCEMBURGI,

ác
SUPER. & INFER.
SILESIJE,
WIRTEMBER.GJE & TECKJE,
PRINCIPI SVEVIZ,
OMIIIq 1
HABSPURGI, TYROLIS, |
FERRETIS,. .
KYBUR.GI & GORITLIE,

&c, &c

AUGU.

AUGUSTISSIME

IMPERATOR.

| faftis Veterum,horumque certioribus
zLtefübus nummis fidem damus, in ufü
rlolemnti erat vota Deo nuncupare pro
falute Czfaris Augufti, Deo, Conferva-
—^. tori Patris patriz, non minus ac folve-
re. Fiebat id quotannis , ordine menfium ftatio-.——
nem priftinam occupante ; feoríim vero fingulo
decennio , five gelti cus , five ludorum de-

2 cecnna-

| 93:0:8m — |
cennalium recurfu , capite velato , togato cor-
pore. Edi
Sufcepit & Academia Nature Curioforum
vota hactenus humillima pro falute Majeftatis V e-
ftrz, & decennio expleto folvit jam DEO Ier
Optimo Ter Maximo , aliajue de integro fufci-
pit , fimul ac mutux communicationis conventio

ftabilita fuit, uno V eftrz IViajeftatis aufpicio vifa

eft caput erigere magis focietas, & progredi fe-

licibus fuccellibus aufus 1fte fcrutandi naturz ar- -

cana, & pofterorum negotium 1n notandis expe-
rimentis curtiofis. | :

Ud Solis vivifici radii torpida hyberno fngo-

oculorum Panegyri omnigenos parturiant flores,
& fructus uberrimos: Sic V eftrz Majeftatis gratio-
fifimo nutu incaluere pectora penitiüs , & novis
quotannis nifibus indultriofus calamus füccrevit.
Exceptz Sereniffimá manu Ephemerides humil-
limé toties oblatz , Auguftiflimá gratiá indulta
conhrmatio Legum, pluribus vicibus clementiam
fummam & congiaria tanto largitore digna ex-

perti

reanimant germina , ut lxta exporrigant folia, &

MEL -

| 8 3:(0:89

perti noftri; verbo, fortunatflime. cefsére. radii
Solis Auftriaci. univerío Collegio & orbi eru-
dito. .. st

Nullis elogiis aflequi licet gratix illam incom-
parabilis fublimitatem, nec fuppetunt, quz illum
exprimant , aut digne deprzdicent verba. — Satis
eft, teftari devotillimá fubjectione , indignos nos
elle, toties & tam luculenter 1n ftudia noftra deri-
vatá gratiá , deditiflimos tamen glorix Celfiffimz

Caxlarex.

Superent nos alii fplendore & officiis, qui pro-
pius Auguftillimam intuentur faciem , qui orbis
faluti invigilant divifis operis, & inquos reclinant.—
fe Majeftatis Veftrz curz publice. | Veneramur
&ifta fulgentiflima orbis & aul lumina 5 largie-
turtamen indulgentifIima Pietas V eftra, ut quam-
vis infimis reliquorum zqui affulgeant. & nobis
ulterius radit.

DEO dicati funt labores noftri , dum illa;
eruere fatagimus , qux admirandis dotibus & in-
finitá virtute imperícrutabilt fapientia. in. terrx
viíceribus & mundi totius compendio , homine
| Ur pou condi

| cil spi adios nd "TE

e-eb - 5 —
condidit zternum Numen. bivis prxfentem —
offendimus DEUM, undidue nofcendum &
laudandum. Obvia tenerioris corports tot plan-
tarum millia divinammanum exhibent , maxi

. má varietate, texturá ftupendá, virtutibus infignis
(imis in dies non prius vifa vel cogitata offerentia.
Tacemusexanimatorum extifpicina eruta, & ma-
rinorum, mineralium, ac metallorum fcrutandos
profundioresthefauros.

. Nonmetus eft, aliisquoqueinfocietatem ope-
ris venientibus, imo certatim in eundem campum
iatis non fuffe&ura nova , vel colligi ac edi hinc

nonpollelectu digna; inexhauftum hoc mare eft;
nullis feculis fuppetentibus , nullo ftudio eaam» |
omnium inuniverfum hominum. |

Keferimus ergo adaram Majeftatis Veftrz.-
hzc noftra, Augutiüliime Imperator , quem in
terris colr voluit DEUS fupremum polt fe fta- |
torem. Incolumitate Veftrá publica falus;con- |

tinetur, formidantibus hoftibus, vel nequicquam |
impcetentibus fub divino tutamine Cxfaream po- |
tentiam. |

i
!

Glorio-

E ui. uc MERI EE o cris
Gloriofiflimo exemplo fervare pacem Ger-
maniz , vel extorquere armis Suum putat, in-
fenfa ambitiofis belligerandi conatibus, juftitiam.
unice xftimans, & xquillimo moderamine difpen-
fans florentiflimo Imperio. Nemo vero majo-
rem gratiam commodat literis, DLLEOPOLDO,
P1o,Jusro, FEricr.. Nemo noftros hosce la-
bores potentius protegit, gratiofius folatur , inti-
mtus fovet. |

Uni ergo Tutori Optimo Maximo audemus
fubjectiffimé acceptum referre Annum hunc
primum Decadis fecundz , perpetuam nobis hu-
millimé fpondentes gratiam , quam fine exem-
plo hactenus experti fumus , Deumque precati,
ut velit hzc vota femper folvi , emperque figna-
ri etiam pro Sereniffimá familiá Archiducali , ad
paternum ac avitum perennaturz fuccellionis
faftigium zmulá virtute, laude & excelfis animi
dotibus non tam adípirantibus ,quàm natis he-
redibus. Largiatur Majeftati Veftrz Drus, qux
olim Chriftianorum pro imperatore preceserant,
vitam prolixam , imperium fecurum , domum»
EU | tutam,

&K3:(0): EHE |
tutam, exercitus fortes , fenatum mene popu- |
lum probum, orbem quietum, quxcunque homr- |
nis & Czfaris vota funt, quod nomine Academr
Cx Bocietatis Eirnilbone vovet. 3 |

Sacra Caf. Majeft. Veftree

| Subje &ilfms Servus,
Academ. Nat. Cur. Prefes d. Ropa

Jon. MicHAEL FER, Phil. & Med. D.
Phyf. Svinfurt. Ord. Urbisiue Prxtor
Imperialis.

i OQ.

PROGRESSUS
ACADEMI/:

NATURA CURIOSORUM, -

PATRONORUM ET COLLEG A-
RUM EXPRESSUS

ü
GEORGIO WOLFFGANGO
WEDELIO.
. Archiatro Ducali Saxonico,S. R. I. Academ. Nat, Cur.

Adjuncto , d, HE& cure.

NORIMBERGZA,
ANNO cl» I»c LXX XIII.

| CEHORN E
(000 Wer a NSSRWESORERC UNDAE P RAP I ECREU EEURII
VISAS) SEED AR fe AD ATA SA A
DXEG3 OSCeoelS aee AA
E ft 2 wc A 2203
1 AS FA SEN: oci P OR
DII NOE EOD UE:

| chrom fcrutandam effe , & in hujus arcanis

rimandum azterntim Nufhen , nemo forfitan
|negaverit , qui fs hominem ad inftar divinse
üMdimentis conditum meminerit. Emiffi enim
3 * Jincole terrarum in mundum huncfümus can-
S uamin Academiam , uc difcendo confenefca-

7". mus,&íenefcendo difcamus.
Hoc utomnibus in univerfum commune debet effz ftu-

dium , unde Abderitanus Phibfephus omnes oportere homines
ajebat ; inreiuby TÉ VWy imíe aco, "medicam artem noffe , cuiquam rem
honeftam fimul & utilem ad vitam; & ex his maximé eos, qui
«ruditionis ac eloquentie cognicionem habenr 5 Ica gümpri-
mis medicos id addecet.
. J Turpe fuerit miniftrum domini fui res vcl negligenter .
tractare , vel infuper habere, vel nefcire penítus. | Medicus
natura miniíter indignus lisi nomine habendus , fi magi-
ftram fuam non fectetur improbo labore, ncc imbutus fecre-
tis ulterius provehere fplendorem hunc dignetur, quo à lar-
gitorebonorum omnium dotata cft.
.« Mec panfi veró omnia fünt, licet quàm maxime appa-
reant, mulca fcrucanda reftanc, multainvenienda & excutien-
:da, multa illuftranda,

Blandiri videmur nobis & applaudere e,quod noftro hoc fe-
culo velut écopiz quodam cornu vaftum effufum fit arcano-
rum quoddam pelagus; Quod inventa circulatione machinz
corpore magisjam pateat ftarussquod noviter invento ufu te-
ftium muliebrium, glandularum fübcutanearum, & vaforum
-. lymphaticorum iiluftrato ambitu ratio jam plurimorum rede

di queat melior , ucalia taccamus cx anatomicorum forulis pe-
C 2 q* yet

Ww NC IZ NE
"t

43:00:85 y
tita. Sic&perchimiaminapricum pofitajam omnia & luce
meridianá patere credibile videtur, finon perfvafum nobis,
poftquam tot novis; & veteribus inauditis armis contra mor-
borum exercitum progredi licet. |

Idáueadeó animos demulfit, ut vetera jam multis forde-
re videantur , ut nec legende quidem 6 fterquilinio perle
digna habeantur labore, quin unus quisque jam fuo vivere
genio poffit & nova aflerta tueri, citra ullius curam.

Sed fifateri volumusquod reseft, emulari videmur hoc
ipfoillos, qui hereditate amplá neg]lectà fibi foli opes aucu-
pantur de novo; negligentesa majoribus relitos thefauros.

Profundiffima apud Veteres latet fapientia, qua perfe-
cula quidem barbara paífà eft quandam velut eclipfin elucta-
ta tamen jam novo fplendorerefulget. E

Quis non miretur vel unici Hippocratis fcripta vaftam ar-
tem ultra unius hominis &tatem inimitabili dexteritate
emeníà. Breviítylo, Laconum more compofito, multa di-
cit, & in receffu condit, ubivis remifcens, qua & alio foro
non medico fatisfacere queant. - : :

Inveniant hic Theologi vé fvyedaj srofarov ig) ^dny va] aae
Sór, orare decorum eg valdé bonume[fe; JCti , que decidere cafus
forenfes, natura legibus immixtos plurimos queant; Philo-
fophi àdvqàw. inreuiic cedar , fororem Medicina Philofophiam ; Me-
dici veró cumprimis totius artis regulas utiliffimas. Quis
unquam certius przdixit, divinofene? Quiscuriofiusobfer-
vavit fingula egrorum accidentia? Quis tot arcanarefperfic
fcriptis, utquotieshuncautorem evolvas, quod diffiteri nefas
fuerit, toties diícedas doctior?

Non mirandum hinc eft ; negari veteribus Cognitos -
morbos quosdam , cujus rei fcorbutus exemplum folus pra-
beat, à Coo luculenter deícriptus, 7. de zzterz. 2/ec7. & alibi ; Ha«
beri hodié arcanorum loco , que prolixé propalavit idem;
aliique doloribus mederi uftulationem cum artemifiz con.
cerpt lanugine, Moxam vocant peregrino nomine, quod

| idem

| &3:(0):EE S Ur

idem dudum notavit; licet fungos vel fimilia nominaverit,
qui & dentes dolentes non temeré eximendos, fed cauterio
reficcandosab affiuxu precepit.

Tacemus rariores obfervationes, quz abeocitantur, utc
barbate foeminz; hiftorica quz in opere & additis occurrunt,
qualis locus eft de Trojano excidio, non efle hoc 4259 fa-
bulam,apologum, 4X cepa, revera geffla. :

Nequeopus eftadaliosexcurrere. Suffecerit dixifle, re-
periri apud veteres quoque qua hodie ignoramus, vel fi no-
verimus certius longé exinde proficere, :

Eft veró &in his, in quo exerceas ingenium &demerea-
ris publicum ; magnus & utilis labor eft, fiftere veterem or-
bem noftro, explorare, qua ifti noverint, illuftrare, corri-
gere, expolire. Nec eft, quod objicias , Criticos in medi-
cinà excolendà parum fuiffe vel utiles, velfelices; malle enim
artem hancexperimentis ftabiliri;, quàm locorum parallelo-
rum,quám aliorum deductione , qua aliàs laude fua defrau-
danda non funt. :

Demus hoc, aliud fibi penfum fumant, aliam meteatitur
gloriam , reftituta loca, correctos textus, fuppleta hiulca &
incongrue locata, debeamus illis, vel folüm id fümmá ha-
bendum eítin laude.

Dolendum hac occafione noftro hoc feculo ceffari feré
in editione autorum correctiorum & palmam relinqui füpe-
riori ifti: Dudum Foffmanniana ineffabiliinduftrià Galez opera
prodire potuiffent elimata , nitida ; incommunem ufum con-
cinné aptata; correcia , dato etiam exemplo, nifi deeffent,
qui obítetricantem manum denegarent , minus utilibus
edendis fzpé magisintenti. Et gaudendum tamen ; privatis
fcriniis fervari fculorum memoriá dignum opus ab Exce/ez-
tiffono Heliantbonoftro , cui fi Crzarii eruditiffimi & celeberri-
mi viri, note & lectiones varie accedant, (fervantur veró ea.
in Bibliothecà Academi« Salane , cleganter ad marginem

| | €.3 infer.

infertz,) nefcio an dignius fcriptum fic, quod communibus
fumtibusimprimatur, | n diu |

Quin ftüdia ifta medicum apprimé decent, &fuggerunt
largius media, quibus juvari fi non ars medica, res tamen li-
teraria poffit. el Du PONE

Reperiuntur & in autoribus non medicis, maximé hi-
ftoricis obfervationes infignes, & notatu alia digna, qu« le-
genti Platogem , wabs s iun Socraticos, Strabonem y. "Lacitum,
Dionezi , Ciceronem ipfüm & fimiles alios obveniunt, unde
egregiam his colligendis locisoperam infumpfit Beverovicins.
Ubiqueinvenias, quodanimum delectet, velfatiet.

Utque hecfparfim apud literatos invenias ; ita penes me«
dicos literz apprimé floruerunt, &ab iisdem fi non exculta,
faltimfervate func prz reliquis. | Quis Grzcam linguam pu-
riorem quam apud medicos, Coum,Pergamenum,Panlum,Aetium,
Jreteum ; quis Arabicam elegantiorem , quàm apud ZZzfr.
24m invenerit? Mitto Ciceronem medicorum Ce//z; , alioss
que Latinos. | o

Litere & nummi florentisimperii fignumfunt. | Barba-.- [|

risfzculis cufi nummi vix reperiuntur, vel pauciores faltim,
quàm florido magis ftatu pauci item libri docti, faltim me-
dici, ut ex utrisque ftarim licear colligere feculi felicitatem.
Eandem fortunam cum utrisque experta eft medicina.
Paucum incrementum foeeneratum eít, fatemur, ad

elapfum usque feculum , ubi cum vigorem recepereutraque, |

etiam in medicinam redundavit illa felicitas , ipfique artis

cultores eisdem excolendis fimul dedére operam, artem ,li- |

teras , & rem publicam demeriti. |
Operz pretium itaque eft , & hareditate aditá frui, & no-

- flro labore locupletare eandem pro pofteris. Sint priftina

illa imperfeca, perfectionem acceffione novorum experi-

mentorum expetunt; fint manca, fintfutilia fepé &falia, füp--

pleri, corrigi, expungi defiderant. Laret & fub fordido pal-
liofepé profundafpientia. Quin nonaffcquimur fzpé fub.
| limita-

93:0: ——
limitatemillam , inftru&tiffimi licét fupelle&tili librorum lori-
ccfertiliori. Tec&tus fubcorticevilifructusamoenus, fecreta
claufà fcientia fub facrario intimiori , clavefola opus eft; quá
Obtentáclarior exin lux eftulget.

— Primushiclabor eft, occupari in aliis, qui nifi fufceptus
.& viris fummis füperiori feculo fuiffet; mirum quantum ca-
ligaremus. | Glacie fractá facilis per vaftam intercapedinem
tranfirus. Delio natatore praevio expedita fequela eft. Reftac
nobis fele&us € mercibusiftis eruendus, in commodum no.
ftrum proftantibus gratis, fi laborem & ftudium exceperis;
.quo folo ifta veneunt.— Reftant apud Anatomicos exaucto-
randa, penes Chimicos hyperbolicá füperbià & phaleratis en-
comiis plena probanda , ubivis ftabilienda firmius, nullibi
non expectantia facem pleniorem, &incrementum novum,
Confulrum hinc vifum fuittum aliis, tum Societatis noftre

Antiítitibus primis, partiri operas, & certafübjectaexaminan--

da fibi fümere, conquirere curiosé autorum loca , probare
afferta, ufüm excutere &ampliare, notare digniora, atque
adeó quz fparfa extabant , culmina in faíciculos digerere;
aptare experimentis , facdtáque largà mefle , ciftas adornare
foecundas, additis pro unius cujusque modulo aliis ad rem
aptis, edam mapex Baia. |

-A— Haccum publicélegendaextent monümenta,; nonlati-
. dabimus latius. Vifum veró pauló longius hoc fuic inftitu.
' tum , & pofle prxter id ipfum, fatis commodum & laüdabile;

aliam quoqueiniri viam, referendo quafiinfaftos fea Epheraes

rides, quz hincinde obfervatu digna occurrcrint, conferen-

te prolübitu unoquoquefymbolam ; unde annuá velurope-

ràhiftoria medica noftri temporiscrefcere coepit. pri
Ut ut veró objici quedam vifa funt partim à mialevolis,

partim ab amicis ; aliis molem , aliisnon fatis curiofaimmixta;

aliis in prioriprafertim inftituto, colligendi licecimprobum;

minus tamen utilem laborem culpantibus , faftidientbüs; |

multisinterim magnis viris nondum in focictatem faltim operze

-ON$GhuEE 0

.& laboris hujusvenientibus; mitius camen videntur interpre-

tanda fingula, :

Nullus labor eft inquo non defiderari quedam poflint, |

quique omnibus fic ad palatum. | Pro captu lectoris habenc
fua fata libelli. Sunt, quorum eruditionisfaftigium non aí-
fequntur omniazqué; funt, quibusomnia nova, funt, qui-
bus noítra fordenc,extera faltim grataobveniunt, & nemo non
multum foetus fuos amat , prealiis, &fibifzpé mentitur...
Pluribus opinio inhzrec, pofle majora expectari à Colle-
gio, nondum fatisfacere ifthzc orbi erudito. Sed velimil-

loscogitareillud Cyriapud Xesophontem t ve. yop apum dáme dayu

9pofl dv Bpadéaov Vrrarow ivávvwr , zequit effe curvus celer, in quoequi tar-
di [44t. Abíque jactantiá tamen dici poffe putaverim , eífe
aliquid preftitum à Germanis, additum efle nonminimum
arti momentuminiftorum his lucubrationibus, quod laudem
mercacur maximam faltim in medicinà no(trà.

Abfic, ut aliosfpernamus, veneramur potius meritaquo-

rumlibet; liceat veró & nobisutinoftráfortuná,utfinonnu-

merus fumus, camen & hic Deoseffe monftremus.
. Commune vitium eft, vitia magis feligere; quàm pre-
dicare bona, in fcriptisaliorum errata fi qua funt, eruere vel

fingere quoque, publico farcaímo excipere, autoresQuebenà —

rneritos aliis deridendos propinare nullá habità ratione pra-

ftitorum nobiliorum , cum potius laudanda hac fuerint, illa - |
mittenda, communis hzc folet effe gratia fcriptorum. No- 2

ftrum eft, citra liticulas illas vel nominis quoque innocuam

ufuram , quz aliquibus vifa fuit indecens, (trenué nature — |

Ícrutinioincumbere, & meliora fata expedtare, faventefacra-
tiffimo Imperatore L EOPOLDO, cujus Auguftiffime Ma-
jeítadis gratia canto modeftius uti debemus, quanto plenio-
Item experimur.

, Nunquam íané in medicinà quoque noftrá vanz velita-
UOn€s , refutationes , fugillationes publica aliquid contulere
boni, odimusifta omnia & potius, occafione Cazalogi Dan. Pa-

£T0A0«

we yo
"Sac

Es $2 (0):£42
—71 Fautorum,Collegarum,coníultum duximus, & in(tituti
noftrirationem denuó« exponere, € non folüm fubjectiffimé
ulteriores Solis Auftriaci gratiofiflimos radios nobis exorare,
fed & officiofiffim& honoratiffimorum reliquorum virorum
incluta nominainvitare, ut vel íaegerant media, vel conferanr, .
qua dignajudiceat, vel dietro honeftis conatibus; no-
ftros veró ipfos laudare, ut in ftudio fuo pergant, monere, ut
ftrenuéampliüs parcuriant novaincrementa.

Obfítacuia non pauca íe obtulére hactenus, quo minus

majoresadhuc fructus edere potueritíocietas, & majori efful- -

gerefplendore, diítantia locorum , quibus diffiti College de--
gunt ; defe&us mediorum publicorum , fumtibus non aliis
quàm privatis fuppecentibus , quos fi largirentuc Maxcenates,
huicíàltim velilli,fi non omnibus, provehilongiusíàné aan
. hzc potuerit,

Illum interim defectum 2 micum per literas initum com-
merciumaliquo modo fupplerepoteft, huncerogandi prom-
pritudo, amore juvandi proximum & pofteritatem etiam me-
diocriszris. Publici Eleemofinarii func Medici, digni hinc,
quibus vel hocnomine ubivisconcedatur diípenfatio propria,
vel fele£tiorum tantum medicaminum , unicum hujusreire-
medium, potiffimum incrementiartis prafidium.

Prater hzccandoranimorum non parum conferre pote-
ric, eorumdemque concordia, hec enim ut in nummis olim

in militum laudem pradicabatur, non minus reipublice li--

terari& ponderis addere apta nata eft. Concordia inquam,
candor, mode(tia Curioforum , canquam vincula focietads,
citra ullum refpectum conditionis, religionis, ambitionis.
Unanimis eft intentio, juvare publicum , fcrutari nacuram,
ampliare nota, eruereincognita, luci fiftere arcana.
Hoc fine & aliis patet accedendi promtavia. — Quinin-
- vitamus fubmi(sé,devoté;amicé,officiose,velintfavereMagna-
tes gradiofiffimi, protegere, juvare. Suftineantconferre alii,
fi non ut Collega , camen ut Bion ut Fautorcs, ut amici,
qua

43: (0) £g

^
-

biscum. Re. PO
Quid gloriofius hocipfo fummo beneficio effe poteft, ju-
vareliteras &imprimis natura feu antiftites & fcrutatores feu
fervos folum? Nil terrenos hos DEOS magis zternitati com-
mendat, acipfa hc gratia, nilimmortalitatis encomiis magis
induit hácliberalitate, du : |

Nullum eftenim , verdi C, Plin. Sec. panegyr. 8 vajano ditfo
f.m. 12. magno Principe, immortalitatemque merituro, im-
pendiigenus dignius, quàm quod erogaturin pofteros. De-
merentur hoc ipfo benefici hi altores & nutritii humanum

genus, rempublicam florentem reddunt, DEO O, M. fimiles -

fc maxime oftenduntredduntque. :

Nec honorificum magis quicquam cogitari poteft, quàm
in amoenis naturz theatris oculorum , quin mentium pane.
gyri venerariDivinum Numen, | :

Quotherbasdecerpimus, quotminerasfcrutamur, quot
viventiuminquirimus varietatem & vifcera, tochymnos DEO
canimus, Eft hec & fummorum regumaliorumque poten-
cum orbis luminum cura, delectari chimicis fpeculationibus,
experimentis, arcamis, Nullum aliud praemium fit, quànx
laudis& gloriz, quid quzío excelfius? Ne hoc quidem detur;
fatiseftoccupariin divinis hisce rebus. Voluit Deus &in Coc-
lo celebrari, & interraagnofci, ubique prefens eft divinitatis
jubar, nullibi non elucet &adfe vocat.

Et nifi eó animum appellamus & fpectatoresagamus potius
quam actores,fané & illaque poflidere vidernur, perdemus, &
quibus beatiores nos putare poflemus, carebimus, Inperpe-
tuo motu eft natura, perpete etiam ftudio inveftigari amat.
Nifi Indiasadiremus occidentales, quas vocant, brevi cum ve-
teribus obliterabitar denuó novus ille orbis , Columbo dete-
Qus. Si nonindiecs acceffio quedam fiat, rewró fublapíà fcien-
tia hince Democriti quafi puteo arceílenda fuerit ,extricanda.
labyrinthis; eripiendaé barbarieconfequente,

Contra - 1

qua huc faciunt; inquirere finguli, quibus id cupidoeft,no--

4&3:(0: 8

"Contra ea, fi fcdulo hanc calcemus femitam ,iníiftentes

veftigiis Veterum & Recentiorum , & quafi per manus vapd sày
T6» aAMiAGv di«dvy:» tradamus accepta , porrigamus lampada,
qua nonexindein communem rem redundabunt commoda?
Breviorubique feoftendetvia, facilior methodus, felicior pra.
xis, ufus & ambitus major. Non aliter ac fontes hauriendo
non exhauriuntur , fed lzetiorifcaturigine exiliunt vivideinde
magis aque; eodem modo quó plusfunt potz, plus fatiabunt
hzaquae, . |

Neccarethacipfa opera fuis deliciis, varietas inventorum
quem non dele&tat? Quis nonaudito novo opere;compendio
recenti , artificio & éyyegíse delectetur & gaudeat? Exorientes
indies nove gaze locupletis natura fingularia pramiainvefti-
gantes continuo delectant . |

A Íucceflu hinc felici; emergente etiam excuriosà mix- -

. turà elegand T incturá , animus non immeriró delibuitur in-
fign&dulcedine, Adeó pulchra funt nova , adeó grata, uc vel
co nomine compeníent omne inquirendi ftudium laborum
exantlatorum tedium , fümtuum moleftias.

Etc tanto quidem minori operá accefflionem inventisfoe-
nerarelicet, quantó magisobvia funt natureregna , & ubique
feofferuntoccafiones bene merendi publicum.

Tacemus quz in botanicis digerenda, quein phyfiologi-
cis extricanda & ftabilienda, quz in praxi firmanda; velaliud
agendo fepefcfiftanc, modo attendas, curiofa. In mineris
multa adhucfcrutandareftant, effodiuntur opes; irritamenta
laboris hujus.

Subterranez celle rariusà curiofis luftrate, &ízpe magis
inanimo generatio metallorum effi&a hincindelegitur, quàm

| in facris illis cryptis veré fieri ex variis experimentis colligere -

licet, Suntincorporequoque noftro &brutorum;qvz igno-
xemus. Pluresineodem glandulas extare,quàm quis cogitet
- velcredat, quod Fallopius fuofeculo fcripferat, hodie inveftiga-
" tumficfatisclaret. Sin mobileillud perpecuum fcrutari mens

| i d 2 fcdeat,

Mai LER LA e b dn i
à. xd

43:00:88. :

Íízdeact, quomodo ejus beneficio contizuo rotetur fanguis & .

tota vegececur machina , latiffimus erit carnpus inquirendi,
& exercendi ingenium. um :

Quin in aulís, in mufeis , velut fornicibus quibusdam -

naturz merces expofire accuratiorem defiderant luftratio-
nem. Adexterosexcurrentibusfuericinquirendus nativorum
ibidem & arte factorum proventus; domi quoque eft, quod
indages. Plurimis utimur, que adhuc dum, undefint, non

novimus, quod exemplo benzoes, camphorz (quam exradi- -

ce cinnamomi noviffime arceflunt fcriptores) terre Japonice,
boracis ipfius. utalia mittamus, eft quàm clariffimum,

Sicíalammoniacum, quod per aliquot feculain Officinis

defideratum eft, Puteolis ex Italià magná copiá parabileeft, &
longe magis fpiritu , quem artificialt, experimento noftro;
contra fundit, fümmé urinofo & fubtiliffimo commenda-

bile.

Idem veró & ex alumine, floribus elegantiffimis & puri--

tate enitens parari facile poteft, unaáue fpiritus aluminis aci-
dus eximius egregia £xenpíee effici, modó cum eodem crudo
cap. mort, à ceftillatione fpiritus falis refiduum propellere
perRetortam fuftineas,uti alias acceílu calcis vive urentiffimus
urinofus fpiritus exeodem funditur.

Coníimili quoque artificio Ipiritus vitrioli viridisin co- :

pia haberi poteft, qui per phiolam quoque redtificando ,afcen-
dit, in ufus plurimos aptandus , unajue, paucarum hora-
rum labore , fpiritus ejusdem ficcus , butyrofus quafi, obtine-
cur,quod vel verbo indicafle hocloco fufficiat in exempli vi-
cem. Nimirum vifcedo in alumine major, & in vitriolo mi-
nor. dàvaSuulanv prohibet, unde factà diflociatione, quod hac-
cenus negleximus , compendium laboris habetur ,idqueim-
petratur ; quod coeteroqui vix credas, vel pro non ente ha-
beas. Sic decantata hodié Tin&ura martis folaris extempló
longe pulchriori vefteornari poteft, modo eidem , proutex

minera vitrioli Haffiacá, ad aérem collabente & pulyerata,.

Cum:

ENIRO E E

E o
cum aquá ror. majal. in liquorem ex flavo fufcum folutione
extracta eft, parum vel q. f. de arcano tartari affuderis. Ita
enim in momento color rubicundus eidem conciliabitur, &
" longe gratior priori, longe viribus quoque anteferendusli-
quor emerget.

Quis non dele&tetur tam inopinà perapepbose 5 quis non
voluptatem capiat ab adau&tis cum colore viribus, ut adeó &
| profit eminentius medicamentum & gratius fc commendet
colore. Idem veró in quàmplurimis aliis largo foenore ob-
fervare licet, modo ex receptá paroemia nunquam otiofi ve-
limus hisinfiftere vel notare plura;vel non negligerefaltim. ,

Sic quoque in bello ipfo; in omnibus mundi angulis
uberrima exiítit anía, largiffima materia fpectandi, rimandi,
notandi, &in ufus humanos vertendiarcana.

Cum itaque non id opus ficuniushominis , necunius]o-
ci, vel fümtuum , nemo non, opinamur, plaufuü profeque-
tur, vel benevolo affe&u fociatum noftrum ftudium finem
tam honeftum , tàm jucundum laborem, tàm facilem , aft ne-
ceffariam tamen operam.

Ej; dp 4 mav9' ópg, plusvident oculi, quàm oculus, mu*
tuz operz faciliusabfolvunt & felicius peragunt coepta.

Commune id nobis eft cum aliis Societatibus variis in &
extra Germaniam, fingulis có annitentibus, quó excolere
magis artes, linguas , fciencias poflint. Tantó faventiores
. ergó fperamus nos habituros omnes & fingulos; quo alacrio-
fes in natur& & artis penetralibus inveftigandis deprehendi
Iur. | i

Neque enim fcorfim folüm unusquisque profuo modu-
Jo fitagit eruere, expolire; invehire quedam , fed &conjun-
&im ,fa&tá communicatione, longe rectius & felicius procedi
poteft. Concordia & commercium literarum ;. vinculum
quafi focieratis eft. Tentatum tale quid fuitfub hujusfeculi
initium à fratribus rofez crucis dictis, ab aliisqué quoquepro-

; bb Mio. pofita

3:(9): ee
pofita (imilia Collegia , fed brevi IDEA priusillud inflitu-
&um, & infumumabiit, alcerum vero non fucceffi. —

Non tectislatitare nominibus noftrum eft, multo minus
illicitis occupari artibus, venditare ampullas & lesquipedalia
verba, illudere alios; falfa pro verisexhiberecuriofisindaga-
toribus. Siquafecretiora fuis adhuc conduntur loculis, fpes
eft, eadem quoque commodo cempore proditur i in publi-
cum.

guntur epileptici , febricicances ,. dyfenterici aliive pulvere
anonymo, arcano non revelando, fpecifico foli autori cogni-
to. De hoc five dubites five minus, perindefuerit; Non ti-
mendum eft zqué luci expofita vilefcere, quin aufim dicere
hoc pa&o fxpe minusattendifolis dignis, & accuratioribusin-
genis imirantibus &intelligentibus ucilitatis ambitum &ap-
plicandi modum.

Urccunque fuerit, laudabile magis eft, EE incommue

nem notitiam, & aliorum ufui infervire, quz primus depre-

henderas , quàm fepeliri tecum, quàm fpei promulfide factà
deluai alios; vel multum dicendo nihildici. Spreta etiam in
cemporegloria fzpé cumulatior redir. Et quid g gloriofius

quam public um edere quA av Spazías monumentum, &requo-
' Vis perennius:

Idem de fecretiori Chimiá valet. Sanéfüfpicionem in fe

derivant $evría; , qui in editionefcriprorum Philofophico-
rum horum , ut vocant, obfcure fcribunt , ut mitius dicam,
Condonabunt enim lectoribus, fi adeptos illos non credant,
przcipué cum ipfiin eádem navi vectialiis fibi invicem infül-
tent. Majorem laudem merentur , qui ex nofiro quoqueor-
dincingenuein hzc arcanainquirunt, & Chimiam fpecialiffi-
mam (iabilire & in artis formam redigeregefliunt.

Sed tempus eft, ut de propofito fcriptionis hujus füm-
matim quzdam repetamus. :

. Catalogum edi opus fuit vifum, utin collegium coopta-

tis

Odimus veró alias illud faribéndd genus, quo curati le--

183:(0:8&

tisinnotefcat, quibus cum eandem decurrunt metam , utalii

ipfique exteri, quorum aliqui id flagitare vifi funt; deSociis;

de progreflu & incremento Academizcertioresreddantur. |
Quodque primo loco memorandum erat, ut Patroni &
-Mcenates debità affecti gloriánoverint, quàm fancdté,quàm
officiosé eorum memoriam alere & ad pofteritatem transfcri-
bere noftrum fk. | | T
Servet DeusOptimusMaximus ZzenfHpum Lnperatoregs
& munificentiffimérependat abundantiflimé locatam in So-
cietatem noftram gratiam.Supplicamus veró porró PIET ATI,
VIRTUIL CLEMENTLE, LIBERALITATI AUGUSTLcle:

mentiflimé porro fovere eandem dignetur, ut FORTUNA.
reduxGermaniam noftram ditec;ac gratiofiffimiAuftriaciSolis

radii univerfum orbem literarium & preíertim. noftrum
huncordinem adípirent. Vota pro falute & incolumitate Do.
mus hujus Sacratiflime quotannis, vota publica , vota pro
AUGUSTO, votapro AUGUSTA, vota pro PRINCIPIBUS
JUVENTUTIS füícipiemus , certi fpem publicam , gloriam
feculi , reftitutorem reipublice, coníervatorem ftudiorum;
Patrem patrie , Cefarem, quàm diutitlimé felicitatem tem-
pori huicfoeneraturum , ut vivus eternitatis fübftanudá indu-
tus ad ultimum orbis terminum depradicetur.

Vivetin oculis noflris Imperator, vivecin mentibus nos
flris, vivetapud pofteroscum Domo Auftriacá, domo zterná,
. gloria LEOPOLDI (empiterna. |

Veneramur etiam votis Sereniflimos & Poténtiffimos
alios orbisnoftri Proceres, quitanquam Jovis adftites hecin-
feriorairradiant fuá gratia, íplendore fuo univerfum orbem il»
luftrantia , famáqueutramquefolis domum pervagantia coelá
Europzi fidera. | i" VIVE a

. Gloriofas ftatuas etigemusIlluftriffimo PROTECTOR,
qui perpetuum reddere Cafaream graciam nobisdignatus ett;
qui patrocinio füo Academiz nova augmenta fpondet , &
univeríos acfingulos in nature faerariaautoritatefuá comitas
bitur, | Sofpitet

PLI

3: (0): 86 "s

Sofpitet hunc nobis eternum numen , cujus triumphos
pleno ore ebuccinatfama, cujus heroica facta zternitatisjam
faftis inferta, & pofteris, fi qua futura, feculis commendata
funt. | : ; :

Non adverfafuncliterarum G& armorum commercia , un-
de Pallas armata celebratur, nec ignotum eft Martis fidus, &
armis & Medicisprzefle. Quin fiilla auferas, tutamen abftu-
leris, fi arma abfint proteGtoria, filent Mufz & hoftium expo-
fice injuriisad internecionem properant.

Exofculemur fübmifsà devotionegratiofiffimum patro-
cinium. Inveítigemus hoc aufpicio almam matrem diverfis
Ícriniis chefauros fuos occulentem. LU

Promit terra dotes fuas, & fecundo proventu oftentat
inftratagermina, Némora quotannis virefcunt,animantur
in novos fru&tus arbores, prata & tempe oculorum panegyri .
ftellas meditantur. Ubique mirabilis eftnatura; ubique ad-

qmirandusfüpremusnaturz conditor, Spectemus heccime-
lia, miremur nirorem, rimemur arcana, predicemus & eru-
amusvirtutes. Toc Deocanemuslaudes,tot hymnos refona-
bimus, quotplantascurioseluftrabimus,

Luftratz funt ha&tenus vegetabiles he gemmzeánonnul-
lis noftri ordinis , plurime fcrutanda reftanc..— Nec fuperfi--
cietenus fe offerentibus contenta natura, qua fübcus occulit,
attendi quoque vult, utin vifcera cerrz demittamus oculos &
animum curiofos, ut fubterraneam officinam adeamus; o-
mhe mineraliumgenus, metallica & hifce affinia evolvamus,
non tantüm quomodo provehantur fingula , qua ratione
aliud ex alio coquatur, nutriatur, refültec, & hinc in com-
munes uíus cedat divitiarum , utenfilium & arte factorum,
fed imprimis quoque , ut fe commendent fingula in mor-
borum perniciem,corporis humani falutem, animi dele&a-
tionem. | |

Tantó digniora funt hecarcana,quanto firmioribusclau-
ftrisfigillara. Vifiturhicvelutcodlum quoddam corporeum,

| * | faturnia

-- | ^

Eco AMEN

faturnia regna, jovialis benignitas, martiale robur ; folaris
Íplendor, venerea pulchritudo, lunare decus.

HicDii minorum gentium fpectandi, hicterrarum , ful-
phurum,bituminum;falium varia genera; hic venena quoque
indaganti auícultant , quorum non tam virus quàm virtus
eximia eft, X

Et quis enumerandis his fufficiat? quis predicandis par
effe queat. ^ s MK: |

Tacemus animalium infinitam fobolem à maximo ele-
phante ad minimum usáue acarum ; marina monftra, & his
jun&a nullibi non natcurz rarithecia, lacicanc & condica funt.
Locus quicunque aliquid fuggerit fcrutantibus, modó aquis
immería eruenda íe fiftanc, modó cavernis incluía ad feinvi-

tant oculos,quin maxima fzpefunt, ubi minima putes.

' Nectaminvida eft natura, ut ab hoc divite copizcornu
arceacamantes,ut nusquam ecena eft, ita ubiqueliberalis, ubi-
Quefparíz gaze, nullibi exhauriendz,-

Annuat aecernum Numen conatibus tàm laudabilibus,
florentem fervet Academiam,incremencta largiatur, Patronos
fufcitec, aptet mentes noftras , ut digné eruamus fingula, &ad
feros usque nepotes derivemus ufum. Jena Cal. Martii, 1680.

Qui quondam fuerat PnzgsES no[hri ordinis, eheu!

Serenillimus Princeps ac Heros, DN. DN.
| RAYMUNDUS, Sac. Rom. Imperii Comes De Mon-.
cecucoli, Dominus in Hoenegg & Juppendorft, Aurei
Velleris Eques, Sac. Cefar. Majeft, Confiliarius Inrimus,
Camerarius, Confilii Aulico - Bellici Praeífes, Generalis
" Locumtenens; Campi- Marefcballus, Rei Tormentariz
fupremus Prafe£tus, Equitum Colonellus, Jaurinenfis
Prafidii ac Confiniorum Generalis, PR. grat. &c,.—

jam nunc etbered fede beatus ovat.
c "STPELA.

$93:(0:89. b

SYLLABUS PATRONORUM ET FAU-
^ TORUM ACADEMLE NATURE |-
CURIOSORUM. P
EMINENTISSIMUS ET CELSISSIMUS x"
PRINCEPS AC DOMINUS

DN. ANSELMUS FRANCISCUS, S. Sedis
Moguntinz Archi-Epifcopus, S. R. I. per Germaniam
Archi-Cancellarius ac Princeps Eledor &c. &c.

Daniel Angelus, Com. Odoardi de Pepolisin Italia Archiater. ——

Sylv. Samuel Anhorn, Phyf Sangallenfis. |

Wilhelm. Becker, S, Cerf, Maj. Perfone & Aulz Medicus.

Jacobus Barnerus , Medicus Elbingenfis. |

Erafmus Barcholinus, P, P. Hafnienfis.

Laurentius Bellinus, P. P. Pifisin Hetruria, |

Martinus Bernhardi, à Bernitz , Regis Polon. Archiater.

OlausBorrichius P. P, Hafn. & Med. Regis.

Francifcus Bouchardus P. P. Regis Hifp.

Dn. Michael Bohemusà Behmenfeld;BurggraviusR eg. Gedani.

jacobus Breynius, rerum Naturalium fcrutator fingularis Ged.

Toh. Rudolph. BurckhardusP. P. Bafilienfis. |

Toh. Butz, Phyf. Geislingenfis.

Petrus à Caftro, Ducis Mantuz Archiater,

.Alhard. Hermann, CummiusBrunfvic, Duc. Archiater.

Joh. Antonius Clotzius,Phyf.Buzbacenfis, j

Andreas Cnóphelius, S. R. Maj, Polonie Archiater,

Timotheus Clarcke, Med, Londin. |

Tuftus Cortnummius, P. P. Soravienfis.

Wenceslaus Dobrzensky de NegroponteP. P. Pragenfis,

Johannes Dàlzus, Archiater Naílovienfis,

C:fpar Feldner. Pr. llratislav.

Toh.Chriftian.Frommann P. P. Coburg. & Med, Provinc,

Martinus Fogelius, Pract. Hamburg,

Regne-

—

VERB GESIOURE
Regnerus de Gracf. Phyf. Delphenfis,
Sigismundus Graflius, Phyf. Suidnic. Silef.
Czfío Gramm.P, P. Kilienfisin Holf.
Nicolaus Hermannus Grimm, PracticusIndie Orient,
Ludovicus Hammer, Phyf. Dantiíc.
Auguftinus Hermannus, P. P. Erfurtenf,
Benedi&usHermannus MedicusAuguft.
Matth. Francifcus Hertodius, Med. Prov. Morav.
Dn.Hiarne, Comitis de Tott Archiater.
Mauritius Hofmann P. P. Altdorffinus,
Joh, Cornel. Hónn, Ph. Norib.
Fridericus Huldenreich, Phyf.Esling. |
Friderich Ferdinand llmerà Warttenberg, P.P.Viennenfis,
Athanafius Kircherus, S.I.
Adamus Abrahamus Kochanski.S.T. / AF:lamandus
Alphonfus Kohnius, Phyf Ulmenfis. :
Joh. Kunckelius, Chymicusiníignis.
FridericusLachmund, Phyf. Hildefienfis,
Joh. Laurentius Laelius, Phyf. Onoldinus.
Joel Langelottus, Holfat. Duc. Archiater.
Samuel Ledelius, Med. Grünberg. & Med. Provin:
Chriftophorus Lipftorpius, Stade Phyf.
Daniel Ludovicus, Archiater Saxo- Gothanus.
Ericus Mauricius, Afleffor CamereSpirenf.
Maiganquertz , Epifc. Bafil. Archiater. 1
Julius Wilhelmus Mannagetta, 3 . Imp. Rom. Archiater,
Zacharias Mannagetta , Phyf. Znay menf.
Philippus Marcus Marci, Med. Provin. Saxo-Goth.
Juftin, Ortolph. Marold, Phyf.Schleufingenfis.
Joh. Woltfzang Mógling; Phyf. Pforzheim,
Chriftianus Nitzke, Forfta-Lufacus.
joh- Matthias Nefter, Archiater Beruthinus,
Carolus Offredi, MedicusPatavinus. :
Heinricus Oldenburgius; Illuftr. Soc. Angl, Secretarius,
bud £ 2 Fride:

4 3:(0): £&
— FriedericusOrtlobius, Phyf. Uracisl. ^
Joh. Jacob. Parfenius, Med, Hamb,
Toh. Paterfon Hayn, Phyf. Eperienf. mici |
Joh. Pilas, S. Cef. Maj. Camere Chirurgus. ODE
Toh. Jacob Pifani; Pr. Viennenf.
Antonius de Pozzis, S. C«f. Maj. Medicus.
Carolus Raygerus, Phyf Pofonienfis,
Vitus Riedlin, Phyf. Auguft, —
Petrus Rommelius,Poliater Ul menfis.
Jacobus Rothius, Practicus Bafilienfis.
Chriftianus Rudnicius, Pract. Gedan,
Henr. Samfon, Med. Lond, Ansl. -
; Toh. Baptifta Scaramucius. | |
Joh. Theodorus Schenckius P. P. Jenenf;
SebaítianusScheffer, Phyf. Moeno-Francofurt,
Toh.Schmidius, Phyf. Gedan.
LucasSchróckius, Sen. Phyf. Auguft.
Simon Scholtzius, Phyf. Thorun.$, R.. M. Pol. Med.
. HeinricusScretaà Zavorzitz, Pract. Schafhuf.

Georgius Segerus, S, R. M, Pol, Med.Phyf, Gedan.
Petrus Specht, R. M. Svec. Med. rer
Chriftoph. Seliger, Phyf, Sittavienfis.
Joh. Georg, Sommer, Archiater Arnítadio-Sch warzeburg.
Joh. Chriftoph, Sturmius, P. P. Altdorf. ; :
Philipp. ovis à Domo, archited. mil. per Bohem, Pra-

- fectus, ( : P
Gothofredus T hilefius, Phyf. Uratislav, :
Joh, Frid. Treubler, Svinfurt. Phyf. Berg. in Norwegia.
Simon Aloyfius Fudeciusde monte Galea, Med. Prag. -
Erhardus Weigelius, Mathef. Pro£ P, Jen, |
Joh. Jacob Wepfer, Phyf; Schafhuf.

Daniel Winckler, Arch, Ligio-Bregenfis in Sj.
Joh. Ludwig Witzel, Phyf. Francofurt, . :
Laurentius Wolffítrigel, P. P. Vienne.

— CATA-

CATALOGUS
S. R. IL Academie Nature Curioforum Collegaruim

omnium , cum Nominibus , Agnominibus c
Lempore Receptionts.

los f

COH OHs:
Nomina Agnomina| Locus Ann.
pH Rec.
18 Joh.Deutíchlender Frauftad. ! .— | — !Arch.Polon, !166r.

19, Leonhard mM QUE Zephyrus
20|EliasSchmidt Haslac. A. N. C

Adj. Phaéton

P,P.Lipfent T 6r

Phyf. Svvinf. 61.

40.Salo-

memi

i72

. 3:0): paso |

Nomina Agnomina'| . Locus Ann,
| | Rec. . 3
6o! Joh. Laurent. Fehr Svvinf. -— ^ dMedbid. usn
6i|Joh.PetrusPrückelius Racisb. || — — |PhyfRatisb | 75, |
62|Joh.GeorgIrumphiusGoslar| — — |Phyf Goslar |1676,
- 63 | Gothofred.ScultecusUratislav.| — — 1Phyf. ibid, 76,..
64 | Georg Hieron. Welfch; Auguft. Neftor — | Phyf: Auguft. | 76,
65|Rudolphus Wilhelmus Kraus; [s : h
INaumb. ; Tiphys DOE Tenente- | 76,
66,Georg. Abraham Merclin Ju-, | |
nior Nor. IChiron Phyf. Norimb.| 76,
67 |Gabricl Clauderus Altenburg. Thefeus Arch.Altenb. |1677, ^.
69 Benjamin Scharff Sondershuf., Bias Arch.Svvartz| 77, |
69| Georg. Cafpar. Kirchmaier. —|PhofphorlIl|P.P. Witteb, ||: 77..
70|Joh.Burg Uratislav. — -— jPhyfUüratislav.| 77...
71'Gochofr, SamuelPolifiusFran- EU PITE TEST
cof. ad Viadr. (Adi. —. — |Phyf Francof. |. 77,
Luc.Schróck Jun. Aug. A.N.C. Celfus Phyf, ibid, A
73 |Dn.Dietericus deWfarvvitz Eq.| . ' |
Hierof. P0 Ulyffes — — 77.
74. jJoh.Nicol.Pechlinus Batav. |Ielamon |P.P.Kilon. 11678,
75|Joh. Jac. Waldíchmidc Wetter.|Priamus — |P.P. Marpurg.| 78.
/76|Dn. Heinricus L. B. AFrifen. | 1 Atlas — 5— 798.
iJoh.Chriftoph.Adlungius Erff.| Ajax P. P. Erft, 79.
78 |Joh.Georg.VolckamerNorim- |
berg. A. N. C. Adj. Helianthus 'Phyf. ibid. 78.
79|Joh. Sieboldus Gothanus. Llaomedon (Arch. Magdeb,| 78, E
$o|Laurentius Giesler, Sen. Brun- e
fvvicenf. .. |Hippocrates|Phyf Brunfvic.| 79.
$1 | AndreasCleyerus. Diofcorides Ph.Bat Ind,Or.| 7g,
82| Joh. Fried. Allmacher. Zeches Arch. & Phyf, |
Wertheim, |1679.
$83 |Tobias Czaíchelius. AEfculapius | Arch; Czfar. | || 79,
$4|Joh.Georg.SarcoriusBamberg.| Calais - Phyf Bamberg. 79.

i85. ]oh. 1

/——— 83:(0:8€

AiículapiusII, |M.Con.Stir.! 85.

113 lAdamusà Levvenvald.
| f£ PRAEFA-

E. -HOL du

w Y6.; &. 1 33 X 6 VE VON ISO 7 :
oU Q99 Yos CONO og cre ootvegrveo vog vopL 9D pes | |
n 4:2 Neq? E 3 *2W« QA d "A * j
: WS À 3 y e SRM : N ON UL s VE NS e j y SN 9p Iz Y j SN fe
zr P 2. À a) 6m 4 Lm D e^ ep 2 my
Pul ze 7 j 2 G3: 3t e A EX 3k 23
1 Be 2 3A* 15 de E dA 19, - [Dor Ee ; A

PRAEFATIO AD LECTOREAR..

Lx Im recens opus Ephemeridum adparamus,ope- -
S Nrapretium videtur laudare divini Hppocratislo- —
$59 f'cum ex l. dearte c. 1.1. 4. ubi, iua $ Ao i mer p ope
UM 2j ] utro i£veimuen » (ri mg] $upeciv uptosty 2 dy eupeTon fuic
P 4L) Fwlei PnSripa Ti y 8) yo era. mihi , Z24U/f , inve-
nire aliquid eorum, quz nondum inventa funt,
quodipfum notum,quam occultum efle przftet;fcientiz ( 7fe-
dice ) votum ac opus effe videtur: fimiliterque & femiperfecta
ad finem perducere & abfolvere, — Id ipfum nempe unicum.
propofitum fuit hactenus Societatis nofira Academica, eruer
naturz arcana ex centris fuis , & eruta illuftrare.

Sunt; qui nihil inveniri pofle amplius rentur , omnia jam
panfa nudamfine vefte Dianam , haberi jam cuncta parata ac
confecta, nihil due dici poffe, quod non jam dictumfit, Etve-
rum eft, inventa jam plura effe, quàm credi potuiflet. Felix |
hocfeculum plura alia háclaude fuperat. Ideó tamen nil fu- :
pereffe amplius, quod inveniri, fcliei, illuftrari, & perfici poffit;
nitnis arrogans foret , qui contendat. : 1

Natura, quz Zuffini Martyris eft paroemia, imitatur fon-.
tem qui quanto hauritur magis, tanto limpidiores profundit
aqua. Non minus de eàdem ac de pietate valet, quod dici-
tur, nifi eam invefligando progrediamur, regredimur. Quin

| b brevi .

| | 3:(0:8& ou
brevi imminens barbaries vifendafuerit , ni(i hzcíludia excola-
mus perpeteftudio. Non ideó hzreditas tam ampla ad nostra-
ducta eft à tot feculis, ut otioft confenefcamus fpectatores. Ut
ferrum movendo fplendorem fuum fervat, imó auget, quietum
veró rubiginem contrahit brevi; eundem in modum artes ex-
cultz diteícunt & evehuntur magis , neglectz vilefcunt & ob-
livioni traduntur, | |
Non alius fcopus fuit ha&enus , quàm dictus ,nec inflitu--
tum aliud noftrum, quod nunquam otiofos efle deceat naturze
miniflros, ut ipfa feriatur nunquam, agit Íemper , invitat perpe-
tuo, & prompté expromit thefauros , quibus ditiffima gaudet.
Et invenire annifi fumus, & inventa provehere amplius,
laudatiffimo fané conatu ; fed quis zqué finem aflequitur fem-
pen quem intenderat? Quis faltim, fine cenfurà, fine exceptio-
ne, omnium calculum & applaufumimpetrat? Satis fuerit, in-
nocente nifu tentata omnia, neque id finefructu infigni, ut fpe-
ramus. Condonandum potius erat fi non equali fladio decur-
ramus omnes, iijue fuà operà mutuà juvare ftudia , potius de-
bebant, qui otioft an invidi, vel doctiores potius non omnia ad
palatum fuum pofita reperiunt.
- Maxima debentur laudes Uratislaviz , quz Silefiz eft me-
tropolis, & Germaniz decus, luminibus S ACHSIO, V OLL-
GNADIO , quique in vivis adhuc exiflentes alii , indefefsà
Opera, Bio atrio, colligéndi edendique Ephemerides per
integros decem annos fuftinuéreftrenué provinciam. Demeriti
funt officio hoc fuo univerfam artem, peplo Minerva Curiofo-
rum infcribendi, & pofteritati commendandi.

Primihocpenfum abfolyerunt,fummá cumnominum fuo-
orm xm ER rum

3:0) ES f Nd T
rum glorià, alterum jam demandatum Noriberez, centro Ger-
maniz , ac foli, ne in molem nimis vaftam excrefcat non inter-
polatum opus ; fed divifum hoc pacto novam apud eruditos,
cumprimis veró horum Patronos & Mzcenates, & quorum in
fide eft focietas, & alios ambiat gratiam. :

Quicunque ergó in pofterum inventa fua nova, velprifti- —
nis novam acceffionem foenerantia nobiscum communicare.»
amantacdignantur, amice & perofficiosé rogamus , invitamus-
que, ut vel Noribergam ftatim dirigant claboratas ad prelum
Obfervationes, vel in quovis circulo proximiori ad Adjunctos
Societatis mittant, fecuri de integrà famà ac nominis glorià,
quam inde ex mente reportabunt. Ordinis rationem tam ac-
curatam attendere nobis non licuit, Ordinem quippe absque
ordine obfervavimus, qualemin priori, talem & in prafenti de-
curià novà , nullius Authoritati , nullius Eruditioni quidquam
deroeantes. Omnibus officiofum teflabimuranimum, quin ob-
(letricantem hancatternz nominis famax occafionem offerimus,
feu ex noftro jamordine fint, feu illum ; quod non meretur; de-
fpicatui non habeant,

Primum novi operis hunc fiflimus foetum, edituri porró
- deinceps, quicquid curiofi parturierint ingenia, benevolà com-

municatione adnos milfum. "ValeLEcroR AMicE, 9
& conatus noflros Tuà gratià ac favore
promove.

eje:ejeetesie:ejo
TUE

Ad |

03:(0):86 kin
eese ejenieodeetoepe:etesdontienieeteeteeie pend

: sese : "e a
Ad Inclyram

Nature Carioforum Societatem.

S. R, I, Academiz Nat. Curioforum
Nolilif[nnis , ExcellentifJnnis 69 Experienti[Tiuis
Dnn. Patronis , Fautoribus , Adjunctis,
czterisque Collepis fuis
Salutem €5. Felicitatem dicit

JonANN. MicHAEL FbEHR,

PnasEs d. Argonauta.
Ub feliciffimo aufpicio Eminentiffimi noftri Protecto--
Aris , Dn. ANSHELMI FRAANCISCI, Ele&toris Mogun-
iini &c. placuit Academiz N. Cur. cypographiam, ob
!/ loci, per Rom.Imperium,commoditatem, Noribergam
A B V cransferre, eamque Wolffzango Mauritio Endtero, Ty-
X3 9 pographo & Bibliopole ejusdem Civitatis , commen-

— EL

N— À dare; quod E, E. F. V. V, V. omninó notificandum du-
ximus, ut fuas quisque Obfervationes probé elimatas, cum titulo in
peculiari fchedà confignato, eàque formáà , quà typis expreffas volunt,
co ablegent: vel , fiviaeft longior; easdem ad vicinum cujusque cir-

culi Adjunctum ita elaboratas amandent,revidendas tamen, & ulterius

promovendas, | | |

. IL Dabunt etiam fedulam Adjuncti operam, ut fi que in revifio-
. ne Obí(ervationum notanda & corrigenda videantur ; illa ftatim ad

Scripti Authorem referant; Illi manumá corrigendo penitus abítine-
ant: expolit autem, vel necefficaris, vel jucunditatis aut utilitatis fpe-
ciearridences Noribergam quantocyus transmittantut,

III. Ad eosdem quoque Adjunctos def:rri poffunt nomina & ——

morbi corum , qui ex Collegis pie funt defundi , ut annuus Collega-
rum tam vivorum; quàm mortuorum ; ut & noviter receptorum (Ca
talogus ad fingulas editiones plenius adornari poflit. i

" | f 3 Vivubt —

; HO ee
Virunsatc adus per Dei gratiam & clarent Nobilifimi &
Excellentiffimi Domini Adjundi:

! In circulo Franconico,
D. E LIAS Scuuuip, d, Phaeton Svinfurti.
In circulo Saxonico;
D. Gz« ORGIUS WorrrG, WEDEL, d, Hercules Tenz.
—. .In circulo Svevico, -
D, Lucas Scuni Ock, d, Celfus, Auguft. Vind,
Eq In circulo Rhenano,
D. SEBAsTIANUS ScuErrER , d. Perfeus II. Francof, ad Moenum,
Ad mareBalthicum,
D. Tox. Daurgr Majon d Hefperus Kiliz Cimbrorum,
In circulo Auflriaco,
D, Jo: H, J4 NISIUS; d, Arcturus ,Utratisl,
In circulo Norico,
TI To H, GEoRG. Vor.ckAMER, d.Helianthus, Noriberga,.

Ded

CATA.

Bp "To AMEN
qososcrdoqou qm E ESUUESCUNY: t.
i Y9ypy o9e9eobE BOOOObbD S $5
CATALOGUS

Excellenti[]morum Dun. Medicorum ,
Qui pro augendo primo hoc fecunda Ephemeridum Phyfíco. CO-

Medicarum Decurize anno Obfervationes communicarunr,
fecundum ordinem Alphabeticurn.
1. D. JOH, PETRUS ALBRECHT, Phyicu ius. Haldesbes- -
| «menfis , Academicus Curiofus. |
2. D. PAULUS AMMAN, Profe[for Publicus Lipfienfis &5
- Botanicus infi, 2115 , Academicus Curiofus.
3. D. SYLV. SAMUEL ANHORNIUS , Phyficus Sangal-
| lenfis Ordinarius.
4. D. LAURENTIUS BAUSCHIVUS , quondam Pbyfic ICus
— Svinfurtenfis , Fundator AERE N. Curioforum,
& Praes I.
s. L. BALTHASAR CHILIANUS , Zifedicus Provincialis
Saxon. Eysfelda. |
^ 6. D. ANDREAS CLEYERUS, Protoimedicus & Senator
Batavis Orient. C dermigis Curiofüs.
7. D. JOH. DOL/EUS , Zrcbiater 6&5 Prof. Publ. Hajfao. |
| vienfis, A Idorniuts Curiofus. |
s. D. JOH. GEORG, ERNST , Pratlicus Wolevieif, 5 in
Silefia.
9. D.JOH.MICHAEL FEHRIUS, Conful 65 Archiater Sig.
| furtenfis, Acad. Nat. Cur, PResEs, d. Argonatita,

15.D JOH.

AENE UNRMENNEATCONE. nc SUNGENENNC NE ou
rc. D. JOH. LAURENT. FEHR, Pbyficus Soinfurtenfis, —
Nat. Cur. | | |
i1, D. GEORGIUS. FRANCUS , Prof. Publ. Heydelber-
| ge Univer[itatis Pro-Cancellarius,Serenilmi /Marcb.

Badenf. Archiater, Academicus Curiofus. —

12. D, HENR. NICOL. GRIMMIUS, Praüicus quondam
zn India Orient. Celeberrimus. — — |
13. D. JOH. LUDOVICUS HANNEMANNUS, Profe[J.

| Publicus Chilonienfis, Academicus Curiofus.
14. D, JOH. EHRENFRID HAGENDORN, P/yf. Gór-
[iz , Nat. Curiofus. |
15. D. JOH. JACOB. HARDERUS, Prof. Publ. Baff.
lienfts Ordinarius , Academicus Curiofus. |
jo. D, Psp iu HERMANNUS, Zfedicus Augu-
Anus. |
15. D. GREGOR. HILLINGIUS, Phyficus ori. |
18. D. JOH. MAURICIUS HOFFMANNUS, ?.P. Alrdorf.
19, D. JOH, CORNELIUS HONN ,, Phyficus Noriber-
enjis. |
20. R. Ü 15 ABRAHAMUS KOCHANSRKI, Societatis
Je JB. | i P
21. D, EMANUEL KONIG, PDil. € Ze4. Bafilienfis,
Academicus Curiofus. : 2
22. D, JOH. LAURENT. L/ELIUS, Phyftcus Onoldinus.
23. D. SAMUEL LEDELIUS, Zfedicus Grünbergenfis in
inferiore Sileftá.
24. D. PHILIP. MARCUS MARCI, Zfed. Provincialis
Sax.Gothan, x25. Dn.

- .
AN

iR Ba 0:008 — gut |
1:4. Dn. THEODORICUS à MARWITZ, Sereni[]nmo Ele-
| dori Brandenburgico à Couftliis in Neomarchie Statu.
€» Confiflorio , Ordinis Sobannitici Hierofolymitani
E. * Equesye5 Commendator defanatus in W'itersbein G5c.
. 26. D. CHRISTIANUS MENZELIUS , Serenifs. Eledoris
Brandenburgici Confil. 9 Archiater, Academicus Cu-
m TIO:Us.
27. D. GEORGIUS ABRAHAMUS MERCLINUS , P/y-
icu5 Noriberg, Academicus Curiofus,
28. D. JOH. de MURALTO , P/yficus Tiourinus , Acade-
poem micus Curiofus. | Es
29. Dn. CAROLUS .OFEREDI, Zfedicus Patavinus. |
3o, D. CAROLUS PATINUS, Eques D. Marci , Dolor
ZMedicus Pariftenfis , 65 in Archilyceo Patavino Pri-
marius Chirurgie Profe[[or , Academicus Curiofus. |
31. D. JOH. CONRAD. PEYERUS, Pbhyficus Schaffbufa-.
| "l4, Academicus Curiofus, wm
32. D. SALOMON REISEL , Sereni$, Ducis Wzrtemb.
Confiliar. €» Arcbiater Stutgardianus ; Academicus
Curiofus.
33. D, VITUS RIEDLINUS, Phyficus Aucuflanus.
-34. D. PETRUS ROMMELIUS, Poliater Ulmenfis.
35. Da. GEORGIUS EVERHARDUS RUMPHIUS,
| Ilufiris Societatis Indie Orientalis in Infula /Molucca-.—
rum Aubona apud Belgas Senator , 65 AMercator eime-
Titus , Academicus Curiofus. :
36. D. JOH. GEORG. SARTORIUS, Zrchiater Baiber-
getifis , Academicus Curiofus. : |
^ g 17, GUN...

PEINE Ne. A

| SCCUENR 7 0 7
37. D. GUNTHER CHRISTOPH, SCHELHAMMER
P, P. Helmfladienfis, Academicus Cutiofus.
39. D. JOH. BAPTISTA SCARAMUCCIUS.
;9, D. SEBASTIANUS SCHEFFERUS , Phyfieus Fratico-
furtanus, Nat. Curioforum Adjunctus d. Perfeus II.
4o. D. HENRICUS. SCRETA, Phyficus Schaffbufianus..—
Er. De CHRISTOPHORUS SELIGERUS, Pradicus Zit-.—
tavienfis in Silefia. xr
42. D. JOH. GEORGIUS SOMMER, Zrcbiater Arnfladio —
| Schwarzenburgicus. | |
/43. Dn. JOH. CHRISTOPH. STURMIUS, PProfefl. Ph,
: ZMatbem. 6&5 Pbyfic, Altdorf. ——
tuc D. JOE GEORG. VOL CKAMER, Pbyfic. INorib.
Nat. Curiof, Adjunctus d, Helianthus, p
4s. D. GEORGIUS WOLFFGANGUS WEDELIUS,
Arcbiater Ducalis Saxonicus, in Univerfitate Senenfi
: P. P.€5 Acad, Nat, Cur. Adjunctus d, Hercules,
46. D. JOH- PAULUS. WURFFBEINIUS; P/yficus Neri. —
bergenfis, Academicus Curiofus. us

CATA-

$83:(0): 84?

LIIIIDIIE $3: LIIIIIII

CATALOGUS
OBSERVATIONUM.

D JOH. MICHAELIS FEHRII.

t 0o QN

.3, Catalepfis flataria periodica.
2.'& Anatomia Hydropici & Lien monítrofus.
3. Fifítulaumbilicifeliciter curata.
4, Uvaverficolor.. 1
| D. JOH. LAURENTII BAUSCHII.
-$. Calculorum varietas, 13
D. GEORGII WOLFFGANGI WEDELII.
6. MoxaGermanica. I4.
7. NMomituscruentcusà lumbricis. 19
8. Fonsoffibusfcaturiens. 20
9. lhermarumelementa,ortus& ufus. ibid.
1o, Syncope periodica. 2X
I1. Tumores & verrucz, cadaveriscontactu curata. 23
I2. Tumoresduri, rebelles, cancriformes, . | 4 427
.13. Principia rerum. 3o
: D. LUC/E SCHROCRII, Luc Fil,
14, Pila marina. 32
| D. SEBASTIANI SCHEFFERI.
15. Exíecta prope uvulam carnea excrefcentia, 5$
| D. ANDREJE CLEYERI.
16. Ovum gallinaceum ,cumferpentisimagineinteftà. — 36
27. Ovumgallinaceum pregnans, & cpargallinarum infigne.
38
18, Corpora fpharica Puer in ventriculo humano in-
3 venta. : | 4.50. 40

g 2 D.CA-

&3 : (0): EP
D. CAROLI PATINI. |
19. Caleulusingenscanalisánaturáexcavatus. /— | 42 -—
20. Vulnusinceftinale periculofum feliciter curatum. 45
DN. GEORGII EVERHARDI RUMPHII,
"$1 De Caryophyllis aromaticis, $O-
a2. DeCorticibus Maffoy & Culilawan, mari Indico no&ilu-
Co; &c. Cn $5
D. PAULI AMMANNI, |
234 DeBandura Zingalenfium, "EL
D. GEORGII FRANCI.
24. Convulfiones accuratz Periodi ex apoftemate cervicis. ibid.

25. OvaBarbicomeíta noxia, . 61
26, Triafclopetorum vulnera notabilia, GA 3
27. Cauteriia&tuualisufusinarthritide, — — | 66

. 28, Aparinelevisfaíciata, 68

29. Vulnerifupervenientesconvulfiones non lechales, ^. 69
- D. CHRISTIANI MENZELII, |
30. Demufcisquibusdam culiciformibus, pediculofis, grylli-

formibus &aliis. 71
31, Secundinain utero retenta, 74
32, Calculusincerebro Dama. 76
D. SALOMONIS REISELII.
33. Motor perpetuusdiurrmus. 78
| D. HENRICI SCRETJE,
34. De Mercurio cum Auro incalefcente, | $5
D. JOH. JACOBI HARDERI.
35. DePuellá renedextro cum fuccentgriato carente. 93
DN. JOH. CHRISTOPH. STURMII. |
36. Cometoícopia Indica. 45t, 10j
D. JOH. DOLAET.
37. Deinjectis perfaícinatiortem, 102 ,t87

38. De

-—--

E. DOR

38. Depuellaà variolis aphoná fadá,& poft feptennium reíti-

tu:a. | 109
AA D. SYLV. SAMUEL. ANHORNII.
39. Anatome puelle, U IÓ

D. JOH, GEORGII SOMMERI, |
40. Imaginationis effectus ex terrore matrisinrecensnatono- -

tatus. | heat iae
41. Mulier necante, nec per, necpoít partum menfes autTo-
chia paffa, I!4

42. Ulcusfiftulofum pofthzemorrhoidesfüppreffas. Py
43. Vomitus ex admoto cruribus decocto croco metal. -

lorum, 120
4$. DeOvoin ovo. 2 i22
NICeUi D. JOH. DE MURALTO. |
45. Demonftro ovillo. st o f£23
46. Examenanatomicum Muftelx fluviacilis, 124
74, Exam.anat. T ruttz magna. 128
48. E. A. Velpertilionis foemelle, 129
.49. De Muftelz anatomce. 131
.5o, De Aquileanatomia, 132
$1, Noctuz vulgaris, 133
$2. NoGuz faxarilis rare, | 134
$3. Anatomia pediculi. | 126

$4. Pulicisvulgaris, — 137
$5, Pulicisflorum Scabiofz.. 138
$6. AnatomiaCrabronis. — í39
/ $7. Anat. Cimicis murorum &lignorum, Uo Xa
$8. Exam. anatom, Grylli fylveftris. 142
$9. Limacis major rubicunde terreftris, Y47
6o. Scarab«i majalis foliacianatome. 148
-6I, AnatomiaSimrme,. 150
$62. Gryllotalpt. — | 154
63. Scarabzi.liliacei; 156
64. Anatomia Muíce vulgaris. 158

$3: ! 65, Eri-

V i

83:():89!

65. Erinacei cerreítris anatome. - tous 1;
66, Sccrpii. ig nd ENMEWIS
67. MN E : 167
D. JOH. LUDOVICI. HANNEMANNI.. : *
68. Dedorfiincflabili pruritu. 168 3
69. Decanitieinjuvene. 169

- 79. De hemorrhoidum menftruo & ordinario fluxui in Vito, .

121 d
71, Vertigocoecorum & alia de coecis. iz2
72. De idio(yncrafia, E 176
73. Denoxio Ribiumefu. . 177.
74. Denoxà comeítarum radicum Aconiti, "n 178
75. Mercurium ex lapide Hxmatite eliciendi methodus, 179
76. Puellaecítatica. : ido
D. JOH. PETRI ALBRECHTI.
77. Vermis per meatum urinarium exclufus, 195
78. Meatusabinteftinocoeco ad veficam. 186:
79. H ydropice cujusdam aqua ex hypochondriis profluens
morbumíolvit. 187 —
80. Flatuscur tàm difficulter difcutiancur. 189
8r. Deftercorum egregià in nonnullis virtute, : rerj
82. Lochiaaquofa, — 193

83. Deabíceflu renum, fubítanciá perurinam expurgatá. Toss
D. JOH. CONRADI PEYERI. |

84. Uteri & vefiecurinariz procidentia. | 197 4
85. De Lepufculis, Salmonum extis, inteftino coeco, ventri- -
culoan&rino &renibusanferinis. | 399 3

86. Defingularibusrupicaprarum poftcornua meatibus. 206

87. Ceratographia defiderata, Merycologie [ciagraphia, rupis
caprarum cornua perennia: 20y
D. GEORGII ABRAHAMI MERCLINI,

$8. De anatome mulieris, fuppuratione , five abíceffu hepa-
Hismortu&. ..- | (7 ELE

$9. Ana«

Pn A3: (0) :E4E |
89. Anitonie virginis, cancro mammz extindiz, 2r
90, Deveficulis in Arteriis repertis. | SU aA
91. Decirculari Craniifracturá perfanatá. 215
92. Deepilepfiàex contufionecapitis profligatà. — ^ 217
93. Delleotematein gená ablato, | 219
94, Depuftulá oculi feliciter curatá. 219
95. Dec febre malignà cum delirio Scgccorum lectione curatà.
220
xd pe rebus infolitis poft febrem malignam per nares & al-
| vum excretis. 22k
D. PETRI ROMMELITI.
97. DeAphonia rarà, 224

| 'D. LAURENTII LELII. :

98. Devomitu millepedarum. | 228
21 0D JOH, GEFORGIL ERNST.

99. Devermeex nare finiftra cum longa hzmorrhagia emun-

&o. 229
D, JOH. DE MURALTO,

100. Ábortüs cum retentionefecundinarum. 230
Xor. Extra&io foetus mortui decencerin utero pofiti. 236
102. Directio & extractio foetus mortui praeternaturamin utero

E" pohri. 240

103, Partusdifficilisin plethoricà. HAN
04. Vermisin veficà lactantis, | 246

105. Suffocatio hyfterica. | 252

106. Tumor ínano puerperzab obfletrice caufacus. 255

-3o7. Mater & foctus debilespartumimpedjunt& urgent, 258

108. Inflammartio & ulcus vulvzà lapfü. Ps 25

109, HeCticainlactante. ^ 26?

110. Fluxus menfium cum gravibus fymptomatibus i in gra-

vidà. 27x.

11L. Sterilitas à fluore albo, cum melancholia feliciter curata,

V dee 2274
Mes , | i12.Pro-

E HON:

YI2. Prolapfüsut eri. NMidnE a.
115. Procidenciaani & hernia u Smttand in puerperá. 280
114. Hydrops uteri ex menfium retentione per umbilicum
| ' evaegatgs- 01283

i15. Malum hyftericum & papillarü fiffure feliciter curacz.288
116, Abortus absque pariendi doloribus cum retentione fe-

cundinarum, B
117. Funiculusumbilici & manus exerta fotu reducta, infan-. .
ü gangrznaàá balneovini inducta, 296
118, Ileosà vermibusin puerperà mifera., | 300 -
119. Abortus à balneo Vulturino. 305
| D. PHILIPPI. MARCI MARCI, |
120. DeLumbricis. 306 4
| D. JOH, GEORGII SARTORII. |
121. Phthifis inveterata & deplorata curata. | 310
D. JOH. PAULI WURFFBEINII,
, 322. Salivatio in phthifi critica & (alucaris, 3123
D. JOH. GEORGII SARTORLII. :
123. Anginalechalis curata, 314
D. BENEDICTI HERMANNI,
124. Epilepfiarara, | .316

DN. CAROLI OFFREDI: "d

1 Er Deíerpente magno & monítrofo. - - 317 3
6. De fecibus alvinis & lumbricis ex EUN. dd. pro- -

- deuntibus. 318
127. De proceffu falcato efleo. 320 -.
128. Depleuritide Vénzíectione curata. | uU 32Y

D. VIII RIEDLIN. |
129, Scrotitumorexcolicá, Lo M
: D.GUIIN-

43:0) £4
D. GUNTHERI CHRISTOPHORI SCHELHAMMERI.

130. Anatome Talpz. . COE
15 1, Calculus Cerebri. : 332
R. P, ADAMI AD AMANDI KOCHANSKI, SAT.

l M 2. DeGallinarevivifcente. 333

ks DN. THEODORICI A MARWITZ,
"13 3. De calculo in cordecapreoli invento, 336
." p. JOH. LUDOVICI HANNEMANNI.
134. De Veneno bufonisfeliciter curato, ibid.
135. Roris marinirefuícitatio. 337
D. CHRISTOPHORI SELIGER. |
136, DeGonorrhoea virulenta cum excrefcenciis, 338
137. Vomitusinfeliciter coércitus. ibid.
138. Epilepfia ex decocta Hyofcyami fomentationc. 340
139. Excomeflà cucurbita notab'lis cragoedia, 34I
140. Varia fymptomata ex injectis per incantationem mate-
rialibus, - 343
141, Uterusloco foetus incauté excra&tus. 344.
. D. JOH. BAPTISTJE SCARAMUCCII,
142 De flagri funiculo, é veficáà lithotomo extracto. 345
L. BALTHASAR, CHILIANLI,
9s. Monftrofus fcetus, 3$6

D. SAMUEL, LEDELII.
144. DeSpicà filiginea deglutica ; & per coftarum interftitium

exclusà, e 397
345. De Gallo gallinaceo oviparo. s 359

I. HER.

D. HERMANNI NICOLAI GRIMM,

146. Deplantá mirabilideftillatoria. 363 |
147. De quibusdam lapidibus medicinalibus , qui inter Lu--
fitanos , Cingaleníes & Malabarosin ufü funt, | 364

148. Gammari in lapides converfi, m rb
149. LapidesdeBombaco, vel Mombaza. |.368
150, DePedroPouv, vellapidibus exligno factis, "T
151, Generatio cujusdam Manna, 369 .
152, De Arbore Benzointi. 370
155. De Arbore Camphorz, Eve
D. JOH. MAURICII HOFFMANNI. |
154. Anatomeovisfoetum utero gerentis, 373
D. JOH, PAULI WURFBAINIL |
. 155, DeOculiscancrorum monftrofis, 379
D. GEORGII WOLFFG, WEDELII,
156, De Mify Diofcoridis, 380
157, Depiíce monítrofo pedato, 38t
158. De Mercurio Saturni, 382
1 3 9, De pila Cervina.- 383

D, GREGORII HILLINGII,
. 160, De Urigue utriusque pedum pollicis monftrofo, — 385.

161, Decalculisin puero per mictum excretis, | 386
D, EHRNFRIDI HAGENDORNII, -

162, De fingularicalculorum hum, figura. m 4

165, Devirtuteliquorisex canrharid, prolecti, 388

D, JOH. LAURENTII FEHR,

164, Vermium copiofa , aft falutaris dre «gj ««re ab adulta per».
Íonafa&ta excretio, - : 389
165. Cal-

| 3: (o): eat
165, Calculus vefice ab imperito medicaftro in urethram pro-
crufus lechalis, | | |. 391
166, Inconívetus menfium fluxus, 392

D. EMANUEL, KÓNIG, |
167, Cerebrum pomi magnitudine é cranio carcinomate

exefo proruberans, 393
-. 168. Morfus lupirabidi talismateSaturnino fanati, 398
169, Radicis Carlinz vis defatigans, 401

D. HERMANNI NICOLAI GRIMM,

170, Oleumfeu fpiritusfulphuris absque igne praeparatus. 404

171, Exquibus partibus Ambragryíea conftet, 405
172, Vermesrarilucentes, - 406
173, Anatome Coralloides, ge

174, Univerfalis Medicina Timoreforum. O9.

176, Coquo de Maldive & Mofambique, cortex Santal. Cii.
ni,Rufa Ray nigri &albi, Cort. Soéda, cortex contra
Pleuritidem. 41O

D, JOH, CORNELII HONNII,
176, Hiftoria EIE devirgineà maligno morbo interfctta;

cum graviffimispoftobitumfymptomatis, ^ 412

D. JOH. GFORGII VOLCKAMERI,
77, Se&tio calculi vefice in Viro quater celebrata, 414
17 8, Hydrops: afcites periculofus cum maeculisfelicicer curatus,
417
179, Aquzthermales Caroline nimüm pote, 419
180, Deatrocialvicum fluxu doloremoxfopiendo, ^ ^ 420
181. De Scorzonera montana Álexipharmaca, 422
132, Pulveris pyrii ufus in extinguendis fpiramentorum ca-
mini incendiis; 423

h 2 : D. GEORG,

93:00:89 -

D, GEORG, ABRAHAM, MERCLINI.

182, Inaudita Hydropis abdominis fpecies , faccata, five cum
folliculo fortaffis dicenda, :

425
184, Secundinarum poftlaboriofum partum ultra fesquimen-

fem retentarum fruftillatim facta exclufio,

439.
dagatio,

D, JOH, GEORGII VOLCKAMERI,
i85, Curiofa trium in pregnante foeminá circulationum in-

444
ADDENDA, |
Adobíervationem I, Anni IX. & X, Decur, I, CorreQtio ftatuz
humanzcirculacoriaz.
Ad Obferv, I. hujusanni,
Obíerv. XVIIL..
Obíerv, XXXVI,

£. 4. 54

f. 40,
f, 106,

^j yi, j

I
(j

atm
Ly

EPHE- 3

$238:(0:20£

uu
aapR

$t 3.5913, 3:3: X94 52 D ADITCTD/HPIRSTT eK23:$2
DosonsanDERcDOGQR OR RA

-
EPHEMERIDUM

MEDICO-PHYSICARUM
CURIOSARUM

DECURLA II.
ANNI PRIMI

OBSERVATIO I.
D. JOHANNIS MICHAELIS FEHR.

Catalepfis ftataria Periodica.

Nter Anni conftitutiones ficcitates falubriore$
7 7- ellecontinuisimbribus,veriffimé pronunciavit
-iCons noffer 2. aphor.1 5. quod & hocipfo annoBli.
j—10lus fatis fumus experti. Adultá enim hieme
LJ s icum principio veris exiftente frigidá & humi-
pz" dà, fuccedentre quoque zftate calidáà quidem,
fed & plurimum humidà, in Autumno
| Continuis vexata madet Vindemia nimbis,
Ab Ar&turi enim exortu ad finem usque hujus Anni Auftrina
ingruittempeftas.cum frigore, licécillo mitiori; pluviis tamen
fere affiduis cum ventorum immani fremitu fulgure, quan-
doque conitru, & procellis pluribus horrida: hiactot naufra-
gia, & ineunteanno 82, multis retró feculis nonauditz terra-
rum inundaciones ;2edificiorum ruinz, acifta gràviffimorum |
morborum colluvies,ex humorum pravorum co piá,acexinde
natá putredine propullulàrunt, quos longà ferie in pluribus
aurcis fuis Aphorismis ibidem recenfet dvteus fénex,dolores fci-
licec capitis, otalgiz , odontalgie, gravedines, cufles, xp
A €3,

*
-— -

2 | Obfervatio 1, — *

des, afthmata, hydropes,fcbresomnisgeneris, incermittentes:
& continuz , plerzque malignz ,cum variolis , morbillis, pete- |

chiis, profiuvia ventris, plurimiabo tus, mol ac difficiles par-
cus,menfium fuppreffionesfu&tocariones uteri , dolores colici,
arthritici; ifc hiadici & fcorbutici, vertigines, epilepfiz ,apople-
xix, paralyfes,cum foporofis affzctibus, ac deliríis &c. Ex qui-
bus poftremis quedam falcem proferam fpecimina pra cxteris
hic notanda: Ruítica quzdam puella annorum circiter 15,
jam àquinquennio Catalepfi laborat (liceat ita loqui) ftataria,
eáque brevi, ac fzpius de die;incer eundum in media via, nullo
precedence frigoris fenfu; fubitó inftar Mercurialis ftatuz con-
fiftiz, omnibus fenfibus cam internis,quáàm externis quafi con -
fopitis, oculis apertis non videt, non audit inclamata, nec fe
loco movet, nec progreditur, necunquam cadit etiam gravi-
teronerata, nec onus depgonitaut projicit, quin & incemplo
ad íacram coenam acceffüra fzpius ica confiftit, & Paftorem in
áltari moratur, fed mox quafi é profundo fomno excitata ad
priftinum vigoris ftatum redit, praeteritorum omnium ignara;
ceteroquin & extra paroxysmum omnium anima corporis-
que fun&ionum fic fatiscapax. Unica convalefcentiz fpes in

felici menftruorum eruptione, qua nondumapparuére, Ab
ejusmodi diuturna Auftrinà cempeftate correpce Catalepticae:

quinquennis puelle adrnodum fomnolentze & morofe men-
tio quoquefa&a eftin Hera mea picrafeu Tradlatu de "Ab fenthio P.
79.quz in prandio ob pinguioris boli prafumtionem à forore
offenía füubitó obriguit, cum manu & cochleari ad patinam ex-
tensá, irretorto oculoquafi indignabunda fororem adfpiciens,
fortiter inclamata & increpata neque audit, neque os, autlabia
movet, manu ducta & coacta incedit, brachia ejusdem furfüm
ac deorfum vel etiam transverfim trada in eodem fitu per-
ftant , ceréam hominis ftatuam dixiffes : Ante paroxysmum
marmoris inftar frigidiffimi rigebat , poft horam feré unam
cum pandiculatione, ventris murmuribus, ac profundis fufpi-

riis fenfim iterum incalefcebaz, largoque füdore profuío refti- -

tueba-

OKET Ue M MUT S UT NCUNTINEPEMUCNBemRNNE

Catalepfre flataria Periodica. 3

tucbacur in incegrum,anc-epilepticis tüm curata, & helminta-
gogis. Vorax enim erat , íed anno iníequenti variolis publice
graílantibus graviter afflicta obiit, Caralepfi non amplius ten-
taca. Sic Praetor quidam in vicinia àquodam maleferiato fub-
dico aculeatis cavillis prxter modum petitus tantoperé excan-
deícic, ut fubitó acin ipfo adliuc cribunali fedens obrigefceret
quafi minitabundus, ac fuperveniente apoplexià forti ftatim
expiraret, quafi fulmine percutfus. Quo fato etiam abrepti fune
octo mefloresin Infula Lemno füb quercu coenantes, & fubitó
exanimati;qui fub ea fpecie,quà difcubuerar& rigidi permanfe-
runt, itautunus comedere, alter ori poculum manu admove-
re; alius bibere viderecur: Cümque omnes nigri effent, imagi-
mem totidem ftatuarum reprafentarent, P.Zacchias Quaft, Med.
Legal, é Card, p. oy. Unde noninífcicé Catalepíis morbus atto-
nicus à quibusdam nuncupatur, & cacochus fcu fubita quz-
dam quafi congelatio totius corporis viventis, Gezsinum
quid patitur obítetrix noftra, epilepticis aliás convulfionibus
ex aura maligna à (ummo pedis digico furum exhalante ob-
noxia. Quoties enim ad maxillas usqueafcendit aura ifta frigi-
da, ibique penitius fc infinuat, caput obrigefcit, nec os claude-
re, nec vetbulum eloqui poteft, donecfuccedente ftertore pa-
roxysmus finiatur; Veficatorium pedi impofitum, & aqua ci-
coniar, exhibica cum fuccetflu. Cor quoque ciconiar, come-
ftum hic quidam maximopere probant.

Comate vigili laborabat N. N.atrabiliarius , qui cüm pri-
diecum Amicis plusculüm fefeinvicáffec, medià nocte in hoc
malum incidit cum hemiplexia finiftri lateris, dolore capitis
dextro, deliro fermone, oculis conniventibus, linguz gravita-
te, fici, fauciumqueardore, & brachii crurisque dextri inordi-
natá jactatione &c, Imperata ftatim omnisgencris revellentia
cum conforcantibus &anodynis, Sed in carum denique lapíus
intra triduum naturz debitum folvit,

Alrer quidam Hofpes civis hinc «62xé$iA9- eodem mor-
bo, mododus fere fimiii jii tal a oculorum conniven-

| ' 2 t3;

ri/

4 .. - Olferustio T
D OEWEEELTREIU TEE TEENS RSEN EREPEDA C ONU MURE DO NUEE COR EANDEM ST CECI ENEP URGE OPI rc pucmedt
tià, naufeà, vomitu,capitisque dolore, ac perpetuis vigiliis, qui

provocatus, quidpiam refpondet, mox fupervenit febrilis hor-

ror cum fübfequenti zftu & fici.in lethargum degenerans,cum

delirio continuo & memoriz lzfione, floccoslegit, 8. diefudat |

fiigidé, hacillucjadatur, difficulter refpirat, 9. moritur, An-
no i671.

Unum caroticum vidi hoc anno 82.inflar trunci decum-

bentem,& intra 6, horasexpirantem; & 3,comatofos, cum he-
miplexia. ex quibus unus in carum tandem delapíusintra tri-
duum obiit, alc adhuc dum capitis ftupore acdextii lateris

paralyfi laborat 5 tertius finiftri lateris paralyfi praeter extre-

mam manum feré defunctus ex vernalis aéris clementià ra-

diorumqueSolerium égidior afflatu, fummam fibi convale-

fcentiz fpem pollicetur. Optandum certe effec, ut Faftorum
conditores non tam ex varia fiderum conflellatione & Lunz

phafibus, quàm aéris fubtiliffimz noftra nutricule tüm defu-

perappulfe,cüm furfum indiesex terra porofitatibus exhalan- -

tis varietate ventorumque impetu certiora nobis traderent
tempeftatum indicia,quibusinnixi Medici & inhumano cor-
poreíecunde acadverfz valetudinis prefagia longé gloriofius
edere, curasque fuasfelicioresabíolvere poflent,cum omnium
feré morborum caufas Veteres non inícité ftatuerint s»s/uava
SN

müim oriuntur. ir

Inter dcliria graviffimum eft, & tali aéris conftitutione
frequentiffimum Melancholia praefertim hypochondriaca,

Literatorum pediffequa, modo garrula, modó plané muta,

cum metu & triftiiia femper conjuncta , cujus curá joculari
horridashasce & infuaves literas dulciori quodam quafi condi-
mento fobfignare volui, ut gratiam aliquam à B. L, fenera-
rent. Inignisquidam Melancholicus, Mufices hautimperitus,
cum variis remediorum formulis diu multumque vexaretur
ita, ut tandem omnia feré pharmaca refpueret , novo tamen
€oque graviflimo paroxysmo obrutusin fummis anguftiis ac

: inter

a5) Pars, quc ex diuturna Auflrina conítitudione poriffi- —

Catalepfee fBataria Periodica. "
inter profundafufpiria me unicum adhuc, idque preftandfii-
mumremedium inftantiffimé rogat; cui tunc temporis nihil
aliud prefcripfi , nifi claufulam facrz iftius cantionis ( gor
5iumel Éam bet Citael Godyoat) cum vulgata melodiá notis
fequenti modo in fchedula confignatis; quà confpectà ftatira
in profufüm cachinnum folutus, grabato fe levat exultans &
àgraviffimo hoc malo penitüs liberatur,

amk Pipe) eurem — ———————ÓáMHBÓÀ— — Mo I € "09€ — e
p— -| -Q- us Mera 1g " m. B a
. —— (4. 1)-— Imi T
E M OD aane prune: uma ie cm

"ueE MEO —— agtaun c^ uOxGew se WUENUm c. UEDNECÉS o occae T2 ca BR ec m mr

G5coultia/froíid) al. [e acit.

e erqmegm nara GeMASOUL CENE CRUS DUEER elo DISPO DL Imper) Urtage Dafca CLSUU RUs HÜcec ME wupeo. porte GETMSGerind iege wu

EM one ons ommo coe uen. CEmnnes. Sena D*Gbos müEnI- ces 7 Rue. XP vue. CENURes DG. Mic eue Grludmece da cem zoe LUPRen tee Roo

Los GUrge. UEDIA Kew. munem vec DELDTULs Ue gcmapc. GeRUSup- DECUna puce Rum DoaEUe- IET xe WEIIP MH EA one D RO

23. 202092. fU

In hunccenfum referri poffe videtur 25. annorum juve-
nis, LL. Studiofus tacicurnus, & marofus, quiá nimio motu in
&ftate zftuans fubitó inaphoniamlabitur,cum totius eorporis
refrigeratione quafi fyncopticá , fed nullis revellentibus, nullis
fomentis refocillatur , tocus riget , Dec inclamatus audit, nec
movetur, nec meminit eorum que in paroxysmo aca funt, à
paroxysmoautem unius plerunque horz fpacio crebró fufpi-
rat, & punctiones quasdam in extremis digitis perfentiícit, bis
ita laboravit, fed non ad phaíes Lunz; cetera vivus valensque
nuper cum compta quadam virgine fub fpe omnimoda con-
valeícentie: macrimonium contraxit,

A4. ^ OBSEE

6 — — Obfirostio 1L
. OBSERVATIO II,
D. JOHANNIS MICHÁEL, FEHR.
- De»
Anatomia Hydropici, & Liene mon-
1 Rrofo.

Ecuimus aliquando Hydropicum nomine Tobiam
Vachen;Scriniarium, qui morbo ifto feré per crimeftre
graviter laboraverat. Aderant enim ipfi primó exqui-

fiti circa umbilicum dolores ; quos excipiebant totius
abdominis laterumaue tenfiones,ac mox infignis ventris in-
tumeícentia, cum fiti intenía, gracilitate fuperiorum partium -
fummá, tufficulà plerumque ficcá, nonnunquam cum pauco
fputo cruento: Pulfus celer, frequens; varius, urina pauca,
craffa & rubicundiffima, cerevifize vel lixivii inftar, alvi ob-
ftructio pertinaciffima: Accedentibus poflea infomniis, in-
quietudine, pedum &ícroti tumore oedematode, mox in ve-
ficulas plures infignem feri copiam cum gravi(fimis dolori-
bus continenter effundentes abeunte. Medicamenta quidem
adhibita fuerunt plurima, fed omnia fruftra,expiravit noctu,
rationead ultimum vite halitum perfiftence integrá. 'Um-
bilicus, qui nón cumebat, leviter fcalpello incifüs, ingentem
feri citrini copiam effudit 14. vel 16. circiter menfüras. — Ab.
domen cum omnibus fuis mufculis & velamentis fàlvum
erat, inteftina itidem, fed hepar fcirrhofum torum confpi- '
ciebatur, coloris erat flavi, cum puftulis aqueis ejusdem co-.
lorisundiquaqueobfitum, fanguis inerat pauciffimus , locu-
rz carnis fimilior,ventriculus flatibus refertus, & paucá aquá,
in mefenterio intra düplicaturam tunicarum comparebant
cubercula quzdam gsandinum inftar; quz in fuibus quan-
doqueobvia funt,fed mirumhocunum & rarum oppidó oc-
gurrebac, lien figura triquetre & 7. lobis diftin&tis erat con-
| Jh Ípicuus,

De Anatomia Hydropici, e$ Liene monfirofü, 7

fpicuus, coloris violacei extüs , intrinfecüs veró rubicundi
floridi, ut facilé cuivis exinde conftaret; ipfum hepatis jam-
dudurn fcirrhofi vices aliquandiu fubiifle, quapropter & fin-
gulari tunicà eáque fàt robuftà àfundo ventriculi antrorfum
ac peritonco fub coftis ípuriis extensà, qu& quaft quodam fe-
midiaphragmate à provida Naturá velatus erat;ut in officiná
peculiari àfaburra & colluvie ventris quodámmoco exclufus
expeditius fuz functioni przetle poflec.Unde non injurià lien
»ibov sirap, fpurium five vicarium hepar cognominatur. E ve-
ficula fellis inciía bilis atra confertim eftiuebar ; pulmones
etiam vitio non caruifle videbantur, varii enim coloris eránt;
ut plurimum punicei five lividi: Pancreas ventriculo arctis.
fimé connexum totum etiam fcirrhofum erat; in renibus&

vefica vitium nullum. |
Confirmare mihi videtur cafus hic nofter fententiam P.
Marciani folertiff. Hipp. Commentatoris &ipfiffimi ejusdem
Genii, qui Cor, zz f. 4. de vitius acutor. fatione p, 41f. omnem
hydropem in humida quadam intemperie (unde & ipfi no-
men eít) modó frigiditati, unde Afcites, modó ei com
| aUDUS

NT TERDCUT NEUES UE

9 | ... Olfervatio III. | |
flatibusjuné&tum;confiítere;ait. E pofterioris genere eft cym-
panires vulgó dictus, qui refpe&u alterius jure merito ficcus
: hydropsin Aphorismis & alibi ab Hipp. cognominatur. Et
ficut ille plerunque pro incurabili habetur 5 ica ad alterius;
tympanitidis fcil. curationem multà boná fortunà opus effe
ait &c. Anafarca autem five leucophlegmatia ipf via eft ad
hydropem, ut cachexia prodromus ad utrumque.

De monftroío autem ifto liene Excellent. Dominus Joh.
Veslingius P.P. Patavinus & Anatomicus famigeratifTimus in
fuisad me literis fub 17.Sept. Anno 47. monftroft inquic lie. |
nis adumbrationem vidi libentifimé ; meminique fzpius
nuncincifuris diftin&um lienem; nunc lobis aliquot diftra-
&um; in fe&ionibus me publicisobferváffe: Quin annó pro.
ximé exadtó fcfe offerebat, qui partibus quinque difparima-
gnicudine praeditis pedem hominis pulchré fatis exprimebat,
Nonnunquam habitu parenchymatis, rofeoque colore tam

. fimilem hepati deprehendi, utlac lacti fimilius efle non po- -
tuerit. Earesmequoque confirmavit; ut etiam jecore falvo
lenem euaréess Officium tanquam naturale munus füfti-

nere exiftimem, — '
OBSERVATIO IL.
D. JOH, MICHAEL, FEHR,

De» | |
Firtulà Umbilici feliciter curatá in Patre
Iheatino. |

h Ffedus praternaturales, à quibus proximis jam ela-
| / pfis diebusadmodum Rev.Pater vexabatur, duo qui.
P$ dem erant ; quorum alter totum corpus detinebat,
*- eratque degenere putridarum febrium, i. e. tertiana
fimplex notha continua cum urinis rubris, quide more Gal.
non[Íolüm extypo; verüm ex propria illius nc dcc

De Fifiulá Wnbilici feliciter curata in Patre Tbeatin.. — 9
'abaliis hujusce generis diftinguebatur: Alter veró & fimila-
rium & iiffimilariira partium erat communis , pertinebat.
quead magnitudinemau&tam partium umbilico circumftan-
uum,àquo,nefcio quid, ichorofi tum temporis exibat. Ho-
zum morborum caufze à Medico credite fuerunt non minus
externe, quàm internz; & ex internis, tam mediate, quàm
immediate; pregreffis enim & ftudendi & legendi fummis
laboribus non folüm quod naturà tale erat , fuit conferva-
tum, fed magis magisque adauctum , unde factum fuit , ut
non minus ab hepate calidiori , quàm à languidiori ventri.
culo humidiorique cerebro fuppeditata materia non folüm
in venis mediis, in quibus erat focusputredinis, obftrudtio-
fies adau&e , verüm & in mufculorum abdominis cavitati-
bus abíceflus fuerit obortus. His ergó bene confideratis;
& abiisdem jam defumtis indicationibus tum per Chirurgi-
am,tum per pharmaciam;&diztam adeó fuit provifum,ut 15.
dierum fpatio à febre penitus fueric immunis , abíceffusque
imminutus,; ut Vix amplius quid commentatione dignum
€ícemiferit. Recidivavit tamen aliquid fteatomaus fub-
flantiz, ut firmatam fluxionem minimé effe, fic credendum;
novoque prafidio, generofiorique remedio indigere, fi mo-
dó verum eft; quod à venerabili Sene fuit fancitum, non effe
(nimirum)adaliud cranfeundum,ftante eo, quod vifum fuit à
principio;unde nova totiuscorporis expurgatioab ipfius Me-
dico proponebatur. Doct. Guajac.l. vifc. quern. cum falía &
fancalis & cichoraceis proportionatis per 6o. dies propone
batur. ; |
Excellentiffimus autem Dn. Carmerus Bononienfis alia
vià procedit , afleritque, hunc morbum originem ducere ab
hepate, eó quód non bené fanguificet ; quare docet; non efle
adhibenda multa valdé calida, fed potius approbat eleCtuari-
um ad confortandum & corroborandum hepar ; premifsà
priusexpurgatione. — — - dur d

Primarius autemaffe&tus;quoadmodum Rev. P. fuit de-
Nes | : B tentus,

PT COSS TTREDETNRUME TET Y VSTYT VA NR UE IUS TRES DAL TU RIEN IRSE 082 So d QI UI m OY 4 PRCRORTUITEGEOI S YI ero HAT WEE GET C RTT UT ECL ST ACER EEOC NOR CR. 411 RR
j

10 | Obfervatio III. | | E
tentus, inflammatio fuit mufculorum abdominis,partes circa.
umbilicum exiftentes occupans. Febris enim fübfecuta eft,
non przceflit inflammationem , ex qua deinde abíceffus &
ulcus genita fuére. . Modó veróabfceffus & ulcus admodum
remifía & extincta, adeó ut fi origines & caufz, quas epar pri- |
m9, lien fecundó; cerebrum terdó (ventriculum imbecillem
non pratermittens) ut exiftimo, contulerunt; fpero, vel abs-
que localibus &abfcefTum & ulcus, fi fübfint, poffe extirpari;
quod ut fieri poffit refrigerantibus moderate & humectan-
tibus non qualitate;fed fubftantià (obferva hoc diligenter,cüra
in hac tota curatio confiftat) contrariz intemperiei dictarum
partium corrigenda. Victus igitur temperatus obfervetur,
nempe cal. & hum. hominis temperamento confimilis: fan-
guis in pauca quantitate educatur ex falvatella primó ; ex hae-
morrhoidalibus fecundó, & utráque evacuatione educantur
ad fummum Zxij. 5v. € vena falvatella; £vj. é venis fedalibus.
Fiatfonticulus in coxa dextra, fi fonticulus fuperior eft in fi-
niftra, fin minus, écontra. Poftomnia tamuniverfalia, quàm -
localia adhibita;ulcus fi non exficcaretur, ad incifionem effet
deveniendum , ut mufculi fubje&ti affe&ti deoperirentur , ut
localia partem poffint attingere. Ad pharmaciam quod at-
tinet 1.toti corpori eft providendum à materiis remediorum,
qua indicadonibus propofitis fatisfacere valeant; quas bre-
vitatis gratiá , cüm notiífima fint, miffas facio, quibus prz-
zreffis devenirem ad decoctum fadtum ex china, que pro bafi
anfervire debet; cum temperata fic, & fübítantificé (quod fum.
snoperé defidero) humed&et, & fantalis , é vifco querno &c.
Ante hzc fümat bolum terebinthin. Cypriz ;ex qua miram
recipiet utilitatem, V Tetucii ad primas vias expurgandas,&e
exficcandam partem affectam utiliffimam. Parti affectz pro
infeffu adhibeatur V balnei D. Petri Patavii, — M

| CONTINUATIO.

REver- hic Pater convalefcendi gratiá ad varios in Italia Me
dicos profc&tus & plurimis remediis, fed fruftra,diu mul-
| B : tumque

DARCNMMENCRAVE T SON INAEI NEAN T IINE URS PUN ER TC RM UN PR PRIM

De Fifluld Wanbilici feliciter curatd in Patre Theatino. YY

tumque fatigatus, Ánno 1640, ineunte Septembri Patavium
delatus, curz Excellentiffimi Dn, Marchettis Chirurg. & Anat,
Prof. P. fe fubjecit, qui perfpe&to ulcere , quod tanto temporis
intervallo in profundam fiftulam abierat, & actis fub cute cu-

niculis per pinguedinem ad carnofum usque panniculum pe-

netrárat, ftatim animum ad incifionem intendit, inditáque

curundá fat crafsá foramen ulceris dilatat primüm, póft 9. Se- -

ptemb. idipfum cultello recurvo à principio lato in acutum
mucronem sglobulo cereo munitum definente fiftulofum ul-
cus feliciter incidit & íecundum longitudinem fiftulz cultel-

lumtrahic, uc ulceris anfractus exactiflimé paterenc, adjecto -

fimulillo polythryllito: Chirurgorum operationes debere ef.
fe, citas, tutas & jucundas : Cui Excell, Dn. Joh. Georg Wir-
fung. Med. & Chirurg. D, Inventor Ductüs Pancreatici &c,

adítans refpondit: Decitoac tuto verum quidem hoc effe, fed

de jucunditare fe nonnihil dubitare: Ex parte, regerit Rev.
Dn. Paciens , nimirum refpe&tu Dnn. Spectatorum (eramus
autem plusminus 30,) qui ex eourilitatem fimul & jucundi-
tatem quandam percipiunt, exquozgrorus minimé &c. Ab-
fterfo igirur fanguine , pro avertenda inflammatione vulneri

impofuitalb,ovi cum V rofar.conquaffatum in petiis,fuperad- -

dito empl. f. Galeni.apertoque per aliquot dies vulnere callo-
que indies abíciffo, hoc finuofum ulcus &, ut putabatur, im-
medicabile malum, brevi fuicfublatum, Á

Fig. I.
LEx Colechaness D, 3. M, Febr Angonauta.]

yat. OBSER-

12 Olférvatio IP. Detmaverfeohr?.
| OBSERVATIO IV. -
D. TOH, MICHAEL, FEHR.
: Bears
Uva verficolore.- |

» UxFranconie fefto Kiliani muíto ex uva Franco-

B nica recens expreflo facra facit: quapropter circa

j idem feftum mittere placuit effigiem uve mature

24 quidem,fed autumno praterlapfi proximé anni &
(quod mirum) uvam ex rubris & flavefcentibus acinis, iis-
Que omnibus maturis & mellitiffimisconftantem. Viniqui-
dem ex utrisque eadem eftqualitas & vigor, & utriusque exin-
deapparet affinitas vel confanguinitas , (S'taminer unb gut
Sit áttetifci) fed forma miranda;quae unam eandemdiue uvam
hocanno fe:tili (qualis praterlapfus erat) praeterfolitum, aci-
nis rubris & flavefcentibus ex eodem ícapo quafi prolubitu, &
fingulari Naturz lufu informat & exornat, |

SCHQEIOIN, j

IN celebri quadam Mifniz civitate aliquoties maturas circa fe-
ftum D. Johannisuvasad Sereniffimum Electorem Saxonicz
pro fingulari raritate fuiffe miffas, teftatum mihifecit Vir qui-
dam celeberrimus: Caufam praematuri iftius foetus à fide mea :
non adeó alienam hanceffe ratus, quód fornax piftoris cujus-
. dam viti propior quotidie pro panificio calefacta radices vitis
ad maturiorem uvarum proventum excitaverit. Siclllu ftris
quondam Guido Patinus, Regis Galliarum Chriftianiffimi
Confiliarius & Medicus celeberrimus, calce viva adarborum
radices pro promovendis atq; maturandis frugibusadmotà ce-
leriorem earundem proventum quidem impetrari, fed prom-
tioremiftarum interitum coníequi, innuit; in quzítione me-
dicá agitatà Parifiis 14. Martii Anno J647. — —
Fig, II.
[ Heianzhus.]

OBSER.

Olfervatio V. De Calculortm varietate, (13
«i OBSERVATIO V.
D. JOH, LAURENTII BAUSCHII,
De»
Calculorum varietate.

Mi nuperrime Methodum curandi calculum Michae-
lis Raphaelis Schmuzen à Poysftorff ; eandem perle-

gendo nihil quidem novi reperi, preterquam defcri-
—4 ptionem hiftorie, & delineationem figura & magni-
tudinis calculi in rene dextro Imp. Aug. Ferdinandi II. cüra

exenterareturjinventi. In memoriam tamen mihi revoca-

vit calculum, quem unà mecum vidifti , & quem etiamnum
in Muséo meo affervo,Senisillius Masbacenfis,Joh.Hartman-
ni Carpentarii, quem itidem in domo meá urinam redden-
tem contemplatus es: Is per 20. continuos annos infignes

- perpeffus eftdolores. Tandem tamen fub fcroto, non pro-

cul à loco, ubi aliàs fectio fieri folet, facto foramine, fponte
prorupit. Exeoforaminepoftea, labiis vulneris callo dura-
cis, urinam, quamdiu vixit, necfine moleftià; reddidit; mini-

- mà illius parte per du&tum urinarium confuecum profluente.

Melius tamen habuit, & aliquot annis fupervixit, mendican-
dovi&dumquzrens. Lapidemhuno, colore album,pondere
unciam unam , & tres drachmas cum dimidià equantem,
predictus fenex , jam feptuagenario major; mihi obtulit 4.
Jan. 1640. h
Similes feré hiftorias habet Schenckius /, 5, o//: ex Do-
donzxo;Benivenio, Anton.Valet. in Holler. literis J. Funcii ad
A. Occonem. 3
. Quid quafo non faceret ejusmodi lapis in obftruendá
uriná, cüm fepifTimé videamus parvos lapillos magnum fa-
cere negotium tüm zgrorantibus tüm Medicis? ficuti nu--
perrimé ego & Dn. Compater meus, &affinis tuus; Joh. Phil,

p^uB. 3 TUS Gads/

|o9
j4

, à

14 | - O&fersactio PL.
Cds ; vidimus apud Dn.Cafp. Reinhardocui lapilluslentis
magnitudinein glande penisfübftiterat,& oculis confpici po-
terac; nihilominus inftrümento Chirurgico extrahendus erat.
Quatriduznam urinzrecentionem causárat Anno 1639. hóc
paullo major(pifum enim magnitudinefuperabat) in extre- — |
mo balani exiftens, vifuidue obvius apud F. Mauritium; Ca- |
nonicum Regularem in Monafterio nobis vicino $eíbenfelb/
qui ramen à predicto Dn. Saxone extrahi non poterat, nifi
vià patentiore factà per incifionem glandis penis. Tantas
inferre moleftias , canta creare tormina poflunt hi lapides;
idjue non tantüm in renibus & veficà ;fed etiam inaliis;ut |
noftipartibus. Habeolapides aliquot, diverfz magnitudi-
nis, citrinos, ex tunicis feu cruftis, inftar lapidum Bezoartico-
rum concretos, qui ex hypochondrii dextri propé umbili-
cum ulcere, quolaborabat Dn.Barcholomzus Falckius, Paftor
Ecclefix patrie tue; per intervalla egrefli func, quos àDn. D.
Joh. Conr. Sinapii, Phyfici Kirzingenfis p. m. viduá habeo, |
Unde autem, & ubinam hi generati fuerint, divinare non
digni 276 dns OM IRE TUM.
[ Ex litevés ad D. Joh. Mich. Febr, 1641 daté.]

OBSERVATIO VI | E
D.GEORGII WOLFGANGI WEDELIL. |
De» 3 |
Moxá Germanicá. :

w Uod de Africá in proverbio olim erat, illam femper
Baliquid novi apportare , & duobus hisce feculis de

|j
!

"n [
E
^ T 1
3 E » in " "-
vd ost e conr mai

E Indiisreveràvaluitidimprimis de mediciná hodier-
&..nà verum eft. Nova quaerimus, nova exhibemus,
&venditamus. Sordenc vetera, nova cordi habentur unicé.
Anni funt non ita multi , cüminnotuit orbi pariter & medi-
cis Europais Moxa Sizez[is: novum nomen , nova medicina,
eo

|
|
|

| ^

"TENDO Nn TUNE EM WT SM

| De Moxá Germanicá. —— c dp
'€o maximé deprzdicata nomine , quod medeatur podagra,
morbo Magnatum incurabili credito, vel faltim , fi quis alius,
rebelli. Celebrata primitus fuit 42 Hergzanno Bufcbovio , Se-
niore, Traje&tino, edito de eàdem Tractaiu Belgico & Gérma-
nico idiomate, fubjecta experimentis hinc illinc , felici par.
tim, partim infelici fucceffu , mirantibus plerisque quale fit,
& cujus originis novum hoc &inauditum medicamentum.

Abblandiuntur fané peregrina omnia magis, & gratiam
applaufumque merentur majorem , quàm ante fores nata ,
precipue apud noftrates , qui genio fuo modefto induci
aliena prz fuisaftimare confueverunt. | Nec caritas precii de-
terret, modó curiofum quid, & quod maximum eft , utilita-
tem cum novitate prz fe ferat.

Duo ergó potiffimum occafione Moxe« Sinenfis hujus
inquifitu digna fe obtulére: morbus cui medetur, & reme-
dium; quo morbum, non folüm podagram ; fed omnes in
univerfum quafi dolorificos infultus , debellare pofle vifum
eft. Etc hoc quidem tantó magis falivam movit curiofis in-
quificoribus, quó minus notum fuit hactenus. Ignota enim
magni facimus, nota vilipendimus communiter, ipsá quo-
tidianá afluetudine velut familiaritatem inded; contemptum
poft fé trahente. : |

.. Non noitrum efl alios jam laudare, qui publicis Sctiptis
in Moxam inquifivére. Quotcapita, totfententie. Unus-
quisque fcire hoc fatagio ac inquirere ; una tamen eft & fim-
plex veritas, una Moxa, licét plura fuccedanea. | Habeant er.
go pro Moxá Sinenfi herbam exoticam, quicunque velint:alii
molluginem pappoíam, quam clemactis fepium , ut nos voca-
re folemus, offert; utrumque bonum eft, nofle; quid profit,
& quid itidem «qué profi;idemque prafteceffectu, licéc non
idem fit fpecie.

Audiamus Autorem ipfum; qui 7. de Curat. Podagra; Part. 2.
€.4. p.97, 91, quid Moxa fic, & ubi reperienda,quzrens, refpon-
det; effe Moxam lanuginofam & mollem i quanct tad rk

Ee | Ciali

9»

16 O/fervatio FT 3
ciali przparatione, ex certà herbá paratam, cujus nomen &
przparatioipfum quidem Aucorem lateat, certum tamen, no-
biliffimam omnium effe plantam , optimoque jure matrem
herbarum vocari pofle. Habere in arcanis, addit Sinas & Ja-
pones Moxam parandi hunc modum, licét magnà copià ha-«
beri poffic. v loH
Suolinquimusloco, reveráne nefcierit Autor herbam,
taodumque parandi, an ftudio id finxeric ut autoritatem me-
dicamento conciliaret majorem. Satis nobis fit, ipfum illum
nominaffe eandem fàtisfapientibus. Id veró ne nobis ven-
dicemus, jubet candor & gratitudo magni à nobis efítimatz
virtutes, fireperiantur in Medico. — |
Detexitnempe nobis & herbam & parande Moxe mo-
dum vir excellentiffimus, nobisque preter meritum faventise
fimus Johannes Hartmannus Kornmann , ab. Hornsbach , Phil, c9
Med. Doctor,Confiliarius 69. Archiater Haffracus , plurimorum arca-
norum naturz callentiffimus. Moxa,undecunquc nomen
traxerit, mollugo artemifiz eít. |
Recipiantur folia artemifiz, quantum lubet, exficcata.
probé & caulefuo decerptaconterantur manibus eo usque,do« -
necexcuffo pulvillo viridi lanuginofz interiores fibra, velut -
fubtegmen fübftrate, remaneant. Sin madefiant udore ma-
nus, repecendumopusel[t, ad defideratam teneritudinem.
Innotuit ipfi £2xepx hec inde, quód cüm ex Belgio
nonnemo, divesequéacceuriofus, magnam quantitatem Mos
xz afferendam curaffet , ipfidue ad examinandum mifiífet, —
foliola deprehendir,lanuginiadhzrentia, quz microfcopii ope
infpe&ta penitiusartemifiam exhib uerint. Experimento hzc
fubjecta refponditex voto, utovum ovo , fimillimam lanugi-
nem, feu Moxam potiuslargiens. "E
Eandem quoque excoluiculcerius,carminando;ad inftar
Janz, utpexa adhuctenerior melioriue reddi & variari poffic
magis. Quod fi igicur non zqué ftatim refpondeat, huic Si«
nenfis illa dica; & cum bacillis fuisaromaticis, (quoad exte-
wte)c

De Mox 4 Gevzanica, 17

riora quidem, non interiora) recondita difterre videatur pau-
lum , tenendum eít, in culpà eíle partim herbam non unà
zetatecollectam, partim leviorem, vel curatiorem parandi mo.
dum. Quin facile eft, vel affuíofp.vin, virorem extrahere, eo-
que evocaco, fifiáta folia inftrumentolanz aliàás pectendz de-
bitoaptare operi, vel eadem przparata aquá aluminosà depu-
rare & albidiora reddere ;ipfove fumo fulphuris id tentare,
Geseinum hunc proceffum efle, duo evincunt extranca

argumenta, fenfus, &c Affectus, quorum uterque Moxam Mo«

xam effe ceftatur; unumque domefticum, Auctoris confeffioni
innixum,licét non primá fronte obviumlegenti. Vocatenim
l.c.zzatrem berbarum raatrem Moxz. — At hoc nomine venire
Botanicisartemifiam latifoliam vulgarem , teftimonio Lo£elz,
Dodenaiyaliorumque;eft quàm clariflimum.Utadeó non opus
fin crium vel quatuor imperialium pretio Moxze 7j. quantum

nimirum fcatula oblonga capit, redimere, fed facillimo nego-

tio eandem liceat comparare. '

; À b | /
Uc veró hec illuftremus magis , notamus I. lanuginem

| plantarum duplicem effe , aliam exteriorem , qualis in cuffilagine,

' medendi methodum, ' Quod ut iie pateat, tenendum eft,

MM 7 Em a s erar et

oramine lanigero,clemati fepium , aliisque obfervatur; alias
internam , qualis in radice cuffilaginis pro ózosasuare. laudatur
à Scaligero Exerc.180.5.2. p.m, 5$ 5. & in notiffimo lino occur-
rit, Taliseft &artemi(iz dicta Moxa.

2. Non novum effe, bunc ipfuncurandi doloremymodum,fper inu-
fionem attualemiquod tamen nil derogat commendationis, fed

"ponduspotiüs addit, Laudabimus hanc in rem unum Hip-

pocratem, antiquiffimum medicinz parentem , qui //5ro de Ajfe-
(ion, c. 30.1. 12. fi inunum aliquem locum incubuerit dolor,
& conftiterit, & medicamentis non fuerit exactus, «a2eap iuquit,
xal' óxojo» dy Tüzov "TUyyayu ioca 3 OdUrw. xaie ^ Tu cuoi, U/ILO,
quocuna, loco fuerit dolor * urito autem lino cvudo. Non potuiffec

- fané ipfius Moxz tam decantate meliorem defcriptionem da-

re, & quoad materiam , & morbum, cui debetur, ipífamque

per

/ 18 Ofbfervatio YT. DeMoxáGermanicá.

per linum crudum non intelligere ipfum fine ullà prapara-
tione tale; fed nondum in filaaptatum. — Proffer Martianus
Com, in l. de Affcét. f] 2. 9.2 f.p. 170. proceffum integrum doc&té
&t nervosé his defcripfic: accipiatur linum crudum , & ar&é
conglobatum reducaturin formam pyramidis, cujus bafis la-
tiorinanguítum coarctetur. Magnitudinem feu latitudinem
bafis indicabit locus inurendus: nonignorato ,uftionem ali-
quanto latiorem fieri, quàm fit bafis py ramidis. Hacc igicurin
fummitate accenfaloco inurendo apponatur, ibique refidear,
donec tota materia abfumpta fic; nam ignis ferpendo ad cu-
tim perveniens uftionem facit; Ec quod mirum videtur, fere
infenfibiliter, &fine dolore, Extin&o igne porrum elixum
imponebat Hippocrates, donec, quod exuftum eft, decidar.
Noftributyrum cum cauleadhibent; indeque ulcus apercum
fcrvetur adlibitum,

Hc transfcribere, vifum fuit opere pretium , cüm pet
omnia concordetcum recentiori hàc inurendi materià, Moxá,
Quz veró fübjungicalia, quibuscum aliilaudatas uftiones pa-
rárint; videanturapudipfumZc, Praftantnempe eundem ef-
fectum ficciora flamentoía, vellanuginofa & porofa corpora
quzvis, telearanearum, (quibus eodem modo adhibitis , Vir
fupra laudatus celeberrimus verrucas in manibus multis eti-
aminfignibus Viris finedoloreabftulit;poftinuftionem abla-
táverrucà & impofito emplaftro, unde intra unum alterum-
que diem resperacta eft) fungi arborum , medulla junci;fam-
buci, & alia fimilia. i

3. Jpuflionem per Moxam factam. prodelfe magi dm dolwibus
profendis , nec cum ardore 9 vubore conjunctis, Obíervatum eft,
aliis profuiffe eandem eximie , aliis nocuifle, quin periculum
gangrenz intulifle, Diftinctione ergó opus omninó fuerit. —
eádem,qua communiseftcum veficatoriis, vel cauteriis etiam -
a&ualibus, Parti afflictz ipfi dicto modo non addenda cft
afflictio; tutó veró profuerit id remedii genus magis, ubi hu-
mor ferofus, frigidus confiftens; nullo contraindicante ad exi-

£u

t Hg rnm HEP

| Obfervatio P^ II. Vomitus cruentus à lumbrici. I9
tum invitandus, vel abíumenduseft. Quod fi vero promifcué

. eandem applicueris, exacerbari malum facilé poteit, & in de-

terius verti, cüm contrà ea datá ichori portà proficuum elfe
poffit przaliis, fact fimul difcuffione, fa&á velut partis ipfius

. quádam per ignem hunc roboratione,

OBSERVATIO VII.
D, G, W, WEDELII.

Vomitus cruentus à lumbricis.

p | miraatque dirafymptomata à lumbricis in corpore
B (tabulantibusobfervare licuit medicis; ita & vomitum
B cruentum (fatis vehementem inde ortum luftravimus
E-nuper, Sartor 36, annorum tufli, dolore capitis, &cà
cibo fumpto q4:?4«e cum quàdam anxietate correptus opem
noftram expetit. Propinamus interius e/xzr proprietatis an-
z/corbuticum gutculis paucis //gwortt o?t medicatum , addi-

- tà guttulà o/ei caryophbyllorzm, qux compofitio & elegans & po-

lychrefta eft. licecextemporanea. — Exterius dal/anuem flomachi -
cum praícribicur. Quarto die póft vomitu medianteinfignem
quantitatem fanguinis excernit, fubfequente pallore faciei &
lipothymià, | Dato pulvere ftyptico anodyno & refolvente,
ex pulv. f'pt. 3j. oc. Sc, Bj. laud. op.gr.j. & potiunculà ad metho-
dum Sylvianum ad hemorrhagias fiftendas,reíftitit per &P cru-
or, inde veró repetiit paroxysmus,excreto uftià cum fanguine
lumbrico longo; tereci.. Exhibita cum praedicta, cum effentia
fraumatica,cum anodysZ roborata. "Triduo poft denuó excre-
vit vermerm,adhuc majorem, & ficex voto convaluit, Exefum

—. fine dubio vasàlumbrico fanguiferum viam laxavit fanguini,

quo extravafato & excreco rodens quoque hofpes exclufus
cít, |

C
oo

OBSER-

20 505 Olfervatio VIII. Fons ofhbus fcaturiens.

OBSERVATIO VIII.
D. G. W. WEDEL.II.

Fons ollibus fcaturiens.

g N confiniisurbis Mansfeldenfis,prope pagum ejusdemDi-
E (trictus, GorenZen dictum,fonsreperitur mirabilis, qui in
É nemoread radicem montis amoená & limpidá fcaturigine
B diverfis temporibus officula quadam ejicit, Nec adhuc
dum fatisinquifitum efl; cujusmodi animalium generi illa de--
beantur, Licét enim Phyfici nonnulli eadem pro ofliculis

Salamandraz habuerint, rati, in montis adjacentis cryptis has

ipfas non minimá copiá reperiri, quarum corpora nonnun- -

quam impetu aeris, fulphurei, corrofivi humoris abrepta ad
offium reliquias usque confumantur, hzcque coníequenter
per dictam fcaturiginem in auram educantur; aliitamen ana-
tomicá experientia freti negarunt officula hzc, praefertim uni-
formiaferé cum Salamandre crate convenire, Nomen vero
inde fonsobtinuit, ucaudiac etr Sodienbrititi/ quem Conful-
tiffimi & Ampliffimi Dz. Ebrezfricd Geyer, Confiliarii & Pra-
fedi Ruthenici, B. Parens, curiofus nature obfervator , fxpiüs
vifitavit, & oculisteftibus erumpentia e fonte officula manu

fuá colle&tainterrariora fua, qua vifenda adhuc non pauca,fed |

auctioralongé repofuit,
| OBSERVATIO IX.
D, G, W. WEDELIYI.
WAT P ur
'] hermarum elementis, ortu & ufu.

y N examine thermalium aquarum Carolenfium deprehenz
B di, plurimis partibus aqua fimplicis, feu phlegmatis im-
E meríum efle 1, Salalcalicum , quod cum acido, ut fpiritu
8. viurioli; efferveícit; & fapore fe prodit ; 3, Cremorem ter-

| reum,

Olfervatio 1X, De T hermarum elementis, ortu tg ufu, — 21

reum, qualis etiam fpontein iisdem thermis coagulari folet, &
fub nomine$Babe feitib notus eft, foliolis fubtiliffimis cremo-
rem Tart. emulans, nonictemíapore, Exquo didici, differre
thermas multum ab acidulis; non valere iliud recentiorum.
quorundam: ubicalor, ibiacidum ; aperire, detergere, purga-
re, diureticum efle , & morborum chronicorum , ab acido
oriundorum remedium thermas, ficcare item , nec biliofis &
| ficcioribusacmacrioribus convenire obilludipfumfal dictum
| jintiméimmixtum, Oricinem veró,quomodo interrz viíce-
ribus hec fiant, & calorem cantum excitent, definirequidem
certó difficile eft primà facie, . Videtur tamen non tam ob
. concurfüm perpetuum acidi cum alcali id fieri; quippe qux
| commixta effervefcunt & ebulliunt 5; vel ob aliam quandam
|, analosam huic caufam , de qua egimus zr. 2. de /2]. wel. plant,
Quàmoblatentem ignem, bituminofis forfan partibusfotum,
ui dum partes terreas obvias in calcem disgregat, & refolvit,
allabentes fuisrivulis aquas & calore proprio, &àreíolutione
calcis oriundo inficit; ac medicatas reddic, | Unde fine dubio
- pyrophylacii alicujus, (quo de vid. Kzrcber. zz sund. fgbterr.)
cum hydrophylacio fit concurfus, ob quam viciniam utrius-
queNuminisdivini munus experiunturillaloca;ubi hi fontes
Ícaturiunt,

OBSERVATIO X.
VD. CO WINMIBIZI.H.

Syncope Periodica.

rUld morbi graviores, fi diutius pauló duraverint,
| /À communi vulgi, quin & medicorum opinionefzpe,
Vy/ B fphzram nature tranícendere putantur, ad fafcinare-
R lari, curandi nihilominus non raro, fi falía hec hypo-
thefismittatur, Exemplataliaquzdam daturiífequentem ca--

| fum mirandum primo loco offerimus, . Duo juvenes pifto-
|! rum operibus addidi, intraannum conftituti vigefimum ar-
dnt C 3 que

322 Obferiatio X. Syacope Pertodica.
: : ELIT ETNMRUDT WOWARCUST. E Z X PICKPREXGUS M
quefexcum, (anicorpore & vegeu ,nifi quód gentilitio regio-

nis fcorbutico feminio laborare prefumi poflznt, prebibico

fpiritus vini frumentacei hauftulo, ut cuti effent à vaporibus

aéris jam denfioribus, circa imminentia Michaelis tempora,
negotiorum causáà urbe egrediuntur, Menfe Septembri fcili-
cet, Ann, 167 4.in loco,quem pecivérunt, nullum fumpferunt

cibum , nifi quem ipíi fecum urbe extulerant, farcimen pin- |

guius, cafeumque, quem poftquam uno alteroque cerevifize
poculo irrigaverunt, negotio confecto domum redierunt ad
fuasin urbe patrià domos, nullà ceteroquin occafione morbi-
ficáfeexerente, nifl tenebrarum vefperi irruentium fictas infi-
diasterrorem incutientesincufemus, Primusillorum,quem
Jonam nominabimus, ftatim altero die poft reditum,cüm fuis
operibus mechanicis adítaret, maximà pectoris anxietate cor-
ripicur defubitó, eodemque momento turbatur caput lingue
ufus fiftitür, ut; qui juvet, invocare poflec neminem, Col.

lapfusitaque jacuit, lemihorz quafi fpatio ; omnis fenfus ex-

pers, fed quietus,absque tremore & motibus convulfivis ullis,
facie pallidus & uvidus circa frontem , fine refpiratione fenfi-
biliinftar mortui;absque pulfunotabili, Eluctatustandem,
quafié fomno, nullo adhibito remedio;ad fe rediic, nullo zegri-

tudinisrelidofigno. Sex hebdomadum elapfo fpatio, incer ^

media opera eádem facie illum invafit, nec quicquam in fuá

naturà malum boc mutavit,ícd immutatam proríus eam re- |

tinuit, nifi quod reditum fubinde acceleraret , quemantea

quodammodo tardabat, uti id apparere poteft é fequentibus -—.

diebus,annir675.exempli loco addu&tis quibus fe prodidit,
fuáà vicorpus infeftans: 31. Januar, $. 28. Mart, 11. 29. April.
25. Maji, 3, Jun. 3. 29, Jul. 28. Aug. 2. $. 21. 23, Septembr, 6, 9.
14. 22, Octobr, Talis ergó fvicaffectus, in alterum usque an-
num, nec ullis medicamencis fzpiífime affumptis potuit pro-

fiigari. Diebus. qui àmaloimmunesfunt; àáfanonihildiffe- |

rens negotia fua expedité peregit: Confulti fuimus, elapío
fere biennio; ipfoque velut faícinato prognoftico relicto , an

affectus

^... Olfervatio XX. syucope Periodica, 23
affectus hic eflec nacuralis, an veró ab incantatione, rationibus
duabus addu&tis, füummé rebelli malo, nullo modo medica-
mentis vincendo, & fociifato. Namquodalterum juvenem
attinet, quem Lazarum vocabimus;, ille octavo poft reditum
die pedibus laborare ceepit;ut incederenon poflet,qui & poftea
tumoribus fuére correpti, quorum unusaltero latere cum mi-
rum quantum increvillet apertione ferro fadà magnà quan
titace,languini fimilis exiit materia. Cibum affumpcum fem-
per rejecit; medicamenta omnia fruftra adhibita ; unde poft
dimidium in morboannum exactum mortuus eft, Maluimus
medicamentis obviam ire malo tam rebelli , quod rz. IT,
Ephem, obf. 197. hujuscaufam & genium inquifiveramus peni-
| tius, quàmad caufas aliasdilabi. Mifimus ergó non nifi duo
medicamina: 1I. mixtam antifcorbuticam ex zxàs cochlear.
compof. rartari reGtif. & falis ftriati anaticis partibus, liquore
marciali (é fl. fal. xei o?!libus imis nigricantibus) & effentiz-
anodynz aliquot guttistinctam, mané & veíperi affüumendam
ad gutt. xxx. vel xxxv. 2. pulverem abforbentem noftrum , alibi,
in Opzologi4 nempe defcriptum ad dofes x.fub ingreffum lecti
capiendum, inde fingulari Dei gratià ftatim cedere affectus vi-
fuseft, nec redire unquam, | Repetita ergó ab &egro medica-
menta eadem denuó in pauló majori quantitate fola mifimus,
ut eó certius tolleretur omnis recidiva metus. Quo penitus
liberatus , morà fex menfium fad, uc conítanciam fanitatis
| pervideret, foftrum gratiffimus mifit.

OBSERVATIO XL
D.G, W, WEDELIIL.
Hs nor yoDéscu | j
Tumoribus & V errucis, cadaveris con»
| tactu curatis.
Me9z? fiepé incurabiles vifuntur, quod remedium gravíus
4 morbo fic; vel ipíe facilius toleretur, & curando exafpere-
; tUI;

24 | Obfervatio. XT, | :
tur, quinegle&tus indemnisfuerat, "Videas id ipfum íxpé in

cumoribus frigidis , inzqualibus tamen, quando deviansar- .

chéusnovum opus hic illic quafi raeditatur, & folicité de in-
cremento ejusdem profpici. Inde parva morborum initia
ad fubruendam non raró machinam extuberant.. Cumque
primó nec doleant, nec equé curentur, neglectu quoque eve-
niunt majoraejusmodi mala. Hinc veró nec fectio confulta
utplurimum; necignisremedii locum invenit, nec reliqua to-
pica debellare norunt aíffe&um , aperco jam Marte infárgen-
tem, Quid agas, ubi fruítra efle omnia perfpexeris?
Suncnihilominusartificia alia; quibus fubvenire his ipfis
integrum eft, ipfa etiam curationes magnerice vulgo dicte,
imó magica quibusdam caufam ignorantibus , vel non inqui-
rentibus. Propofuimus hujusreiexempla Phyftol. p. 129. feq.
latius pauló illuftranda, Confiliarius Saxonicus, ex cujus ore
id haufimus, anteplures annos Lubecz laboraverat excrefcen-
tià palpebra fuperioris oculi dextri fenfim increfcente, ita ut
adovi columbini magnitudinem,imó amplius proveheretur, |
& vifum notabiliterlzderet, minicans graviora pericula. Con-
fultus Neucranzius , Medicus fcriptis celeberrimus, poftfru--
ftra centata varia, fuader, ucaffrictu manüs demortuz tenta-
recablationem. | Mortuáforté cunc temporis amici conjuge,
ger occafione arreptà &teftandi affe&tum , & curandi tumo-
rem, lugubrem domumingreditur, rogatque, ucfunusoften- |
deretur. Facto hoc exponit medici confilium, & annuente |
viduo , imó ut poít mortem quoque juvare poffit defunca,
optante, manum prehendicgelidam , utlacrumas deterfurus,
& aliquoties tumori affricat, felicieventü, | Senfim enim fen-
fimqQue cumorfponté evanuit; ita ut ne veftigiumíupereflec |
ampliusfedis priftinz. DEDIT.
Curavimusincipientia confimiliain palpebris tubercula
emplaítrisemollientibus, & digerendorefolventibus. Sed ut-
plurimum rebellia (unt, é glandulis tumefactis, qua & in cene-
riori hác cute funt plurima, & fero vifcidiori pedetentim velut
infarctis,

| De Tumoribus t$ Verrucis cadaveris contatiu curatis. 2$
infar&is, decubitum à frigore, aliàve causá occafionali hinc na-
&o. Studiofus medicinz , anno fuperiori 1681. dextri oculi

confimile offerens dedecus, internis & externis incaflum in

ufum vocatis;ipfis etiam revellentibus veficatoriis , àremediis
potiüs incrementum fumente morbo, fuaíu noftro eodem
pa&o curatuseft. Ablegabamus eum ad defunctum phthifi-
cum;quafi funus vifurum ; folusibi; praficà faltim prafente,
ne fuperftitionis reatum aliisarbitris fubirec , applicat manum
bis vel cer, & frictu ma&at affedtam partem. | Inde abactum

"malum penitusinfenfibiliter, aftfucceffive.

Sed neoculisfolis hanc velut praerogativam attribuere vi-
deamur;aliam dabimus hiftoriam.Virgo pulcherrima anteali-
-quocannosífub mento paffa eratcumorem, inabfceffum dege-
nerantem, cujus coníolidati cicavrixfupererat. À.1679.frigori

| expofita longius fencit & priftino illo loco, & utrinque pone

maxillas tumores glandofos exurgere. Confulit Chirurgum,
qui parvi pendens indolens malum , ut ipíà quoque, empla-

| ftrum unum alterumque imponit. Exactis ex menfibus malo

confirmato ad nos itur. Fiunt omnia ex arte,que coagulacum

dliflipare humorem frigidum norunt, quodvidimus non femel
| bené ceffifIe , eciam in ipfis fcrophulís & ftrumis, veldifcuflie

eodem , vel fuppurato calidioribus & fortioribus emplaftris.

, -Adhibitaab Empirico adníorfio tumoris durioris & magisob-
' vii, impofito prius linceamine (quo medio & sanglia & fcro-

phulascurabar;) impofitum rubefaciens cacaplasma ex aceto-

' faviridi contusà & cum burtyto leviter frixà; emplaftrum di»

ach. cognominatum; de ran. cum £rio,& nihil non, citrajuva-
men veldecrementum ullum. : Elevabatur magis magisque
tumor prominente valde menro; & totà facie utrinque ad la-
terainflatà. | Propofüuirous remedium idem facile, indemne;
expers omnis. ridicule: vel anilis fuperíticionis. | Datà oc-
cafione fecedit in rus, & contactum manus mortux admittit.
Reftituca; (rumor vero maximus ovum gallinaceum exaquaz
bat; reliqui minores globulos majores,vel nucém] uglandem;
acceflit; & gratiasproconfilio egit. —
o Ante

26 OL XI. DeT: wmorib.eg Verrucis, cadaveris contactu curatis.

Ante tredecim annosStudiofus Theologiz,qui jam in In-
ferioris Saxoni& aulà Concionatorem agit;utráque manu infi-
nitis corquebatur verrucis, non efule fucco juvante, quo ami-
cum curaveramus in carpo utroque manus mirum quantum
denfàtis verrucis,non aliis vulgó notis affiictum.Ignem ipfum
actualem & porcentialem in fubfidium fruftra vocabat. Plures
enim eranc; & inftar hydra lerne repullulafcebant mox alibi
plures;abfumptis prioribus. Dedimus idem con(iliü jam cunc,

uod liberrimus hinc redditus depredicacin hunc usq; diem.

Opera pretium eft, breviter decausà feu ratione medela
hujus difpicere, ut taceamus exempla plura alia ; cumprimis,
quód primo intuitu abfonum id,vel minus licitum videatur

ignaris. Non tam transplantatio hac eft, quàm extinctio ra-

dicalis feminii morbofi;contingensin corporeaffecdto ; quam-
vis liberum cuilibet relinquamus ;, fi quis eo nomine vocare
velit. Duo hicconcurrunt precipue ad tumores vel excre-
Ícentias has fovendas; exorbitans archéus, & humor alibilis fe-
rofus, velperfe fübfiftens magis, vel crifpatura fibrarum pro-
pullulafcentium vitiose admiffus. ;
. A Quazcunque ergó hisobviam eunt, archéum avocantá
fufcepro munereintempeftivo, & humorem confiftentem in
motum cient , fine dubio proficient ad tollendum effectum
exinde refültantem. | Aptum veróad hoc effe cadaveris con-
tactum illum atque fri&tum ,facilé pacere poteft. Horremus
cadavera, quód exterminium maximé adverfecur natura; hor»
semusafpectum, nedum contactum infuetum, ingratumque.
Refugitigiturarchéus,& defiftit ab opere, idéam contrariam
complectens; quo adftite & velutfabro deftirutum corruit &
dilabitur, quod ftudio quodam congeftum videbatur.

Non urgebimus fri&tum ipfüm ad diflipandum natum;
non actuale frigus primà admiffione repellens, obftruens po-
ros; quid communicetur cum tumore, penfitemus. | Rofci-
dus ille hirmoreft, ultimo agone é glandulis fubcucaneis di-
miílus. An veró huncinertem putemus, cum vel falivee illitus

— lichenes |

apt

Olferuatio. XTI, "Tumores duri rebelles, concriformes. — 27
lichenes & tubercula hemorrhoidalia ipfa, noftro experimen-
to,curent.- Salinz illa et .unctuofe atomi accedente motu
& calore viventis aQtuate refolvere poffunt fübfiftens coagu-
Jum; refipifcente fimulà peregrino opere &füa hinc curaturo
archéo partisipfius. Stabile & firmum hoc cüm fit funda-
mentum, mericó necfuá laude defraudandum fuerit remedi-
um facile & culpaz omnis exors. Sit hoc antipathiz exem-
plum nobis, non fympathie. Nulla enim hocloco fieri poceft

| confermentatio mumialis. Nequead occultam aliquam qua-

litatem id referre opus eft, fi aliam , quàm fenfibus minus ob.
viam,eligas: (ed omnia fic fatis poflunt clarere, & ulterioribus

roborati experimentis,

LUUULLUUBSERVAYIO XI
. DG. WOLFG. WEDELII,

Tumores duri, rebelles, cancriformes.

, Ccafionectumorum dictorum memoriam fubit aliud
B senus horum, quodinfidias fanitati & vitz ftruic, &
B cauté cractari defiderat; quorum aliquoc dabimus

" exempla. Puella 15.annorum, ctii meníes nondum
fluxerant, füb pondere majori collapfa, ad bafin fcapule dex-
tt tumore corripitur duro, renitente, lato, & profundo, ci-
tradolorem ullum, non tamen citra moleftiam in movendo
brachio. Tractataaliquandiu à Chirurgo folo, fucceffu fani-
tatisnullo: quinindiesadaugeri malum obfervabatur. Con-

fülti ex methodi legibus alterando & purgando correximus

humorem peccantem melancholicum vel atrabilarium po-
tius; exterius veró, nofcentes mali naturam , fola detenfiva co.
pica ex empl. diaphorec.diapomphol.aliisque Sacurninis con:
ceffimus ; prognofi factá, fi negle&tim tractaturi eflent malum
ipfum;caufz veró averruncanda fubinde per purgantia, dia-
phoretica &íanguinem defzcantia, operam daturi ,tolerabi.
liusid futurum 5 contrario veró cafu , quó.majori ftudio era-

| | D 2 dicationi

28 | Obfervatio XIL. ! !
dicationi incumberent , eó citius malum exafperatum iri.
ZEmulantur enim aut reverá func hiipfi cancri occulti , quos
non curare, puta externisillisaliàs in curationetumorumfie-
ri confüis. melius eft ; curatienim; quoad finem primum, &
intentionem. citius incereuntzgri, morbo exafperato & vita-
libus principiis infefto non curati veró longiyvitam trahunt,
tefte Coo 6. apb, 38. | |

——— Negle&o hoc , ut fit, falubri monito, circumforaneum
confulunt; qui pactà mercede ferro aperittumorem, eoque
fic magis magisque exfürgente poftaliquot hebdomades tur-
piter, ut fit, difcedic;alibi fimiles ftructurus fraudes. Inde ad
carnificem curandi defertur provincia, ubi diu etiam crucia-
ta, exarefcente corporereliquo, domum ferenda in vià mori-
tur. Nilfüpererat, quàm ut incancamentis apertius acceptum
ferrent malum, quod poftobicum factum ramen. Domum
enim illato, menfe Majo, cadavere, fonos & fibilos adítantes
percipiuntin tumore;ultra dimidium dorfi occupante: ccur-
runt, &anguesinibi latere fufpicantesrogant, uttumorem in-

fpicerem. | Fa&tidiffedtione;ichor plurimus,putredinem jam |

fubiens,conjunctá fermentatione fenfibili;fibilorum caufa, pae
tuit; partibus carnofis miré decono fuo dejectis.

Vir primariusfracto pedefiniftro paulo fupratalum,alias |

hypochondriacus & fcorbuticus eminenti gradu; pauló ma-
turius, jubente officio aulico, à curatione folitis occupatur ne-
gotiis. Succedentetempore fupralocum olim affectum fen-
tit tuberculum, non tam profundum, ob nudum ibi magis os
tibiz, quàm eminens , &non adeó molle. Eadem fere ludi-
turfabula. Adhibitis topicis, datisinternis;nil proficitur; le-
viori incerim vifo malo; quàm ut produceretur curatio : ver-
bo, aperitur candem tumor, füadente id extraneo medico, nil
nifi fanguis effluit; inde veró labia vulneris fenfim dilatantur,

protuberat materia velutfungofa, fruftra quibusvis adhibitis. |

Tumor ferpit ulterius , & eum omninó ftatum fubit, quem
defcribit Lazzz verde Promptuar. Chir. obf: 26. & ipfiflimum in.
| | modum

Tumbres duri veleller, cancriformet,.— 29
modum depingit 747. 21.5. 146. Reliquum corpusinterim he-
&icum fubit ftatum, cum pulíu ordinario frequenti , donec
confumptis viribus placidé obdormirer. | Sectione examina-
cus pes poft mortem obtulit. fracturam non nifi laxius cohz-
rentem,imó ceu fcaturiginem omnis hujus mali callo omni
abfumpto. Mechanicus propefemur dexcrum confimili cu-
more corripitur, qualem fuperius defcripfimus. | Poft aper-
tionem improvidam , reliquis licet nihil juvantibus; nil nifi
merum. fanguinem ftillat, & imminui & confolidari renuit,
donecad ipfum abdomen fa&o progreflu velut fphacelo affi-
cerecconfentientia inteftina, fümmo cum foetore, & confüm-

' ptum totum corpus reliquum fatis tandem cederet.

Aliusin finiftro thorace cumore ejusdem commatis,fed
dolorifico, affectus , eandem fübiit fortunam , nifi quod poft
meníemintegruni confolidationem admiferit ulcusà vulne-
re, perapertionem facto, merum itidem ftillantefanguinem.

Caufíam horum quodattünec tria poriffimüm videntur

accufanda: offa, glandulz, &fíerum,illorum alibilis fuccus. Sa

piüs offa lapfu, velalià leftone aftecta ferum allabens non de-
bité admittunt fibique applicant , unde paulatim corrumpi-
cur, acefcit, fübfiftic, & poris coequatum diftendic ut à fangui-
ne fegfim ab archéo partium & trexcurá pororum 1253 neque-
acin privatum ufum admitti , nec munus àálendi fübire. San-
guis veró ipfe acceffione falium peregrinorum de balfamico.
fuo tono remittititiderr &atrabilarium ftatumadfumit. Hoc
ut melius pateat , lubet humorum breviter jungere divifio-
nem. Adfanguinem &ferum fcilicet, canquam principia vi--
talia, & radicem omnes dum referimus , fub fanguine bilem,
& alteram. melancholiz fpeciem, féu atram bilem locamus ,.
(quando acidum cum bile , vel fi mavis, (anguine eft confer-
'yaentatum 5) fub fero autem pituirám ,quando in coagulum
abit, &melancholiam, feu ferum acetofüm. | Offibus veró &
fcro affectis , neceffarió glandula feri colatoria & cribra fuos
pati manes coguntur... Seorfim tamen aliquando quod de
| | : Dp 5 - . parübus .

30 ! coc Obfervatio. XTHL
partibus carnofis vel mollibus magis dixerim , etiam hz par-
curire hoc malum folenc; quando ferum de ftatu fuo dulci,
blandodue dejectum easdem , unam pottalias, minores prz-
fcrtim, vitiat; inflat; 6cuno inconvenienti dato,hinc plura ex-
hibet. : [ |
Acidum veró junctum intenfius utrique humori; füuppu-
randi potentiam domat, quà concefsà facilis foret & falubris
i evéntus,negatàá, rebellis ifta renitentia, & exafperatio fübíequi-
tur. Nec mirandum , hinc defraudari reliquum corpus fuo
genio, & peregrino charactere inducto, ex communione hác
partium, he&icam febrim & mortem fenfim induci, nifi natu.
rz bonitate & maturo medicaminum ufu fermenta illa mor-
boíà extinguantur in primàá herbá. | |

OBSERVATIO XIII,

.D.G. WOLFG. WEDELII,
De»

Principiis rerum.

g Nter reliqua &mípavz, qua hodierno feculo agitari curio- — |
8 fiusconfueverunt,finon primum, praecipuum tamen eft,
& quod de principiis rerum infítituitur. Nos ipfi rudiori
&. Minervà de iis quedam commentati fumus zz. VT. obf:
226.p.232. Uti veró inexhauftus fonseft naturz, & nondum |
acquiefcimus hactenus in ulteriori horum inquifitione; ita —
lubido eft, novam quandam hypothefin de hisinferre, qux
fatiecfortéanimum prz reliquis. | |
Cüm ergó de principio fermo eft, duo cum-primis füppo.
nenda fünc quibus probé firmatis, facile licet progredi, & con-
crà iis non ftabilitis vel obfervatis, ad radicem pertingere veri-
tatis,eminus obvium eft. Dum enim przucipizm vocamus, illud
fluunt | intelligamus oportet, ex quo omnia reliqua faermmt, ad quod. |
eadem referenda canquam primum, quod ulterius tranícendi
renuit utacquiefcere tunc queat demum intellectus; qui no-.
Y1C;

| De Principi verum, PD C y
vit; Deum omnium primum & füummum autorem , rectorem
. & motorem efle.Dum prizcipium rerum dicimus,corpora natu-
ralia quidem, fed praecipue terreno hofpitio gaudentia ; regno
tricorpori inclufa, vegecabilia;animalia & mineralia, attendi-
mus, idque ideó , ut quàm fapientiffimo & ineffabili modo
mens zterna, fummum numen,omnia ordinaverit, rectius
noverimus. | IS

| Ex hisin genere notatis ulterius efficitur, illud fine du.
bio.efle rerum principium, quo non datur aliquod prius, re-
Ípe&u produdi cujuscunque; cujus principium inquirimuss
quod omnibus ac fingulis largitur differentiam fpecificam,
quá fineconfufto oriretur infinita; cui reliqua omnia füubftant,
& principiata hinc fünt potius, vel íaltim principia remotiora,
miniftrantia, & velut involucra. |

His przmiffisegenuinam obtinemus clavem; explicandi

rerum omnium principia, duo fcilicet; ab iplo Deo nominata
inuniverfali benedictione terre create : Crefciteinquiente, &
mulüplicamini. Duoinquam,funt:; Sezez &fermentum. Se-
men eít vis multiplicandi ; fermentum eft vis immutandi.
Omnia diftin&é prodeunt, ipía adeó magis confufà vifa mine-
falia & metalla ; ergó ex femine, & multiplicabili principio.
Omnia modificant elementa fcu principia reliqua in füi natu
ram; ergó ex fermento, & immutandi principio.$emen ad
extra principium eft; unde feminalis illa dos etiam quoad vi-
res modificata in reliquis vifitur. Fermentum ad intra , ut
non jam amplius aqua, terra, fed ferum v. g. in homine, hu-
mor alibilis in plantis, vifcidum in metallis, & fic in reliquis
etiatn, in fpecie &individuo, diverfiflimis modis & gradibus
audiat. Semen largitur vitam,vel quafi ralem; fermentum nu-
tritionem , quz pari paffu cum vità ambulat. Proh! quam
ftupenda funt hzc opera divina! quàm ineffabilis abyflus fà-
pientic eterne! — |
- - Ponamus ercó ; velut in arbore predicamentali primó
corpus naturale; deinde fcmmen &fermentum; hinc materiam

32 ; Obfervatio. XIF.. !

& formam; porró cerram &aquam; velut elemenca fimplicio-
ra; quartó principia Chimica ; Sal , Sulphur, & Mercurium;
ultimo atomos, feu párciculas minutas. - Singulahec utcor-
pus conftituant , velificantur femini & fermento, velut pri-
mis; hzc vero fingulis reliquis effe fpecificum largiuntur, &
senuinafuncrerum omnium principia. Nullum aliud no-

minari poteft, utucá variis affignetur varium, quod nonfüb

hisce militet;,& ad hzc referendum fit jin quorum recenfione
nonopuseflutoccupemur. — Attendere veró, & altera illain«
tereft; inprimis Chimicorum principia, & in fulphuris matri-
ce contentam lucem,sut exiisdem conjunctim fpectatis , de-
mum major eniteat lux, & pandantur magis fecreta natura. -

OBSER V ACEEO v: XIV. v: ace ind

D.LHCP SCHROCRIL OL UC FIL,

P fio cr e e eeln gie
^w làm incertus fic Pilarum marinarum ortus; némo
B Medicorum ignorare poteft: aliis é fordibus: nefcio

9 quibus fpumarum marinarum craflefcentibus : aliis

€. a feítucis herbe cujusdam ipfis innominatce & igno-
tz eum derivantibus: quibusdam cum Halcyoniis contun-

| dentibus &c.- Vid. AMzfezs Calceolar. fett. 1. pag. 25. & Ferranti |.

Imperati Hiff. matur. lib.2 7.cap. $,&c. Omnium tamen,quas vi-
dere hactenus mihi contigic , optima eft conjectura noftri

Geora.Hieran. V F'elfcbii Hecatoff.1.obf.1 9. ex Algarum velArun. |.

dinum familia easdem prodire ftatuentis. In hoc tamen rem

neutiquam adíecutus, quód lanuginem five flores pappolos

effe putaverit, nec;qualis fit Alga vel Arundo illa, edicere po-
tuerit... Aft Arundiniseffe progeniem, &quidem foliorum
ejusdem, allatz hucPile ejusmodi quamplurimz ante trien-

nium fidem mihi fecerunt: quaznempeintus plantam ipfam;

: tanquam

| De Pils Marints. OBESSE T.
tanquam circumvolutionis principium & fundamentum,
continuerunt, 'Ialem itaque cum ad amiciffimum meum
D. D. Folckamerum, Bortanicum Excellentiffimum, transmifis-
fem, à feolim in marinis litoribus fimiles fuiffe obfervatas, ac-
que ad Dalechampii Arundinem epigéam five quartam referri
pode, refpondit. Etc quidem optimé : Quamvis enim ma-
gnam undarum vim perpeflz fuerint iftz à me reperta, acita
elegantiailla, à toc calamorum vel furculorum exaliis muldi-
'plicicer prodeuntium congerie enata , non adeó conípicua fue-
ric qualem nempein faecis magnis Cofto Arabico & Zingibere
plenis reperce,atque velutirarz à Dalechasapio lib. 9 . Hift. Plant.

| eap. f. delineatg , in loco forcé non adeó undarum continuo
adpulfui expofito enatz , vel etiam , dum in vigore adhuc
erant, evulfe oftenderunt: ipfa nihilominus defcriptio & fi-
gura fatis cum hifce coincidunts ita camen , ut , quodillecor-
-ticemfulvum,fquamofum adpellac ego fliola effeipfiusplan-
tz fibiinvicem ftri&té fuperimpofita exiftimem, — Ipfos veró

. cauliculos in quibusdam plantis alios multos utrinque emi-
-fiffe,in quibusdam veró plurimos invicem contortos & varià
'flexurá unitos deprehendi ; ceterüm nonnihil nigricantem
- magis minüsvecolorem oftenduno cavi & fiftulofi funt, alia-
"rum Arundinum modo, fibrillarum tamen exfoliis enatarum
" congeriemin fe recondunt, Ifta autem foliola plana & recta,
-pullà incifurá predica, & in fatigium lunatum five femiro-

| tundum def(inentia, coloredue ad flavum vel fpiceum , eum-
| *quefplendentemaccedentia, duplici inprimis fübftanda funt
"inftru&ta; uná fibrosà exterius ab utraque parte locatá; alterà
"interná medullari , quafi papposá vellanuginosà , itidem
fplendente & fpicei coloris, cui tamen obícurioresatomi in-
| "termifcentur; quz ipfa cultelli acieà reliqua fibrofa facile abra-
| " diacfeparari poteft; cüm econtra prior illa ex meris fibris mi-
- nutis, eleganti per microfcopium fpcectaculo, invicem cohz-
"yentibus & re&o tramite in longitudinem excurrentibus, in-
| * que ipfum dein caulem , non quidem fingulisfeparatim, fed
GE e d es E in

34 Obfervatio- X 1P.. De Pil marinis,

incertos quafi faf-iculos collectis , Ícieimmergenti buscompo-
natur. Undecontinuatá flu&duum marinorum allifione, vel
etiam aqua paludofz à ventis agitatione conquatíata foliola,
prafertim fi etate provectiora in fui refolutionem ipfa propen-
deant, fenfim facifcere, fibrofam eorum fubítantiam à medul-
lari paulatim feparari. atque ita fibrillarum fuarum divulfio-
nem patiautumo; quz fibrille dein ulteriori undarum com-
motione & circumgyratione in corpora illa pilofa, modó ro-
cundiora, modo aliam varié depreílam & faftigiatam figuram,
prolocivarietate, in quo fubfiftunc, autetiam allidentis aque
varià commotione, habenda abeunt. Effe autem hanc ve-
zam corporum iftorum originem ; evincit: 1, ibrofarum in
eis invicem connexarum vel confufarum particularum cum
fibris foliorum adcuratiflima fimilitudo 5 2. ipfius plante
in illis involutio, & in quibusdam etiam intimior obfer-
vata conjunctio ; 3. foliorum feré omnium in fuprema
parte ab undis modó levior , modó altius penetrans in ejus-
modi dictas fibrillas jam facta divifio; 4.in aliis quoquePilis
marinis quibusdam interfperíarum particularum à medullari
fubftantia, autetiam foliolorum obfervatio, que feftucarum
fufpicionem nonnullis prabuifle potuit. Eandem plantam
videtur P/izizs innuifle ib. 15. biff. nat. cap. 36. fcribenst Effeg
ebliqua harundo, non im excelfttatem nafcens, fed juxta tervamfruticis
gumodo fe [Daraem», faarvil[pma in teneritateanimalibus. | Vocatur à qui-
busdam Elegia ; fortaíséab : ààG«, palus, & : ug. ,palufirá quód
in locis maritimis paludofis ortum füum inveniat, Ut ita
etiam corpusex eaprodudum Pila ftagnalis dici poffet; qua-
lem Z^ormianamillam fuiffe arbitror,quam in ftagno prope So-
zam inventam in Maf- i5, 2. cap. 2. delcribit. Vid, etiam Cefa/pz-
2,43 lib, a. de Suffrut, cr herb. cap. $9. & Gefgerus de bort. Gerga.
Caterüm de viribus, que adícrophularum curam facere cre-

duntur, hoc unicum addo, cas in uftis cum falimarino, veré |

falfo five ex acido & alcali mito , in Pilisiftis, filingue judi-
eium fequamur, inveniendo: tum Alcali five lixiviofo fali , ex
uftione

'URA3.0 VD TN WEN SUA USE EN URS DA EZ Y BOXER DA, IAN GEO NUS VEO EN IRA E55

[
|
4
E
]
[1
i
!
i
!
H
i
i
[
I
i
!
Í

ab epus

sndam. |.

exci ;
oblata, dumantz uvulam adharz
£t
or excre
rioris
i [secta
M7

adlurens .
VG |
4dhzftt,
ervaiens -

fie.
ve

gue 4

entuc
er^
eU AM

refe
LA
altera. .
eraiiona.

c-pofte
centi
eps
L-1 m
P. MA;
C-

L4
E

e,
"

jqnor €
Lew.
a -
/
P A

uM W

Y
1

P IL.
Lad

2077

N
n d »
y/

IIL————ÁZ

"t
a
JV. Cultus er

Obferv. XP". De Exfefla prope tmulam cavnea excrefcentia. 38 —
uftione nato, atque per efferveícentiam inprimis cum acidis
facilé dignoscendo, tribui debere, quorum intuicu lympham
eraffiorem incidere ; acoremque ejus vitiofum abíorbere, &

. ita liberiorem ei per glandulas colli tranfitum conciliare va-
| lent. 1

[Auguft 4 "Üratislaviammiffa 4. 1 62 1, 6, Decembr.]
OBSERVATIO XV.

.D.SEBASTIANI SCHEFFERI,
Des

Exfeda prope uvulam carnea ex-
d creícentia,

Refens excrefcentia carnea nuper ex collo Conjugisci-
vis noftri Argentinenfis propé uvulam antrorfum à Jo: Werbec
Chirurgo fuit exciía, & feliciter, Deo nobis favente; per»
E. — aca itaoperatio , ut nunc foemina ifta nil detrimenti
exindefentiat, &c/ un: |
[ Ex literis D. 'aldfehmidti , ad Excelentiff.'irum datss.
| Fig. LII. [ |
nn | SCHOLION.
| 9 sert in pula & gutture impedimenta fuboriuntur
|^ non fine vitz periculo faris gravia, ut cibum degluctire ne-
| queanb propullulante propé uvulam tuberculo, indies incre-
| menta fumente,quale quid contigit virgunculz noftrad 13.
|, annorum,Helene Gópneriz,cui cibum amplius affumere non
| licuit obamplitudinem exorte in iítius faucibus carunculz
| dextrorfum moleftz. Cum nulla exícindendz ratio fupereflec
| Chirurgis, candem illam excrefícentiam aquá plantaginis cum.
Ol, vitrioli ad fufficientem acorem acuatá fepius mediante pe-
nicilo ex filamentis contortoattingi & imbuijuffi: unde ex-
coriari paulatim coepit caro illa, in medio cava nigricans. Non
|» &ellatuma tali fuic curà; donec corrupta penitus & d c
LORS ua

36:Olfer». XV T. De Ovo Callinaceo, cum ferpentis imagine in HER - [

faa. fecreta carne prorfus evanuit illa excrefcentia. Dum in

- finiftra uvula regione fimilis propullulans tumor obfervari — .

. . . . "

ccpit , maturé confimili aqua vitriolatz ufu prorfus difpa- —
tuit, nio igiies

IHelanthes] —
OBSERVATIO XVI
D. ANDRE CLEYERI.
! [29 uat
Qvo Gallinaceo , cum ferpentis imagine

in teftá.
"Nno 1679, die 14. Septembr. S. N. Batavia in Java
Majore Indorum exclufic Gallina ovum ordinari
magnitudinis , exterius verfus apicem in tefta figu- — |
ram ferpentis exa&tiffimam cum omnibus corporis |
partibus praífentans. Aderanc non tantum lineamenta fer-
pentis in fuperficie ejus; fed etiam trina corporis anguini dii. |
menfio, tanquam foret ab infigni quodam Sculpcurz Artifice
celatum , aut cerà, gypsóo,aliáve materià forme cuidam im- |
preffum &ad vivumferpentisexemplarexpreffumopus.Con-
Ípiciebantur in capiteaures, bifida exorelingua& oculiemi- |
cantes,quiomnes & internas & externaspartescum fuis colori-
busadeo exacté referebant, ur ipfiad ftuporem intueri velipíos
intuentium oculos viderentur. Tantus Naturz lufus etiam in
reconditis animalium partibus,nempe uteris, ex fubita animi
perturbatione quandoque imprimitur, quod forfan galline
noftrz ovum hocophioides parturienti accidit, cüm eiferpens
aliquis improvisó & fubicó obviam profilierit: unde pertur-
bata gallinzimaginatioferpentisIdeam ovoex fuo ovariojane
clabentiattulerit, eiquetalem formam imprefferit.—— .

En. IV S : n

[ Ex literis Dn. Andr. Cleyeri, Protamedici eg Affeffür a fupr emi

pdicit

| Obf. Xr Ll. DeOvo Gallinateo, ctum ferpentés imagine in tefld, 37
Sudicii Batavis Indorum in Java Majore,ad D.Chrifliamum Mentze-
lium die 1 y, Martii 1630. datis. T

Hic admirandum adduci quoque poteft ovum die 14.
Decembr:1680. Roma in Capitolio apud miniftrum quen-
dam primarium à Gallina exclufum, quod, Cometam eodem
temporis articulo in caput Andromeda horrendüm tusntem
in tefta fua cum aliis afterismis oftendic. tiis

oes V. |

SCHOLIUM.

pue hujusevi Romz, 2, d. Decembr, A. 1680. juxta D.
de Blegny , 14. d. ejusdcm Menf. fecundüm Nob. D. Menze-

dium, vel 4. d. ex relatione Auguftam Vind. perfcripta , exclufi

mentionem etiam facerelibuit C7, D. Nicolao de Blegzy im Ann. 5,
Zodiac. Med. Gall, suenf. Febr. obf. -addicà infuper ejusdem figurá;
qua cüm ab illa, ad nos Auguftam itidem Romá transmifla,
plurimüm discrepet; eandem hicexprimereliceat. Quanam
earum. legitima fic, nefcio qui de utraque tamen dubitare

offüm; quam nempe potius humanz petulantiz, cui nimi-
um credulis illudere placuit, fuiflc figmentum , rumor publi-
cus poftmodum ad nos delatus pérfuadere voluit. Quan-
quam altàs, contingere rale quid pofle , non impóffibile videa-
tur; praefertim fi Nob. D. C/eyer conjectura de caufa imaginis
ferpentine in tefta ovi impref!z locum invenerit ;; qualem
etiam Exc. D. SebaJf. Schefferus de alio ovo, inquo eclipfis fue-
rat adumbrata, in «f£zalecfzs uno IV. Ephem. Nat. Cur. additis for-

- maverat, ficjue non minusex infolito Cometa forcuitó cum

ftupore.à gallina conípecto idem hic contigifle, dici poflet.
Confer. /zzus cit. Zodiac. Med, Gall. obf-r, men[. Sebtemór. Ova
ceteroquin infolitz figure in Zpz. 1. Ephem. noifir. recenfuit

Exc. Di Chriff. Frid. Garmannus , ut & alia Frid. Vilbel Schma-
ehinsanfafcic. admirand. Nat. nimirum bina connata, plicata &c.

Quibusetiam tria gallinacea, qua refervo, adnumerare liceat:
vnum vaíte molis, cortice plicato praeditum; alterum ex una

)

(re E 5 parte

14 .. Olférvatio XP 11, ; !
parte acuminatum , & feré pyriforme, circa acumen perfecto
circulo notatum acquafi divifum , ica ut fponte dein à reliquo
corticefeparatum operculi quafi figuram referat; tertium ve»
ró caudatum, cu jus, urpoté rarioris , iconem fubjungere hisce
libuit. Vide £pb. aui primi obf, 140. .— ;
Fig. VI. |
[Luc. Schróck. L,, Fil] | um |
Anconius Magliabechius in fuis ad Nat, Cur, literis 20.
OGob, Anni hujus 82. datisfequenciareculit. 74 44e// paffati di
Romá mi fà qnandato l inclufa difegno d. un Vevo nato im "livoli 1l d
a6. Luglioteque[la Cometa transparente fuori della gu[cia , con la
faccia del fole , e la cofda iptortialiata. Mirandofr al fole , ff conofce

del color naturale della rimanente porofrta. del mesi) & frequentif-

,eome fd vede nella diffributione di quefli punti, 0cco e&
[abu Fig. VII. b | |

Inter ova monítrofa & fequens referri meretur , quod
Anno 1664, 19, Junii Preftrenuo, & AmplifTimoSenatori , D.
Georgio Friderico Behaimo hic Noribergz fuit oblatum; cujus
figuram dare voluimus,nonin alio,quàm duplici vitello,cujus
- inferiori appendix (ru&tumAzbuti pre fcferens caudiformisad-

haerebat. | |
Fig. VIIT,
| Heltantbus.]
OBSERVATIO XVIL

D. ANDREJE. CLEYERI

Dé» 7 |
Ovo gallinaceo prgnante & epate galli-
narum infigni.

N AdrsCollegii noftri Naturz curioforum Anni octavi ob-
fervatio habetur de Epatis Gallinacei infigni mole, quod

exemplum alio confirmare hic, quod in Indiisnoftris acci-

* dit;liceat, Illuftris Societatis India Orientalis Chirurgus
quidam

2:
-

UOEN T TAS Lond

|
7/7 7
j 7/ 7/
e
|

ata

;

TOL

[
"
/

De Owo eal'inaceo pragnantets epate gallinarum infigni. 30

. quidam in Regno Aracan obíervabat Gallinam aliquando in-
| folite molis ovum exclufiffe: id cüm aperuiffet. Chirurgus,
| invenicin ejusvitello aliud ovum fuá teftá feptum fuóque vi-
telló fimiliter przditum licet dimidio minus. Tales gallina-
. rum partusfc pluries obfervaffe, easque gallinas femper mole
| permagnum habuiffe epar; figna veró diagnoftica hujusaf-
Íc&tus in gallinis hzcfuiflc: cüm gallina difficulter incederet;ac-
| que ambulans fubinde prona in pectus caderet, femperin gal-
. linaexenterata epar infignis magnitudinis, quandoque uncias
| 12, pendensrepertum fuiflz, idem Chirurgus ajebat &c.

[ Ex iósdem literis ad D, Mentzelium dats.]

SCHO LIUM,

7" Onferatur fimilis de hepate galline enormi magnitudine
predicto obfervatio, quam Excell. Dzz. Cole Uratislavienfes
| Mun. VII Ephem, Nat. Cur. Obferv, 99.p. 137. legendam dede-
| runt, lapfum illum in terram, praecipue à concitatiore curfu,
| ponderi hepatis verofimiliter adícribentes. — Ex gallinaceo
! quoquegenereduorum gallorum meminit Nob. D. Borrichius
| eMe. med, Hafn, Barthol. P'olum. 1.05f. 92. quibusreliquo corpere

emaciatis, flaccidis & exíuccis hepar fuerat pinguiffimum, &
. plusquam decuplo jufto auctius. Qualem etiam gallinam
. evifceravit Job. Lefelius, uti refert in fuo Rezzmferatinis,& nota-
| Yit OJ. Rzdbeckius obferv.anat.1 2. Ceterüm non minüsfeminam;
| fcirrhofo, vaífto, & moleponderofo hepate gravatam , pondus
| illud & molem dextro latere verfus terram inclinifle, Exc, D.
. Huldenveich in nn. V I. dd. Eph. obferv. 21 9, xecenfuerar.

[L, Schbróck, L, F. ]

OBSER-

40 ote T0pBfüratio SEAT
^ ^ OBSERVATIO XVIII.

D, ANDREE CLEYERI.

Corporibus fphzricis permultis in ventriz.- |
culo humano inventus. |
y Uper in Nofocomio noftro hic Bataviz Indorum in |
& [f cadaverehumano fectione apertó inventus fuit ven-
"| triculus innumerabilibus feré repletus corpufculis
3 oviformibus rotundis, fed diverfze magnitudinis. Ho-
rum exterior membrana valdé erat lenta & tenax : intus veró |
continebatur liquor flavus inftar lymphze , quemadmodum |
Schema adjunctum oftendit, Symptomata, qux homo in
vita perpefTus erat, proximisenarranda mihi fervo. Huicca-
fuicoagruere videntur fymptomata illa. qua hic vaccis quibus-
dam inlocis quandoque accidunt, quondo atrophiá correpte |
vires recuperare nullatenus poffunt, donec moriantur. In
iftis cadaveribus apertis fimiliter corpora multa fpharica, pila-
rum inftar, quibus pueri folencludere, reperiuntur; quz ejus-
dem funt magnitudinis,uti illa, que in corpore humano funt.
inventa. Horum corpuículorum fubftantia interior tan-.
quam gramen à vaccis comeftum & ruminatjone quadam
. nondum digeftum, fed in formam rotundam compa&ta &
coagulata apparet. Haccorpora inílar Bezoar alicujus tan».
"quam Alexipharmacum in febribus intra corpus aflumun- |
tur , quemadmodum quoque Damarum globuli in earum,
ventriculis reperti idem praílant &c. |
Fig. IX. | vi.682oDa. f. &ro-

| Ex literis ad D. Chriflianum Mentzelium Batavia Indorum |
163 1. die 6, Febr, datis.]

| SCHOLI'UM. |
yserm hic pilarum vaceinarum fpeciem à vulgaribus:

77 illis, &ànemine hactenus defcripram, imó rariffimam, in«/
; nuere;

1
rn

(. De Corporibus [Dbaricrs peymultis in ventriculo bumano mentis. AY
muere Nob. D. 4ztoreg, ipfa interior fubftantia , gramen non-
dum omnino digeftum exhibens, & ufus in febribus often.
dunt 5 cüm reliquz ille nil aliud exhibeant ; nifi pilorum
| quandam congeriem ( cujus generationis modum dedit C/.
| Ol W'ormiw in Muf. &inprimis Exc. D, F'ollguadius App. ad Ann.
T, Eph. N.Cur.obf/ 110.) cruftà chylosà obduQam 5 partim &
! virtute illà antifebrili careant. :
| Czterüm quod fpherulas ifltas in ventriculo humano
' inventas concernit, fimiles innuere videtur Jacob. Holleriss
! Hib. x. de Morb. intern, cap, yo. im Schol, P'idi , inquiens, zztolerabilr
» eruciatu aliquot diebus affectum ,quipituite partes velut cryfLalli, aut
" &oncotHi fucci , quem aelatinam vocant. globulos colore aqueo pellucidos
| eminxit ; quales etiam Hydatides per meatum urinarium &
|, anum excretas obfervavit Tborz. L^ hartonus , ceu cap. 1 r, 7deno-
- graph. ceftacur . & Laz. Riverius obfevv, excerpt. ult, ex abíceffu
- in dextra parce abdominis rufticum hydropicum veficula.
|. rum aquá repletarum magnum numerum exclufiffe recen-
fet; necnon rider, Loffrusobf. 44. mulierem dedolore vencris
| & hypochondriorum diftentione querulam , à purgatione
"quindecim excreviffe veficulas majores minoresque, aliqui-
bus earum ovum columbinum magnitudine zquantibus,
aquà limpidà refertis ; virum quoque intolerabili lumbo-
. rum dolore, naufeà & vomitu confli&atum , cum maximis
; doloribus & urine difficultate, cocidem veficulas exacte fpha«
ricas rejecifIe, Off. y $. referc, quarum craffa , dura, & forti di-
| gitorum compreflioni refiftens , sd pellucida fubftantia tres
| quatuorve aquz limpidiflimz guttas infe continuerat. Vid.
. etiam AG. Med, Haf». Barth. Vol, 2, 05f. 76. Quarum generatio,
fi quis conje&turz locus eft , lympha foríàn juíto viícidiori
! debetur, exglandulis ftomachicis, utfermentalis fucci munus
obiret , in illum exítillanti , que in coagulationem prona
|. dum naturali fuo vafe elabitur, liberioremque aérem experi«
tur, fecedentibus, qui eam comitabantur,fpiritibus, conden-
fari poteft ac fpilfior evadere, ficque ad oftium tubuli excre-
1T PENAT r torii

42 Olfervatio .X TX,

]

corii hzrens , atque illud quafi obvifcans , fi quis flatus, ob -
contentum ferum vifcidum, ibidem, calore & animali fpiritu |

agicante, promté generandus, ex eocem tuncegreffum ma-

gno molimine faciat ; in bullam & pelliculam facilé exten- |

detur ; ferum dein ulterius ex cubulo proditurum recipiens, -

ad quod cüm aéri externo aditum pellicule denfitas inter-

cludat , eo ipfo à coagulatione fefe vindicat. Quale quid -
etiam ininteflinis, in pelvi renali ad oftia cubulorum rena- |

lium, auc in ipfa eciam vefica urinaria, fi quz glandule ibi

reperiantur & du&tus lymphatici, dequorum prafentia non |

omnino dubicandum, accidere poteft.
[Lzc. Schróck. L, Fs]
OBSERVATIO .XIX.
D'CRARROTT TC TENMEI
: Ugo T ete a |
Calculus ingens/canalis à naturá ex-
cayatus. ipqe

JEc Obfervario nature vigilantiam, figacitatem,& fa-
pientiam mirum in modum confirmat, Joanni le

Blond honeftiffimoMercatori medicinam á decennio '

Parifiis faciecbam Anno MDCLXV.viro oQtuagenajio,
cetera fano , fi calculi fymptomatà exceperis. Is quamvis

doloribus continuis vexaretur, nunquam tamen eó moleítiz |
deductus eft, ut le&o detineretur, vel officinam intermitte- |
ret. Precipuum ei negocium faceflebat, quód matulam cen- |

ties in die quzreret , aliquidque urine fingulis vicibus pro-

funderet, nifi fpongiaiis locis collocata, matulz officium fuübi- |
ret.Fractis tandem viribus,ei fuafi;uc in le&ulo fe contineret, |
bonoanimo efle jiífli, brevi doloribus, morbo ,fenio,acvite |
valedicendum. Alacricer dicentem excepit vir nonomninó |
spiAéee 9, quamvis eus, mirarique fe affirmabat, non ut |
plures alios medicamentis obrutos necari ; quem fola fors |

perime-

|
Í

Calculus ingens canalis à naturá excavatur. 43

| perimeret; gavifus;calem medicum nac&tum fuifle ; quocum
| quieté mori poflec: Ecquidem absque ullo dolore provifam
mortem occubuit 5 teftamento condito, cujus me executo-
rem,ut fummum fcilicet amicumfcripferat. Pro folito Ci-

naturaliter & falubriter conftituta , exceptá vefica illiusque
uretere,deprehenfa funt. Hic inteftinorum amplitudinem
equabat füperabatque, à rene finiftro ad veficam feri copià

|m«ide. Veíicain tantum explicabatur,quantum absque ru-

| & terete repleta, XIV. uncias pendente, percujus anteriorem
| partem archite&rix natura canalem effecerat, omnem artifi-
|! cum induftriam fuperantem. | Cuilibet facile fuit animad-
vertere urinam guttatim prodire folicam, quód in vefica vix
- preter guttulas quidquam contineri potuerit, ureteremque
abimperante natura veficz munusobiifle, qui feri feu urinz
effetreceptaculum, ficque ad amplitudinem quadruplo folicà
' majorem proceffifle , unde continui dolores ; neque camen

| graviflimi.

SCHOLIUM, |
E «rasis hanc egroto medicamentorum abftinentià fuis-
, &—f(e conciliatam, uti in laudem nobiliflimi Medici cedic: ita
; jnutilibus medicamentis qui egrosobruunt,;& eo ipfo dolo-
res tormentis iftis augent, auc etiam tardantem mortem ac-
| celerant, có minüs laudandi funt. Artem fané iftam; quà
| mortem minori cum moleftia, & quadam quafi cum fuavita-
| tezgroti conclamati ut exfpedteng efficitur, Medicum callere
quàni maximé decet, inter Defíderata Medicine à noftro Clariffi-
| mo JFelfthio olim recenfitam , & zz fize Commentarii Metb. Med,
- Jal. indicatam; quam infymptomatibus infeítis, qua mor--

- busipfe; remediorum ufus intempeftivus, adfiftencium erro--

| res&c. concitant, demulcendis &averrendis, five id falubri-

:
|
-

F2 potiffi-

| um monitorum & diete beneficio, five remediis aliis fiat;

| vium noftrorum more diflectum fuit cadaver, in quoomnia .

| diftentus, quod nondum urinz nomen mereri,docent iazeer

| pturz periculo poterac;tota calculo rotundo & oblongo, levi -

44 Olferv, ALY. Calculus ingens canal à natura excavatus.

umaim.

potiffimum confiftereautumo. Defperato autém egro phar-
maca mortem pra foribus jam excubantem, ad concitatio-
res greffusadvocantia propinare, non hominem, multó mi-
nüs Chriftianum decet Medicum; hinc opio qui in extremé
debilitatis, vel in fummo fenio confílitutis, vel agonizantibus
ad mortis accelerationem utuntur, erroris meritó incufantur
à Celeberrimo Guerz, Rolfizcio, & cum eo ab Exc, D. J/edelro uo-
ffo lib. 2. Opiolog. fecf, 5. cap. 5. 'Tales ad Perías ablegandi fo.
rent; ut cum iis captivasaviculasemendo, & in libertatem eas
ponendo , ficqdue citiorem animz € corpore difceffum fefe-
procurare credendo, (vid. Cl. 44am. Olearins lib, s. Itiner. Perfic,
cap. 22,) puerili füuperftitione potius, quàm intempeftivá fpi-
rituum per opiata fugà, graviori fcelere (fcilicet, juxta verba
Seneca in Excerpt, Controverf. lib. 3, contrev. 9. etiam ubi vemedium
€i pori, fcelus esl occidere;) fepolluerent. — Pradentzs epim boms-
sits ef, eum, qui férvari mon potesl, drafticis & periculofis reme-

diis z222 attingere , nec fubire [peciem "aud ut occife , quem fers ipfis

peremit : ut verba Ce/? de infanabilibus vulneribus /b, r, cap. 26,
"prolata hucadplicare liceat. Maluit ergo Obfervationis hu.

jus Exc. D. Autor calculo molefuà expulfioni inepto quietem
conciliare; &unà zgri cranquillitati ftudere, quàm prafidiis

inefficacibus aegroto majores moleftias fufcitare, & invifüm
vefica hofpitem temeré commovere. Meliori fato fimilem
calculum Vir quidam nobiliffimus, referente Cl. 7;4. Loffzo in
eleganti obíervationum fuarum tra&tatu Z£. 5. o//7 y. in vefi-
ca, fine ullo ejus, cüm in vivis effet, indicio , aluit; qui qui-
dem duriffimus fuit, & quatuordecim unciarum ponderein-
fignis, in medio tamen, fecundüm longitudinem, pervius,
ut hac viá, tanquam ex canali quodam, urina fineomni im--
pedimento profluxerit. Quod fané maximé eft admiran-
dum, quà tamen ratione Vir ifte urinz ftillicidium ,aut fal-
tem crebriorem mictionem effugerit, non fàtis intelligo 5 nifi
forté reticere moleftiam illam maluifle eum , dicere liceat.
Binas etiam foveas ab urina decurrente ex«avatas calculus,

&os |

Obf XX, Vuluus intcflinale periculftm feliciter curatum. 48
tres uncias pondere fuperans ; à femina excretus C]. 77e;4,
| Kerckringio exhibuerat. Vid. ejus O£ferv, Anatom. 67.
| [LocSchróck. L, F.]

OBSERVATIO XX.
D CAROLI PATINI

Vuinus inteftinale periculofüm feliciter
curatum. |

Nno MDCLXXVI. Dominicus Simeoni Patavinus,

annos natus XXVIII. unus ex palatii apparitoribus,

amicum quemdam fuum litibus obrutum é caftello:
| Baldo, Patavium inter & Ferrariam fito, educere cu.
; piens, quem àli&oribus conquifitum noyerat, breviori via
'fummaque diligentia eó conceffit. Supervenientibus licto.-
| zibus quatuordecim, inclufitres, portasapprimé obferárunt,
! aditumque fortiter negaverunt. Explofa utrimque fclope-
ta; litoriuni vitam eripuére, duos alios graviter vulneravére,
! Caftelli dominus & ipíe globo transfixus occubuit: Noctis
! beneficio aufugit amicus ille, ob quem exorta erat rixa. So.
| lus remanfit Dominicus, qui pulvere pyrio detftitutus, hofti.
, um numero cedere coactus eft. In latentis & corpus antror-
| fum fübmittentis abdomen, fclopetum majus (quod zrcbiLz-
gio Itali nuncupant) explofüm. — Lictores atum effe de illo
; opinabantur, quem pauló poft fpirantem adhuc cernentes,
|; in curru collocatum , Patavium reduxerunt. Magiflratus
' indulgentiá , Dominico faucio in edes fuas deportari con.
| ceffum eft, quem brevi in carcere periturum magna erat con-
|;jedura. Medicorum habito confilio, defperata feré omnia
cenfebantur. "Vulnus maximum in epigaftrio dextro non
proculab umbilico, disrupti;preter tegumenta,cendines mu-
'£ulique, rectus, transveríalis & obliqui, ingens euoijiayío, de.
jedienes fupernag infarnaque;frequ pe fyncope;proftrateQue
n | 3 Vires,

Ab. ette oo Olfüiatio 5 JR

LM MENÉ UM CMM HM P
vires, ut zgro, fic Medicis fpem omnem przfícindere vide-

bantur. Nunquamtamen omnino deferendum efle egro-
tantem , dubiamdue fpem. certa defperatione potiorem, &
hoc confirmat exemplum. | Quippe quinto morbi die; per
alvum unà cumfzcibus à clyftere follicitatis ; in pelvim exci-
dit globulus,cragoediz inftrumentum. | Longior non ero in
enarranda cura: S«viora abhinc ceffavére fymptomata, at-
que poft unius menfis periodum plané liberatus eft eger.
Non deficientibus nriraculum effe cenfentibus , benefici erga

amicum animi pretium: At Medicis opera Nature curiofius -

Ícrutantibus alià vià procedere expedit.
Perpendaturimprimis quz à decifo globulo oritur raa-

xima difficultas : Quo.modo is in inteftinum penetravit?

quo modo & hocfanatum eft? Qui enim fieri poffet per po-

dicem dejici quod inteftina non fübiiffec ? fi fubieric, inte--

fino perforato quanam fuit Medicina? Hanccoclo delapfam

interpretentur qui ulterius inquirere faftidiunr.— Inceftino-:
rum .qualiacunque illa fint, fectionem periculofiffimam effe:

docent Autores, ratio & experientia. —Crafla vix fanantur,

tenuia nunquam; ira Hippocrates , aph.1$.69 2$ fe£f. 6. à «av às.
TíQ» v1 vv Aemrov.. Nulla prorfus facta fuit érepooeaeía. Ergo.
concludere liceret profundum vulnus, Nature providentia:
agelutinarum fuifle, ut non immeritó corpus noftrum inna« —
to balfamo fibi proprioreferrum credatur. Quod majus eft.
nihil confutum fuit, neque cutis, neque mufculi, neque te- ;

nuis illa membrana, nervoíaà atque exanguis,quz vix aranee

telam. mole füperat; seio» nuncupata , fed omnia tam:
citó coivere , ut fidem fuperec. Nihil perinde incommodi:
reliquumfuit. Obfervatum in omnibus Galeni preceptum; :

Metb.l. 6.c, 4. exceprà fuitione,quz inutilis cenfita eft: Excifa
inteftina cum omento, infuum locum recondita funt, medi-

camenta impofita , & nequa prafítantior pars fimul afficere«:

tur, quantum fieri potuit, profpectum.

Multos audio dicentes globum prater mufculos non. |
| pene-

Vulnus intefftnale periculof£m feliciter cnvatum. — (47.

-penetráffe, acinter adipofam abdominis molem latuife, do-

nectum fuo pondere, tum etiam Nature vi, in imas ejus par-
tes collapfus fuerit. | Efto , nec tamen patet ad exitum via:
An deinde globulus in capacitatem inteítini penetravit, abs-
que fubftantie deperditione? quo modo reparata illa fuerit?
Qui fzces, ne foras profilirent, coércitz? Quid factum defán-
guinis copia in abdomine fparfa, disrumpentis concutientis-
que globuli vi? An & hec per disruptum inteftinum efflu-

xerit ? Obfervationes hüc referat quantumvis curiofior , à

Schenckio fcriptas ,/.3. deacu, cultro aliisque per diveríasá
naturali vias excretis, aut alienis humoribus per inteftina de-
du&is: Naturam continuó beneficam innumera producere
liquet arti non expectanda, imó ne fperanda quidem. Hinc
Galeno monente, /i, 5. de crffbus , Generofus Medicus neque
difficillimis cafibus cerreatur. | Celfusadid ; temeritatem ali.
quando efficere docecin morbis,quod prudentia nullo modo -
zentare deberet.

Ego quidem ad hujus rei conje&uram nec à temeritate

prefidium invenio. SiDominicofuper(tes fuero; ab eodem
vitam adhuc agente , veniá jam acceptà ; fcrutabor in ejus

inteftinis, fi forté tam prodigiofz valetudinis latentem mo-

| dum dignofcere potero. Interea fi Vobis, Viri Eruditiffimi,

aliquid occurrat quod propofite difficultati fatisfacere queat,

| pro veftra & in Collegam benignitate & in rem medicam

ftudio, mihi palam efle fa&uros &fpero & rogo.
LE Mufa Patauino, Kal, ulis, MDCLAXAXXIT|

SCHOLIUM.

1 Jheeibeorüm aliquod àglobuli explofi impetu fuiffe hic lz-

fum, vix dubitandum eft; neque enim credibile, eundem

/ gam parvo temporis fpatio, nec fingulari aliquá violentià ex-
«| ternà protrufum, cuniculos per tot illzfas partes ; etiam fatis

. craffas & membrane fis ; agere potuifle, ut quinto morbi die

jam inteftinum rectum ingreffusfuerit: Symptomata etiam
Bu

48 |. — Olfervatio .X X.
graviflima non levius aliquod vulnus cutem cantum pene-
vans, fed altiüs progreffum , & in fpecie dejedtiones illz fu-
perna inferneque &c. ipforuminteftinorum aliquod lzfum
faris indicare poffunt. — Neque ullo modo obftat Hippoczatis
autoriras , multiplici ejus experientià procul dubio firmata, |
in zphortsuo 18. fef. 6. ab Exc. D. Autore citato: uti enim Cozzz
noftrum letalia fzpé dicere vulnera, quz utplurimum; non
cx neceffitate & femper funtcalia, alibi in hoc Libro ex Ga/ezo
fuit notatum, atque ipfe etiam /ib. 2. Prorrbet. vulnera, qua
magnam quidem perniciem adferunt, non eam tamen, ub —
ccu ipfefe explicat, nemo ex his fervari poffit, recenfens, in-
teftinorum quoque, nullo inter cenuia & craflà facto difcri-
mine,quz funt, eis adnumerart. Dum veró Coae. prazot. £03.
& feci. 6, aphor. 24. ex tenuibus fi quod difle&um fuerit ; non
coaleícere fcribit, partim de vulneribus utplurimum, ceudi. -
&um, caliter fe habentibus, partim etiam de magnis difciffio-
nibus interpretari debemus 5 prout ipfe quoque $. £4. fo.
Coac. preuot. cüm mortem predixiflec in inteftino aliquo, five
eraflo five cenui , vulneratis, fi nempe per transverfum fiat
plaga & magna: fi veró parva & recta, quosdam evadere edi.
cit. Nemo itaque amplius, inteftina vulnerata mortem fim.
- pliciter inferre, ex Hippocrate evincet. Neque aliud nos va.
riorum docent obíervationes, qui tam crafforum,quàm te
nujum inteftinorum vulnera fanaca viderunt 5 illorum ex,
gr. Ípecimenfuggerentibus Nicol. Tz/pio lib. 3. obfer. Med. cap.
20. & Job. Rielano in app. Sins. Paulli tr. defeób. horum Ephemeri-
dibus noffr. Curiof . Ann. Il. obf 1 76. Sacob.Seidelio Obf-Med. y. Sob. |
Heurnio in Comm. f ect. 6. aph. 1 9. Hipp. & Jacob. Hollerio obf. propr.
77. nec non Con, in cit. aphor. Conferacur etiam hiftoria ab
"mbrof. Paro lib. 24. Oper. cap. 19. memorata, necnon alia huic.
D. Autors admodum fimilis, quam Franc. Fallericla lib. s. obf. g.
confignavit. Unde etiam quodcunque tandem inteftinum |
in hoc cafu globulus transfixerit; licét wel ipfum jejunumid |]
fuerit, ceu quidem ex denomigatione loci perculli , fcil. epi
| gaftrii

F'ulaus inteflinale periculofum felciter curatum. EU

aftrii dextri non procul ab umbilico, quo nempe in loco il-
ud naturaliter ficum obtinere folet, nobis conjecturarelicet,
falvum evadere potuifle zgrum, non adeo eft incredibile. Vi-
deri quidem hic poffet, fcrupulum injicere mecuendam chyli
ex vulnere ifto in cavitacé abdominis effufionem , quam olim
non nemo pro ftabilienda fimilium in tenuibus inteftinis vul-
nerum letalitate publicé in medium protulit, ita ut eger ne-
ceffario nutrimento ; in fanguinem & ad fingulas partes deri-
vando, orbatus perire neceffe habeat: aft (ut taceam;quód ipfa
laíz partis glutinatio, de cujus utpote impoffibilitate nullum
penitus argumentum producitur, exitum illum chyli impe-
diac fi quem veró egredi detur, ficdue confolidationem is re-
| tardare queat, eandem tamen omninoinhibere minimé va-
leat; cüm chylus non continuóà ventriculo fuppeditetur;per-
' queinteftina permect) fi in fuperiori parte inceftini, & qui-
. demita in corpore à natura locati, ut cransverfum fitum obti-
; neat plaga infligatur , ille chyli ex cavitate iftius prolapfus
non adeo promté aut copiosé continget, ut mortis periculum,
ob defraudatum corporis alimentum, inde fic mecuendum.
Galenus quidem Jib. 6. Meth. Med. cap. 4. jejunum omnino incu-
rabile efle adíeric ; ctum propcer magnitudinem multitudi-
.nemqQue vaforum, cum quód cunica ejus pratenuis nervofa-
.quefio bilemque infuperfynceram univeríam recipiat, & je-
.cinori omnium maximé fit vicinum. | Verüm quod attinet
1. magnicudinem multitudinemque vaforum ; fcrupulo huic
| fatisfecit Heurzius, plerunquecalamitofum effe, /. c. ícribens , fi
inteftinum tenue eá parte vulnerctur, quà meíenterium at-
tingit, ob venarum eó venientium magnitudinem , quz plu-
rimum. fanguinis fundunt ; id quod in parte oppofita non
adeo eft meruendum. 2. ipfe Galeums Comm, 6. apb.:$. cunicee
tenuicatem & nervofam naturam quodammodo impugnat,
dum verba faciens de omnibus cenuibus , inteftinorum te-
nuium naturam non parum participare ait carnofz fubftan-
1 tix, ideoque in fümmma parte vulnerata fpius cong]lutinari,
E : | G. tota

Obfervatta OE incl. dada ne.

jo | | TN.
autem difciffa usque ad corum cavitatem ; non quideni

&£ota

nunquam, fed cantum variffime s boc autem , addens , 202 tagz—

jropter eorum Jebftautiam mili videtur | accidere à quan. quid Af.
golf mmus aque intrinfectn ficut extrinfecus medicamenta vulneribus
imponere, 3. Bilis in inteftino jejuno jam acredinem fuam,
quà vulneris uhioriem impedire poffet , depofuit, videlicet

tam à lympha pancreatica &c. quam ipfo inprimis chylo.aci-

dulo alterata; arque irainfyncera füa natura mültum immu-
tàtà ; fic ut humorem vifcidum e glandulis inteftinalibus e«

reffur, aut etiam feruma nutritiurg ex difoiflis arteriolarumy
ofcillis exftillans impedire minimé valeat, quó minus cenaci-

càte fuà vel glutinofitate , five balfamicá , fiitaloquiliceat, vire |

cüte, ceu fárcocollá aliquá, vülnerace partis labia, ab aére ex-
terno improportionato , vulnerum fanationi non parüox
contrario, obintimiorem , quem occupat, in corpore fitum,
ficfaris immunia, & poftvulnerationem, dur aér in cavirate
inteftini prius contentus ex hiatu egreditur , concidentia fice

düe propiüs ad invicemaccedentia, conjungat, iftamduecon- |

anuifolutionem ita réuniat; quod denique 4. de vicinia he»
patis dicitur, quomodo in confiderationem venire hic queas,
penitus non video. — — |

| [Lac Scbróck.L,F.] ^

; :
-€ ,

.DN. GEORGH. EVERHARDI RUMPHIL
| T ! Des ! i;
| Caryophyllis aromaticis.

& Uód vel famáfallax more fuoagens, vel amici'cüjus-- |

dam (forfitan Domini Cleyerz) indulgentiores litere

me majorem , quàm füm, apud te depinxerint, Vir

»- Clariff. ex honorátis cuis 2. Octobris Ánni 1678. Bes
rolinó ad me datis; conje&turam facio; quapropter animi tui

OBSERVATIÓ XX ssponid an au

-— Xie

De Coryplyls avomatich. —— $1

candorem obteftor,ne mihi fuccenfeas, fi jam de hisce parvita-
tem meam intellexeris: humanitate enim tua prolectus am-

plius te latere nolo: Gergaaus fuz , nec inclyto illi Hagenfi
RumphioDomini Principis Auriaci Archiarro ullà (quantum
fciam) cognationejunctus ; zazzs zn Comitatu Solmenfi: edzca-
zus Hanrvi«, ubi Parens meus Auguftus Rumphius Archite-
€tum egit ante Annum 1666. Ego vero iníàaciabili rerum pe-

regrinarum cognofcendarum düderi Hagrans mature Pa-

triam reliqui : primó in Portugalliam delàtus , deinde poft tri-

ennium redux ante 28. abhinc annos in Indiam Orientalem
nac contuli ; & facó in ultimas verfus Ortum Infülas ductus

"imbre, bere», fene&uti jam propinquus. Statim fub meum
in Indiam ingreffum confzribere coepi Hiftorico quidem, ar-

tamen methodico ftyló rariores hàrumInfülarum //izges , aui-
mantia, marina ,mineralia ec. quz fefe oculis meis obtulerunt,
& quantum de eorum viribus ex incolis indagare potui adje-

&is (quantumartis in me erat) plerisque figz/; , idque Latino

fermone. Procefferat rude chaos in aliquam molem , cüm
divina voluntas, absque dubio , me« fàluti; quàm ego; plus
coníülens , tocum mundum cum omnibus creaturis fübitó
meo vifui fübtraxit; undejam per decennium zz zri/fibus tene-

bri federe cogev :. Catarrbacta nigra oculos meos invadensid ef-
fecit: noluerunt tamen Domini meiSuperiores fchedulas
meas perire ; fed fübinde Amanuenfem unum atque alterum

mihi adjunxerunt : horum operá predictum chaos in ordi-
nem dirigere & certó confilió € Latina in vulgarem Belgicam -

linguam transferre aggreffus (um , cum non exiguo prioris

nitoris & do&drinz detrimento, prout calia fcripta fuccedunt,

qua mutuatitiis oculis manibusdue componüntur. | Plantis

bien deftinavi libros , quorum jam feptem feré abfolvi, &

(fi Deus vitam mihi protraxerit)alios quinque addere animus
eft de praecipuis 2zizz2:122f ram cerreftribus , quàm aquazili-
bus, cochleis & lichodendris marinis paucisque mineralibus.
Habesjam, Vir honoracif Rüumphiumillumindicum,quan-
ET. G 2 tulus

$2 Olfervatio X XI,
tulus eft , & quid ftudiorum fatagat. Jam Humanitas cua
tantopere me obftrinxit , ut omnibus viribus petitioni cuz

fatisfacere debeam , fi cante mihi fuperetlent, quante nomi--
nis cui fplendori convenirent. | Conabor fáltem , quantum

pofflum. Principio camen oro , ut me excufatum habeas,
quód multa & larga de Caryophyllis, eorum (atione & cultura
cransf.ribere fuperfedeam; cavente fic Superiorum interdidtó.
Paucula hzc fufficianr. Caryophyllorum arbores propagan-
tur maturo ipforum fru&u, qui non eft vulgare illud Caryo-
phyllum, intabernis notum: illud enim rudimentum faltem
eft fructuum: veri autem fracfes funt Pacce triplo & quadru-
plo majores, quas vulgó vocant 4z£bophylla, intus duriufcu-
lum efficulum habentes laurinarum baccarum fubfítantià.
Ha fub arboribus delapfe novas arbores proferunt, quz poft-
eaeffoffz pro lubitu transplancantur: ipfa veró Anchophylla

nequidem per oQtodies vegeta in edibus confervari poffunt :
. ftatim enim exficcantur, necunquam germinant: nullàquo-
que curáà homincs efficere potuerunt extra circulum Molsc-
cum , ut arbores ha crefcerent & fru&tus ferrent perfectos.
Quando bacca éviridi aut pallido rubefcere incipiunt , ufi-
bus humanis mature ceníentur,nempe uc aromafiant: cunc
demum veró fuperius capitellum aperiunt, floremqQue often-
dunt, qui conftat meris albis ftaminibus, ucflos ceraforum:
Tuncigitur vindemia illarum inftat, & quamprimüm colli-
gidebent: Collecte cratibusimponuntur, & latis Ari foliis ce-
&« per aliquot dies in fumo macerantur, deinde in Sole exfic-
cantur, ubi fufvum illum colorem acquirunt , quali vulgó
cernuntur : bacce vero in arboribus remanentes (arbores
enim funt quibusvis Lauris celfiores, non frutices) poft pau-
cas feprimanas turgeícunt atque in Anthophyllaabeuno que
ad aroma ineprafunt. — Ipfa Czzyopbylla inter fe paucas habent
differentias, & vix notatu dignas: duas faltem reliquis rario-
resnunc transmitto ; arculz his literis adjuncta inclufas. De
primá fex tantüm baccas mitto; eas veró rariffimas iu a

avu

e
«H
|3

enc
«A.

erítitz

710 E

$rufí.
"Reena
edu Ja

egn
ort
"AE

AR
col
Cary omity Ila,

7$ , $1Y€

TE dun
x

[X —.

WESCE
ied i

noa

j
A syt

Repo coo n tte uet rt eng m aude cmt dl pna tme

De Caryophyll avomaticss. TO

à vulgari Caryophyllorum forma recedentes (v. Fig. X.) & in
toto terrarum orbe non amplius provenientes. . Caryophylla
| Regia vocant , é meris apicibus feré conítantia, per quatuor

ordines five angulos difbofitis : ea olim unica in toto orbe
arbor, nata in Macbizz (Moluccarum una) &jam dudum pe-
riit, nec ei parunquam refürrexit. Pauculas adhuc baccas
de ea fervo, reliquas magnatibus & amicis communicavi , ut

. inter Cimelia & rariffima luxuriantis nature exempla repo:

nerentur: alterius fpétiei plures cransmitto baccas, priorum
nonnihil emulas & congeneres, licét multüm ab illarum fi

- gura recedentes & vulgaribus fimiliores : nihil enim aliud
" funt; quàm vulgaria Caryophylla in aliquot apices divifa &
inmucronem definentia. Profert illa unica fimiliter arbor

inhac Infula nata &adhuc extans. | Regia hzc Caryophylla,
tam priftina, quàm nova, nunquam in Anthophylla abeunt,
proinde propagari nequeunt. Cacerüm folia ipforum à vul-

- garibusnondifferunt. Hacde Caryophyllis fufficiant: reli-
. qua, quzlicita func , mundo patefcent , f1, favente Dei auxi-
lio, Herbarium meum in lucem prodierit; in cujus fecundo li«

bro Caryophylla fusé tractantur &c.
[44d Excell, Dn. D. Chrifliau. Mentz.elium.]
SCHOLIUM. )
DE Caryophylloaromatico, quod idem ac Nucifolium figni-
/ ficat, nomine ipfi rei neutiquam refpondente , ceu prater

| CL. Cp. Hofmannum lib, 2. de medic offic. cap. f 3. oblervat,etiam

Franc, Alexander in Apoll. Pharm.vad. 1. videri, & partim etiam ex
haccuriofa Nobil. D, 4utorz relatione emendari vel confirmari
poffunt inprimis Carol, Cluftus Exot. lib, 1. cap. 17. Garcias ab Horto
Aron. hist. lib. 1. cap. 21. Chriflepb, à Coffa Arom. bifl, cap. 1.5. Nard,
dnt, Recchus bifl. Mexic, lib. 2. cap. 10. & Job. Neuboftue defcript,
vegn. Sinic. cap. 1 f. Ypfefructus aromaticus, immaturus, paftim
culinis etiam noftris non eft incognitus, ut ideo mirari liceat

- eit. Alexandrum, ongitudinem feré digitalem ei cribuentem, &

Recchun capitulum trifidum eidem adftruentem. — Caterüm
: | G 3 non

-$4 Olfervatia : XYL De Cioyplolia. Avon oticse

nonaliud effe videcur, quàm quod v,g v,g.in Rofa calycem, & quie |
dem fpeciatim. ejus capitulum , tandem frudtum Cynosbati |

nomine ubique notum conftitueris, vocarous; hujus pars fu--
perior inquatuorcufpidulas divifa cum Rofarum illo cortice
laciniofo, alabaftri nominenoto, convenire videtur; ipfe flog
fummitati huic innafcens exteriüs «rues craffioribus pelli. |
culis involvitur, qua invicem complicate slobulum illum |
éfformant, hisque fe pandentibus flos demum in confpectürm |
venit, itidem quatuor foliolis ex umbilico five quadrato al-
eolo enatis conftans, & multis ftaminulis , antherz i in mo- |
dum,quafi totidem flosculisprominglum ex umbilici medio |
apicem velclavum ubique cingentibus, confitus. Anthophyl. |
lorum autem officufum, vel, fi mavis,nucleus prater. carnofam |
illam exteriorem fubftantiam, memhranulz etiam tenui in» |]
cludirur, facile, fifructusaquz priüsfuerit i immaceratus, OCu- |
lisfefe exhibens czterüm ipfe, adinftar amygdali, duasin par« |
tes, inequalibus: ramen lateribus junctas, eft divifus; semmu- !
lam intus vel radiculam, germinationis principium , inclu- d
dens; ubitamen, ceu in aliis eciam , Naturam quoque ludere, |
nucleus talis in quacuor partes, s uabus gemmulisinftrnctas, |
divifus me edocuit. |
Caryophyllus autem regius, vel uti Exc. D. Paz. Amntan- |
zo fect. 5. Manuduétd. ad mat, med, cap. 2, audiz, fpicatas, ad mona f
ftroforum Vegezabilium ordinem pertinere videtur, nihilque | 4
aliud eft, quàm Caryophyllus aromaticus vulgaris in pires |
cufpidulas fenfim enatas, fed fphzrulà floriferà carentes divis]
iue Unde fpeciem ciusdenis jam interiiffe, haud eft mirum. |
l'igura /ormiaua à Ículptore non admodum concinné eft ela« 1
bozata. D. Zuteré noftri raagisarridet; qualem veró mei , quos ||
aliis feminibus diverfis ex India allatis permiftos, ex Amici |
dono poflideo, faciem oftendant, addita Figura 2
exhibet, cum D. Zziiá magisconveniens, & , ni
forté pi&oris manus magnitudinem inprimis
auxcriz, minori faltem maturitate & perfedtione (licet caryos|
phyllaceo |

psoccomeagcesdg

» cH

Ok YYII, DeCorticibu: P £g Cdlilev VATI Iidicot$c, $$

| Bhyllaceo fáporelàtis pragnans fit) difzrepans. Qus de fc-
ribus reliquarum vulgatiorum caryophylliferatum arborum;
rará illà iorente, deciduis, ut & ipfarummet verfus hancincurs
vatione Cl. //vr;io fuerunt relata, meram fabulam redolere;

hemo facilé dubitabit.
à Schbráck. I. E] Fig. X

H3 DM OPHSEREV AMTIO XXTL
"DN. GEORGII BYSRHARDI RUMPHIL

Corticibus Maffoy & e Calilavyar: mari Indi«
«0 no&iluco, -& aliis, nomine fàltem-

—' fnfignitis:
I illam plagam, qua qur ortum nobis propinqua eft &

Nova Guinea appellatur, ejusque occidentalem partem;quae
Qrizz dicitür , quotannis, vicini noftri Ceramienfes navi-
eant: Corticem quendam aromaticum afferunt Maff »y di«
| &um, qui in India noítra divenditur, quia incole eó critó &
| cümaquain pultem redacto corpus inungunt tempore frigi»
; dó auc pluviosó,eximié enim calefacit, pundiones & tormina.
. ventris Íedat; gratzque. eftfra granug, lüdi plerumque alium
' corticem adjungunt, fimiliter calidum & aromaticum in his
Infulis nafcentem & Culilzvvaz vocatum : de utróquefruftu.
lum inarculainvenies, primáque mafticatione efficaciam illo«
fum deprehendes, &c.&c,
^ Honoratis tuis literis irierat libellus de Zaezete lunari;
| &aliquot. Duerniones, é quibus velut ex ungue Leonem co-
nofcere potui, quàm iT ie & abíolutiffimum opus futura:
LM Pandecte Brandenburgice, opusiinquam;orünibus erudi-
tis & mihi in z/zrza bac barbarie & ix tanta librorum: penuria
deem perneceffarium. &c.

De Magneteluminari, magno illo naturae myfterio, plus
ádmi-

$6 "o Obf mato T XTIT. buds hes
admirationis quàm refponfionis proferre poflum. — Miror
profectóin ram vili Subjecto , /apide videlicet Bozoniezft ctam ex-
cellentem proprietatem, nempe luminis attractivam refidere, |
ficuc me docuitlibellus tuus mihitransmiflus. Nihil cale an-
tehac in Europa , multó minus in Indiaaudivi, pfaterquam |
quod inquibusdam gemmariis ejusmodi quid olim legerim, |
fub nomine (ni fallor) Opa/ zigri. Talem lapillum videturde-
fcribere Joh. de Laet iz/zotratfatu de gemmis lib.r.cap.1 g. fub no-.—
mine oczli mundi, cui cribuitcoloré eburneum,aflferitq; in aqua
limpida pofitum paulatim incandefcere & debile lumen fpar- |:
| gere: quamvis in traclacus cuifectionefecunda deprehendam |
easnotas non omninó refpondere veftro lucifero magneti &c..
Numerocertioreperiesduo frufta Pjrítz, qui undiquequin-
quangulos habet, ita utuna fuperficies alii immerfa videatur,
in corde alius faxi naícentis : Zzdrodamanta Plinii puto efle,
Javani eum poliunt, annuloque zreo inclufas geftant ad vi«
&oriam in lite, Magnates Indiz fatagunt haberegemmas noctila-
(25,€a3s tamen quarunt in capitibus vetuftorum ferpentum &
nefcio quorum Draconum & Bafilifcorum: ego aliquot tales
lapillos vidi, & paucos poffideo, quos omnes ad Plinianos Dra- |
contias refero, nullos tamen noculucos , fed omnes Alabaftricz, |
Silici auc Cryftallo obícuriori fimiles, &c, '|
Occafione noctilucarum rerum proponere lubet mare |
noftrum maximum , quod círcumfluit Bezdazzr Infulas 30. |
milliaribus verfus ortum diffitas, illud enim quotannis bis, Ju-. |
nio nempe & Augufíto »oc/z adeó candefGit , ut niods inflar fplen-: |.
"deat; interdiu veró confüetum cum aliis aqvis colorem ha- |
bet: Mare tunc noxio aliquo humore infici argumento elt, |
quod diu infe&a pars no&tu difcerni poffit ànoninfecta, qua |
pro morenigraeft. Oro igitur Reverend: veffrzm Collegium, '
an non é Chymicis fecretis hoc declarari poffic preparando |
aquam a/iquanz noclilucam éfulphureo aluminofo fpiritu aquae |
fale permixto, Hoc inde conjicio, quia Zu/zle feré omnes |.
circumjacentes ad propinquam usque Avovazs Guineam , tot |
Vulcanis |

40rcr..

x Fabum

len unouem
«2 -

urex, fe

Unou

Ü
H [/
aM ^

[1 ARA
HEN

?
"

Jaxeus cur. o

ammato áo.

FA maranthus

N
SW

dor:

Z1uUfL
144 .

5fulos

1$ Q

Yall

—— 5
E

^
LI

a "nyutraem. i

LUE

sidentibus,

Y [y

Uu
(A
'Á M

Zw
T "e
22

ULL»

surupv ojo132

voroqug- sox2d]
ad vruea mad] sUaqy

ber—— -

i sn jJ? ^" 1T az TE

ULithedendrum. "-
TusL3iVe Cafana Ww.

ICahe .- een. SNY
| Ponica - E: E

(De d. s lapide L

c 3
tx
e SE
x emm
— z ES
QM
M

Cerall : E Cnereum.

Py 4. ramos :et snenoclan ; Cora abba S
y et monecienum. E ohogask qHfp eum, ive Hso-

Coral: album.

f,
-

£T" -

, j
A , Piers D
|

-— De Corticibus Malfoy c8. Culidovumuyenari Indicomotliluco, S7

-yulcanis onufta func; aut todinis Sulphuris fcatent, uc credam
totum hujus maris fundum, Sulphure pregnatum efle: z/z-
quen plumofun emper comitem haber. &c.-. Jam facilé credide-

rimcirca novilunia menfiumpr&dictorum aluminofum illud
Sulphur vapores quosdam cxhalare, qui aquis marinis mix
eas noctu fplendidas faciant. | |

Porró quidin adjuncta Arcula incluferim , in Catalogo de-
prehéndes &c. &c, QuibusClar: Vir Fautordue mihi femper
colende.-abrumpo & tetuosque divinz protectioni, me veró
tuoperíeveranti favori commendatum volo. |
| Dabawe in Inf ula Ambona ad Coflel/noa Vilforia die 20, Septembr,
ffhylinevi Anno 1680. | :

[- SCHOLIUM,

(P? gratam fui raritatem & fcquengs nomine faltem cogni-
VW ras icones adjungere vifum fuit confultum. — HerZa viva
Ambonica , dicta , quz prorfus fingularis, nunquam à noftrati- -
bus fuic vifa,licec à Nob. Breynio vari ejusfpecies proponan-
tur, Exemplarillud ex Ambonaad nos miffum , vivumqua-
fi exiccatum licet, tamen perfe&um inviolatumque , quod
mirum , comparuit , ficut ejus teftatur effigies. | Ceteris Co-
rallii fpeciebus jungi meretut Corallium nigrum anguinum
Ambonicum, Acarbarum abejuslociincolisnominatum. Per-
amoena porró quxdam iff Zjmericazilpecies oblata fuit; cujus ex

Ambona ramus eleganti florum fuorum coloreoculos etiam-
num reficit; & filiquze fponte fuá aperce, ficuteffigies ejusde-

-monftrat , fru&us fuos coralliformes nigris punctis notatos

juxta pediculos camen firme adhucadhzrentes prafentant.Ca-

fera nominetenus falcem exhibita ceucuriofa Benevolo Lecto-
ridenegarenonvolui — . ! |

| [ Ex literis Excel, Dn. D, Chriflian, Mentzelii Berlino ad He

dianthumdstis-] : p |

Fig, XII,

Hn rm TOS

T Olfervatio X XIII, De Bandura Zingalenfum.

€» | Zeilanica in foliorum extremo folliculum pyriformem ap- |

. OBSERVATIO XXIII

D, PAULI AMMANNI.
De:

BanduraZingalenfium. ——. —— |
B Anduram Zingalenfium Vir Excellentiffimus ex Indiis

fic delineatam accepit, cujus iconem amicé Societati
Nat.Cur.offert, canquam naturzinfigneartificium.De |
eá in prodromo fuo Nobiliffimus Jacobus Breyniusfe- |
quentia profert. Bandura Cingalenfium planta mirabilis |

penfum habet, cujus ramum, foliis, folliculis,floribusque con.

decoratum ab Excellentiffimo & Magno illo Bocanico, Dn. |
Hermanno pulchré ficcactum, & ex Zeilan Infula transmiíTum |
Domini Commcelini Senatoris Amftelodamenfis gratie de- |
beo: hujus foliorum follicutum appenfum vel Thuris limpis|
üi folium a Joh. Bauhino defcriptum ipfiffimum, vel eidem.
valde fimileeft. Planta mirabili fané adfpe&tu & admodum
rara, cujus defcriptione & figurá accuratiffimà Dn. Hermanas?
nus procul dubio nos exhilaraturus & donaturus eft. |
Fig. XIII. |

OBSERVATIO XXIV...
D. GEORGII. FRANCI. |
Convulfiones accurata Periodi ex apofte-.

mate cervicis. |

[n quidam feré quadrimus XI. Junii cI5 Toc €

conqueritur detumore circa colli vertebras, qui indies
augebatur, variis.cum fymptomatibus, calore fümmo;/.

; " " E ' e * . : NC
^o fiti, vigiliis ; anorexia ; alvi conftipatione atque in-.

quietudine, XIII Junii hora IV. pomeridian. Convulfionibus
e f

Miculi Bes exeurrens

eum, elizule ungens.

- hi oneris dors NS S bo à
| P meer N.

NN
NN

MI
TIME
1l |

VEA T SETA "Mi
' "m

| 1
t — ' —À — — —Á !
| —— ——

A rre

Jt
! M
ae w

1 , ; z f
/ 7, 4 7", , P
z i J

Dem "ens . |
C.C.HerytLs Vilerion folu ei |
ngule gnrneapum . |

/ :B . Tellieu [is peniformis |
|

AAVEFS1L5 .

/ ApTNS
/ BT UR
PMMLA |
j /, / /J/i
| ry.
///I) T
/
A //
T,
] WT
VAI
M
/ m
i"
vM

1 4
——— M À— MÀ HÀ—— ——
vm ora ERE APR UM aU. Miet

— OD, XXIV. Comvulffoner accurata Periodi ese ate leg atecervicts, $9
- €orripitur; utut generofaadhibuerimus racdicamenta ; redie-
reramen iftz horis VIIL& XII.no&Gurnis,quartaque matutina
' (adeó certas fervabant Periodos fingulis IV. horis) poftrema
omnium erant feviffimz, ut in illa lucta nature cum malo
- disrumperetur fponte fua maturum, & virulencum apofte-
ma; é quofcediílima effluxit fanies. Quo fa&to ftatim ceffa-
runt convulfiones , Deoque propitio, cui laudes, puer redté

. convaluit hactenus fatis vegcetus. dues

&CHOLION.

Bfervatio hzc ftabilicur ratione & yerbis Cl. Z77/;s de Mor-

"4 bis comvulffuis cap.r. p.m. 1 2. ubiconvulfionis caufam cribuit
fanguini, impuritatem aliunde accipienti, inquientis: Ita in

. magnis vifcerum impuricatibus, acprzcipué cum partes ali-
quz abfceílu aut ulcere virulento vel fermento noxio afficiun-
tur, é calibus enim 4uacuzTor wecpov mineris particule noxia
in fanguinem ebulliunt , ejusque commeatu poflea ia ceree
brumdeponuhtur. /deweibidem p. m. 1 r. fcripferat: Novi qui-
bus à tumcre vel ulcere in mefenterio , utero, aliique vifceribus exfr-
fente comvulfiones cm tin parte affecta, tum circum circa eam incre-
be[Cere folebant - cujus vatio non videtur aliunde petenda, quam à par-

- Ficulis beterogeneim in loco affetto uberims congefíts , quad, [imul in ft-
| bras nerveas per totam viciniam con[itas irrepentes , ii motuum con-
- vulfivormm, veluti palverrs pyrii iauiendi fomitem fubpeditant: 4t ve-
« Yospasmi ob £ales ypopdser oriundi baut fefe folent longe lateque diffun-
dere , neque femper ad caput adfcendere. — Qui ibid. P.7. meminit .

ab ulcere 1n cujusdam brachio excitato nmvufculi tendinem
proríus nudatum fuifle 5 qui cum fpecillo Chirurgico tange.
retur , patientem rigore quodam in toto corpore, & concus-
fioneillico oborcá, aliquamdiu inhorruiffe. Necadmodum
abludit voor evra£ Q- aX, Cl. Senzertus nofter, quando Press
l1. p.2«€ 1 1, docet; ex vulnere capitis fieri convulfiones: ubi
pr&cipué hanc addit caufam : 4274, inquiens, à /zwie collecla

v tembrane c3 nervi velicentur. Quod ante V. annos obfervavi

- We 12 in
|

]

o REA
éo Obf XX. TE. Convulfroner accurate Periodi ex apoflemate cervicir, -
"3g ruitico Rosbacenfi XXV Lannosnato,quiab amico per im-
eradentiam in finiftris cemporibus fclopet globulo vulnera-
batur, nbi pars glob ali cura aliquoc cran particulis;pofüce '
cerebri parci infigebatur : Inde homo X VIL die poft infli-
&um vulnusfpasmo maxillz inferioris corriptebatur, XIX. ve-
ro die convulfionibus obüt ; in cujus apertione materia pu-
zulenta in loco affc&o cum dictis cranii & globuli parucu'is
inveniebacur. Curationem convulfionis ab. Apoftemate pro-
ponit Foreffus l. X. obf. 120. in Schol. hifce: GCeetzr apoffema , t9
pra omnibus dolor fedet untlicnibus, emplaffris enodyats , £9 mem-
brum ponendo in oleo tepido comnaumi, vel buic vei apto. Etoportet mma
gnam rationem. habere ovigints nervorum isque oppofetás temperate
calefacientibus eg. bumettantibus; ES agrum in tinam ole2 commumgets te-
pidi immittere poterat ff commodum. videatur, €9. febres, ft adf uevinty | |
adimitiant eg c. | | SER
! [Aztbor. | v - : E
E morbicaufà accuraté omnia Oculatiffimus nofter Argus, f
fed de periodorum: ftabilitare addendum videtur,Naturé |
frequentiffimum. efle , morbi modum moresque in quarto
| prodere, 2.aphor. Hipp. 2 9. prafertim in convulfionibus , quod
paffim conftat, & illuftri exemplo confirmatur in Scorzowera
-mneap. o5. fic variolee, fic morbilli & petechie quarto plerumque
prodeunt; & ut breviterzotius hiftoriz furnam,prefertim in va-
- riolisoftendam, tribus quatriduisaut4. triduis plerümq; abífol-
vitur eorum periodus, in primo maxima humorum maligno-
ruminvalefciteffervefcencia , &emulfionibus eft temperanda;
infecundo puftularum efflorefcit intumeícentia, que blandis
diaphoreticis prom ovenda , fuppurafcentia autem, qua interz
tium quatriduum incidit, Nature committenda & providis;|
adftantibus, ne quid impedimenti Nature bené agenti affe- |
ratur. Quarto judicantur peracuti, nec quartus eft index |
feptimi, quod dieti aphorifmi interprecesquidam cum Gale- |
no autumant, fed 45v izzd, ex feptem diebus, vel cujuslibet
|

» feptimane quaxtus (qualisex mente Hippocr,efteciam 11,8 17.) |
| .mani-

OR Olfervatio (X XP, Ova Barbi comelfa noxia. | 61
— manifeílis fignis futuram morbi hiftoriam vellongam vel bre-
—— yemdenunciat; Sanguinis ftilla in quarto funt fune(ftz, & fe-
— bres ac vomitus vulàeribus capitis in quarto fupervenientes ;
P. Quarto febris puerperarum lactaria oritur, 4, quaque feprimaná
menfes prodeunt, quarto meníe. embryo movetur, quarto tri-
— meftr in lucem editur, vel feptem quadragenariis i. e, diebus
. 280. &c. Oculatioribus caufam hujus rei intimiüs eruendam.
| propino. . : | |

[drgonauta.] |
OBSERVATIO XXV. .
D. GEORGII. FRANCL

"Qva Barbi comella noxia.

, Nno cl» I5c LXXVIIIL 22. Marc. uxor J. B. L. jam
à VI. Menfibus gravida in coena apud amicum heic
in fuburbio magna cum aviditate infignem barbum.
- comedir; & precipuéova cjus,quz faris habebat mul.
| ua, DP ccena horisnoctu fumma fentittormina cum eju-
- Jatu : adeft anxietas precordiorum , vomidones cum fuüdore
feré frigido, copioíx per alvum dejectiones, utrinque nil nifi
biliofz , amarz ; flavz viridibus commift tenues &c. Calor,
fiis, inquietudo, dolor oris ventriculi ; pulfus celer & inz-
qualis debilisque, lipochymix: Cumque maritus fimul vite
periculum &fetus abortionem metueret ; me noctis meridie
| woca. Cumque viderem aro «4) «dro fatis magnam rejeciffe
] fentinam, exhibeo cheriace 5j. Dein pulverem pracipitan-
" temcumopio inaqualactuce. Exterius ventriculo imponi
" &urofomentum quoddam: inde quieti & fomno reconcilia-
/ "mur; ac deinceps commode vixit, fineullo abortu. |
| meg AS CHO L ION. :
DA pifcis (alii vocant barbatulum, barbionem, barbulo-
«— J2nem , myftum, myfítacacum , Germ. 9Borben / Sharmen /
«- 95átblo cfum innoxium cflc iis, qui integrafanitate fruuntur,
Pl. H 3 J inprimis

r * LI

62 LR Olfervztio X. YP. —

inprimis quiadintemperiem calidam inclinant, fcripfit. Cl.

Greg. Horv[fius de Sanitate fludioft tuend. l. 1. p.m. 6g. caro enim

ejus eft candidiffima , facilis coctionis & diftributionis, ali-

mentique & fucci non mali, adftipulante Sezzerto Inf? LIV. p.1.

€. 3. p.m. 786. Quamvis O)uercetan. in Diat. Polybiff- f: 3.c.7- p. m.

420, hoccumgrano fàlis accipiendum fuadeat. Nihilominus

ova ejus comefta modó enarrata fymptomata produxerunt, -

quod & jam olim animadverterunt Viri longiflima experien-

tia & agaci ratione praediti, ut P/atiza, Antonini Bazins (ap. Jon-

fon. in Thaumatoer. Claffe 1 X.c. 3. p.409. & Hifl. Nat. de Pifcel.
3. Fit. 1. c. f.) & ipfe Illuftriff. Dz, Prefee FEH R IUS de Abfinthio

p.». 108. Án Cauponequodam, atquealio viro primario. No-
xamque hanc nctarunt etiam. Gefgerzs [. IV, de aquatil, Aldyos
vandus LV. depifcib. c. r6, acque Rondeletíius apud optimum fe-

nem promotorem olim mcum AMelcb, Sebizaium de aliment. [. 3.

€. 13. p.72,99 3. Greg, Hovf. l.c. Sennert, ld. Mebins Infl,l Ip.p. z.

€. 6. p. qm. £03. Bruyerinus de Recibar. l, 22.6. 18.p. 1$. $60, Hinc
Pravotins de Venents p.sm.799.feg. non veretur cenfui veneno-
rum füigenerisadícribere; & Qzercetsz4s non malé cum An-
timonio vitrificato comparat; atque Libavizr Batrachicr, l. 2,

C. 16. p.32. 272, dicit; vim venenatam habere. Immo ipíos Bar.
biones oculis nocere, ex Montano refert Scbozbornins in Ma-
nual.med, pratt. p. 21.39. Hanc malignitatem ova prafertim ex.
erunt Menfe Majo tefte Prevotio, Jonflon.t9c.1c.. Quamvisin

prafente noftro cafu Martio Menfc hoc acciderit, & ap. Celeb.

Da. Fehrium ipfofolftinio zftivocontigerit. | Caufàám deterio-
ris hujus effe&us aliqui tribuunt idiofyncrafiz ; ut Josffonar:

alii nimiz mordacitati partes irritanti , ut Prevotiu: l. d, Conf.

Goclen. de Prorog.vitap.ui.roy. Aliqui credunc; tum effe malefi-

ca, cüm falicum , quz fluviorum ripas obfident, floribus in

aquam decidencibusvefeuritur: Sed Joz/fogus rejicit ; quia nec |

falicibus nec aliis Barbi partibus ejusmodi visineft. Oferzdor- |
fer de Lue "Ungaric. p. 262, apud Cemerar. C. LX.smemorab, part, o. |
non dicit, an à venenata aliqua vi, aut purgatoria violenta, |
| : aut |

Ova Barbi comefla noxia. 63

-. aut utráque ex abdita coecaque virtute accidat. Hoc camen

aac

poffum affeverare, differentiam heic deprehendi tum ratione
ipfius pifcis, ejusque loci natalis; cum forté & ipfius come-
dentis. In Patria mea Naumburgi Miínie ego; parentes, ami-

5 v aliique plurimi , fine ulla fubfequente moleftia aut fympto-

— gmate multoties leti comedimus. Nil interim dabo illi Z5zrz-

heuferi de aqu. miner. l. 4.c. 18. qui ova illavino & fale cocta, &
zingibere condita pro fuavi purgante commendat; de quo
lege Job. Baubin. de Fonte mir. l. 2. c. 1. ap. Camerar. l. a.

[LAutbor.]

Va barbi pifcis etiam fani abfterforià pollere & pursatrice
facultatein confeflo eft, multo magis exacerbaturin mor-
bido malefiza illa vis, &fub cute tamores Steatomati aut meli-
ceridi fimiles quandoque producit, quodloco à Nobiliffimo

- Nat. Cur. Argo adducto notavi Ipfe, & icerüm expertus fum in
ejusmodi pisce morbido, qui Anno 78, Menfe Junio mihi do-

no datus , à provida autem coqua , quia maligno ejusmodi
tumorelaboraret, in fimetum proje&tus, mox ibidem à gloci-
tante gallina fruftillatim difcerptus pullis obiicitur , avide de-
voratur, f:dilli numero decem paucarum horarum fpatio ex-
tn&ifuntad unum omnes, falvà manente pullaftra , quee dum

- pullis fuis falutem quatit, morteminvenit: /Eftus autem erat

tum temporis maximus, firmiterque credunt Neptuni affecla,
"barbum in tali fqualida tempeftate plerunque egrotare & mi-

nüs veícum effe, hiemeautem & fub rigidiflimo gelu fuaviffi-
mum & efüicommodiffimum. Idipíum fcilicet eftinter de-
fiderata Medicinz palmarium & primarium , quodinter alia
Ndfif noffer Auguffanus à uauaeituc tati folicité, feriÓ ac feveré

omnibus Medd. commendat (ub finem fomnii fui Vindiciani

Nofologia fcilicet plantarum & animalium diztetica , quam

non tam Medici , quam Magnates & Respublice quedam
cum magno fuo maloferé negligunt. |

[ 4rgonanta. ]
Btine : " OBSER.

64 ! | OBGPaitio XXFTL T E un
OBSERVATIO XXVI... e
D. GEORGII: FRANCI. dici

Ir íclopetorum vulnera notabilia.

E Ob. Georg. Stod) incola Oedingenfis (paguseftuno lapide
BM Heidclberga in occafum diftans) annorum XXXIV. pre-
H terpropter in Acie prope Bingen (quam habuicSerenitf.
LB. Dominns Elector Palatinus, Donius meus clementiffimus,
cum Domino Eretkore Maguntino, Duce Lotbaringia & Confederatz)
A. C. cI5 Ic LXV. Septembr. tribus ftlopetorum glandibus
diverfis in corporislocistrajicitur; unaad medium genz dex-
. treadeo maxillam fuperiorem feriebat, ut omnes dentes pene

excuterec; & per finiftram buccam tranfirec: aleera dextrum
femur petebat, nec unquam extrahi potuit ; adhuc duminibi
finehominismoleftialatitans. Tertiaper dextram epigaftrii |
parcem füb coftis fpuriis verfus ventriculum ingreffa eft qua |
magnas homini creavit moleftias, cum ventris inflauone, vo-
mitu &c. Verüm poft Meníem hac tercia glans, dum alvum |
exonerare ftudebat, precfente Chirurgo Nofodochii klectora- |
lis 24. Tob. Phil. IF'eilero unà cum excrementis. nigricantibus, |
fanguineis grumofisque , qu& curiofius fcrucabatur di&tus |
Chirurgus, fuit excreta: nihilominus Dei clementià, & in- |
duftrià di&i Chir urgi, fatis exercitati; bene convaluit , ut ad.
huc dum fuperftes vivat vegetus , jam quinquagenarius, & |
fingulis feré feptimanis Heidelbergam frequenter. E
| F'ideatur Obfervatio XX ]

SCHOLIUM.

Um ventriculum in hoc Cafu vulneratum fuiffe , non ad. |.
—^ modum dubitareliceat, eoipfo vulnera ejus non fimplici- |.
tereffe leralia, fequitur, Unde (licet Ce/fzz Jib, 5. cap. 26, vul- |.
nerain infanabilia, difficulter curabilia , & qua funtpromtio- |-
ris curationis, diftinguens, primo ordini ventriculum quo- |.

que

"»

s Tria fcbbetorum vulnera notabilia. 65

-que inferat, ac/ervari non poffe, cui ventriculus [it vulneratus , claré

innuat, pauloque antea prudentis Medici efle dicat; ez; qi
Jervari non poteft, mon attingere, nec fabire /peciena ejus utoccilt , quem.
Jors iffus peremit,) curationem quoque eorum Medico curz cor-
dique efle debere, elucefcit. Hinc magni nominis Medicus,

T". Job. Riolanusin epift. ad D, Simonem Paulli (vid. bujus magenf, de.

l
LA

:
E
-
Hr
LL

i
!
[

J
|

4
"
"

febb. pag. 122.) ventriculus vulneratus quóg fapari poffit, mul--
coties te vidifIe ceftatur; & aliquot exemplis illuftrat jo, Georg.

- Schentkius in fu» Obfervationum libro 3. Notabilia inprimis func

bina illa cultrivororum, Borufli & Bohemi, illius hiftoriam
Georg. Lotbo, & Dan, Beckero ingularibus libellis , hujus Ofv. Crol-
lioprafat. Baftlic. chim. delcribentibus. | Quare plurimi illa can-
tüm qua magna funt, vel orificium fuperius attingunt, leta»
lia preclamare maluerunt, eó quód ibi fanguisconfertim erum-
pens non fiíti, nec cantus hiatus,pracipué ob loci diftancis &
in cavitate corporis deliteícentis incommoditatem, per con-
venientia remedia coníolidari queat : hic veró nervorum in-
fignis copia, maximam fenfibilitatem parti iíti concilians, fa.
'cilé cor & cerebrumin confeníum trahat, convuifionesQue &c

- dolores exitiales inferat. Quod ultimum uti veritati quam-

maximé confonum : ita quoque exemplum vulnerati ea in
parte, qui evaferit, nullibi reperio; idque etiam Ce/frz 4d. J. ma-

-jori probabilitate innuere voluit,dum Stomachi percuffionem

letalem pronunciaverac, per$tomachum partem illam dubio

procul intelligens. Vulnera magna camen quodattinet;non fine
H LI * " L v E . . A s

diftin&tionealiqua admitti poceft, ita ut, licet plerunque talia

. mortem adferant, fi tamen absque magnorum vaforum gravi

lefione, & confequenter maxima fanguinis effufione, vixin
anguf(tiisillis coercendà, accidant, eger evadere poflc, — Hz-

| pocratem. equidem hie nonnulli in medium adducunt , ac fi
.. ventriculi vulnera letalia fimpliciter pronunciaflet fed. 6. eph,

12 :.cüm tamen VOX: Ziazozérr; non fimplicem aliquam vulnera-

tionem, fed magnam violentiam & difciffionem involvereac
| denotare, mula jam animadverterint, ipfeque Ga/eguriz Conr.
|: | LOI 1 ment.

66 .. Obferuatio X XP IT.
went, Hippocratem vnagna vulnera nominare confueviffe Zias;-
^md; , teftetur. Unde etiam idem Conr bib. r. de morb, cüm ce- |
rebri, fpinalis medulla; hepatis, fepti transverfi,vefica, venze
multum fanguinis effundentis, & cordis vulnera mortemin- |
ferre doceret, VOCE vzp)uar- , non eam vehementiamarguen- ||
tis tantüm ufus, ventriculum exclufic, addens: Ex volnere au-
Lem minime mori contigutt, Je bis partibus vulnus acceptum. non fuerit, |.
Accedit quód Galezus verbum: letale, ab eodem partim deiis |.
proferri interpretetur, qui ex neceffitate: fepe autem de iis, |.
qui magna ex partefunt morituri. Quo pofteriorifenfu Hzppo- |.
eratis autoritatem falvam efle fi velimus, letalitatis judicium |.
ventriculi vulneribus magnis erit adcommodandum , quia
priorifenfuiexperientiareclamat; docens, vulnera magnaaut |:
curatainterdum fuiffe, quod in rufticis illis cultrivoris patet, |
aut faltem non lecalia exfítitiffe; ceu memorabilem hiftoriam i
|

in Diom.Cornarij biflor.admir. p. legimus deruftici Bohemi ven-
triculo, venabulo lato vulnerato, quodamplum vulnus nullá |:
arte confolidari quidem potuit, labiis tamen ejus tractu tem. |.
poris occallescentibus , atque hiatu pro lubitu zgri inftrumen- |
to quodam ; pannulislaneis &c. obturarifolito, per plurimos |.
annosut fuperviveret homoille, conceffit; cuihomogeneum "
exemplum, ni idem fuerit, ex INicazdri Pbyfica recenfet in fuo jii
zrali, Gergan. fcripto : feabtbaffte €0get / Georg. Rollenbagius |.
| €8p. 9» [Luc. Schbróck. L, Fil.] |

OBSERVATIO XXVII. 1
D, GEORGII FRANCI, ur
Cauterii actualis ufüsin Arthritide. —|—-

Sum cauteriorum aut fonticulorum in ipfo loco affe- |.

&o arthriticorum profuiffe ex Spieelio de Artbritide &.

Franc. de Pedemontec, 2. docet Glandorp, in Gaz.ophyl. Poly-|

pluf.c. XP L p.n. 102. fg, qui inferius p. s. 1 17.ait, Crato-|

"em in podagra improbare CozfAl. 227, adprobare autem 4i. |
seiler.

(00 7 — Cunterit atlualà nfos in Mrtbritide. ^ ey
Seiler, in Eprff. Caton, X, quocum & ipfe Glagdorpzws facit p. 11$,
Nuper ufus villofz , brevique lanugine pubefcentis planea
Japponice Mox, referente Herssanzo Bufcboffiin Europa, im-
. mo noftrà Germanià quoqueinvaluit; fed iterum fermé eva-
nuic;ob eventum felicem non femper refpondentem. | —De-
fcribunt illam & modum inurendz lanuginis in loco affecto
didus Bz/cb»ff ic. llluftr. Dz. Eric, Mauritivs Affetlor Camer.
Imper. fplendidiffimus Ephbezz. Germ. Cur. Ann. VI. obf 218. it.
Excell. D. D. Elrboltiusib.obf. 224. atque Cl. Berzbard, Wslbelm.
Geilfeftus Difb, Inaug. de Moxa, Marpurg, 124, Decembr. 1676. babi-
?z. Effe&um aliqui fpecifice' virtuti cuidam antarthriticz
cransícriberefatagunt: Verüm Nobiliff. D. D, Hezfcbizes Sere-
nift. Dz, Electoris Palat, Axchiacer, olim Auditor, nunc Fautor
& Amicus Cariflimus; mihi a(leveravic idem Experimentum
refpondiffe eventu optato perlanuginem verbaíci in:dolente
.locoaccenfam. Simile fermecít,quod Nobiliff. Dz. D. Screta
. Medicus Schafhufienfis Clariffimus enarravit mihi zgerrimé
tunc decumbendi 1. Jul. 1679. ubi me benevole invifébat ; fe
! fcil. in dolore dentium acerbiffimo ad mufculum cemporum
»appofuiffe aliquid é minutim carpto fune inflammabili
| (Germ. £unte obct Qünb(iric aefd)abt) & candela fumanteac-
- cendiffe fummo cum «gri levamine. Sic ad curandum Peric-
' dicum dentium dolorem, qui praeftanriffima etiam illudere -
|» folet remedia,felici cum fucceffu ufus eft 5pige/izs Colomachz-
' rio Tab, XII. fie. 1. defcripto, quo candente eam anthelicis par-
tem,qua füperiorem tragi immediaté contingicincidit, vul-
^ nusque deinde iterum coníolidavit , referente Cb, Cozffazt,
-Rompfío , ad Schaniz., Comp. Pracz. p. sm. $4. Adeo aptiffimé in.
à aphorifmis Héppocraticis mapsuGs CA npaévoie V L. dicitur éxéca dpa
"mu düTa] , cid "pO. iüra) : éd ídhp(Q. wx ira) , cU iüTaj 5 00e di mUp Sx
- dira] raUva next voie arlara. Nec ufus cauterii actualis in po-
"| dagra adeo novus, cum jam ante plures annos hoc docuerit
- Medicus Gallus , Claude Darict en difcours de la Goutte p.sm. 44.
- Edit Lyon 1603. i2 4. his vesbis : Cefte ouuerture fepeut faire
Iu l2 au

é8 Olférvatio XXV IL Aparine levis fafciata.
au deffus ou au deflous de la partie malade, ou bien ígur le. |.
lieu mesme & a l'endroit ou eft le mal: ce qui fe peut faire. |.
avec le fer p£f incifion, ou par le feu actuel diverfement ap- |
pliéque. Car on brusle la chair ou la peau avec des caute-
res faicts de fer, d'or, d'argent, ou de cujure efchaufez, ou |.
avec certaines racines allumees, comme les amiens faifogent |.
avec alle de ftrutium ou ariftoloche , ou avec de crottes de. |.
chieux allumees, & de la laine trempee en I hayle, comme |
raporte Aéce de Archigenes: ou par le feu potential en trois |
forte : Car l'un efcorche feulement la peau par deffus, l'autre. |
fait de veffies , & le troifiesme la brusle & perce jusques a la |
chair, & faict crouíte ou efícharre &c.. Adeoque recté docuit |
M. Aurel. Severinus de Effic. Medic. p. sm. 73. quod ignis fit reme- |.
dium omnibus doloribus. Quod tamen non nifi prudend |.
manui committendum. : | 1

OBSERVATIO XXVIIL

D. GEORGII FRANCI.
Aparine Ixvis fafciata.

Tantis utut recté denegetur fexus ( differentia etenim |

levis & exaccidenti non ideo novum conftituit fexum) |

ab Helzont. in Pharmacopolzo ac Diffeufatorio moderzo S. 4.

Job. Sperling Inf. Phyf. l. 7. c. 3. Henr. Meibonso coroll. 17. |

4d Dif]. de incubatione in fants Dewum Medicina caufa olim fatta,
atque Chriffiano Laugio in Mifcell. Curiof. Med. n. 27. pertot, ni- |
hilominus monftra in iis deprehenduntur varia 5 qua defcri- |
píere Celeb. D.D.4ajor, aliique Viri doQiffimi. Placec unam |
meminiffe, quam offendimus Menf. Martio clo bbc EXXVIL |.
& depingendam tradidimus D. Joh. Georg. V agnero pictor ce-
lebri; cujusicon hac eft, que adjacet. | Eftautem Aparina la-/
vis fafciate exemplar una cum radicula & foliis atque cauli-
bus in fcapum vermiformem vel potius Eruca fimilem con-
| ! faíciatis.

"
E
E
1
E
H
-
E
Li
5
i
à
L
|.
H
[i
3
|
:
E
L
L|
||
|
:

1- ID TES OR

RET ODEARBITSLT

] etii ee ais p

Ya jede i iT

rp RE "pis

AR OA

cS
SS NNUS NNNN NS :

NUS TOU. VU e STORED ET ESTEE i 383

Obf. XXIX. F'ulneri ['upervenientes Comvulffoner non letbalos. 69
fafciatis ; uti accuraté cognofcitur ex icone. Illam inveni-
| musante fuburbium in horto Excell. D. D. 96b, à Leuzefchlos
Phil. & Med. D. Matbef: £9 Pbyftc. P. P. Celeberr. & Academic
noftre Senioris Amici atque College longé cariffimi. Alias
, plantas fafciatas habemus zz. VII. barum Ephem. Germ.crriof-
obf. 239. item apud Celeberr. Borrich.£n Abs Haf a. Tome. obf, 5.
|| C Tom. z. obf. £9. p. m. 162. Ceterum de ipfa Aparine vulgari
| poflunt evolvi Diofc. /, 2. c. 102. citant. Lexicon. Grec. Latis.
| Bafil. verum iz Edit. Lugdun. 1547, elt. 7. 2. c. $6. T beophraff. Hijf.
| Plant. VII. c. 14.69 ad h.l. Hob. Bodeus Stapel p.m. $33. ff44- Vir
- eruditiflimus item C. Baubig iz Pinac. l.IX.f.1.p.m. 334.
| Fig. XIV.

-OBSERVATIO XXIX.
D. GEORGII FRANCI,

Vulneri fupervenientes Convulfiones
non lethales.

|
i Ixit equidem Artis noftre Aclas maximus , Co»; 7.
apb. 2. tni qeaUuaTi o 7acuoc Vriyiróe (G- Samo, — VC-
rüm non adeo juremus in magiftri verba, uti qui-
| 9 demvideri poflit doGtiffimus Zerzh. Lenevvedelim in
| Hipp. defenfrone: necadeo illum rejicimus , uti CI. Gecre, Fride-
) vicus Laurentius in Exercit. (quorfum enim ifta litigia & fcom-
1! mata?) fed credimus, fapientiffimum fenem locutum zi izi 7
zA&co : nulla enim fine exceptione regula. J/b. Z'aleat. Eblin
; Ann. XXII. $pu QGe(tiboffen in Palat. inferior. cI5 Ic LXXV.
-! ipfazftate,(dum inter Imperium Germ. & Gallicum glifcebac
-| Bellum) à Gallo quodam perfido, cui hodoget« officium pr&-
-! bebat, fraudulenter minoris fclopeti globulo pone tempora
^: dextra tribus cransverfis digitis füpra aurem trajicitur, utocto
-| vel decem officula fracta inde fucrint exemta à perito noftro
-| Chirurgo M. J. P. Jeilere. Homo accepta plaga ab equo ce-
Ip . Í 3 cidit,

d |

2i I
zi

Emm TX m i 4 r , "as Te ow NOTET TTD Rn HRS
T5 x im

NRI URN TIR NT NL RE M TTE TRUST E ORE TAY Tq11. EDO M S drcaocRdo. MA, AM Lors
& Y * ? v 4 j " - / *
ix . . 3 , . x : ; n

7o Obf. YXLY. Fulneri fupervententes Conuulffones non lethales. — |
cidit; pro mortuo fpoliatus relinquebatur ab interfc&tore. Ve-
rüm femi-animis dein inventus, refectus atque (quz Dei fin-
gularis fuit Clementia) curatus fuit feliciter alaudato Chirur-
£0, cui przerat Nobiliff. D. D. steigerms Med. Ord. Eletf. Nofo-
doch. &$. Poliater Heidelberg. Axnicusfuaviífumus: utut eger ma-
gnas easque repetitas paílus fuerit convulfiones, cum apho-
nia VIIL dierum, & notabili deperdicione ipfius fubftantia |
cerebri; adeo ut ex eodem extraxerit reliquias globuli éum |
1

adhzrente checa papyracea (0m bet 9Yatrorne) Chirurgus no-
fter. Homo vivitadhuc catera fanus; nifi quod à potu gene
rofiore citius ac alii delirec, ac ebrius reddatur. d

c SCHOLIUM,. |
De Vulneri fuperveniente Convulfione non letali.

C Imilia vulnerati cerebri cum particule ejusdem deperditio-
ne & convulfione exempla , praceraliorum à Scbenckio lib, 1...
obferv. med, citatorum, etiam habenc Sacbfgus noffer Ephem. N.C. |.
E Aun. II. obs. t 19. Tinsens lib, 6. caf. med. 37. & Cabrolius obf. 16. |
Hinc, fi Hzppocratem falvum velimus, idem quod pauló fupra
ex Galeno notatum fuic, hic repetere cenemur, ipfum nempe |
fe&. &. aph. r2. vulnerumletalitatem non folürm de iis przdica--.
re, quz neceffàrió, fuapce naturá, & femper, fed etiam qu
magna ex parte letalia funt; idduedecerebri vulneribus, 4. r. |
de morb.iaterletalia primo loco pofitis, non obfcure edixit Coac.
pranot. $09. &moS vicum d$ paiiga GC. ex vulnere fere murs contingit, |
ff cti vuulneratum fuerit cerebrum , vertente fic Fozfr», & clariüs |
Prorrhet, 2, inter spapava Savavudécegas que magts letalia fazt , five,
uti iege Foeftus interpretatur , fer? zortega adferunt , ia quoque|
recenfet, qua cerebrum Ixferunt, addens: 44e faze magnam.
quidem perziciem afferunt , nom ean tamen , ut (quod quidam exiffi-
mant,) nemo ex hü fervari poft. 1d quod etiam de convul*
fione vulneribus fupervenience Galezzs comm. (eif. y. aph. 2.
edixerat, rà $avdsipov idem efTe fcribens ac periculbfzzz, ita ut con-|
vulfioiftaad mortem fx piuscerminecur, non canquam ex ne-|
E cetlirate

amma

d
QUA

-—

—-

-—

| Ob XX. X. De Mufcss quibusdam Culiciformilus, pediculofés, dc. 7x
- eeffitateac femper mortem adferens, fed tanquam admodum
» €rebró

[Ls Schróck. L, F. ]
| DBIRPEVATIO XT 7
D, CHRISTIANI. MENZELIL
B e |
D. [JOHANNIS ABRAHAMI IHLE.
idR :
Mufcas quibusdam Culiciformibus, pedicu-
lofis, grylliformibus & aliis.
Níe&orum omnium Mufca noriílima eft, eftace & homi-
nes & beftias infeftans. | Animalculum falax , impudi-
cum, nocivum, carnibus plurimüm vivens & ex iis veluti
ortum & enafcens, Earum permultafunt genera , adeó uc
de illis integer cractatulusfaciléconítruipoffit, Namurdeca-
- teris nihil addam , obfervatu dignum videtur , quod Clariff.
. &Doàiff, Vir, Johannes AbrahamuslIhle Lipfienfis, fingulari
! ftudioin minutiffimis ejusmodi animalculis exercitatus & pe-
- ritus paulló ante proximam peftem Lipfiz & in vicino tractu,
' Menfe Auguíto de quibusdam muícis culiciformibus (ita à
forma eas appellare liceat)jad me miffis annotavit. EasClar.
. 'Vicà di&to Menfe 2[naítzfliegett nominabat. | Erant ille un-
. ciam nondum dimidiam longz , fex pedibus , quatuor alis
.| duobus longis inftar pilorum caudz appendicibus preditz,
|. totecum alis fuisalbe , ut Figura earum & naturalis & per mi-
|! croscopéium vicies aucta magnitudinis depicta & transmiffa.
| oftendit, Hcepradicto menfe laudatam Urbem & totos circa
| eamad Albim usque tractus incredibili & ad ftuporem homi-
, num anxiorum (unde przfarus Vir, Dn,Ihle,eas2fnafiflieaeit
. pro 9fua(iflicaeti vocandascenfebat) mulcitudine non fine ma-
;. Jo fübfequentis peftifereluis omine occuparunt. Quemad-
^ AR | | modum

553 AS | Obfervatio 3v X,

peu —— MÀ Ó msnm €—— - " " : ;
modumance hunc t682. annum tempore zítivocirca Franco- -
furrum ad Viadrum & in vicinia Neomarchiz , Crofnz & Zül- |.

lichlocuftz majores tantá agros infeftarunt copiá , uc, cumle-
gionum multarum ordine (quibus fingulis dux prafuit) per
aérem volarenc, nubium inftar interdiu tenebras aliquo mo-
dó induxerint: cüm fein cerram demitterent, paícua herbis,
agros$Que frumentis penitüsfpolarint: cüm initioex terra pro«
generentur & ope a'ítatis ficciffime ad Cometam iftum hor-
rendüm non proculà noftroorbe terrenoruencem , inque ca-
pucAndromedz & paulló ulterius fe abscondentem,.fubfecute,
ex ovis fuis exclufz, altitudine feré unius ulnz (quod fidem

fuperare videtur, nifi oculati teftesfided; digniflimi idexperti | —
enunciaffenc) coacervatim & cumulatim in viis jacerent bigis |—
quibusvis difficilédederint progreítum & vix non denecarint, |

'Taliafortuitó licet; non tamen absque fato & malo plurimüm
omineacciduncficuti prefate culiciformes mufcz peítem por.
tenderunr.Suncautem harum mufcarum quzdam fpecies mihi
obfervate, Nam hic fub altitudine $2.gradüs, menfibus Martii
& Aprilis,ingruente calidà cempeflate, ventis nempe ex meri-
die fpirantibus,fubitó harum quoddam genus minutumy;culi.
cuminftar, exaquis erumpit, & miràá agilitate aérem confer-
tim implet vixque per biduum aut triduum viventes iterum
hz muíce emoriuntur &inaquas decidunt. Eftearum & ter-
tium genus precedentibus bis vel ter majus, quod Menfibus
junio & Julio ex aquis prorepit & circa eas maximá cópiáà

aérem volitandoimplet, Hoc infectum lupuli recentis odo- |

rem exa&té fpirat. — Imbecille hoc infectum nulli animalium

nocivum eft, Urerque fexus coit inaéreinter volandum , fo. |
lóque vivitaére: &cüm per feptimanam íolum vitz curfum |.
in aére vitali peregit, naturzque debitum, emiflo in aquas| |^
fpermate, folvir, elanguidum cadit iterum in aquas, pifcium-|

1
i8 d

Quefitefca. Talisenim harum mufcarum generatio eft, Cüm | |
LÀ , !

femenfuum,fiveovula in flumen depofuerunt, generanturex | -

iiscalorefolis vermiculi; pedibus camen aliquotpraditi, quó in|

fundo

-- (Qut: per micro CON
dgaanyicie s mayor Oepicta.-

mms

TEN

APPS
NA WA Y

à "
d

W y |

| À
Ne
DOR TWO rs

|
Y WM Vw N NS N N ;

y
y^ I LUN
A1 c UN

2:5" DO! Ihe

j / E ) Nn v .

Misc. cubaetfermis alba. Jülerese, 5 jd we l

Miueussimaturalt, magnitud: via culi ' I
^c? yn Jii J |

d MU

i it
/ | ji
M | B
| |
de JM
"my " ^ » ,

JW-cEI: : |
SN VJ eon...

—À—— —L
LLLA

L— PL

— LZ

D P

Museu. erelliferms.

]
;|
|
|

|.
4 fine ca major ecerulea.
ermites [uos sy. carnem. vorit.

3 T »

- De Mufits quibusdam Culiciformibus , pedicubfte cive. — 7$

fundo aquarum hzrere atque ex luto alimentum füum per
hyemem capere poflit; donec redeunte ftató anni tempore, Sol
» vermiculos hofcecalore fuo exaquiseliciac: fic egrefli exaquis
.& a&ri calido expofiti poft moram aliquam deponunt fuas
exuvias, ita utex tergo vermiculi disrupto Mufca hac culicifor-
- misforàs prorepat utriusque fexüs , qua in aére, uc dictum,
ludicro volatu quidquid ad ejus vitz curfüm fpectat, peragic.
Ad harum mufcarum exemplum omnia feré infecta fuas per
eorum vitam metamorphofes patiuntur, | Exclufa enim calo-
reSolis ex ovulisfuisfiunt vermiculi, eruculz, vel cum pedibus,
velferpencum moreabsqueillis, Ex eruculis fiuntchryfalides,
pupule &c. & ex his mufíca, cantharis vel fimile quid, Ac
mufca domeftica, «dium incola, viviparum eft infectum , ra-
|róoviparum, Nampoftquam coitu concepit, cermites fuos
. in ventre, qui eis loco uteri eft, contentos in carnes maximé
- recentes ponit: hi carnem exedentes, adulti jam, mutantur
: ainchryfalides, fivepupulas vel (quod mufcis proprium eft) in
bacillos, five cruftaceum quid, bacillis; feftucisve fimile: ex
| his iterum fuo erumpunt tempore mufce. Hx domeftice
; probofcidibus , quibus fuccos quosvis exfugunt, füntarmatz,
| Exharum genere unica falrem ante annum volatu in meinci-
dit, quz capra pofteriores duos pedes grylliinftar longos & ro-
-! buftiores habuic, faltavitqueuclocufta, undeei nomengrylli-
-!formisimpofui, Vide Figuram. Domefticam quoque mu-
|fcam pediculis inítar ícarabzi ítercorei fcatentem Lipfià
-' transmifit predictus, Vir CI.' Joh. Abrah, Ihle , unde pedicu-
ofamlicuitappellare. Suntdomefticealizáfe invicem diffe.
rentes; Quadam majores, quz volatu fuó bombos;, fufurros.
Veexcitant & ventre fuo quid cxrulei fplendidireferunt. | He
carnes mactatas per fatis longafpatia canquam olfacientes vel
in abditiffimis locis reconditas iníectantur , in eum faltem fi-
nem,ut ad fuzfpecicigenerationem cermires fuosin eas depo-
nant. Harumunaobtigit mihi in fruftulo carnisfedens & cer-
- mitesfuosin eo ponens, quod ubi ob exiguitatem zftate effec
-K exficca-

— ecd ail diu al ca ca Cre eaae Al mune, emis altam A.

DU Pad ci NES GE NUS CUUNNEETUV Áonm—RD
LI

Weg fs, ato. HET AIT ce

74. LONE | OlLfervatio XXXI, D AN P 4
exficcatum & ica Mufce uterus in carne occlufus teneretur , mi
fera parcürienscapta fic poenam luit partufuo. | Vide figuram,

pofitum parturientis przfentantem. - Sunt & aliae majores do-
meftice, cinerei coloris, oculisrubris , nullum ftrepitum inter

volandum edentes,nec carnesinfeflantes, fed acidosfuccos ap-

etentes.. Hisperfimiles füuntomnium feré minimz , qua ex

acero qnovisin vitro hóc liquore femipleno, quó aér claufüs |.-
vicalitacem preftare poflit, generantur, & quidem ex vermi-

culisiftisanguiformibus, qui aliquando absque opemicrofco-
piiinaceto confpiciuntur, Nam egrefli ex aceto ad latera vi-

triin pupulas transformati & ex hisin muículas iftas degene- M

ratiàme obíervati funt. Domeftice quandoque fiunt fylvc-
fires, que cum pecoribusin civitates pagosve cranfeunt &loco
proboscidum aculeis armantur , quibus humanos pedes mas
nusqueacriterfolent pungere.. Sunt & muíce domefticis per-
fimiles, nifi quodaureo fplendido;viridi;ceruleo coloreincru-
ftentur, & avidé humana appetantftercora. — Alterius formae
funt, quebovinainfequuntur excrementa, & alterius, qua ca-
nesinfeftanc, Sed derarisfufficiac hec enumerafle mufcis &c,
ts SCHOLIUM.

Si non eedem fucrint, faltem haud admodum diverfze; |.

quas circa fluvium Mofamquotannisfemel produc folitasde-
fcribit Zodiacus Medic, Gall. 4n. 2. Mepf. Sept. obf. 3.
| Lac. Schróck. L, Fil] Fig. XV,
|. OBSERVATIO XXXL :
D. CHRISTIANI MENZELIT.

Secundina in utero retenta.

dam Bibliopego,;cui nomen Z4zrcbael Koch: ejus uxor
à 3o.annorum , nomine /£zza Schachia Züllichia oriun-
4 da peperit filium, fed mortuum. — Provida obftetrix
cum fentiretfecundinas, quasavellere non poterat , utero effe
accretas; umbilici partem ex utero propendentem filo robu-
ftiore

"Nno 1667. Fürftenwaldie zdeslocáram paternas cui- l

|
|

!
h |

D.
|

-
,
i"
4
a
f

| Sectumdina in utero vetenta. | 7$
ftiore confirmatam femori alligavit, ut eó indies fecundina-
rum folutionem citra detrimentum uxoris tencare pofle. Ac
fruftra hoc genusremedii adhibitum fuit: etenim pars umbi-
lici extra uterum citó putredine abfümebatur , fecundiná in
utero firmiter remanente. Cüm autem mulieri propterea
nullum gravius fymptoma accideret, & medicamentis aver-
faretur, nulla ei fuerunt adhibica remedia, obiicque mulier fua
munera in edibus fana per annum integrum cum dimidio,
quó transaQtó cempore fecundinam arida inftar pellis fponté
excidifle eadem jurató affirmabac. — Concipere veró non po-
terat per id cempus, quó fecundina inutero haefic.— Alterà vi-
ceimpraegnatz mulieri eadem acciderunt, que jam de ipfius
partu & fecundina per unum & dimidium annum in urero
retenta enumerata funt. Tertiáautem vice cüm in partu ipfi
fimiliter non poflent ab utero folvi fecundinz, mulier cum
infante fuo in ipfo partu mortua eft. Rarus mihi hic cafus
videtur, &notatu dignus, cui idem vixadhibuiffem, nifi meà
is conftaret experienrià & conjuges predictos ipfe in edibus
aluiffem. Docemur hóccafu,noftri effe officii, jubere, Obfte-
trices in fimilibus cafibus , ubi fecundinz fponte non exci-
dunc necfacilé ab utero feparantur, uteasab utero vi fümmá
minime diflolvant, aut accretas fuis unguiculis ad id opus
acuminatis felium inítar (calpendo dilacerent & fic violentià
quádam eas extrahendo praíentaneam mortem accelerent,
quód equidem (xpiüs à me &abaliis in Praxi Medica obferva-
cum eft.
Hos SCHOLIUM.

Uamvis fecundinz recence magnum ut plurimum minen-
^Xtur periculum , autipfam etiam mortem accelerent , non-
nunquam ramen absque fingulari incommodo easdem in ute-
ro diu reftirare, novimus. Id veró perrarum eft; qualia pra-
ter hicallaeum rariffimum , exempla cum in zz. III. Ephem, N,
C, obf. 117. cum in ZZ Afed4, Hafz., Barth. Fol. 2. obf. 22. 8 pud
Theod, Kerckringiumrob[/ anat. 50, Gt Lar.. Rrvevium cent. 2.obferv.3,

ano K 2 Occur-

Obfcrvatio. X XXIL
occurrunt. idque fortaílis accidit , corpore illo arctius uté- |
ro etiam poft partum adharente, eijue per humoris ex utero |
|
|
l

- jnilludinftillantis glutinofitatem quafi adcreto, humidisau- |
tem fecundinz particulisfenfim dein evacuatis aut evaporan-
cibus; vel etiam uteri ofculo poft partum arctius occluífo aéris |
corruptionem minantis, adpulfuminhibente, Quà ratone |
autem tardior illa poft partum fecundinarum ab utero fepara-
tio providé fit promovenda, (ne, quod Hippocrates lib. de fuper-
zitat. habet , violenter detracte inflammationem excitent)
pre aliis elegantes edocuit Frage, Mauricean de 7Morb, tul lib. 2, —
eap. Ln & IQ. |
[Loc. Scbróck. E, F.] ! y

OBSERVATIO XXXII.
D. CHRISTIANI MENZELII,
Calculus in Cerebro Damx.

ves

Xhibuit mihi Vir artePharmaceuticà praeftandiffimus; |
|

Da. Jobannes Heinricus 'ongenbinderus calculum in cere-
bro Damz repertum, quem ante 6. vel7. annos exUn- |

garia miferat Berolinum Vir Clarif. D, David Spielen-
berg, Ungarus, Phil. & Med. Doctor. Calculus hic, quem prz- |
fatus Dz. Tonnenbinderus adhuc poffidet, fabam majorem craf- |
fitie; magnitudine & figurà fermé refert. — Totus ille candi- |
cat & renui cuticulá eft inveftitus , alterá extremitate parüm |
afper, parvis nempe tuberculis obfitus: intis fübftantia peni- |
tüs eftalba inftar cretz aut gypfi, cujus naturam habere vide- |
tur: ceterum calculó quóvis levior, nec pondus unius drach: |
|
|
|
|

mz füperans. Vero igitur fimileeft; Damam illam fuiffe enu- |
tritam herbisin fcopulis calceis gypfeisve nafcentibus, unde.
levior gypíca fubftantiz pars cum fangvine & humoribus nu-.
trientibusad cerebrum delata & inaliqua particula menyngis, |
colle&ta vel in caleglum coagulata fuit ; vel cum inflamma-:|
tione

Calculus 12 Cerebro Dame, ' 2»

tione quadam ulcufculum tunicá quadam feptum effecir,
quod temporis fucceffu in tophaceam gypfeamve materiam
feceflit &c. Fig. XVI. yid. [r4 - ág.
SCHOLTI'UM.
[4ls quoque calculi five colliquamenta quafi cretacea non-
* nunquamin rupicaprarum ventriculo reperiuntur, fi vena-
toribus , illifve, qui egagropilas ad nos quandoque adferre fo-
lent, Alpium incolis, eosdem vel majori, vel faltem non mi-
nori vircute , quàm dicti globuli, pollere perfuafis, fides eftad-
hibenda, qua de tamen ut dubitemus, caufam fufficientem
. nonhabemus. Ejusmodi lapillum (Num. 1.)ex Amici dono
poífideo , oblongum , & utroque latere depreffüm , colore
albicantem, intus veró omnino candidum, & quafi ex fecula
aliqua compactum , granorum xxij. pondus exhibentem;
- qui, fifucusnon latuerit; haud aliud quàm chylofà aliquacraf-
fior maífa dicenda erit , à fuperfluo humore expreffione per
linteum , cujus veftigia fuperficies utraque ftriata exhibet, fe-
, parata, ceterüm qua pàrum virtutis eximiz promittere Medi-
- cisqueat, faporeutpote nullo notabili, nifi propemodum fa-
' zinaceo , predica.
Calculum etiam ex omento rupicapre durum, &quo-
! dammodo offeum delineat beat. nofter Z/e//chius difs. 2. de
- «gagropil. delcribitquepag. r2: Alios duos meas inter reculascu.
^ riofasfervo, exomento itidem rupicapre excifos; unum ro-
! tundum, pellucidum; glabrum ,flavedine paululümtinétum,
^ granatria pondere parüm fuperantem, folidum & humorem
| Oculi cryftallinum fere reprafentantem (Num. 2.) alterum iti-.
| demrotundum; ejusdem cum pracedentecoloris, non ejus-
| dem tàmen pelluciditatis, ex laminulis laxis coherentibus
- compofitum , & undecim grana ponderantem 5 eodue ipfo
- feriquoddam (tagnantis coagulum generationis caufam evin-
cunt. (Num.3.) Quoscalculosceloexpreflos fübjungere Men-
" Zzelianolibuit, . | D]sive D IBS |
ooo dies Scbréck L, F.] Fig. XVIE wid-p. éo ;
iuc: K 3 OBSER-

78 0 "Olftrvatio XX XIIL
| OBSERVAIIO XXXIII,
D. SALOMONIS REISELII,
Motorperpetuusdiurnus. ^.

Iin tam parvis ,tam nullis infe£torum corpufculis quz |

ratio , quanta vis , quàm inexplicabilis perfectio , cum

Plinio mirari cogimurs meritó circa immania Elephan- -

torum, balenarum, ferpencum corpora ftupemus; in
ingentiflimis veró coelorum orbibus & lucidis aftrorum mun-
disattoniti plane hezremus, rapti extra nos cum eorum rapi-
diffimo illo, tam conftanti totque fxcula perpetuato motu.
Quem idcirco plurimiartificiofo imitamine affequi fudarunt.:
Archimedz phare vitrez cum ovs infragili luditur orbe la--
bor, primam gloriam Clazdiazus , «rez Lactantius Firmianus tri-
buit. Hinc Corzelins Dreb£elius ad Nature genium & principia
motumuniverfi inclufit vitro, quem Londini fe vidifle elo-
ratur Joh, Eraueflus Burggravius in Pref. ad Libell. ipfius Ze Ele--
ments, Quid alii vel effecerint, vel centarinc , Caf. Sebettus

Techn. Curiofa l. 10. c. 2, compilavit & delineavit, ubi & D, Be-

cheri Phyfico-Mathematicus motus perpetuus & annuum ho-

rologium animandum laudatur per aquam pluvialem , ut

conjicit di&tus Schottus , quod veró mihi ipfe prefens Inven-

tornegavit. Interim ne &ego otiofus effem ex lege & Sym-

bolo Academia noftre , que zzzquam otitfos vult effe focios
íuos, fed doliolum meum verterem, illum Azure motorem per«
petuum diurnum experimento quodam fimpliciffimo 7Zerzze-
fip mercurialis librati oftendere meditatus fum.

Thermofcopium feu Y hermometrum quid fit; abundé no-.
tum eft. Varias ejus fabricas docencItali; Galli, Angli, Ger--
manis nemo tamen ejus certitudinem adhuc emenfüs eft, aut
pertectionisregulas notavit etiam in fübtiliffimis artificis ;in-

ter que Nobilitf. Ozro Gerricke füum inventum vocat Moile per-
perum ,aliudque habec Barometurum , quod fewpervivum feu
TT | i Mobile

S.
*

uedaedE Lu Mec Rl coctus muscae eu ccu Ll sev cuu UUr couecdi e oc ci Lue usw .cocse cox cime der VE IC Un STI. MEM NND
d : " * " » "m

TA
|

Motor perpetums diurnus, (te Pe

Mobile perpetuum appellari poffe dicit; non tamen perpetuó

moveri afleric, fed folüm ad mutationem aura in tota longé

latéque circumfufaregione. Ego tamen jurarem Jovem la-

pidem , monftrari quoque hic pofle ut alia Nature fecreta, ita^
& motum. perpetuum , li certo modo conftrueretur machina
Thermo(copii. Siquidem cüm Natura nunquam otiofà fit &
quiefcar, atmofphara indefinenti fluxu corporum circuletur,
hinc aéris quoque variatio, frigorisque & caloris mutatio ne
momento quídem ceílet, adcoque nec thermometri actio &
motus: Ergo ficonficiatur vitrum ex maximo globo tenuis-
fimi colli fzu recti feureflexi; ad oculum patebit illius perpe-
tua variatio afcenfu defcenfuqueliquidi, velad minimam aérii

| alterationem facta. | Clarius veró & efficacius per diurni fpa-

tii incervalla , per frigus noctis & diei calorem , tam hieme,
uàm atate oftendet füb aére libero vivos zzerczrim , quiim-
pleat vas cylindricum feu oblongum equaliter latum , cui

phiala (feu globus in collum longum extenuatus) vitrea, cer-

rea aut metallica ita infiftat aut impendcat libere, ut vel vas

- firmum fter & phiala libre brachio uni appenfa libretur , vel
|: (quod melius) phialà alibi firmatà , vafculum eidem brachio
; libra affixum libretur , eà tamen utrinque conditione , ut
^; phialz colli excremitas femper tangat Mercurium, nunquam

' veró fundum vafis fubjedi, nifi terminum petitum attigerit

Es alterum brachium , cuiantifacoma feu contra pondus

^! Mercurio feré «quiponderans debet appendi , vel clafma
—. quoddam feu lamina impulíoria eine rude ober Cidblaafcber/

-. ejusdem .gravatoria virtutis contra niti. Quo modo Mercu-
rius pro ratione rarefacti vel condeníaàti aéris in globo con-
-| tenti vel fufpenditur & attrahitur eo adfcendit in collum de

node , vel demictitur & pellitur in fubje&tum vafculum de

- die, minuitur adeoque vel crefcit pondere, &accedit ftatui
- Jeviflimo vel graviífimo tam in phiala quám in vafe. Hoc

autem crefcente vel diminuto, quod pro magnitudine libre

- adunciaslibrasque multas poteft variari,neceflarió brachium.

primum

80 Obfervatio Y X XIII

primum & alterum fimul tantas vires accipiet ; ut vel pondus
inaltero brachio oppofitum aliquod fatis grande, fed propor-
tionatum füfpendendo vel demittendo trahat , vel elasma
quoddam premat aut elevet , & confequenter machinulam
' aliam , vel rotulam vel clepfydram , vel horologium ipfum
applicatum, alioque motu ruens dedie & nocte bis vel ad mi-.
nimum femel animet, quia noe quavis propterfrigus con- —
denfans adícendic Mercurius, die quavis propter calorem ra4 —
refacientem & prementem defcendit : nox veró quzvis feu
hiemefeu flare frigidior fic diei calore aut cepore, idque per-
petuo. Perpetuus itaque eric, quamdiu nox & dies, calor &
frigus erunt perpetui: Perpetuus , quod Mercurius ipfe ne-
que calore folis, neque frigore hiberno exhalet aut denferur
ficfenfibiliter, ucpondusaut vires experimento aliquo perdi-
difle obfervatus fit: Perpetuus naturz libere bonitate atque
ingenii firmicudine, nifiaccedat violenta manus, & fi fortas-
fis de pondere aliquid detraxeritc coeli ardentis inclementia, |
facilé reparabilis: fed 4zzrz»z, quia diurno quolibet fpatio ho--
rarum 12. aut 24. vel femel vel bis equilibrium transgredi-
endo fupra vel infra movetautoma ob rationes pauló allatas,
Rationes iltius conftantiffimi motusalii ex vacui fuga de- |
ducunt, alii /Etheris pulfui & circulationi; alii aéris conden- |
fationi & rarefactioni, alii aéris clateri adfcribunt, alii ignis |
virtutibus. Quos veró omnes conciliare cüm arduum fic |
opus, meosque humeros exfuperans , auderem camen totam |
operationem thermofcopii & motusin eo perpetui , zgzearun |
particularum vitri poros penecrantium viribus , ab iisque zare- |
f4cfo eg conden[ato a&ri, dein gravitanti Mercurio velliquori;itemes |
quecontizuum amantibus elementis & elementatis adfignare, |
ità ut non opus fit adalia nova principia accurrere. Ineífe |
enim ignem omnibus mixtis quis negabit, nifi quiipfum hoc |.
Elementum ? Ineffe manui, quz tangit vitrum, cum liqui- |:
dum defcenderrarefatto intus aére per immiffas feu cransmis- |
fas verius rarefacientes particulas quis non videt, cüm abi p |
| - ipfo |.

EN X mm7Á81l 3 T (e
"eusd
4

A ,

] /

: Motor perpetuus diurnut. va $1
ipfo feu lucido feulatenteidem effectus oriatur? Rarefcere ab

" igne admoto porosque penetrante & immixto liquidum o-

mne & aérem, adeoque poftulare amplius fpatium, nift quis
in vitro concedat , in vefica fuilla facilé deprehendec.; ubi à

. paucis intus gutuis calefactis inflatam viderit? Condenfari con-
tra; in fe cedere & minus fpatium pofcererefrigeratum aerem,

| evolantibus igneis minimis , & liquido in locum fequente

feu vacui fügà, (eu contigui amore, leualia vi; quis fidem de-
negabit affirmanti & in vitro verum oftendenti? Gravitare
aquam, oleum & omnia liquida, Mercurium veró maximé, id
eft; ad centrum feu terre feu univerfi fponte nature vel fecun-
dumhRecencioresztheris impulíu inclinare, &quietem quzre-
re,evincunt experimenta ubivis obvia, totquefluviorum fz-
pé inundandium & gravitatefuà prementium pericula. Cum.

vero eam gravitatem vafi vitreo indita ad nutum ignearum
molecularum ita facile mutent, ut ejus quafi oblita effe vide-

- antur, crediderim, latereadhucaliam vim, qua fequantur vel
| trahantur corpora, illamque efle cos£igui amorem e9 nece[[etatem,
! fimul& ordinem corporum ab initiis rerum deftinatum, quo in-

| fima mediis, media fupremis ne&untur, quo leviafuperius;

gravía inferius difponuntur tam firmà & terna lege, ut fcu

: vacui feu diflolutionis meturumpantur potius continentia;
| ut gravia porius adfcendant, levia defcendant. — Evidentius

moníftrabit proceffum figura machinule appofita, cujus vel

' ponderi vel clafmati artifex pro defiderio applicabithorolo-

gia fua vel aucomacta alia.

Fig. XVIIL. v-(- 6.
Pu SCHOLIUM,
Impedimenta occurrunt aliqua inPraxi,

1E [ ondiguitas Mercurii in utroque vafe coherentis,multum

detrahit ponderi. | |
2. Aque« minimz aéri miftz colle&z inglobo in gut-
| L tulas

95 Obférvatio X XXIIL Motor perpetuns diuvnus.
tulas & diftillantes fuper Mercurii fuperficiem; atque infri |.—
corecongelacz impediunt adfcenfum defcenfumque Mercu- |.
rii, ut fic metus, ne vitrum diffringatur. | | i

3. Impuritas Mercurii autalteratio abaéreambientecu- |
ticulam facit, que adhzret lateribus vitri ; undeforté diminui |
pondere tandem credendum. i | |

Quibus remedia quzrenda, «]

t. Quomodo ponderi feu gravirationi à Mercurii con- |
tiguitate impedita occurratur, nondum mihi certó conftac, |
quamvis per colli in phiala flexuras duas, in quibus Mercurius |
delabens impetum quendam accipit, eoque pondus vel au-
get vel minuit, id noninfeliciter centaverim. - Quod veró re- |
linquendum pofteriori meditationi , & tempori.

z. Aqua & aérez ipfe particule in phiala removebun--
tur, ftinvería tota impleatur Mercurio, utaér extrudatur o. |
mnis, velut in evacuato globo per fiphonem fit; obturataque | -
digito & iterum erecta in Mercurium inferioris vafis demer- |.
gatür; quem modum Schottus Techn, Cur, L. 3. c. 1, f. 2. defcribit |.

deTubo Torricelliano agens. | |
- $3. Cuiücule feu impuritati Mercurii obviam ibit depu-
ratio vel perexpreffionem in corio, vel co&tionem in aceto; |
veldeftiillationem, velfiquisalius peritis fit notuslabor.

Sin & alia obtigerinc obftacula, illa quoque tolli pote-
runt in praxi & experimentis futuris. | pm

Notandum denique, quód libella cum lancibus, quali of-
ficine argenrarie utuntur, parata creditur perfeior effe illà
inzqualium brachiorum, cui antifacoma verfatile appendi-
cur (Germ. eiie &xdnellitage) qua & huic Machine appli- 7
canda. 1. 007

Ifa
MA

OBSER.-

DEM EXC MANN * T - j eoa
p. ri
3 de —Á T -—

Olfcrv. XYXIP, De Mercurivcum Auro incabeftente. — 83
POMECHEUMTIU TEN Dre
D.HELENRILICI SCRE TE,

| De» beds
Mercurio cum Auro incalefcente.

'Erüm enimvero, ne, quz hactenus differui, eo torque-
antur, ac filaudes animosq; viris illis fpagiricisdeme-
re velimus;qui nobilioraauri &argenti viviarcana pof-
fidentambiuntve, monendus es mihi, utadvertas, me
quod contra fuppofitam Auri & Mercurii (ympathiam objeci,
de vulgari duntaxat Mercurio dictum velle , cum ille fit, cujus
cum auro fympathia celebrari fucverit. — Et quamvis forte
magna medictorum pars, confultà experientià, ad nativum
etiam Mercurium currentem extendi poffit; non camen cen-
fere le&torem velim, negare me, dariargentum vivum poffe

vulgari fubtilius & penetrantius, iftosque chemicos, qui auri &

Mercurii fympathiam niti volunt magis philofophicis opera-

tionibus, contendere etiam pro ea multo ípeciofius pofle,

RoamuA —

quàm fi vulgaris dumtaxat Mercurius adhibeatur. Atqueut
hacoecafione teftacum faciam , me viros chemizaddictos neu-

| tiquam averíàri; fubjungam hic fcripti mei partem, adami-
: cum quendam idcircoexarati, utmeam ipfi de Mercurii cum
- auro incalefcentià opinionem depromerem. — Nunc veró ab-

| — -

rupté fe&ionem hancordiarproblematis cujusdam difcuflione;
quod diu multumqueinter curioíos fuit agitatum eos inpri-
mis, qui, five vere, fivefalíó obeendunt, feintimiores , quàm.

| vulgo conceffum eft, chemiz receffusadiiffe: incer quos id ca-

I
4

lidé disceptari reperio , utrum ejusmodi detur Mercurius, qui

incalefcat cum auro, id eft, qui, dum nudé mertalloifti, ad mi-

»nutasadmodum partes redacto, comrmnifcetur, citra caloris ex-

^
T3
:

L h

terni adminiculum, facta folum modó duorum illorum core

rum cramate, fenfibilem valde calorem pariat.
— AHujusquzftionis affirraativam mordicustenent nonnul
Mas | ! L2 li

24 — Olférvatio XX XIF.

- liauctores, aliique, qui metallorumtransmautationem fibi ven-
dicant ; inter hos quippe nonnullos videre mihilicuit, qui
hancincalefcendi cumauro virtutem Mercuriisadícribunt, ex
perfectis quibusdam corporibus, ut autumant, elicitis, quos
idcirco Mercurios corporum, five Mercurios corporum me-
tallicorum nuncupare folent,
Acnegativam tuentur multo plures, iiquenon modoPhi-
lofophi & Medici, fed & exipíis fpagiricis doctrinà clariores,
imprimis ex neotericis & modernis, quorum non pauci hanc
Mercuriorü familiam Chimzris & non-entibus grandiloquen-
tium Chemiftarum acceníent, Atqueeo minus mirabar, com-
plures viros doctos adeo efle ab hoc Mercurii cum auro inca-
lefcentize affenfu alienos, quia, confulto quafici à me plures
ex Alchemiftis fagacioribusqui multum impenderant opere,
plurimaque experimenta peregerant, ad hujus generis arcana
depromenda, quique per aliquotannos noviffimos varias Eu- |
ropze,partes permearant , ut aliorum, qui transmutationes |
metallicas veftigant, fecreta rimarentur ; illi inquam , fingu- |.
Jifeorfim à me rogati,apud meingenue faffifuntfe revera nune |
quam incalefcentem ullum Mercurium vidiffe, licet id quan- |
doque jactatum ab Alchemiftis audiviffent; quorum jactabun-
diobtentuseó minusapud mein hoc negotio valebant, quod |:
à longojamtempore notaveram , quantam fraus velignoran- |.
tia (non enim omnes illos haberi impoftores velim, qui €
cinantur) in nonnullis hujusmodi, de quibus loquor, viris fi- |
duciam parere poffint ; qua fane tanta erat uc illi; cumeorum |.
|
|

————— ——

unus bonz frugis Chemiftam , multis norum multisque opes
ram fuam locantem , fuppofito Mercurio incalefzente fefelle-!
rat, eofiducizabriperentur, utapud memetfe fifterent, deex«.
perimento illome conviduri, Ar re, ut parerat, exploratà,.
nullum percepi fenfibilemilliuscalorisgradum , quem promie
ferant. . . APT

Verüm enimveró , his omnibus nequicquam obftanti-.

bus,cum ex racionibus dudum in alio fcripto à me expoficis, |.

aliisque |
(5 d

»
1

J
í

i
v

EM De Mercurio cum zuro incalefcente, ——— 85
aliisque decaufis hicnon memorandis, argentum vivum cor-
pus reputem, quod non neceflario cam fit homogeneum , ac
paffim habetur ; illa mihiopinio prz czterisallibuit; quz Mer-
curii incalefcentis poffibilitatem adítruir. Etenim, non ob-
ftante vulgo füuppofira Mercurii, ut fic dicam, fimilaritate,
quam adeó eximiam efle puto, ut parerceadmirationem pos-
fit, meis tamen principiis confonum erac, liquorem quendam,
qui pondere; colore, totali volatilitate &c, omnes referebat
proprietates eflentiales, quarum refpectu corpusaliquod Mer-
curii nomine venit, habere tamen pofle internam ejusmodi
partium diachefin , que in nonnullis hactenus non obfervatis
infipnem illi à Mercurio vulgari difcrepantiam conciliare
queat: Atque has inter qualitates differentes nefciebam , an-
non ea receníeri merito poflet, qua incalefcir cum auro com-
mixtus. Atque hanc opinionem rationi co magis confenta-
neam arbitrabar , quod , excogitata à me duplici methodo
(hactenus à chemicorum nullo, quod fciam , in praxin vería)
"una quidem , ut manifeftum redderem, effecnepuruscuraté-
- quedeftillatus Mercuriuscorpuscompofitum , partesque con.
tineret non Mercuriales; altera vero, ex purificato ejusmodi
| & deftillato Mercurio partes feparandi non paucas manifefto
heterogeneas; experiundo comperi, utramque illam metho-
dum à me inventam fucceffu gaudere: id quodauctoramen.
' tum mihi haud leve erat, ut poffibile exiftimarem , Mercu«
! rium valde defzcatum , quin & per fublimationes & deftilla-
! tionesrepurgatum , artepoffe eo redici, utaflumatfecumque
- conflet heterogeneorum corpusculorum multitudinem , que
|» nonnifi à perito artisfilio detegi, mulco minus fegregari que-
;» ant, ut fieride ftanneis, plumbeis, &c. corpusculis poceft.
| Hoc generatim fuffecerit, ut meum deproblemate, fupra
|» propofito, judicium fufpendam, & ad experimenta fumenda
| properem, quibus palam reddatur, annon aliqua ex particulis
| illis heterogeneis, quas cum Mercurio in durabilem fiuxum
- Mercutialem reduci poffe deprehendi, itaalterare eum poffint,

Li ; L 3 à "Ut

b
|

| ac 5 $0 coo Denia JUL
utadincalefcendum , cum auro ipfum difponant, Atnon
erat hocfatisad eliciendumà meafienfum ; utenimad Mercu.
riosincaleícentesad mittendum adducerer, fufficere non debe--
bac poffibiles eos effe, vel etiam probabiles, fed revera cales
darimanifeítà probatione eratevincendum: & hocipfum quo-
que, faventeDceo, experimenta mea, Anno 1652.circiter coms. |
probarunt, |
Poft aliquot ab eo temporeannos, quo Mercurium hu.
jusmodi jam poffidebam, in quibusdamex eorum , quosturba
chemica philofophos nuncupat.librisobícura quzdam]locain- |
veniebam , undetunceorum deipío, vel alioaliquo perquam
€i fimili , cognitionem conjectabam ; acque in ipforum uno |
reperiebam (non tamen rem totam in uno plane eodemque
loco) deícriptionem ejusallegoricam , cujus pars maxima aded
difficilis intelle&tu mihi non erat: Atc cum nihil ibi notacum
viderem deilla Mercurii hujus proprietate, qua calorem cum
auro requiric, in fuípicionem incidi, eos vel cognitioneillius
fuifle deftitutos: vel eam filentio premendam cenfuiffe, — At
Tufine dubio fa&i potius narrationes, quam conje&turasà me
exfpeQas, Ecfanézquum omnino fuerit, ut, cum mentio- |
nem dumtaxat fecerim phenomeni ; cujus à multis negatur |
credibilitas, circumftantias nonnullas annotem , quae fidem |
eiconciliarevaleant, Atqueeominuslaborem detreciabo alis
quot particularia phznomena tradendi ;, tum quód ea Tibi |
non occurriffe autumem, tum quód ea grata fore putem quis |
busdam amicis Tuis chemicis nobilem quendam veljam poft |
fidentibus vel paraturis Mercurium, ut fcil. hoc qualicunque |
Scripto noftro ad eum examinandum , &, an referat noftrum, |
experiundum,juventur. - 1l «d
Itasque ne mihi imponerent alii, pluries Mercurium no.
ftrum , quando folus eram, explorabam, | Etenim quando |
nemo mihiaderat, neque quisquam per fomnium quid age |
rem conjiceret, fumebam unam partem illius Mercurii , ad |
auri, in calcem, vel pollinem redacti; pondusquandoquedi: |
c d | midium |
|

—

B De Mercurio cum furo tmcalefcente.. 87
midium, quandoque zquale, Hoc polline vole manus fini:
itrz immifílo , & Mercurio füuperinfüfo , utrumque fimulagit2- |
bam; premebamque nonnihil digito manus dextra; qua ra-
tione duo hzc ingredientia facile commixta, non modo ad
fenfum, fedinfigniter incalefcebanc idque adeo properé, ucin-
caleícentia incerdum unius hora circiter minuto , indicante id-
ipfum horologio minutisinftructo , ad 4«uir perveniret, Suc-
cedebat hoc experimentum , five equalem füumerem , five di-
midiam auri quantitatem 5 effectus tamen multo videbatur
infignior, quandozquali pondere adhibebantur. Atque,ut
.fufpicioni; quz, licec improbabilis, fubnafci ramen poflet, oc-
currerem,immediatum fcil. ingrediencium & cutis contactum
producere poffe fenfum caloris, qui non debeatur merallo-
ruminfe invicem actioni , curiofitate ducebar, mixturam hanc
in chartafervandi ; quo fado, interpofitionem ejus nequa-
quam impedire incalefcentiz fenfum comperiebam , quam-
| quam ex natura rei , inteníiorem illiusgradum remitteret. |
Porró Mercurium eundem cum repurgatoargento; ad
' fubtiJem valdé pulverem redacto, exploravi; at nullum omni-
; no calorem percipere potui ; quamquam eo ferar, ut exifti-
/ mem, fi fufficiens argenti foliati quantitas, ad peragendum
| experimentum mihi fuppetiiflet, me poft cemporis aliquod
! fpatium incalefcentiam fufcitaturum fuiffe , quamvis multo
| inferiorem eo,quem eadem Mercurii quantitas cum auro pro»
" duceret: At hoc nonnifi intranfitu. Adjiciam nunc, me;
;nemihimet impofuiíle cenferer, non tantum rem hanc ex-
/ ploraffein manu mea, quando varié erat procaloris &frigoris
| ratione cemperata, fed & in manibus aliorum, quos non pa«

rum attonitos habebat, juvabatque eventus. Atque hoc -—

- ipfum pluries, quàm femel bisve feci; unde mihi teftes fuppe-
- eunt experimenci veritatis affertores , probate fidei viri, quo-
| rum unus erat eruditus Societatis Regia Secretarius, quem
" exhibitis ei ingredientibus rogabam ; ut füismet manibus
- experimentum caperet; in quibus & opcatum fücceffum mi-

| pod nori

88. -Obfervatio XXXIF. 7^ —— m.
noriquam unius minuti fpatio fortiebatur. (Exquotempo-
re hoc litteris fuicconfignatum , Illuftriff. & Judiciofiff. Reg. |
Societatis Prafes Dom. P ice- Comer Drouncker , Ydetn experimen- |
tumíua cum ejusdem Mercurii portione manu cum fucceffu
peregit.) bd. | | eg
Atque, quod incalefcentiam hanc infigniorem reddir,
eft, quód, cum parce uti Mercurio meo cuperem, quippe cu-
jus magna pars(ut conjicio) furrepta mihi fuerat, priusquam
eum adhiberem , experimenta fingula nonnifi cum una dra-
chma peragebam, quz vix faba mediocris dimidie magnitu-
dinem zquaccum, fi copia mihi fuiflec capiendi experimen-
tumcum cochleari uno alterove Mercurii pleno fupparique |
quantitate Auri , probabile fit; calorem inde oriturum fuiffe.
fatisincenfum ,ut non modo ureret manum , fed forfan & in
phiala vitrea rimas ageret; quandoquidem interdum hujus |
generis Mercurium habui adeo fübtilem , ut; adhibente me |
fingulis vicibus nonnifi drachmam unamy,calor me adegerit |
ut propere é manibus mixturam deponerem. Be»
; Hzc, cum fint resfacti , cradere non dubito 5 at valde am- |
bigerem inde determinare ; num qui appellantur Mercurii |
corporum, paranturque, ut jactant Chemici, fola extractione |
ex metallis & foffilibus , eorum quilibet calorem acquirat cum

auro; quemadmodum, ni multum fallor, Mercurium Anti-|
monialem acquirere comperi. Multoque minusaffirmarem;|
quemvis Mercurium metallicum (quantumcunque ad incale:
Ícentiam difpofitum) quin & Mercuriumargentiaurive ipfius |
eumdem efle cum eo; quem fcriptores chryfoposi per Mercu.|
riumíuumphilofophicum intelliguncuz,vel preftantia fua ad
huncaccedere. Quinimo ;nequidem affererem, quemlibet,
Mercurium , extraCtione etiam abipfis perfe&tis metallis im- |:
petracum, nobiliorem effe oportere; & (utloquuncur Alche-|
mifte)ad philofophicam operationem magis idoneum, quàm |
illum, qui, peritia & induftria comite , obtineri tandem po-|
teft à Mercurio vulgari , à partibus fuis recrementitiis he-|

De Mercurio cum Auro incalefente. 89

terogencisque purgato, fübrlibusque & efficacibus mecallo-
rum mineraliumve congruorum partibus uberrimé foeto:
Hoc, inquam, & fimilia hoc loco affirmareadmodum vereret;
cüm hic nonnifi ea tradereinftituerim,quz ad rei hiftoriam fa-
&unt; quamquam praterrem non exiítimaverim,jam jam in-
digitatos rei hujusapices innuere,quód ftri&urz ifte ea poffinc
le&tori ingerere, qua ad meliorem tum dictorum , tum dicen--
dorum intelligentiam conducere queant. won
" A Nondubito, quinhactenus à me enarrata indigitataque
curiofitatem in te pepererinc, aliquid amplius de hoc Mercu-
rio cognofcendi: Et fateor, fi quid veri fubeft ei, quod quidam
'ex probatiffimis Spagiricis de quodam auri diffolvente, quod.
affine videtur noftro, nec eo forte multo eft nobilius, tradide-
runt 5 expedare fas fuerit, ipfiffimum hoc noftrum in infi-
gnem cüm in Mediciná, tum in alchemia ufum cedere polle.
"Verüm, cum infortunium illud, quoinfigniore quantitate
"ejusfui privatus,ftipatum fuerit fubitá morte operatoris unici,
- €uiin €o parando penitus fidebam, mentem plané alienam ab
.iteranda tam molefta preparatione fenfi; maximé cum occu-
| pationes, migrationes, adverfa valetudo, ftudiaque gratiofa
: aliorfüm metraherenc; & licetexperimenta quzdam non fper-
"nenda cum Mercurio noftro perada , memoriá meáà non exci-
' deririt; cüm camen ad quzítionem illam , quz fcriptum hoc
' peperit, non fint neceíflària , filentio ea involvam , paucula
! dumtaxat annotaturus , que commemorare propemodum
'fuiffem oblitus, Quorum primum eft, quód, cüm folenne fit,
' capere Mercuriivulgaris partes quatuor, 5. vel ó.imo 8. vel 10.
|ad amalgama faciendum cum una parte auri , etiam cum ,
quando utrumque incaluit igne; ego adeó congruum depre-
' henderim cum metallo illo Mercurium noftrum,ut non mi-
,nus,quàm quale illius pondus intimé ftatim pervaderet, fa-
tisquedurumamalgama cramave produceret , inquo adeodif-
füfus erat Mercurius, ut aurum colorem fuum penitusamitte-
(Fé Secundum eft (quod haCtenus fuiffe obíervatum haud
| we | putem)

eo | Obfervatio X X XIP.
putem) vim fcil.hancce, aurum penetrandi cumque eo inca-
J lefcendi, mordicusadeó inhaerere Mercurio noftro, ne dicam
ita ineo radicatam efle, ut poftquam iterum atqueiterum ab
-auro effec deftillarus,proprietatisillius tenacem eum deprehen-
derim. Etdeniquecum fufpicio inceflere lectorem poffic , fa-
cultatem hanc citó deperdi, (ut de preparatoad hauriendam
lucem Lapide Bononienfi queruntur auctores) experiundo di-
dici; unicam drachmam Mercurii cerco modo parati poft cer-
tiumquarcumve,àquofícpofueram,annum adeó cum auro in-
caluifle, ut, neadureretmanum meam, timerem.

Haélenus. Auctor nofler ad amicum [mum - fed cum chartas illas
snitteret , voluit eas fequenti mantiffa locupletare, —

Non diu te morabor differendo de chartis hic junctis: di-
cam folummodó, unam ex przcipuis rationibus , quz in vul-
gandis pregreífis obfervationibus cunctabundum me faci-
unt; hanc effe, quód vereor , nos hoc ipío variis circa Mere
curium hunc quzftionibus & forcé follicitanonibus anfam
daturos, quas omni ftudio precavere velim , cüm ob ali- |
as, tum hanc ob caufam , quód magna manuum mearura |
debilitas me impedit , quo minus meamet manu id confi-
gnare litteris valeam , quod conícribi Amanuenfis operá
coníultum haud judicaveris, Proindeque concedere haud
poffum, fcriptum hoc é manibustuis dimitti, nifi rationem |
fuggeras probabilem, qua fecurum me przftesà moleftia atque |
ab ingrata neceflitaterepulíam dandi nonnullis , dum aliis ob-
fecundare ftudeo. Hac cautela fi utaris, potero ampliffimse
tua confuetudinis beneficio citra moleftiam edoceri , quid ii,
qui tanta peritia tantoque judicio valent , ut in hoc negotio |
magni fieri mereantur , de Mercurio noftro fenriant; ad hzc |
utrum, fi eftimationem de eo foveant illi füupparem, quant |

une eL e ee ^.

deca"

precellentiumchemicorum complures(quorum nonnulli me |

: : i :
urgentad eum comm unicandum) prafeferunt, verifimile cen- |
feant, utilitatem , quam przparationes ipfius (cujusmodi funt.
Frzcipitata & T urbichi diverforum generum , Mercurius dul- |.

De Mercurio ctum auro tacalefcente, 9i

- cis, Cinnabaris ex antímonii fulfure, & cum auro parata &v.)

afferre poflint rei medice, longé füperaturam efle incommo-

da illa politica ; qux naícitura forent, fi forte de preftantiflima
effecindole, atque in maleferiatas manus incideret, Sapien-

-tum & peritorum hoc incafü opiniones cognofcere, neceffari-

um mihi fuerit, ut recto tramitein iítiusmodi negotio incede-

re mihidetur, Atque donec edo&usid fuero, filenci facra

colereteneor.

Interim ineorum gratiam , qui Arcana Mercurialia fcru--

tantur, fubjungere aufim fecrecumaliquod , quod Philalethis
compluribus, aliisque qui chemicorum Philofophorum libris
medicandisincumbunt, Paradoxum, quin & falfum forte vide-
bitur: Mercurium fcil. ad incalefcendum cum auroaliisvepul-
veribus idoneum , modisuno binove pluribus parari pofle;
cum perexperientiam certo mihiconfítet, (quicquid in contra»
rium obcendant auctoritates & cheoriz ) calem Mercurium

' poffe, (non dicam facilé propereve , fed cum fucceffu parari,

non modo antimonium folidaque metalla, puta Martem &c.
adhibendo, fed citra ullius omninó metalli, quin vel ipfius
Antimonii ufum.

Hic ftatueram finem huic fermoni imponere: at cüm

. i . £N . . . :
sgerrime , ut noíti, cum alias , tum hac inprimis occafione,

promilfi fidem publico obítringam, vifum eftmihi hoc loco
monitum aliquod fuggerere, & fcrupulo cuidam obviamire.
Prius quod attinet, curioíos illos Spagiricos, quos forte ten-
tandi cupido incefferit, fitne purgatus ipforum Mercuriusin-

: caleícendi qualitate inftructus, monebo, ne nimis feftinanter

concludant ipfum eà preditum non effe, neve eum rejiciant, -
: nifi experimentum fecerinccum auro rite preparato. Com-

| periquippe, Mercurium meum non incaleícere cum ramen-

tisauri, omnium que conficere poteram minimis, (quan-
quam revera intra paucas exinde horas, fine ignis adminicu-
lo; cum ipfo in durum amalgama conflaretur; ) quod argu-

' mento erat. metalli illius corpuícula nec dum exigua fatis

o» Olfro X X XIP. De Mercmiocum Auroincalefcente, :
fuiffe, uc properéá Mercurio penetrarentur : neque quavis
auri calx rem noftram conficiet, uccomperi , dum perquam

fubtilemfpongiofamque calcem , modo non vulgari paratam -

citra fücceffum adhibui, inqua, ut videtur, apprime tenuis
fenfümque fugiens additamenti pulvis adberebat particulis
aureis, & Mercurialium adhzfionem prepediebat. Jam veró
calxauri, qua plerumque utebar, fucceffu ejus inductus, illa
eratqua Quartationis,|hoceftperfufionem conflando unam

partem auri puri , & tres quatuorve partes argenti cupellati;ut -

vocant, & tunc immittendo maffam, inqua metalla miícen-
turquafi per minima, in purgatam Aquam fortem , qua fo-

luraargentum diffolvens, aurum in forma calcis relinquit. | (ut.

vocant) beneficio paratur. :
.» Atquianon adeo facile eft, uc ipfi Chemici, qui manum
operi non admoverunt, fibi imaginantur, bona note calces
auri parare, cumque in methodo jamjam memoratà requira-
tur fufio auri & argenti, (cujus peragende commoditate non
pauci chemici deftituuntur) cum etiam crebro à vulgaribus
metallorum purgatoribus fallantur; qui hic paffim filorum
forma ,ejusmodiargentum pro puro venditant (quale, com-
parate loquendo, revera eft, ) quod non efle mixture expers
deprehendi; adjiciam, quod, dum communi moreamalgama
conficitur cum auro puro & Mercurio vulgari, Mercuriusque
diffolvitur bona Aqua forti, remanfurus (it pulvis, qui cum
aqua pura, ad conciliandam ei , quam vocant dulcedinem;
probé elotus, &aliquamdiu in temperato igne; ad eum peni-
tus exficcandum citra fufionem affervatus, talem calcem prae
bebit,qua pluries cum Mercurio noftrofeliciterufusfui. Fa-
teorequidem, tum in hac methodo, tum inilla qua infticui-
tur per Quartationem adhiberi aquam fortem, liquorem fcil,
corrofivum , ad aurum in pulverem redigendum , unde fcru-
tanti genio fuboriri fufpicio poterit, incalefcentiam illam foli
adioni acidarum particularum menítrui acceptam ferendam
efl: , quod hzrens etiamnum auri corpufculis, in Mercurium

Opere

NEC tme c m
T — n Me —ÀÓÀ—

t t E i e E

Asa ac
Fer,
* "

Obf. XXXI". DePuelá vene dextro cum fuccenturiato carente, 93

fionesfileam, quz paucistradi non poffunt;) poftquam nota.
yi,quod fi effectus hic non dependet à Mercurio noftro rite
"preparato, fed à fola calce, non pateat; quatehac non incale-
m zquécum Mercurio vulgari acnoítro , opus haud fuerit,
aliud quicquam adhuncfcrupulum eximendum; quam obvi-
um hoc experimentum; quod fequitur, quodque bis terveà
me peractum fuit, adjicere: fumfi, inquam, calcisauriloco,
fufficientem numerum foliorumauri,qualibus utuntur biblio.
egi & aurifabri ; hoc aurum , quod citra falium opem cunden-
do redactum erat ad tenuitatem fufficientem (adeo ut ultra
fepruaginra folia vix unius fcrupulipondus equarent, ) hoc,
inquam, aurum comperi (una vice pluries) cum binum tri-
numve Mercurii noftri pondus i pb. commifcerem , infignem
inm calorem mox pepzerifle. ace Qietoife 0x Doleo
pant negem nope Medii quite
" OBSERVATIO XXXV. &yu 4 Ad. D. heh.
RA JOHA NNIS TJACOBIsHARDERT .
| De»

-. Puellá rene dextro cum fuccenturiato
; Carentece

| Hrifliana Lengvveiler , puclla XIII. circiter annorum,
| Menf. Jan. 1680.in nofodochio meum expetebat con-

| : filium : Quum acceffiflem, fcabiofam «gram depre-
a^ hendi, conquerentem decompreffione circa precor-
dia, fici, cufTículá, quz comitabatur pulfus celer & debilis : Sca-
'bies, uti parentes retuleruntà multo durabat tempore, fepius
reingruens : In capite ufü externorum eam abegerant; de
medicamentis autem reliquo corpori applicatis nihil confi-
teri voluerunt, licet & hic jam ficcefcentem obfervárim , pra.
-di&aque fymptomata ilicó invaferint: Litem ipfis movere
üec Medici nec Chriftiani effe admodum videbatur, quum

| | "UIN . forte

94. | Olfervatio . XXXPF, :

JS RUERIE P ESAE asl aplt ciflet occae cries
forté ab aére externo , cui incriníeca fanguinis &. vifcerum
ddiSenc & dro, accefTit, materia fcabiofa verfusinteriora pelli
& regurgitare potuerit; uti exquotidianà praxi hoc fepiusin |
infantulis palam fit. Praícripfi cum Spec. liber. cumlapid. |
bezoar. dilut. in aq. deftill. add. Spir. Urin. & aq. aliquam ex |
antepilep. & diaphoret. paratam per cochlearia fumendam |
fuafi, fed irrito conatu , aliquot enim diebus póft mifellam

mulli aca m t 7

convulfiones corripuerunt, utriusque generis, noftrates vo- |
cant , bie fdtegensen Goicbt / que camen quandoque inducias |
dabant, utegra ad feredieric: mox autem rurfusingruebant, |
prafcripf: Spec. liber. cumantim. diaph. lap. bezoar. cinnab.
antimon.rc&if. in vchicul. convenient. & quiaalvus ab aliquot
diebus erat adftricta, clyft. ex rad. pocon. alch. herb. beton. rut.
&c. inje&us fuit: Aft incaffum , hofte impetuofo vincente, |
eoramque , poftquam per biduum integrum motus hosce
. paffa eflec, vite difpendio afficiente: Cadaver Mifcllz hujus
cultro aperui , prafentibus Viris Nobiliffimis & Praftanciff. |
D. 'Uriele Ritzio Affine meo , Pbarmacopela , D. Davide. Zollicofero,
Sangall. D. Jofepbo Carolo Miülero, Tugienf. D. M, Pbilippo Speck-
hero, Bafil. Medic, $24. & D. Rybinero, Bernenf. Chirurg.V encris
imi facies eraccumida & flatulenta renitens ; feparacis ex artis!
preícripto involucris externis, modicus ichor ex illius capacis|
tate prodiit: Ventriculus &inteftina admodum diftenta flati-
bus,nihilcamen per hec cransparebatpreternaturalis vel gan-|
grenofi: Epiploon aliquatenus putridum : Hepar infignis)
rpagnicudinis & pro etate & ftaturá ipfius egrotz, nimià , nec
camen colore, velglandularum prater-naturali duritie vitia-
cum: Pari modo lien & Pancreas mollicula erant , & natura-
lem 4id9«w fervabant: Rez finifter erat maximws, per fiffuras.
quatuor infignes quafi divifus, carne fatis compactà: cdd
rumfiguram phafeoli retinuit, nifi quod lobus fuperior, ela-
dor, longior & craffior exftitit: Vaía emulgentia in hünc.
hiabant maxima, quibus carunculz renales vafis faris adaper::
tis refponderunt; ureter quoque pauló major & amplior erát?!
* d. uiu E intus

!
,

jux uf, nc MM M LC
" 3d Qr

De Puel vene dextro eum putccenturiato carente. 95
intus praternaturalis nihilconcinebat: Ren huic fuccentu-
'riatus itidem magnus, longus & latus, vafis confpicuis admo:

dum donabatur, videbaturjue paulum gangrenofin paífus
efle. Rez dexter cum fuo fucceuturiante deerat, indue hujus vices
patura veficis pluribus, maximis, minutis & minutiflimis,in
quz vafa emulgentia egregie inferebantur, corpufculo pro-
fpexit: Diffectz ha veficze incerrié rugofz erant, aquá limpi-
dà vifcidiusculà, necfoetente , nec odoris veré urinofi plenae;
ureteris veftigium manifefté non deprehendimus , neque
hunc ob temporis penuriam accuratius fcrutari licuit: Te/fes
oblongimsculi , vvula transparentia monftrabant, que medietate
teftis cauté aperta , ex utroque latere adftantibus videnda ex-
hibui: OvidzcZz;, prout in Damarum fectione quoque notavi,
ad usque horum extremitatem fuperiorem protendebantur:
lterus adbuc parvulus & duriufzulus, oblongus: Vefica craffa &
denfiflima : Venter füpremus fpectandam exhibuit duram
meningem fàtis denfam , intra cujus duplicaturam, fcctione
fa&á aliquot polypi gelatinofi & grumofi latitabant ; quos -
exemi: Ceterum cerebri corzex flaccidus, in parte pofteriore
"vafis fuperbiebat elegantiffimis : Quum ad veztriculos ante-
riores properabam, ichor ferofuüs effluxit multus , uti etiam ex
«ertio & quarto ventriculo : Plexz cboroidei longi eranc &la-
;£i; fübpallidi , quafi jam defluxuri: alicubi glandulas oftende.
runt duriusculas : cerebro exempto, quum in nervos inqui-
erem» in cavitate,que Cerebellum excipit;ichor copiofus fta-
-gnabat : & ita fectioni finem impofuimus. |

ad SCHOLIUM. :
fUanta fuerit provida nature in exftruendo cofpusculo
|. resi induftria, mirari vix fatis poterit; quicunque Á-
- natomes peritus, artificiosa fcctione ejus interiora luftraverit,
- itpote in quo non tantum ad variarum partium diverfimo.
" lam compagem obftupefcet, fed & arteriarum feriem amplis.
Poss cum amiciffimo venarum fodalitio attonitus contem-
| Ub : | platur;

x 1

06 Obfervatio XXXF. |

platur: Aft fi que heic admirandz fuz providentiz & cure
edidiffe poteft 7«ufe«« non minusin officiis peculiaribus uni-
cuique parri ftudiosé adjudicatis fingularis cujuspiam fagaci-
tatis ac prudentiz fpecimen prodidifle dicenda eft; cum vel
€x his potiffimum eluceat, quantopere pro totius conferva-
tione follicita fuerit: Defingularum parcium ftru&tura atque
ufü prolixiüs heic diflerere, inftituti ratio vetat; nequeenim
nimium excrefcere diflertatiunculam hanc confultum efle vi:
detur : Nihilominus de Regibus , quorum ope fanguis à fero.
fuo liberatur, quzdam ex occafione modo enarrate hiftoriz

apponere, indue horum ftructuram ex Veterum & Recen-

tiorum mente inquirere animus eft, his quadam fubjun-.
&uri deglaudaulz vulgó dictis azrabilaris aliisque qua ad hifto-
ric illuftranionem precipue facerearbitrati fuerimus. De Re-
eaibus ica fazur Galegus Lui. aio) avadepuxiis Cyxenácsoc: NU) d' En dc
Vigpeuc Mex Cive, noigie, ov 6 poo Ó dxEids Gn mare Cuoy. dvoríipe eia] 5$
Mower igiv 6v 19. peydAu , my ua suae MCor ; iugucra) d* eic duTée by |

qUY uarü ido m eyyelor, is Te dprueAue qq] TÀc QAO) pupa 30 M40 |
delia oic pA aribikore t ina OEpol«y tm dM dé vivov Can, ec mtDeg elpiie|
evTa, dYvld, 39) névton Ta cad LOO. eie d AMA SC Cy sm tepsuuipa. và wope|
T4 d" icpauutsa, aoc và mAdyia v9 Cou [aigna Duéva) d UO. mov e uei
Ay Civ fAusjAa, Méxel TOY cipio Ta TOY kxaríQu d'uuicw peor, d pudy eic de2|
qi (uCaM em Th) noAiay aurov 67 [eivoy TOY Meylc ov COny, toy augu
pit uer T6 Sayumoy (uCaAge y Sediry aaQuc eic 50 xoay TV veqps dig.
ALOJASYOY. Oy et dà nea ho uou kxamtguy TUY dyes cri pato, Ci ada
Capuc, Syagyac prror vh Tà vepag Tl uoiMar Cedoys xdv uà uéya T Cor.
" » buaAetpoutrbo US ÜjeraAet vivi copi t xa. £r dict ubo(Be aure ; P
Wobbo Tie Tu» dovete $uQUstec tripo? Eyucuv Te GOJAx CyojutuÉS T6 3g] nola.
- Aer Qugudpuevon y dep Vviev pA) diygeioy voa Quot y ward ah noui uf aoposta.
eyoQuay dordymTuY TGV uOÍAQVTE 1 eypopuikay. Gto porre y eytoy d'à vróptov , door d) r
TiVtc dpruerap v, T. 2. ürcjad Ceo, d$ 6 móp(O- évO- Sprrag » &a. USO yr ,
idiey viridia, Y py eT y iccvóy, naS am ej QAI: co dt ei BenaSene UC.
TS Nai

-.
P I

| 5 De Puellá rene dextro cum füccenturiato cavente, 97
ANiunc ad venes ire tempefituum esi : quorum dexter in omnibus ani-
wnantibus eminet elatior, nonnunquam grandem jecorts fibram attin-
gens. Porrbé spine vafés , arterianempe £9 vena , inferuntur. in eos
aud exigue magnitudints vafa , fimplex quidem fingula utrinque ,
alit autem quibusdam. animantibus bina. — Infüper concava in fefe
comver[a obtinent , gibba ver? ad animantis latera adver(a, — At im
animalibus non magnis laminam demittere usque ad concaram maxi.
me utriusque partem poteri , haud tamen tn eundem ipforum ventri-
culum immittere. — In maximts verà ,fí pofl mortem [latim indiderts,
guanifefló £m vents ffnum permeantem conjpictes : item , quà utrinque
uas inferitur, in plures palam vamos diffundi. — Evidenter tamen rent
fímum cernes, et[£ animal grande non fuerit , corbore quodam membra-
meo circundatum aliqua vero ip[ius parte nom procul à "vaforum in-
fertione alterum quoddam corpus obtinet concarum 9 oblongum : quod
monulli juxta communem omnium concarvorum eg oblongorum corpo-
yum appellationem , vas nominant : quidam meatum , alii arteriam ,
fint, qui venam nuncupent. 9c. — Nominatur autem meatus ifle ab
"rina sprràp, cdi npica peculiaris tunica adest , non tamen ita gracilis,
Micut ven? t$c. Accuratéin his verbis Renum fitum , conne-
'Xionem & ftru&turam &c. proponere annititur Rei Medice
'Antiftes , quem plures alii non tantüm olim fecuti func, fed
'€tiamnum venerantur, neque id immeritó 5 fuus enim Vener.
'Antiquitati honos conítare debet, ob multum , quem pofte-
'fitatis ergÓ,feduló impendit laborem; interim fi, quod verum
left;dicere liceao nec in hoc; nec aliisin locis hujus vifceris com-
.pagem diftin&té (àtisenodavic; quamvis ipfiusoperz nil eamus
detractum : Caf. Baubinus magnum quondam Academiz no-
ftre decus, pro voto,quod cum aliis, Veteribus nuncupavit; ex
"ipfo Galeno; Remum carnem duram effe ait cordi fimilem , viff quod
"fibris caveat: Aft! non aliorum modo Virorum Clarift. fide;fed
"ipfamet dvro/e bic aliique ejus fequaces, ceterum de re Me-
" dicáoptimé meriti, facilé confunduntur: Sané qui Hipp. lo-
deii lib. & dvo» par. IV . exaCtius rimanctur, facilius in fingu-
- erum devenient veritatem ita autem ille; 5e di qai ài viepi
k | : N &d'érac,

1] L & ^
a .

99 ' 0 05. Obfervatio X.X XP. i
g d'irac» xe) S éT0! sogimxov Ta] ero) nc vea ec &c. Sed t Vezner glauda-
las babent , bi fiquidem mult humiditate redundant. Nonne Vere
ba hzc uti aliisanfam potuerunt exhibere inglazdules venales
inquirendi, ica viciffim illa (licet minus perfpicua) qua lib.
af dipfocon e) edps par, X, habentur; fibrofz Renum fübftantie
fufpicionem movere debuifIent? Quid enim facilius, quàm
exeo, quod Vener. hic Senex Renes ibi é& 8 wd gu) 78
duxpss ex calido &» frigido compactos & productos dicit , fibras
autem frigidas & glutinofas pronunciat, concludere, etiam
hujus vifceris ftructuram ex parte fízrofam aflferi poffe , utpote
materizfibrofr participem: Egit hoc Excell. Be/zuz,quidum.
multa fatis obfcuré tradita fccum reputaret, viícus hocaggres-
fus eft, acquedum probé fingula examini Anatomico fubje-
ciílet; Veteres, quód fibras Renibus intertextas negarent, gra-
viter hallucinatos effe deprehendit. Quem excepit Celeberr.
Malpighius, qui, quod z/'e laboriosé inceperat, eruditiffime ab-
folvit, neque folüm exfibris Renes conflatos effe (quod Be/s-.
us Ítatuit) fed glandulisjuxta complurimis, vafis emulgenti-
bus appenfis, in cortice precipue, gaudere oftendit : Uci ex
€ap. 2. de Renum [irucf. videre eft. Nonlitigationis mutuz Vis
ros hofce preclarosquispiam heic accufabit: Cum Malpighbius
Bellinum non evertat; eó quod hic pro fuáingenuicate Renum)
omnimodam compagem ad amuflim refolviflé ,. dici nun«
quam defiderarit : Veteres potius utriusque horum fidem)
dubiam facere annitentur, & ex novaturiendi pruritu; hac
fcriptitafle dicent, feculo huic plusquam familiari; neque vos.
to fuo fruftrarentur, fi eadem non eflet Virorum Clari(Y. dvza
ia. & diligentià obfirmata, qui fatis nórunc, non temere in.
cujuscunque verba jurandum effe: Nosipfi nimiz credulitas
ti hactenus non litavimus . utpote quz Medicos minus decere.
videbatur, fed nec nimig pertinaciz veleffictis aliorum hypo:

thefibus: In remipfàm defcendimus, occafionecommodüm

oblatà hoc ipfo anno;fecandi cadaver Pzelle Pbtbifice: ad cujus.

Rencs quum pergeremus; rurfum aliquid notus digni oc«

: €UITiG

^ REN
» 1 * BJ Li

. De Puellá vene dextro cum fuccenturiato carente. 99
€urrit; nempe obfervavimus in Rene dextro circa medieta-
tem, eó loci;ubi aliàs vafa emulgentia ingrediuntur, fiffuram
amplam & cavam, vafis ftipatam , duplicatis , binis videlicet
arteriis, &binisvenis, finiftro altero pari carente; hisce probé
ligatis; Renem exemimus; &fervidà per cubulum inarreri. ——

am injecta, fubítantiam ejus albidam fenfim devenire vidi- -

. mus, jam tum in cortice cransparentibus corpusculis mini-
mis, rotundis, albicantibus: Integrum tamen negotium fer»
vidà abfolvere non licuit, obaquam per fiffuram dictam co-
piosé emanantem ; Liquorem hincrutilum,poftquamaquam
prius expreffiflemus, pertubulum eundem infudimus, quo
moderate albicans Rezz fubftantia tingebatur, liquore ad mo-
dum ferpentis per vafcula arceriofa decurrente, relictis femper
in medio corpufculo minimis albidis, utfupra : Incifione fa.

-&à , fubftantia Be//izi fibrofa interné manifefíté comparuit, &

"&ortice preflo, ex hisce ipfis glandulisferum egregié exuda-

"Wit; Fibras easdem ad usque papillas pergentes, anté in reze

hircizo aliquot qouceposic ad oculum oftendimus, concatenatis.

' tamen experimentis omnia denuó fumus fuffulturi , non du-

! bitantes,eundem cumaliis nos experturos fuccetlum. Laba-

! fcente Renum ftru&urà, eorundem actionem veterum modo

: explicari foliram , vacillare quis non videt? Dete&tis enim

: glandulis tanquam organis fecretoriis , & repertis fibris ceu

!dudibus excretoriis, ac ftantecirculo fanguinis, quid faculta:

|&e attracirice vel expultrice multum opus? ad quid nomina

; €repare, res ubi ipfa loquitur? non illa indigent Renes am-

plius ramulorum ferie , quá ftipati ferum magno cum Jabore

"&operáattrahere queant: Arceriz fiquidem, quz balfamum

| vite fingulis corporis partibuspulfu impertiunt; eundem,quo

| afero nimio liberior fiat; ad partes has deducunt perinnume-
| ras fui propagines, ex quibus poftmodum in glandulas anne-
| Xasatque convenientibus poris; ritéque figuratis inftructas,
ferum recipitur; & per Zzé£u excretorior fupra nominatos in
pelvim deponitur ; ad veficam per ureteres amandandum:
lose N Fermento

yo0 Obfervatio XXXP. .

Fermento heic, quo aliàs partes glandulofe donantur, num

aliquid tribuendum fit, fuo loco relinquimus, ne nimium

materiam hancfermentefcere faciamus: Id inficiandum non |
eft, circa fecretionis modum ifthic plurimam fuboriri poffe
difficultatem; etenim non aqua tantüm.fed particule fulphu-

rez &faline, multzque alie poftabfceffus à nacurá huc expel-

li folita particule, glandulas iftas fubintranc; unde qualis hu-

jus machinz fit figuratio, pororumque conftitutio interna,

inquifitione & illuftratione dignum foret. Verüm fi, quód
glandulz hz cribrorum ftru&uram imitentur, confiderave-

rimus, fi, quód Natura,quecunque per has fecernere cupicin
corpora decerminatz figure efformare , quantum poteft; an-

nitatur, perpenderimus , de afferti hujus veritate magis certi |-
effe poterimus, nec dumlicet configurarionis harum glandu-
larum certiffimz fatis periti: Illud mage mirandum, quiin
hàc Pzela , que altero Rene deftituebatur, fecretio fuerit per-
acta? quam aliquando ibi obtinuiffe ; ferum in veficulis re-
percum,& vafà emulgentia in easdem pergentia ubertim con«
firmant, eà tamen copià , eáque ferie illud femper fuiffe fecre-
tum , negat Renis alterius major moles vafaque infignia in |
hoc confpicua, cum papillis fatis hiantibus: Difficuitas hinc |
haud levis ifthic propullulaz; numaliquando Rez dexter ad- | -
fuerit; cujus fubftantià vel corrosà vel exesá, veficule reman- | -
ferint, an veró àprimo ortu vitium hoc in mifella hujus cor- | -
puículo extiterit: Certcé fi nature providentiam & fàgacita- |.
tem intuiti fuerimus; fi quodin ovo, ex quo foetushumanus | -
prodit, fingule partes lateant , ruminaverimus , Renem ali-|
quando adfuiffe dicendum erit: fi rurfum, quód nullaexefio- |.
nis, corrofionis , vermium velabíceffuum ruptorum veftigia |.
adfuerint, penficulaverimus à primo ortu vitiofitas hzc de- | bi
rivanda videbitur: Cüm proin hoc innegotio ; haud parum |:
dubii verfaremur:aliorum etiam Virorum Clariffimorum e£ |
flagitavimus fententiam, inprimis autem Celeberr. 7/egfero, & |.
AmiciíI. noftro Pejero totam Lectionis feriem narravimus ad »

quam
|

j
Í
D
N , ,

Ae i m
fam, L^ M p

T IR a t E o
, urs - ; - Mii
me—

"m E
AS [ 4 ("3-9

pe—

(.. De Puell2 vene dextro cum füccenturiato carente. 1Of

quam iffe ita: Paelle veffra exenterata , olim fuiffe utrumque Re-
nem, in fecundá valetudine arbitror, com[umptum dextrum vel vermi-
bus , "vel abfceffmayvel acri fero , quale fcabiem quoque e comvulftones
intulit mifella ; fnperffites ve[ficula , seo judicio , fuerunt Rents ab-
Wnpti exuvis e9c. quibus zo feq. repofuimus : De Rez dextri
- defectu qua [Cribts, facilem illa apudme veperirent affenfttm, ff ulla vel
corroffonf vel aLfCeffus , vel alterius cujuspiam enovbi adfuiffent indi-
- €la5 at magts palam erat à primá conformatione vitium extitiffe s ete-
nim vefica plures dijuncta erant , neque unà diffecia , fevum ex altera
- effluxit , intus vugofa €. plicata adinflar "vefica urinarie apparebant
e Adquz iefolertiffim, hocepiftolio iterum refpondit. Ozo
- alio eyrore puella renem f'zum aniferit , quam vitiof a quadam e3 forti
- anatris imaginatione, [iquidemilum à primo ortu abfuiffe judices, divi-
« ando affequi sop po[[um , Flardere amicorum ocelle, | Dei enim opus
eum fent animalia omnia 9 homines ,manci aut mutili pibil produci
y potest nift ab injuria quádam externá tale veddatur 5 "Unde frve ani-
"malum partes ovis jam inde à condito mundo formatas ineffe credam,
'ffve eas demuna accedente congreffu drvinitus effingi autumem , iní-
iquam dicfa foret , potentilJfmum ac fapienti/JEmum Creatorem puelle
i E defuiffe , eama, imperfectam veliquilfe , cem altero vene truncam,
| Efi namque ordo natura femper idem cx immutabilis Fatendum evgó,
" mequid delimquamus, puellam illam aliquando praditam fuiffe utroque
"renes deletum verà poflea dextrum in utero prava matris tmaginatio-
- ne, zi morbum adattterenalinius, quo ven [it con[umtus , eq 1 veftcu-
das illas vedactus, qua veni loco in cadavere. apparuerunt fupevflites,
- Ob arcfiffmam. embryonts cum matre [td unionem eg. neceffetudinem
-dujus imaginatio apud illum anira potes , uti exempla quotidiana te-
- lantur , quibus vecen[endis cem nemini non notz ac obviss fuperedeo,
" Id fan vatum nobis po[[e mulierem gravidam vifo reue animalis alicu-
- wrcorrupto itaaffici, ut infantem edat alterutrius venus privum. — Sed
- 9 fieri potesl fetum nephritide laborare iz utero, adeoque venen tenel.
- um perzvesimprimé feeodeua affetfu teneantur parentes Quibus facile
- Icquievimus, cüm partes fingulas; etiam Rezeraut horum pri-
|» nordia;ex ipfis Veterum dogmat. in ovo continericertum fit,

| N 3 licet

-—

ESL. 07 Olferwtio YXXP... à)
licet de pregrefsgmatris monítrosà imaginatione, quam faci-
lé admittimus, nihil nobis innocuerit: Foetoris equidem in
fero illo abfentia fufpicionem firmiorem ab initi8 moverat;
Renem aliquando adfuifle, nec à multo cempore «gram illius
defedtum luiffe, quam tamen exemit Clarifl. Z'epferus, loco,
quem antea quoque legeramus , ex Illuftr. Boyleo mds K0U.
Exper. Phyf- Mechan. ob folam videlicet a&ris exclufionem a-
quam hanc à foetore immunem fuiffe (ervatam , quod probat
fruítulo carnis vitro angufti colli indito ; Sigillat illud, ut
loquuntur, Hérmeticé, & caro totá etate, etiam foli expofita
non putrefci. Meminit quoque ex induftrio Schotro vitri
cujusdam in Mufeo Kircheriano repofid , orbicularis, collo.
turbinato, aquá fontaná communi íemipleni? Aquam hanc
abinfigni Geometrà Clavio illic inclufam atque hermeticé ob-
fignatam limpidam puramque, quafi jam nunc immiffa fuis-
fec, fervari aflerit. Ec quidem aris, fi vel ejusexiftentiam in
hocuniverfo rimati fuerimus, ratione cujus varii generis par-
ticulasacres; falinas &c. admittit, magnam in corrumpendis |-
corporibus effe vim & &pyee ipfe r7. L I. Meteoroloo.c.1-agnos |^
vit, dum ait: Ev zoic dé em ia ov cázrera] , d ev Taie nAaic , 6v pud
eit» ÓATyov, 6y qui mteatyovti déen we) Ud ai TÓ 2 epuiv, &p dé mj Spei mAÉcr, M
]a frigoribus minie putrefcuut , quàm in eflate, in byeme enim pana-
emm eil in ambiente acre et aqua calidum , in eflate autem amplius, |—
In quibus verbis licet alienarum particularum commixtio: ,
nem precipue accufàre videatur, ipfum tamen aérem fdlvum

noncupit: llluftriora his multo narrat 0/epzsc Acoffla in fuá |.
occidentalis India bifloriA, lib, 2. c. g. ubi refert, fe in illis regionis
bus vidiffe ferreas quasdam crates, eo usque à rubigine com- | -
minutas ab aére atque corruptas, ut metallum inter digitos|-
compreffumin pulverem, ut ipfe loquicur, foeni inftar feu fti-! -
puíz correfacte diffolveretur. lIlliquoque;quiferum, vel in -

Renibus pracipué urinz naturam induere , idque ope fer-
menti evincere fàtagunt, fibi ex hinc telum parabunt, dum
odoris urinofi in aqua; hiscein vesiculis eontentá defectum, |

De Puellá vene dextro cum faccenturiato carente, —— 103

ex grmenci renalis abíentià derivabunt, neque forté incom-
modé: Si, quódalter ren ferum urinofum exhibuit , fecum
examinare quispiam voluerit ,. quem odorem unde melius
quàm à di&to fermento, in finiftro adhuc dum vegeto , dedu-
cere? Neveró nimis fapere velle videamur, zovduiddAs Natu-
turz potiffimüm heic laudabimus providentiam & fagacita--
tem, quz dum machinam hanc, ob neceflariam feri fecretio-
nem, Reze deficiente altero, vel impedicam velabolicam , in
deterius ruere vidit, illi orani ope füccurrere annixa eft, red-
dito criplo plus vel quadruplo, Reni alteri; quàm prius non
accipiebat, quod vafa emulgentia turgida, carunculeQue pa-
pillaresadmodum hiantes,evidentiflimé comprobarunt:Stu-
pendam hanc ejus prudentiam jam fipius mirati fuimus, in
- calculoforum fe&ionibus, &ante annum ejusdem fpecimen
jlluftre reperimus in fectione hydropici ex Rezz dextri mrate-
riàcalci fimili omnimodá repledone: in hujus rezem frzifiramz
"Vaíà emulgencia ibidem pergebant infigniffima, & tubuli
urinarii àroplo ore intus hiabant. Quidadhec illi, quiuno
Reneaffe&to, alterum fuo officio defungi plane non poflc, af-
!! ferunt? Contrarium & ex allatis hiftoriis,& quotidianá pate-
|! fcit experientià 5 id quidem non inficiamur non zqué bené
|; muniarequifira peragi quod & mifella haec etiam experta eft,
| dumimpeditá feri fegregatione illud in totam maffam fangui-
^! neam redundavit, cjusQue 49e; foedavit, & tandem Aui
| petendo arcem, ejus fatellites cum genere nervofo mire irri-
4 tavit tandiu donec machinulá ineptá redditá, 7//a nobilius;
xil ; quod coclefte eft; quafierit domicilium: Sed necillispropter-
Jj eablandimur, qui uno Rene affecto alterum falvum omnino.

.,, manere contendunc quam fententiam foviíle videtur Caffar,
^i Baubinnel. 1. anat, cap. XXII. dum uno obturato alterius perfu-
"* flonem &attradionem non ceflare, inquit: qua verbafide
/. quacunqeeobturatione, etiam eà, qua à calculis, vel calculo-
';, Ssàintus aggeítà & vellicante materià ortum ducit, intellecta
/. velis minus verifimilia funt, utpote experientia Gc fanee raria-

7 | ni

104. - Obfervatio XX XP... MEM
nicontraria; i/; quidem, quoniam Rene uno calculo opple. -
to, Ifchuriam exoriri, alii nobiscum viderunt & nórunt, fatis. |
, Querei hujus veritatem confirmat hiftoria puelli tabidi & ne.
phritici, quam Excell, Bosetus , Medicus Gegev. Amicus nofter |
honoratiflimus,fuo Sepulchrec.inferuit; ubi quódinrenisdex- |
tri pelvi calculus tricufpisimpa&us haerebat, finifter, licet in--
columis; fuispartibus defungi nequiit : buic veró, quia ex-
traaleam eft, plexu nervofo Renum irritato ; propagines 8
furculos ab eo prodeüntes, ut & ureteres his quàm maximé
affines ad modumilliusaffici & conftringi, ficque fero cranfi-
turo viàm obturare , ut jam attíatiionem , quam communiter
ingeminant Veteres, filentio praeteream. — Scudiosé etiam |.
profpexit natura corpufculo hujus egrota , Reze fuccenturian- |.
£e, qui itidem snajor, longior & latior erat, qualemcunque |
gangrenofin paffus , quam à feri copicfioris acrimionià con-
traxifle poteft. De ufu horum, licet in illorum ftru&turam
ab aliquo tempore feduló inquifiverimus , nihil certi adhuc |.
dumpropalareaudemus. —Cavitatem quá gaudent, manife. |
ftam in Cusiculis Brafil. vulpeculi , canibus, &c. cum vafis in eos |.
abeuntibus fepius notavimus, animadvertimusque quoad |
externam fubítantiam, figuram & colorem illos in variis anis |
malibus varié habere : at deduézexcretorio, per quem fuccum, |.
quem conficiunt, deponere neceffe habent, nihil cerci nobis
etiamnum conftat, operam tamen navabimus ulteriorem illi
inveniendo : adimiraturi interim noftras Renales veficulas; |
quibus, quod & quidem contra nature leges, rarenter in cora | -
pore humano reperiri confueverunt , confimilia quzdam, |i
non minus rara & fcictu jucunda addemus exempla: Cl. Bazz | .-
binus figuram habet Renis Pueri in octo lobos divifibilis , qui
viculinosemulatus effe videtur, qui itidem ex plurimis lobus |:
lis conflantur : neque abs re foret in Renum ftructuram im -
foecibus immaturioribus & recens natis, datá occafione in- |
quirerejinprimiscum riff, lib.z de part. animal. cap, LX. inquiat; |
&jio0) d* «qj oi TG ZrQpumt Toic loctore , maxrep guyxerusros On. qreA av vegpam |.
purptir,

- De Puellá vene dextro cum fuccenturiato carente. 10$

| Milsyo". Hominum. etiam renes bubulz Jféimiles fezat,quippe qui tanquam
| eoppoftti ex anultis venibus exiguis corftaut. Kenis aexiri fere ab-
fumpti, fuperftite tantüm exiguo giandularum acervo , vafis
| omnibus & urctere coalitis, proponit ingeniofift Jill, CAD,
| WIE. de Arthrit. In noftro fubje&to nulla zrezerá , fed nec con-
| fumptionis nec erofionis veftigia deprehendimus, quamvis
| illa obliterari potuiffe cemporis tractu non eamus inficias,
|. Unicum quoque Renem vidit Lofelizs,ut & Arifl. sot. Baub. in
Lost. marg, ad c. XXII. lb. 1. dual. Monítroforum Renum exem-
1 pla; qui voluerit, adeat Appendicem Clar. Blaffi a ffvuét. Ren. Bel-
ig. ut & Epbemer. Natur. Curiof. A2, 3. &c. Devvis atque ovida-.
' dibus, contra que Veterani quidam adhuc fzpius muffitant,
.[oselex hoc ; exemplo fatis confpicuis; plura adferre poflem, ve-
"rum cüm quà ab aliis Vir. Clarifl: quà etiam à nobis Prodr,
Pbyfiol.c. $. horum exiftentia &c. abundé fuerit probata , illis
prolixius diducendis fuperíedemus. Nec minorem difleren-
] di copiam fuppeditarentpoppi dur: meningis ex fero, quod co-
;| pioscaftluxic, aggefto & fenfim concrefcente generati, dequi-
"bus aliquando in literis ad Excell. Spouiusm Medicum t9" Confet.
Reg. Lugedunen[. uberius egimus, nifialiorum perfpicacitati &
'eruditioni hzc relinquere mallemus, contenti in praíentia. -
rum levicula hecpropaláffe. '. |
| [Author ]

: OBSERVATIO XXXVL |
D. » JOH. CHRISTOPHORI STURMII,

li. Cometoflcopia Indica.

Xhibet adje&us Schematifmus communicatamab Ex-
cellentiffimo Dn. D. MENZELIO, Archiatro & Confíil.

Elect. Brandenburg. Obfíervationem Cometae meníe
Januario 1681. in Orientali India, & verofimiliterqui-
liem (nam locus Obfervationis exprefsé notatus haut eft) Bata-
| gin Java infula, àDn, CLEYERO Med. D. habitam: Quam
M O equidem

106 Obferv. XX XPI. Cometofcopia Indica, ——.— A
equidem uti vel íola locorum iftorum aliofubíolecalentium |
diftantia Curiofo Le&tori facilé commendaverit; fic eo nomi- |.
necumprimiszftimandam ceníemus, quód locaCometead- |.
notatis menfis Januarii diebus attributa (numerandi veró hi. |-
íüntíecundum novum feu Gregorianum Stylum ) apprimé |.
confentiant Europzorum Obíervationibus : tametfi poficus
cauda rationem nullam habuifle ObfervationisAuthorem ne-
ceffum eft. Nam ita pictam illam offert ubique laudatusIconi-.
fraus;acfiad angulos rectos in Eclipticam protenfa fuifle cüm . |
certum tamen fit, illo coto , quod hic affignatum eft, tempo- |--
re, porrectionem ejusad Caput Perfei, cjusdem clypeum, tan-. |.
demquead Medufze caput, collineáfle, nec alium multó, fal- |-
tem usque adeó deviantem ; pofitum ullibi terrarum habere |.
potuiffe, Id veró mirum alicui videripoffit, quód , cüm vi- |.
lefcentis jam & minus fpectati Cometae loca poft 6, (16.) Jan. |-
1682. folicité notaverir Author hujus delineationis, fuperio- |:
rum ab 1:8. (28.) Decemb. 1681. ac deinceps ftupendorum !
phenomenorü indicium nullü faciat. At enim miraridefinec, |-
quiad fitum loci obiervationis& poli ifthic terrarum auftralis |.
elevationem paulo curatiüs attenderit : Videbit enim facilé |-
ex iis Cometa locis , que ab Europzisfubanni 168 X. finem ad- -
notata fuerunt, cum folis locoin prioribus gradibus &c, colla- |y
tis, Cometecapucin Horizonteillo Indico cumipfo fole , auc |t
pauló poft; occidifIe , caudam veró ab occidenrtein feptentrio- |-
nem Horizontiquafi vaezaAfAos extenfam , atque adeó à luce |.
crepufculari abforptam , & eodem fere rempore cum capite |
fuo occidentem in iftisoris animadverti facile non potuiffe; |.—
donec afcenfu fuo per Pegafi fidus Cometa caudam pariter & "E
caput efferrec altiüs, & utrumque crepufculari fulgori paulae4!:
tim fubtractum , fpecie tamen jam minus horrendà multume 3.
que d«bilitatà Jndicis quoque terris oftenderet, b:

Fig, XIX, | 5 y2.2Den)«. ftr

D 1

BN S CN CN COR UN LR LR LN
S T

3€ 4
A

"BY ^
3 é — 1
2
B )
j
a V di -
i 8 ji i A CN
E d M "» efr -
: : : *
"MÀ :
'

TERT TELA ICETERCREDCTETILELEDS

By. SN

CELEEEDETETENLEZCEEECECDDIID

zo o e

i [1 ULL LUE UL LU AIR LO TL UN LL iR LB LR LL, LU LT LR LB LU LU LLL 2

e. [?
DL 2. PLU] m TTL ET TTE T

t pei A Em n

1
«

dime cune

Hs pPeted ace e

^
x no e

Lin T

Vus edv

E moyen

LLL Olé. XY XETI. De Iejetli pev Jaícinatiotém. ^ Xo7
| OBSERVATIO XXXVII |

E D. JOH. DOLZ/JEL
In. i De»
Injectis per fafcinationem.
Primé & perquam acuté loquitur 7Peophr, Paracelfns
c. 3, in Fragment. libr.Pbil, de [agts C earum operibus.

ed dicendum jam est de frnnli ctiam virtute, quam ba-
» Lent Sagales Ad[cendentes,dusa bomines claudos faciunt , 8
in alios smorbos plures agunt , quos umrver[as bic recenfere nolumus.
17 Hbc frequentius fit, ut fub cutenz corports mittant aut jaculentur ftra-
quen, [etas , vamenta , coriorum detrimenta , glmos forum , ollavum
E Jfragmina, fuforum cu[pides , floccos , Spinas pifcium 9. [nmilia br alia
aXefimita. "Want autcm [nbtilitate talia intro in corpus jaculantur, ut
eutis nullaparte vumpatur ant. aberiatur,quod quidem oculis videri pos-
| frt, ille q. a. contatta autprelfs aliquo manus affecta fgut.. hum ergo
| dllum fequumtur uerbi naturales , futs dolribus fiipati. — Si enim tales
| ves sntvo in corpus imiffe fent , oum dolori caufa evidens esl. ^— Hujus- -
! agodi i£hus fem morbi vulneribus à fzoitta aut fGlopeti glande fatfi ava-
viores [tnt iden , quia nulla apertio cutis , per quam glans aut telum
extrabiiterum polftt. — Sicut enim telum bamatun telis aliis ideo un-
(e eentiut eil , quia vetrahi aut eximi non potest ; ita bic quoque: taceo,
t auod, qui per modum talem introin corpus mittuntur, per fe natura "2
- y pejorts eg periculofroris, — Priusquam enim exin poffunt, corpus ita in-
L1 ficiuntes labefattantsut ad flatum priflinum non facile id reduci poffet,
Ü Scio, plures verba hzc &alia Pzrace/f£ ridere, ejusmodi fa-

ME
'

- |! fcinationi vix fidem adhibentes, quam veritatem támen ex-
| periencia ftultorum eque ac Doctorum Magiflra docet. Fa-
-| teor varia & mira naruraliter in corpore noftro latitare, quod
| & teftlancur abunde Zphererides noflre: Dentem fuillu m pet
-| biennium in corpore latuifle obfervavit Nobilifl. 75omas bar-
-| dholinus in. Ephemerid, quem forte faber ferrarius degluciverat.
p TISSUES | vU o P . Pufones

m. y
i

" i II. i£tv- 4.

3.5 yi
2 i An

nc : [nci [AL 1

itat. ipfeexperientià cognovi, rufticum quendam ex aqua

A : ^
Pd H s

Yo$ . Ojfero. XXXFIL De laeti per fafcinationem.
Bufones aliáqueanimalcula in ventriculo, inteftinis; aliisque
partibuscorpotis naturaliter inventa fuifle, nemo eft; qui du-

fpermate ranarum infectà bibifle, indeque vomitu magnum

fanarum numerum reddidiíle. | Caterum cafus erat fafcino

proximus, qualem recenfec Illuftris Prefer zoffer im Epbemerid.
de Tumore monftrofo, ex quo glomus pilorum fordidorum
& horridum ac pilofüum animal prodibat. ;

Huic fafcino os humerosque fimilem cafum curiofis
communicare mecum conftitui. Excurrittertius Menfis,quo
foemina militis noftratis Hydropica fadta conqueritur de ma-
ximo dorfi dolore, quem à tau vicine que pro venefica ha-
bebatur (nulla enim fàga eít, que non fumma invidi & in-
fidelitatis plena fit, uc inquit Parzcelf, c. 7. de 5462) quam à fe-
prennio fe fenfiffe nct affirmavit , que & candem remediis |
omnibus fruítra adhibitis vitam cum mortecommutar, áper- |.
to cadavere feu abdomine offendebacur abfceffus circa car- |
neam uteri fubítantiam prope veficam, in quo duo officula
cum fafciculo pilorum,uti videre eft ex eisadjectà fculptura,re-
periebantur. — Prorfus fimilem cafum mihi retulit Excell.
Da, Sebaflianus S: beferus Francofurtenfis Collega nofter & A-
micus dulciffimus , quem Francofurti 1676. una cum Nobis
liffümo J. Daiele Horftio €9 JF izelio im Ancilla quadam obfer- |.
vavit, que à quodam Satrapa lethaliter glande percuffa fue-
rit; & vitamcum morte commutaverit, in qua poft mortem
circa eundem locum maximus fafciculus pilorum cute cir-
cumdatus inventus fuerit, cujus ancillae mater etiam pro ve-
nefica habebatur ; hec tantummodo per tranfennam dicta
volo, cüm hunc cafüm ut & pondus iftorum pilorum, qui fer-
vantur,adhuc Francofurtiincifta Chirurgorum,alius curiofus
communicaturus fit.

*OBSER. |.

E | |
OLferv. XX XP III. De Puella àvartolés apbonafatda, tv. 109
OBSERVATIO XXXV III,

D. JOH. DOLI,
| De»
Puella à variolis aphona facta, & poft fepten-
nium inopinatóà Naturá ipsá reftituta.
Raterit preter propter Menfis, quo hocin diftrictu Ha-
novienfi, in pago Baccho facrato Sodftatt dicto, Puel-
la etatis fue 10. annorum (quz in etate infancili anni
Íc. certii variolis ip den laborabat, & ab his, materiá
nimirum peccante per metaftafin ad nervos linguz delacà , re-
. convaleícens aphona tamen & muta reddebatur ; & calis ad
| annum usque decimum «tatis permanebat ; ex improvifo
"tempeftate maxime a«ftuante (forté materià nervos obítru-
-ente à calore refoluta) cum parentum & confanguineorum
| maximá admirationeloqui incipit & nunc cum quolibet; ac
'" fifemper locuta eílet , íermones habec.

A SCHOLIUM,

Nano 77. Menfe Martio puella quedam variolis afflicta &
'* 4 negligenter habita in ftatu morbi diarrhaáà corripitur, quá
füpprefsà, fuccedit epilepfia ,aphonia, mors, Alia plebeja íed
.adulrajam morbillos negligens in refpirandi difficultatem in-
cidit cum cu/fi & raucedine diuturná, exorto autem inregione
t pe&oris ulcere purulento, clare loquitur, fed eoconfolidato;
iterum in priftinz raucedinis affectum abripitur: lIcrumque
! hoc malum utomni & foli homini in quarto feré modo pro-
| prium, ita raró penitus expugnatur; quin noxam aliquamin
' fui memoriam affe&o corporiimprimat; ucenim variolz fen-
' faum organa potiffimüm afficiunt; ita quoque Motrbilli refpi-
"randi facultatem quandoque fic infeftant , uclenta candem —
| tabe pereant, quod fufiüs enarravi in Scorzomera gea à pag. 81.

! [5j fea4- drgonauta. |

O 3 | OBSER-

l
à

110 iC tbe ra PC CUm

7e 177 OBSERMAUITLO/XXENO |

.D. SYLV, SAMUEL ANHORNII.
Anatome Pueilx.

v» Uella decem annosnata ; parentibus fanis fimilibusor-
B ca, ab infantia ranarum, lacertarum, murium , carbo- |
" num,czciliarum, imó & ferpentum, omnisqueinfecto- |
L — rum generis comeilione mire delectabatur, ut qua-
cunque etiam ocurrerent, avidé deglutire.- Annum ztatis |
circiterquintum agens dedoloribus ventris & capitis balbuti- |
endo conguerebatur ; cüm per totum vitz curriculum pro- |
nunciare nec verbum valeret, Emaciabatur fenfim milera, |
dolores perfeverabant, cantá interdum atrociá affligentes, ut |
beftialiter debaccharetur, humique ventreferperet. Variaà ||
varijs agyrtis ;. carnificibus &c. adhibuére parentes remedia, |
coreveró hisdoloribus elucdtata, (puella) quolibet die paroxy- |.
fmos convultivos, horis incertis& fub fpecie mulaformi rede- |
untes habuit, maximétamen mané & fub vefperam vencricu- |
lo jejuno exiftente invadentes; redibant hi cium annorum |
fpatio fingulisdiebus,ultimis tandemannis typum & naturam |.
mutantes , capitis hic ibi allifione & fuccuflione, per hypo- |:
cauftum veloci curficatione, atrocique fFipad ejulatu , redeun- 7
tes 5 per pluresfepe horas hujusmodi motüs;ftridorisdencium |.
&c. reciprocatiories obirefolebat , per cotasinterdum edes cur-. b
firans , . caput parieribus allidens , eique fimul infiftens, |
Agyrtarum medicamenvs parum valentibus tedio affecti, bar-|.
biconforis cujusdam opem implorárunt , qui partim per)
füperiora, partim pér inferiora Emeticis aliis Catarcticis ad-|*
hibiris lumbricos diverfie magnitudinis diverfo tempore ad].
quadraginta expulir: fuccedebancà fortiore dato Emetico dual
Íerpentes, aquaticis fimiles, longitudinem dimidie ulna ha-l.
bentes digitum parvum craffz ; vivaces valde erant, necbené|:

—natome Puella. 000 III
teo leviore operculo tecto; undeeá no£te exfilientes procul du-
bio, manénec qe pia amplius apparebant nullibique necvi- :
|. deri nec deprehendi poterant, fed cum vaículum extra. fene-
Ítram fuerit pofitura , facillimé in fubjecta prata recipere fc po-
&erant: undecameninfandusinvulgorumorobortus; puellam
daemone obfeflàm vivosduos evomuiíle demones; qui ftatim
nullibi deinceps vifi feu reperti, evanuerint. Mitigate poft
hincconvulfionesfenfim remiftrenecad finem ufque rediére;
fed ventriculus fpafmo affectus affumta nunquam retinebat,
verüm quzvis ingefta vomitu reddebat 5. barbitonfor ab hoc
malo liberaturus , mifere rres venas fecabar, abhinc indies viri.
bus & corpore deficiens, inclementc hocfatoabreptaanimam
-luit, Quantum licebat , ex morte ejus in predicti morbi.
diagnofin , omni parentes pejoris fufpicione liberaturus , in-
' quirere fatagebam : proindeà Reverendiflimo Abbate cadave-
1 xis diflecandi venià impetratà , fymptomatum in hoc affectu
Ir praecipue urgentium rationes & veftigiaclarius pacebanc... Cu-
| tispertotum erat difcolor; in hac parte livida, in illa flava,in
Iifta fübnigra apparebat : muículis ejus in membranas pené
: emaciatis detractis, idjue apertum, tetrum fpirabat odorem;
( Omentum confumtum feré erac; glandulz meíencerii indura--
"teerant. Ventriculus & inte(linabené colorata, facie externà
fatis bene habebant : fed Ventriculus valde inflatus, apertus
' materiam liquidam cineritiam , plumascompactas , fila, conti-
"nebat;ejusq; cunicainteriorabsque plicisautrugis plana evafe-
^ rac Inteftina tenuia maximam partem erantinanita,;flacibusífo-
:Jum diftenta;utpote quz in perpetuas fcré evacuationes follici-
-tata fuerinr, qua etiam pluribusinlocis mutuoinvolvebantur
; parte unius fuperficie convexa in alterius concavam intrusá.
Inteftina craíía fecibus fubftantiz cenuis impense ex rubro
flavefcentibus penitus oppleta conífpiciebantur , & quod mi.
rum , nec ulla , vel in ventriculo vel coco inteftinorum tra-
, Qu, femina , queque velaugurariliceret , etiam feduló invefti-
"Santiprodiére, Keparà fanaconfticutione plurimüm defci-
E : verat;

p b "m
d -—

112 | . Oflfervatio X X XIX, Auatome Puelle.—— E
verat, fuit namque cumidum & fubdurum, per totam fub-
ftantiam meréochraceum , exíangue prorfus & exíuccum , in
unicum continuum lobum concretum ; Veficula fellea eiad-
nata bilem prorfus viridem continebat. Sanguis in vafisin-
ferioris regionis contentus colore cum hepate conveniebat 5
Lien;qui hi(trionibus peílimé femperaudierat, fuerat prorfus. |
infons,& quavis culpáimmunis apparebat, prout in maximé |
fanis obfervamus , fuicfubatricoloris, mollis, & fuperficiei |
equalis, é compage ejus diffe&ta fanguiscopiofus rubicundus |.
cfHluxit: Renes culpáà non omnicarebant, quosduriores mul-
to membranarum contextui pené involutosreperimus; alter
corum inufitatz erat figurz 5 in plures fciliceclobos findebatur.
Pulmones colorem monftrabant lividum & ichorefpumofo
tenui penitus infar&di videbantur. Ex utriusque cordis ven-
triculo polypos exemimus, fanguis infübftantiam nempefoli- |
dam flavefcentem concreverat , quz juxta cordis & vaforum in. |
pulmonesafcendentium cavitateseffigiata,omnes meatus per-. |
tranfüt. Nec minus clara morbi hujus veftigia in capite detexi- |.
mus,namcalvariz olla cum difficultate detecta(dura enim ma-. |.
terfucuris firmiffimeinhzfit) ftatim vafa meninges perrepcan- |-
tia fanguine plurimum turgefcere confpiciebantur, quafi ma-. |-
jor cruoris mafla in capite aggererecur , venis namque imi |.
ac medii ventris fectis aut ruptis parum fanguinis effluxit.. |.
Pars cerebri corticalis & ejus anfractus undique gelating |.
abla£is 7 fimili humore referti fuére.- Jntegumentisfcerebri fübftan-. |.
tia prorfus madida & humore íerofo fupra modum ir- |-
ripata videbatur , qualis camen nulla colluvies ventricu- |.
losinundabat; acriter hichumor linguam mordebat, ingrati: |-
* — faporis exiftens. | Plexus chorfoideus grandior, fubdurus & |.
nigricans exiftensplurimüm à naturali defledtebat: Confpexi-. |-
mus glandulz pinealis infignia crura medullaria; Pituitaria |.
veró glandula liquata quafi & diffoluca à vifcofiore lympha, |.
qua omnes fere partes irrigabat, vix difcerni poterat, digitis: |.
contrita inftar grandiorum arenularum officula plura ipfiad- |.
| | juncta

OL XL. Inaginationtseffeckus exc tevrove matris invecens dc, 315.
juncta obveniebant : Paria nervorum ad fenfus facientium
erandia duodecim monítrabamus. : Quas raras: etiam de-
monftrationes adítantibus dedi, eas hucaddere vel fuperva-
caneum cenfeo. Sepiusrariora etiam examinanda mihi occur-
runt, quein aliud tempus differam : In virgine. nuper Epifco-

«. picellenfe matriciincluías feptem diverí magnitudinis molas

|. videre datum, que omnes ad manum adhuc mihifunt, & for-
té typisab admirandi ingenij Viro Jv. Cozrado Peyero, mandan-
tur, fiid nondum przftitum. /— Cose Qoc-IL . eIt od teg. ft

IE. OBSERVATIO XL.
D, JOH, GEORGII SOMMERI,

Imaginationis effectus ex terrore matris in

rCcens nato notatus.

Obiliffima quedam matrona pregnansfiliolam cum

canicula in menfam locaverat, mater menízaílidens

videt filiolam durius vellicare aures caniculz lufüs
u gratia fecum jacentis : ecce, caniculacum inimico fau-
' cium ftrepitu in filiola faciem involat, ejusque nafum dentübus
;petit. Hoc Nob, mater perterrita, paulo poft, jufto quidem
: xempore, fed laboriosé enitebatur filium;qui fimulac inlucem
- editus effet ; ex faucibus ronchum fonorum per 36, horas ede-
^ bat; quironcho canis in hoftem involaturi non eracabfimilis.
. Cumque hic ronchus ufu medicamentorum aut parum leva-
"retur, aut paulo póftredirec, mulieresdictz caniculzos, au-
- res& caudam perosrecens nati ftringebant, quo fa&o, ronchus
-iquidem difparuit , fed epilepfia pertinax fubfequuta, quz per:
-. Dei gratiam medicis auxiliisfüblataeft, Poft paucos dies in:
- tota corporis pheripheria , inprimis autem circa caput ultra
- centum ulcera folo feré fanguine repleta exorta func, quibus
- maturatis & confolidatis infans convaluit &adhuc per Dei gra-
tiam incolumifanitatefruitur, Ronchus hicífonorus perima- .
gBinationem matris foetüs faucibus, ceu fedi parili, — us.

| vide-

—

gm odo n irl Grdati DIET Fic eo |
videtur quia nevusautíignatio plerumque ei partiimprimis« |

tur, in qua matres vitium externum obfervarunt.. Et quia
terrore, ceu crebrà Vase acd cauíá , fanguis & humores moti |
& puriimpuris füuntconfufi, foetus difpofitionem epilepticam

idee epileptice difloluta in ipfam epilepfiam , & poftea hzc,
nature & medicamentorum vigore in ulcera externaferefol-
verit, HO ADGMO I

Molitoriscujusdam uxor rempore gefítationis uteri hor-
rendo fuis grunnitu perterrita, ftatoquidem tempore, peperit
filium ftrepitum huic grunnitui fimilem gutture edentem:
plebeje mulieresinfolito hoc in cafu quid agendum anxié quz.
ritantc, tandemáà vicinis edocte in fimeto corruptas quasdam
fetarum fuillarum reliquias ab illa fue, (carne ejusnullaamplius
fuperftite) infanti per os ftrinxerunt, quo facto, ftrepitusille
craíIus defit quiinfansin robuftum juvenem nunc adolevit. |

| "COBSERVATIO XII
D, JOH, GEORGII SOMMERI.
Mulier necante, necper, necpoft partum
— . menlesautlochia paffa, :

L
á

facilé contraxit, que füb roncho hoc, ceu canis dormiens oc-
culrata quievit; donec caufa materialis ronchi, ceu frenum
]

[

Uit in pago Sufra, in diftrictu Eblebienfi ruftici cujuss ' :
dam filia , 4zza Barbara Kunzin dita , que per plures ||.
annos Eblebii Patri- & Matrifamilias , honoratis, fide & :|.
--. vità integerrimisusqueadannumzradsíuz vigefimum |
octavumancillavit; dein ruflico nupfit, in quo matrimonio )
tres peperit filios ; fanitate omnino integros, Dicta mulier!
necex eo tempore, quo virgo menfium fluxui matura fuit, ;|-
nec per conjugii decurfum usque ad terminum vitzunquam | -
menfes paflaeft, imo, pofttrium adhuc pancraticé viventium || -
filiorum partum , ne hilum fanguinis; ante, pet aut poft par- 1|
tum; praeter quzdamfíerofa & pituitofa evacuara, profudit. Hec |

mulier, |

q
3i

c»
^A

Mulier nec ante, nec per , nec pofo partum menfes aud lebiapalfa. vxs
- mulier, non folüm fingulà vice fine fymptomatibus puerpe-
xascomitarifolitis , fed eciam fine notabiliquadam virium de-
- je&tione peperit, adeo ut paulo poft fingulum partum quz-
- dam negotia domeftica repetiverit , pracer confüetudinem
-puerperarum propter fanguinis exhauítionem ad fimilia cra-
: &andainhabilium. | Inhujus mulieris infantum umbilicore-
fecto fanguis ordinariz, quantitatis & qualitatis repertus eft.
Mater hec tam ante gitfim poft matrimonium (emper geftavit
- ventrem elatiorem , qua circa annum «tatis fuz 48ofcbre ter»
^tianà mortua eft. Ho, msi metere]

SCHOLIUM.

.K MYJodbrutüsferé omnibus naturale eft, uc absque menftrua

^ languinis evacuatione ,. qua. nempe urplurimum carent,
-concipiant,id inhomineeftrariflimum , raró utpote feminis,
inculpatz quz funt fanitatis, & ita ad generationisopus maxi-

| me habiles, lunari iftá depletionepenituscarentibus. Quam-
. visautem denegatus hic fluxus fterilitatem in plurimis comi-
xem habeat, atqueita fructus conceptionis, quem flosille pur-
pureus promittere alíásfolet, raró com pareat ,cüu tamen fluor
.litead conceptionem nullatenus requiratur, folius utpotefan-

| guinis fuperflui evacuandi gratià fuccedens, absque eo fuifle
quasdam fzcundatas , non adeo mirum effe debet; modo ca

| €orporisadficlaudabilis conftitutio, qua feminis virilis &éeyear

- monenervet,aut ovorum muliebrium ab eofzcundatorum fuo
ex repofitorio in uteri cavitatem depofirionem & confervatio«

| Aemimpediat. Nequectiam ad iftiusmet conceptüsulterio-
-| xem perfectionem ; augmentum & nutritionem fanguineillo
-' opus eft; cüm humorem fetüs nutritium albidum potiüs ex
.' uteri porisin placentam cranfludare , ficque à fanguine diver-
-. fum plané effe d/boz. Corzelius Coufeutimus Progymn. y.£9 Graafital-
- orumqiueexperimenta nobis perfuadeant, | Licet itaque fán-
-— suisin corpore non abundet, modó humoris iftius futliciens
| ,guantitas cum generetur adfersnans corpufculum foctüs ADI
1 |j P 2 ipfi

116. Obferv. XLI, Mulier nec arte , nec per , uec pefd partum tc.
ipfi languinem in debita quantitate ex eo elaborabit. Prout |
autem omnes humorumà maffà fanguinea fecretiones medi- |
antibus glandulis fieri modernorum quorundam laudatiffi- |
morum Virorum fert fententia: ità cum hoc quoquenucritio
fücco rem fe habere, eftcredibiles que tamen uterinz glandu-
le omnium feré oculis hactenus feíe nondum exhibuerunt;
quas nihilominus adeffe , aliorum quorundam animalium |
glandulofà uteri fubftantia, quam nemipe in ruminantibusfa-
tis effe conísicuam; Cl, Needham cap. 2. de form.fat. ceftatur, eique
fuaviratem illam , cujusintuituinter gulz delicias reponuntur
quorundam animalium uteri ; adfignat, quodammodo cre-
dibilem reddit. A quibus ipfis glandulis non minus perpecuum
illum interioris uteri fuperficiei vifcidum madorem com mo-
dé derivabimus; é porulis exiguis, vaforum utpote excreto-
riorum ofcülis, exfíudantem , quo de vid. 7»5, d heod, Schenkius
exerc.anat. pag. 7 1 3, & Regn. de Graaf cap. $. de mul. org. gener infern.
quarum glandularum in utero muliebri veritatem Exc. D,
- Cafp. Bartholinus, Th. fil, adítruic in Fol. a. 462. Med, Hafn. obf. 20.
earundemque etiam prafentiam fcirrhofi uteri tumores, ex-
empla eorum defcribentibus Nob. Dz. 5», Crar. Peyero parera,
6. & prefato Graaftoin Ann. I. Ephem. noffr. obf, 1 2 9. evincere viden-
tur. Caterümadfluxum illum copiofiorem humoris albugi« |.
nei à fuccedente in ifto conceptionis atu fanguinis aliqua, in |.
partibus cumprimis generationi dicatis, commotione extrá- |
ordinaria vel effervefcentia concitari,autumo;à quapori uteris | |
ni magisdilatantur,ficjue humoris iftiuscum fanguine prom. |.
tior &copiofior influxusac receptio. füadenteid vaforum fan«|
'guinceorum ftatim à conceptione obfervato paulatino incre».
mento, rocuratur. Ratioautem, quam hic ex Ariffotele none
nulli proferunt, parüm fatisfacits ille enim 45, 7, Ji/f. animal,
c, 2. Ícribit: Heri potest, ut aliqua etiam fene menfeun profíuvio COHs
cipiant, videlicet quibus tantum humoris colligitur, quantum i5 , qua |
purgantur, veflare folet, quanquam. nom tantá copid , ut c foras pofffmt |.
profluere; qua (ane falfa ex hypothefi,fanguinem menftruum |
integti -

To —
2 ? --

wee cc ——————————
"e * 2 p" z Sud 27^ Dino idtm — y "

. M
'T
I3

OB XLIL. lcs fifaclfern po hamorrhoides fappreffas. — Y17

| integri menfis decurfu fenfim circa uterum in vafis colligi,
áque eorum irritatione, per diftentionem nimiam excitatá,
non exclufo tamen lunari motu, in uteri cavitatem expelli,
ftacuente prolata funt ; quam nempe & ocularis infpectio, ve-
narum illam paulatinam turgeícentiam nefciens, & perpe-
tuus fanguinis in toto corpore motus, quin &fànguinis ma-
terni pro materiali conceptüs principio infufficientia , abun-
dé revellunt. | Nec ratio a Joh. Bened. Sinibaldo lib. 6. Geneantbr.
| r1. cap. 11. Ariftocelice fuperaddita, crafliorem utpote femi-
| mum mixturam , jamdudum dettructam , urgens quidquam
' evincit; dum poffibilem conceptionem infeminis nunquam
' menítrua patientibus fieri docet, fi canta fit feminum urrius-
| queconjugis affluentia, quz fanguinis illius menítrui abíen-
»tiam fupplere valeat. Plura aliàás mulierum exempla , quz
"nunquam menftruate feliciter. tamen conceperunt , prater
"allud in zz. IIT. Ephem. dd.obf. 1 2 2. adductum, ex variis Auto-
-ribus collecta, & ab ipfismet etiam obfervata ; Jo. Georg. Schen-
eehius lib. 4. Obferv, Med. Marc. Donatus lib. a. hift. med, admir, cap.
023: & ob. Rhodius cent. 3. obf, f4.recenfuerunt.
0005 BEmwee ase bróck. L, F. ] |

OBSERVATIO XLII.

E D. TOH. GEORGII SOMMERI.
-.... Ullcus fiftulofum poft hxmorrhoides
| fuppretfas. !
"Ir Nobiliffim& profapiz füperfluitate fluxüs debilita-
tus ab empirico radicem inter utramque fcapulam
(afpendendam, radici cichorii fimillimam ; accepit;
1 . quáadhibitá, cotus fanguinis fluxus defiir. — Poft fe-
- meftrefpacium tuberculum in perinzo oríebatur, quod poft-
quam proprio motu rumperetur , inter graviffimos dolores

;per duos annos effluxit fanguis cum ferofa purulentia. Ho-
m | P3 rum

Xr. .Dueres Olfervatio XLIL / 0009

. rum dolorum frequentia & materie profluentis conftantia
medicamentis externis &internislevabatur quidem , apertu- |
ra autem nullo modo muctabatur,nechamorrhoidum fluxus |
medicamentis excitari poterat ; demum ufüthermarum Pir- |
montenfium ulcus coaluit & dein hermorrhoides fenfim re-|
dierunt, quamvis non raró fuperfluz, | 1

SCHOLIUM.

^XUod Cel/zs lib. 6. cap. 1$. generaliàs, parüm tutóin quibus
edam hzmorrhoidum fluxum fupprimi, fcribioin iis nem- |-
pequi fahguinis profluvio imbecilliores nonf&unt, dum pur-

|
l
l

x
5

gationem hanc, non morbum habent, ideodue curati qui-|
dam cüm fanguis exitum non haberet, inclinatá in praecordia
ac vifcera materià, fubitis & graviffimis morbis correpti fint;|
id Hippocrates feet. 6, apb. 12. fpecialiter de hydropis &phchifeos|
periculo edixerat atque //Z. a. Epid, iz fiue Alcippum infanià, &|
lib, 6. (ect, apb.2 $. multos pleuriude;peripneumoniá;phageda-|
nà, furunculis, cerminthis, leprá &c. correptos fuitIe fcripfe-|
tat. Prout &Galezus hydropis //h. 2, de Natur. fculi. cap. $. vne-|
lancholiz; infaniz; intercoftalisinflammationis , morbi rena-|
lis; vomitüs fanguinei, hzmoptyfeos; paraplegia & hydropis|
lecalis cap. 6. de F^, S, adverf Eraftflr, mentionem fecit. Sic etiam]
laffitudinem , fanguinis mictum, & candem paralyfin ab hz-|
morrhoidibus, quz maximo cum fru&u fingulis menfibus].
fluxerant, fübfiftentibus, fuifleinfecura ; Gu. Fabricius Hildanus
cent. 2. obf. 1 1. recenfüit; exemplum etiam mictüs fànguinei àj.
fluxus hujus ceffatione 7 5b, Reizeffms Epifl. 34. 2d Nefl. protulits).
hydropisautem Jb. Rbodins cent.3 obf: y. hydropisatque mene]
fiumobfítru&ionis r4. Loffeus lib, 2. obf'zned, 26, & arthricidis|
obf. 24.infanig Zacutus Luftt, Prax, med, admir, lib. rz. obfz y 1. hae-|
moptyfeos zatus Lauf. cent. 2. cur. 13. €. cent, f. cur, 3. Cüm)|
enim fanguis ille per hamorrhoides evacuarifolitus vel quan-
ticate, vel qualicate etiam peccet, violentiori illà füppreffione,
in corpore coacervatus &turgefcens , quacunque datá portá;.

| exitum.

BN /71 füftulfem pf hamorrboide: f'ppreffan, 119
exicum molitur , aut etiam impuritatibus fuis vifcera inficit.
! Fuiffeautem radicem illam , ab Empirico commendatam , ex
| Cichoriifamilia, facilé credi poteft, quam nempe hemorrha-
gias fiftere ab aliquibus credi ; aliijam notarunt$ quos inter D.
- gb. scbróderus Phara. Med, Chin. lib. 2. claff- 1. cap, 96. & D, Frid,
Hoffgsannus ia animadverf. Quod veróin ipfo nativitatis B. Ma-
ric fefto colligenda efle pracipitur , fi quis diem illum fimpli-
' citerinculcare voluerit, vixà füperftitione immunis erit cen.
fendus : fecus veró , fi virium tantüm vigorem, qui fané in-
Lifto au&umni principio non omnino deeffe deprehenditur;
t id quod scbróderus voluifle dici forté debet, cüm zz /Za exalta-
1'ioge collectionem defignat; licet idem ZZ, r. cap. 23. cichorii
!^ radicem eas inter, qua vere collisendz , repofuerit. —^Poppinss
3ucem, fole cor Leonis ingreflo integram Cichorii plantam
"acervo formicarum impofitam , in quo flores rübicundi eva-
i-Jant, pro miraculo ideo habiti à 7». Bod«o à Stape!, quod tamen
aximere ftuduit D. $zz. Paul? clafL 3, quadrip. botan. cap. de cichor.
'kfpirituiformicarum acri, juxta cum Poppio , adfcripfit ; com-
'mendac. . Aliistamenvircutemillam non fimpliciter Cichorit
' adici ; fed cujus flores albi funt, & quidem certo tempore col-
26e , tribuere tantüm libuit; hinc varia , meré tamen füper-
1"! titiofà, in collectione obfervanda , in Pracice A45. Petri à Caffro
"recipiuntur, mediam nimirum horam ante folis ortum eli-
i^ d debere, unico tra&u integram plantam evellendam , ideo-
^ue circumcirca cerram novo cultro , cujus manubrium fic

| agam 4
Ldgrum, priüseffe excavandam. — Aliud profüperfluo iilo flu-
i uadmirabile, uti vocat; inque feipfo expertum fecretum Do-
Y dai. Audla 2m Secret. libel, radicem fcilicet Caryophyllate mon-
i? ng màj. rocundifolie in vere colle&am & adpenfàm com-
Jendat. Quorum Amuletorum virtutem certis incafibus
"debita cum cautela adhibitam non prorfus negaverim 5quo
»' men modo operationem fuam perficiant, non omni caret
iw »féuritates Licet enim Cichorio infint particule, praterna-
:' 1rales biliofi fanguinis motus compefcentes, aut etiam alios
" [DAS impuros,

120. .— Obffruatia AL ALE E
impuros, craífos , acore vel acredine infeftos humores, quili- |
berum fanguinis motum impediendo, ejusdem per loca illa |
etfluxum fovere poffunt; àque Gzlezo fub. nomine fanguinis |
craffi feculenti proponuntur,;alterantes; & licet porró in Ca- |
ryophyllata vircutem vafà nimiüm hiantia adítringentem , fe-.
rofioremque fanguinem balfamico fuo fulphure & fale emen- |
. dantemagnoftere teneamur, hasQue etiam per poros corpo- |
ris intromiflas, & cum fanguine torum corpus permeantes, |
operationem fuam peragere poffe, vix quisquam diffiteatur, |
tancum tamen effe&tum exin fübíequi meritó admiramur, fi; |
paulatiná exhalatione fic fuadente, intromiffarum atomorum |
paucitatem confideremus , cüm tamen ipfà in fübflantia , & |
quidem large fatis fimiliain corpus adíumta eandem vim non |:
exferanrt. Nififorté hic digeflio in ventriculo fubeunda na- |
tiVas virtutes multüm immutet , antequam fanguini com- |:
miíceanturs id quod , precipue cüm tenuiores , fubriliores & |
certo refpe&u prazítantiores folüm per cutis poros ingredian- |.
tur, atqueimmediaté cum fanguine uniantur, imó & quan- |.
doque perfortiorem in periapta fimilia fiduciam , à cot obfer«|.
vandis in collectione & preparatione ceremoniis non parüm |.
excitatam , in aCtione roborentur; ab externé adpenfis non |
adcó erit pertimefcendum, —
[L. scbróch, L, F. ]

OBSERVATIO XLIIL - 3
D. JOH. GEORGII SOMMERI. l
Vomitus ex admoto cruribus decocto.
croco metallorum. bs 1

$ Uero trienni pertinaci herpete miliari incrure affecto.
P poft adhibita univerfalia decoctum croci metallorum -
externe admotum aliquoties movit vomitum, poftiue i

cjusdem adhibitionem herpes difparuit. !
SCHO-.

|
|

M It
-T

ái :

o Pumitus exc adazoto cruribus decotfo croco metallorum. — X21

t ^g SCHOLI'U M. :

| gioreandum externé adhibitorum virtutem illa inprimis
— medicamenta, quz umbilico, ex fortioribusprzfertim, hel-
- Jeboro & colocynthide, confecta; imponunturfàtis evincunt;
-quà nempe in adplicacione particule minimz & fpiricuofz
| pharmaoeicalore corporis excitatz commoventur, àque trans-
Épirante vapore quaft extrahuntur , unde per poros immifílze
& fanguini confuíz illum acredine fuá exagitant, ferumque
- eolliquando ad excretionem largiorem difponunt; quaratio.
| nein fpecie mineralium purgandi vim in volatili eorum parce
'eonfiftere Cl. Da. Sezzertus cap. 18. conf. €9 diff. Chim. cum Gat.
"ftatuit ; quà nempe per ignem fixatà, illam ipfam purgandi
| potentiam perire obfervamus. Uti vero illz antimonii vel
veroci metallorum fubtiles &acres particule non omni veneni
Idabe penitus carent; atrocium fxpé convulfionum caufz, ita
t& hoc in Cafu fpafmodicam iliam ftomachi commotionem
Pexcitare potuerunc..— Hinctocalios odore faltem cathartico-
' fum haufto fufficienter fuifle purgatos, non miramur ; qualia
"exempla paffim , veluti in.Epbem. N. C, Ann. LX. obf^ 194. apud
! 4I. Rob. Boyle de mat, deterg. efi. cap. y. C cap. 6. de inftan. cffic.
Veorzad. Exc. D. Conr, Pid. Schneidertm lib. de off. cribvif. D. 90. Nic,
! Binningerum cent. 2, obf. 86. Phil. Hóchffetterum dec. a. obf, caf. 2, in
! Schol, Henr, Salpsutbum cent, 3,obf. $, legimus. | Id quod inpri-
mis fieri poffe eft verifimile, dum in porofam narium fubftan-
'tiam partim infinuantes fe particulz catharticz ipfi fanguini
" Commifcentur , partim etiam inipfum ventriculum, dum ex
"natibus in palatum cum aére penetrant, deícendunt. Quam-
- vis hicutplurimumimaginationis fingularem efficaciam con-
currere, fateri debeamus 5 prout fané cum odore illo haufto
|feré femper magnam catharticorum naufcam fuitfe conjun-
!&am, hiftoriz ille abunde loquuntur; ita ut dubitare prope-
"modum liceat, num majorem in iftis omnibus exemplis per
- odoratum immiflz purgantium aporrhoez ; quas fatis us
? | efle

122 OLfervatio X LIP. DeOwvo in Ow. "us AG

effe aquz eorum deftillatz arguunt, corporis evacuationem,.
velpotiüs faftidium & averfitio medicamenti commoverits
precipué cüm multos etiam absque fimili odore ullo per-
cepto, vifo cantàm pharmaco, aut mentione fàltem ejusdem
factá, fuiffe fufficienter evacuatos, prater alios , D, 75. Bartboli-
uus cent. y. bifl, 6a. D. Frid. Hoffmannus meth, med, lib. rz, cap. 8.
Salgiutb LL c.obf. 14. & dd. Ephem. Ann. 1I, obf, 1 52, teftentur. Ac-
que id quà ratione fieri queat; omnium optimé edocuit Exc.
D, Jo. Conr. Peyerus diff. 1. de gland. zuteff, part. 2. cap. 7. fi tiam;
quód Pilule quandoque integra, &, oculorum fide ftáre fili.
ceat; immutatz , exemplum fuggerente Bizzingero cent. 4. obfz.
1;.corpore nihilominus catharfin fubeunte, iterum fuperné
velinferné ejiciuntur, preter fubriliores molecu'as ex iisdem
extra&tas , perdue lacteas in fanguinem transfufas , aut etiam
nerveam inteftinorum tunicam vellicantes, eidem imagina-
tioni, naufíeà excitate, commodeéadícribimus. — ;
| L,schbrock. L, F.]

OBSERVATIO XLIV.
D. JOH, GEORGII SOMMERI.
De»

Qvo 1n Ovo. ||

y Atrona genere & virtute Nobiliffima Jziguzda des. |
B Janeelin nata de £9jcdl1anbo ante biennium hic loci -
8 coquum füum ex ovisgallinarum Indicarum cibum |
Lf J- preparare jubebat, quz cüm frangerentur, in uno. |
aliudovum continentis ovi vitello &albugine circumdatum! |
inveniebatur, quod adhuc refervo, columbino majus. Á |
3 |

Epifl, 2 56. Guil, Harveus de generat, animal. exerc. rz, db. Bars. |.

s
l [

zbolinus in app. Gammarol, Sachf. cap. 16, cent. 2. epift, a2. &a libi, |

«€

: Obfervatio: XL, De Monfhro ovillo. 125

Ephemerides noflra Ann.1. obf. 3 6 HAnz. III, obf. 32. & Ann. FI obf. g, 3 "Ínun.ll :

nec non of. 122. Quomodo autem ralis ovi pregnantis gene-
ratio fieri queat; Nob. D.Gecrz. Sebaff. ungius cit. Ann. I1. Eph.
fatis probabiliter exconfuetz & naturalis ovorum generatio-
nisfundamento propofüit. — [Lzc. Scbróck. L. F,]

Videatur Obfervatio fuperior XP LI.

/ OBSERVATIO XLV.

D. JOHANNIS de MURALTO.,
; De»
Montftro ovillo.

& Ie 11. Septembr. é Macello noftro Monftrum ovil-
& lum allatum mihi eft: Duz foemellz oville fe invi-
9 cemamplec&tentes abumbilico ad maxillam inferio-
| ?* remusquecoaluerunt: à dextris qui hzrebac foetus;
fubfultu quodam validiore pedibus anterioribus premebaturs
: ut articulatio anteriorum pedum foetüs finiftro in loco hz-
! rentis prope fcapulasretrorfum actafuerit. Foetus finiftri na-
! fusquidem oblongus,; unico narium foramine pertufüs erat:

palacum ad cranii ; offa fphaECidea amplo foramine hiabat,
' aberant offa fpongiofa ; nullum os vomer confpedum. La-
- bium & maxilla inferior utriusque animalculi adeó fortiter
' cohzrebant, utunicum oris hiatum formarinc, fuperiori ma-
. Xillz utriusque quàm exactiffimé adaptatum , adcó ut dextri
; capitis maxilla inferior finiftri capitis maxille inferiori firmis-
-fiméinanguloconjun&afuerit, Sterni cartilagines firmiter
'eoaluerunt. Sterno incumbebant fÍcapule anteriores. Car.
|tilago muczonata exacte ad commiffuram coftarum hepati
incumbebat , XIII. cofte utrinque fuerunt. Cetera viícera
duplicata erant, |. Collum & ejus vertebre propter conftri-
e€onem coftarum antrorfüm torquebantur.

;
]
|

Qa OBSER.

«Lf S

i3 6 ... .Olfervatio XL T
OBSERVATIO XLVI
1 [JOHANNIS de MURALTO.
Examen Anatomicum Muftelx flu-
viatilis. | |
*-m guía fluviatilis pifcis in Helvetia vulgaris eft, & |
à /B vernaculá linguà Z'tenfd) vocatur. Amplum eios, |
ÍN d G&ícriesdentiumacutiflima actenuiffima,inutraque |
' -S- maxilla branchias habet, quz foris teguntur auricu-
liscomplicatis ,fibrofis& glutinofis, Pinnz quatuor in tho.
raceexiítunt, quarum bine medium continent, relique due
ad latera confiftunt: fed hz illis majores funt & latiores: Ab |
ano verfus extremum caudz alia pinna protenditur nigras |
marginisautorez, Idemfit etiam in dorfo: ad caudam tamen |
utraque pinna quafifulcata apparet. m
Corporis color é flavo viret fubinde, nigrispun&tis& ma.
culis hincinde refplendentibus variegatus, X Venter magisal. |
bicat. Superficies lubrica & glutinofa eft, quippequam mue |.
cus perquam viícidusíquammarum loco obducit. Mufculo- |
rum interítitia plus quàm triginta pet cutem apparent, &fub
curicula indeà cauda usque ad oculos & nares utrinquejuxta ||
latera corporiseffertur infigne vaslymphaticum, tot valvulis
inftru&um, quotfunt mufculorum interftitia, in que etiam |.
furculi é vafe lymphatico fuperné & inferné diftribuuntur,
Vafa autem ifta oriunturáà capite &inter fe coéunt ac confpi- |-
rant; humorémque limpidiflimum vehunt, glutinofum ca« |-
men, utpotequo corpus lubricum redditur. 3
Prope anum conípicua fanguinea vena rectà perventris |.
fuperficiem ad pinnas anteriores pectoris tendit , indeqdue |.-
transverfim ab unaad alteram pinnam defertur; Ab hacvena
furculiinfingulamufculorum interftitia utrinque Íparguntur: | :
fed in iistamen nec valvulzapparent, nequeullum cum lym- |
phaticis vafiscommercium. |

Examen Anatomicum Muflele fluviatila. I2j

Tni imo ventris foraminaduo proftant, majus & minus:
illud ducicin alvum & inteftina: hocin veficam noviffimoin-
teftinorum adnatam & humore plenam: veficz huicadhzrenc
utrinque fibrille cave , ortz à binis glandulis rubentibus &
concavis infimum locum in abdomine utrinque occupanti-
bus: puto renes effe, ureteres, & veficam , ni alii meliora *
doceant.

Praterea notavimus propé anum tefticulos geminos, ob-
longos, quos aliàsla&tes vocanc in quos vafa fj permaticaà vena
cava oriunda miro textu inferuntur, | Caterüm uniti erant ce-

.ftescumano & vefica propter exitum.

Longitudo inteftinorum cum ventriculo & gula dimidi-

um ulnz z equavit.
|... Pylorum itipárunt infignes glandulz. — Inde via patet
r , utrinque ad proce(fus fex vermi fimilesfeu appendices CzCas;

)

in quibus cibus melius digeritur & perficitur.
| Veficula fellis oblonga & viridis bilis amariffimz plena
"in duodenum iníerebatur:à duodenointeftina tresconvolutio-
-nes defcribebant, ancequam ad re&tum pertingerent.
| Huiclien vicinuseratqui aliud nihil effe videbatur,quàm
maffula carnea rubicunda & tenuis, ramulos à vena fuperiore
recipiens. Perdorfum enim utrinqueinfignes vengduz verfus
Cor & branchias tendunt,

Hepar albicabat & conftabat ex unico lobo, qui fuperiüs
quidem diaphragmati merabranofo ; inferius autem ftoma-
cho & ejus proceflibusjungebatur.

| -— Acciditaliquando Muftelis fluviatilibus hepar effe mor- — j |
] . bofüm & pure vermibusque FSI CDL Vefica pnevmatica vir «ina. 6:3
] vertebris dorfi moiliterharebat. t

| Aperto thorace fupra diaphragma incinbRiabet etat COT,
i eujus auricula unice vena cava inferne inferitur: fupernéau-
tem ex apice quodam emergitarteria aorta , radice albà & ro-

p inftar bulbifuffulca. e
Q 3 | Supe-

126 Sud ^Ohbydn BP DM
—. - Superiüs propé occipuc glandula rubentes dua craffiu- ^
fcula & multis nervis pertexte cernuntur, |

. Infra cor füb branchiis vena cava duplex fit, &, ut jam.
dixi , re&tà fecundüm dorfi longitudinem. utrinque deorfum | |
tendit,

Arteria é corde prodiens fancuinem peromnes bra nchias
circumfert , ut aérem vitalem e poris aqua fuícipia. Nam pv
branchiz pifcium nihil aliud funt, quàm arteriz in minutas
pro pagines diífectz , & bafi cartilaginezapicibusqueaffixa.

Ba(is branchiarum füftinec linguam cum ofle hyoide. In
fineautem hzc bafis denticulata eít; id quod etiam in Lucio
piíce obfervavimus,

Lingua breviseft & carnofa,

Narium foramina manifeftafunt. InPalatoaliusadhuc
dentium ordo reperitur.

Oculus mufculos fex habet: His quandoqueinberencin- |
fecta; indead palatum usque dependentia ; quorum defcriptio |-
heceft: 3

Pedes duo teretes, geniculati & apicibus fplendentibus |
albisinftructi, à ventre craffulo, punctato & rotundo, fed in- |*
ftar cimicis compreffo dependent, —Ventri heretcaput, écu- 1*
jusutroquelaterebina quafi manus & brachia preminentjocel- |-
lamquendam miré pellucidum & convexum fuüftinentia. . In |.
capite praterea duos oculos nigricantes obfervavi & barbulam |
& ofculum latius : ocellus alter, quem füftinebantbrachia, fir- —
miter muftelz oculo infixus hzrebac, ita uc infecta hec forté Ih
humorem oculorum elicianc & muftelas excecent; nam cz
cas reddi Gefzerus afferuit, ! "
Uxrinque poné cerebellum oblongos & pellucidos lapil- "
losreperi. |

NerviolfaGorii infignem lonsimdiném obtinebant, — |

Cerebrum magnum erat; Glandula autem pinealis miz |
nima. Nates elegantes. Nervi optici maximi. Glandulsm
pituitariam obverío cerebro vidi.

Prater ea |

Examen Anatamicum Muflele fiarviatils. 127

Preterea que de Muftele hujus delicato jecinore,horum-
| que grandine, de ventriculi & appendicum viribus miris &

oleoin fuffufionibus , ab Authoribus tradantur, vide o5. joz-
fon thaumatograph. natural, de pifeimm admirand. bag, 220.

SCHOLIUM. :
| E torum anatome quamvis primo intuitu res nullius mo-
ment cfle videri queac, quà ideo in hoc Opere fruftra ali-
quot onerentur paginz , cüai camen non meré medica hie
tractare, fed & qua Medicine inferviunt , phyfica , ipfum fo-
- ciezatis noftre nomen indicet, & Naturam intimiüs in veftigáf-
fe vix dicendus fic; qui nudá nominum contemplatione in-
' certifquc acfzpe fabulofis quarundam proprietatum relatio-
nibus contentus diverforum animalium penetvalia curiofo
!ferro , infpectione, & confideratione non adierit, nemo jure
: nobis propterea irafci poterit, quin potiüs hujus Obfervatio-
»nis Autoriclariffimo, caterisue fimili inarena exercitatis ma-
jgnamdebebitgratiam. | Quamvis necars noftra medica; à fi-
mili exercitarione nullum in fe redundarecommodum, con-
"queri valeat, quem fané multiplicera nobis expofuit Exc. D,
P225 Jac. Wepferus in Schol, ad Obf. 16 7, uni LIT. Ephem, noffr, &
"b. Th. Bartbolinus pref. Anat. reform. necnon 8.7. Confrl, de anat,
raté. Neque Helaontio elegantior aliquis Medicus facilé au-
fcultabit, qui8.2 7. £r gzoz. 2c? regim. omni curiofitate anatomi-
"!cà valere juí3à, ficum, colligationem & ufum partium noviffe,
"pro anatome fufficerejudicat; ud enim v.g. (ubftantiam par-
"tium rité perpendifle, magna eft necefficas, quam tum morbo-
* rumcognitio, cum & curatio abundeoftendit, & vel unica in-
"teftinorum confideratio , à Cl. noftro Peyero curiose tradita,
edocet; hacautem ignoratà, neque de ufu folidé quid unquam
T enunciari poterit: ita cur,tempore&c occafione ferente, cada-
" yerum artificiofam lanienam, & vel per totam vitam , exercuif.
^e, valorumQue etiam minimorum ductus inveftigáffe &c,
' 5pprobrio verti debeat, nullam fufficientem caufam protulic
- Helizontius, | Laudabimus itaque pouüs curiofos ejusmodi
ag. | Anato-

"EM

M» ms | ed

128 Obfervatio X LE 1I, Examen Anatomicum Truttemagne.
Anatomicos, & porró manum ftudio huic commodare uc di- |
gnentur, perofficiosé rogamus. Nau E
| [Loc. Schróck. L, Fil.]- |
OBSERVATIO XLVII. |;
D, JOHANNIS de MURAL TO. j

Examen Anatomicum Truttz magnx.
4 ^ Almoni fimilis eft Trutta lacuíftris, Tigurinis familiaris .
&, piícis, quem vernacula linguà eit Sorenem appellant, |
—$& maculis variegatus ; & totocorporefquammofus, in dor |
— (o. autem medio pinpnà unicà, ac ponécaudam minore
alià & carnofioreinfignis: illa fpinis 14, excenfa erigitur, Cau. |
dafàalcata eft & nigricat. Rurfus alia pinna fub alvo duode- |
cim coftis cartilagineis fuftentata anterius rubet: in ventris
medio, uc & fub branchiis duplicatz pinnz juxta fe invicem |
pofice cernuntur & uttinque (ecundüm corporis longitudi-
nem deducta linea à capitead caudam tendit. Hocquadan- |
tenus acuminacum eft, & aurium loco branchias duas obtinet, |
complicacdisin ambitu inferioreappendicibuspraditas. Ucrin- |
que duplicia narium foramina adíunt , ad cerebrum usque ?
porreca. Intraorbitam oculi perífpicua cartilago molliorlo- |
co caruncule lachrymalis apparet, In ore quadruplexferies -
dentiumacutiffimorum à partefuperna &ipferna conípicicur; |-
Oculi pregrandesfunc, & circulo virefcente cin&ti. Praeterea?
diflc&to pifce invenimus fub inteftino re&o tranfitumin vefi- |.
cam urinariam oblongam, fitam fupra veficam pnevmaticam; |.
que prelonga eft, membranacea, & tenuioris cexturz. — Exc.
illius latere dextro ureter amplus tendit ad glandulofam car- (^
nem, fecundüm fpinam dorfi fitam, & peritonzo contectam. |-
Inteftinum re&um utrinque venis lateralibus inftru&um eft; |-
fummum inteftinorum denfoagmine ftipant appendices cz- |.
cz ,&intra pylorum creberrimisofculis in id dehifcunt. In.

« teftinisc

Obl XL III. Examen Anatomicum V elhertilionis femella, X29
"teftinis utrinque adhzerebant membranz pinguedinem con-
.tinentes. Ab ore viam ducebat per gulam digitos aliquot
»tranfvetfos longam ; & intrinfecüs fibris rectis fulcatam, qui re-
"ferebat. manicam Hippocratis, Inde retorquebantur intefti-
»na. Infcmellisovariautrinqueconípiciuntur,ovorum mul-
.tismillibusinftru&a. | Ova rotunda funt & inter fecoherent
-inítarfpermatisranarum. | Heparoblongumeft, &unicolo-
Jbo preditum, in hujus medio vefica bilaria eernitur, bilem
"ftomacho infundens, Lien triangularis ftomacho fubjacet.
*Corinterbranchiaslocatum, muículofam carnem zmulatur,
pericardioqdue communi & amplo involvitur. Auricula ei
B ritunica, ied in binas parces divulía. Abauricula venacava
tendit, tum ad hepar, cumad corpus illud nigricans oblongum
ÁÍpineinítratum, équo, utfuprainnui, ureter in veficam cen-
.dic. Ventriculuscordi unicuseft. In principioáortedifípo-
| fite funt valvulz cres femilunares. | Aorta aucem intra bran-
«chias furfum fertur, & (anguinem omnibus earum fibrislargi-
'tur: hinc iterum deorfum tendens progreditur ad carnes &
'! vifcera: venarum &arteriarum propagines branchiis funtinfi-
f gnesquarum furculi in apicum cacumine utrinqueaflurgunt,

OBSERVATIO XLVIIL .
D. JOHANNIS de MURAL TO.

|. Examen Anatomicum Vefpertilionis
| foemellx.

y E(pertilionum pili mediam inter plumas & crines

naturamobtinent. Illorum color erat fufcus; ac in
dorfo magis ad fpadiceum vergens: Alzlata func, de-
1 .. piles articulumque duplicem fuftinent, ut duobus in
po complicaripoffint. Loco Carpi deorfum porrigitur of-
- ficulum przlongum, quod alam extendit , duplici geniculo
-Rexum ac mobile. Sequitur hoc aliud longius ad apicem
| R. alc

PUTEM T
f

130 OLI XL III. Examen Anatomicum Vefpertilionrs femelle,
ale protenfüm itidem duobus geniculisflexile. Tertium & |
quartum eodem modo digitorum inftar fleditur. Tandem
in fümmitate apex pollicis inftar ungue armatus, & quaqua
verfum mobilis exit. | Superius pauló cubitus adeft; qui cum |
humero per ginglymum apté conjungitur. Ab inferiore.
| parte radius; à fuperiore ulna proftat. Os brachii unicum,
figurá cum brachio muris vulgaris convenit. MNafus utrin-
quebinis papillis & myftaceinfignis eft ; Dentesapparent feli- -
.ni. Auresamplae, quarumanthelix oblongus ad aérem bené |
reverberandum. — Extremitates helicis usque ad inferioris
maxille rictum tendunt. Oculi fplendent. Pectuslatum eft;
& munitum Claviculis : Venter proportionatus : Coxendix |
ampla. Femur ex unico offe conítat. Tibia adeft, & Fibula. 7
Mufculiautem carífi in ipfis alis firmantur; Harum membra- |»
na duplicate funt, ucintra duplicationem nervi fecure dis-|-
tribuantur, adeoqQue partim à Mufculis Brachii fuperné ; infer-|-
ncàmufculis femoris, tibie,tarfi, & ipforum digitorum ale
utrinque ad nutum moventur. Cauda Vefpertilionis rotun-(-
da intra alz duplicationem latebat. | Pes articulos habet fe-i-
ptem, fex digitos, quorum poftremus calcari oblongo dona--.
tUr, retortá cufpideautincurvatà inftar unci, quo utuntur ad.
.lignaexaquiseducenda. Vide Zpbemerid. Curiof- ann, IV. Ob2S.
ferv. 182. Frid. Lachmund cum Icone, LO... E
Mufculus pe&oralis inferitur offi humeri , illudque an4..
trorífum movet. Huic mufculo fübjacer fternocoracoidzus,
Mufículus adeft quoque fubclavius. Delroidescendinem fu.
um mittit ad Cubitum, quem furfum trahit. Bicepsiterum
extendit. Brachizusin gyrum movet. Scapule proceflus in«
ferior acutus eft. : v5 M
Hepar jacet in finiftro hypochondrio. Ren dexter fu.
periore loco pofitus eft, finifter inferiore. Inceftinorum lon^
gitudo dimidiam ulnam equabat, integerqdue ductus equali l
ME uan Uterus bicornis erat, & preditus ovario du...
plici. EDU : 25 « C0 XN

Olfcevatio XLIX. De Maffele Znatume. I3!
Partes cetera intranez nihil differebant à muris viícert«
bus; qua expofüi Clav, 24e, p. £45,

EU "M. OBSERVATIO XLJX?

D. JOHANNIS. de MURALTO.
De»

Multelz Anatome.

NNNM———-———-————————— Y 003
-

- Lato"
* 4

ES $

B ftri Africána tradidi, nuper illuftravic Experienciffi-

|n eme. chi fragrantiflimapag. 22. | Huic quz de Muftela foe-
»mella repetii experimenta fequentia adjungere placec: Mu-
! ftela caput tanquam foricisinacutum definit. Myftacem fet
ornant, quz etiam fuperciliorum locó poficx (unc... Dentes
'felini func, aures fubrotundz, ac in duos helices fe&z.. Cor.
pus proportione longius exiíftit; apex cauda nigricat.. Ante-
"riorum pedum digiti quini (unt. equéac pofteriorum. Oculi
"fufci. Odorem corpus exhalat acutiffimum, & foecidiffimum,
:ut adítantes dilfipatis fpiritibus fermé in lipochymiam inci-
"dant. Pe&uslongum eft. Septemlobis diftin&tum erat hepar,
'idue pallidum , & veficula exili predictum. Uterus felinus.

'confpicuis. Longitudo inteftinorum fefqui ulnam zquabat.
^» :Murium pili ftomacho continebantur. Colon deerat. Ren
finifter alciori fuit loco pofitus quàra dexter; in medio papil.
"lam habet uterque definentem in pelvim : UtrinqueXIV.co-
- fte numerantur, decem fterno continuz, quatuor breviores,
- Clavicule adfunt, Quatuor lobi pulmonum erant in dextro
' latere; in finiftro gemini. Corfübrotundum. Vigintifex ver-
-tebra fpinam abíolvebant à capite ad anum. — Nervi optici
aqu ad meditullium cerebri feparati ferebantur , quod &
Londini quondam in felibus quibusdam miro nature lufu

| KR 2 ÍpeQtavi.

r
"i |
!

m
hi
M

w Uzin Cleve Medicine olim de Gazela feu Capra Sylve-

3 mus &c maxime curiofüus Ce//te nofter, in Hifforis Mo-

An extremitate cornuum duo tefticuli glandulofi cum ovulis -

132 Olfersatio L. De Aquile Anatomió, ——— E
fpectavi. Cerebellum permagnum erat. Oflcum penemma- .
res poffident, De Muftelaplura videapud Gefgerum; Jonffonum |
de Admirandi Quadrupedum p. 3 24. €: Amicum D. /agnerum in
Helvetia Curio(a p, 181. FT 3,

OBSERVATIO L..
D. [O HANNIS de MURALTO,
Dés 3ESH |

Aquilz Anatomiá. |
Quile faxatilis Peritonzo adhzret Omentum,; quod
inceftina propemodum involvit... Mufculus Pectora- |
lis terno fuperftratus ad medium usque cubitum per-
* (insit; fub hoc mufculo vafa plurima confpiciuntur |
arteriofaequéacvenofa.. Aparte fuperiore Mufculus Pe&to- ;
ralis claviculam attingit , quz firmiter fterno jungitur. He- -
par, ventriculus; & lien proprie membranz intra coftas in» |
volvuntur.fed fpiritalia membraab iftis partibus Diaphragma |.
feparat, quod vixac ne vix mufculofüm effe apparet. Coxen- |
dicis offis extremitates cartilaginez circa anum coéunt: Ad
inteftiniredti principium duplex inteftinum coecum vificur3 |.
in medio tranfitus patet ad inteftina reliqua. Colon viret lh
propter viciniam bilis, cuifupernéjungitur. Pancreas duplex.
eft. Ecduodenum, & ftomachus, & hepar glafteo colore tin-.-
&afüeruncábile. Inteftina omnia ulnas duas equarunt. Lo-| |
bulus, feu Particula hepatis fubrotunda veficule fellis adpos |
nebatur. | Gula ingentis fuit amplitudinis; fub cujus initio,
glandule infignes velut incorona confie. | Convoluti pili.
ftomacho continebantur , & mucus fanguineus ac bilicfüs
viícidus. Praterfupradictum hepatislobulum,;quifortélien ||
eft; Hepar in duos lobos fat magnos divifüm erat. ^ Ureteres
utrinqueinteflinorecto inferuntur. | Suprarenescon fiftunt TI
utrinque glandule dua fuccenturiate ; vitello ovi colore fi. |

| | : ' miles

|
l
"

| me Odbfervatio LI Nofuawulgars, | 133

| miles. Renum figuraoblonga eft, pelve & carunculis papilla-
| tispraditorum &in treslobosdiviforum.

| SCHOLIUM,

| issus Anatome Aquilzà celeb. D, O7, Borrichioinftitu-
| ta, quam /ib. r. de Herm. Egypt. cap. 10, $, 7. exhibuit , &
|! biennio ante in 46. Med. Hafz, / olm. 1. obf, 2. Nob. D. Thom.
- Bartholinus communicaverat;: hiftoriam etiam mufculorum
' aquilinorum in 44. A4. volum, 2. obferv..1 27. D. Nicol. Stenoin-
| fticuit.
| [L, Schróck, L, F. ]

. OBSERVATIO LL
D. JOHANNIS de MURALTO.
Noctua vulgaris.

Um '[O&8&ua quam nos T iguri die XIII. Mai MDCLXXVITI.
iN Geíneriana defcriptioni convenir per
|. omnia. |
E — . Heparin duos lobos diftin&tum eft, quorum par-
' ti mediz veficula fellis ingens & turgida adherec. Ductus ab
! Hepace mox füperato Pancreate inteftina fenfim perforat, Ac
! du&us é veficula alià viá incedens locó fuperiore in duode-
"num inferitur. Infra veficulam fellis lien eft, Inteftína coeca
! duplicia funt, & in rectum definunt. Rectum intefítinum
'abit in podicem , qui facculus eft latus & amplus, ligamento.
! forti lumbis annexus, ac utrinque membranis firmatus. Ad
' eefophagum fita eft crufta glandulofa , ventriculum precin-
. gens: fingulz glandulz oblonga funt, & cylindriace; acin.
| tunicam fubjacertem vafadimittunt , & fuccum ad diflolven-
'damalimoniam. Stomachumiinterné flava pellicula fuccin-
;git. Pylorum plexus glandularum tubulatarum ftipat. Renes
! oblongi funt, latentes in cavitatibus ofleis lumborum. [llis
fuperné adhzferunt teíticuli , quorum vafa definebant ad
pui. K3 alvum.

ho Sx Qbfeiao T K Ie D dou
alvum. | Cordi duo funt vencriculi , tocidemdue auriculz.:
Lingua & trachea perinde conftituta erant, atque in noQua:
-faxadili, quam poftea defcribemus, | Narium foramina intüs
fuccingebantur tubulo mémbranaceo. Oculi protuberabànt
inftar nodorum cryftallinorum , & valdé fplendebanc. Locó. |
orbicz cornea membrana cernitur, incartilaginis fubítand- | |
amabiens. Cranium fpongiofümeft. Figuraoculorum non.
rotunda erat, fedin bafidepreffa. Tumor cryftallinusplané —-
fphericus eft. Foraminaaurium manifefta erant, & patula, at. |.
auricule non tantz, ficut faxardili noctuz, | Cerebrum valde. |f

flaccidum. ..."
No&uz , quam primo Februarii Anni MDCLXXIX. fe.
cuimus, in finiftro uretere hzrebat calx & arena é renibus de-
lata, que cüm ob craffitiem tranfirenon poffet, urecerem can-
topere dilacavic, ut veficam emularetur, Jn |
o0 SGBHOL UM.

L4. te de duplici czco inteftino , eojue longo; ventriculo |!
amplo & membranofo, ocfophago craffo, (five glandulo- |

fo) hepate molliffimo, veficulà fellis mediocriteramplà , ocu. [P
lorum item ítru&urá fingulari habet Marc, Zur. Severinus , in
Zootom. Denocr. pag. 336, videri poffunt. Noctuas mufculis |
oculorum carere, Exc. D. 7ob. Dag. Major pag. 16, Hift, amat, Kilo, |
pri». prodidic, unde aliorfum videre volentes caput totum |.
convertereopus habeant; ziff tamen , addens, veriffmile fet quid iW
analootm adejfe , e.g. membranam aliquam villofam , utide Cbamale- |
onteex Panarolo refert Bartholinus, [Luc. Schbróck. L, E.]. —

. OBSERVATIO LII,
D, JOHANNIS de MURALTO,
NoctuaSaxatilisrara. —

| Die 7. Maji Annicr68o, capta. ;: 2M
"T Ieuri capta fuic NoCtua rara; cui roftrum erac aduncum &
foraminibus binis, ceu naribus percufüm. Oculi infign

(

esl
ac

dd | ANocfua $exatla vara. 0 135

-ac alté recondit , latisque obvelati palpebris , margine nigri.
"cante & circumcirca ciliorum loco pennis rota inftar ambi-
'entibus. Retró plumeum hunc circulum notantur aures
-cumauriculis. Auricula quzvis lunata eft; &foramen auditüs
"totaliter obtegit.. Operculoamoto audiendi organa confpi-
"ciuntur, nimirum circulus ofleus cüm membrana tympani.
-Poftaurem penna funtreflexe , ne quod obftaculum praebeat
-auditui , nec crifpe fünt ficuc in ciliis, fed latiores & altiores,
Hicutfupraprioresaffurgant. Ciliorum plumzalbicant, Au-
-rium é fpadiceo flavefcunr. | In dorfo cefii funt coloris , &

quafi oculatz plumz tanquam in Pavonibus; attamen diverfi
coloris. Cauda & ala eandem habent longitudinem, & gri-

"feislineis tribus, quatuorve notacz funt , quarum bafis palle- -

fcit. Venter omnis albicat, fubinde nigricantibus punctis pi-
| &us atque guteatus. — Pedes plumofi funt usque ad ungues.
| 'Hi fingulis pedibus quaterni. Longitudo totius avis ulnam
mediam füperavics Latitudo paffis alis integram. Caput No-
- Quz vulgari fimile, minus tamen & corpori reliquo propor-
'tionerefpondens. Apertoabdomine pinguedinem circa al-
"yum copioffm obíervavimus. Ventriculus erat durus, rugo-
fus, & pinguedineobfitus : in quo notavimus & murem vul.
. garem fere digeftum, &rubeculam avem cum plumis & pilis.
|! Pancreas oblongum. Pylori valvula infignis. Ec infra hanc
» plexus glandulofus apparuit. intima ventriculi membrana
| facillimé feparabatur à reliquis. Propé du&um Pancreatis
Lomeatus bilistendebatin duodenum. —Fellis autem veficulam
' defideravimus. Inteftinum coecum duplexfuit. Longitudo
'" omnium inteftinorum ulnam noftratem affequebatur. Ex-
" tremum inteflini facci inftar dilatatum ac amplificatum erat,
In Pectore Mediaftini pericardii amplexu cor oblongum du-
"plici ventriculo praeditum :claudebatur. — Inferius duo hc-
. patislobi infignes ; &àlatere lobulus alius rotundus unice fi-

Seminis vafà ab Aorta utrinque teftes petebant. Masenim crat;

brille adharens fpectabilis erat ; quem lienem efle exiftimo. |

Obfervatio LII. Anatomia Pedicult.
quippe cui teftes oblongi, ad utramque extremitatem liberi,
& humore mucofo pleni. Infra teítes,fub Peritonzo latent re-
num corpora , intra cavitatem proceífuum transveríorum
vertebrarum lumbalium recondita : inde ureteres in dilata- 7
tamalviextremitatem abeunt. Singulares mufculi afperam |
arteriam fuffulciunt, qui feruntur ad pe&toris latera & origi-- |
nem fuam nancifcuntur pauló fupra Trachez divifionem. |
Linguaanteriuscarnea efl pofterius dura,& cantüm non offea. |.
Laryngis hiatusamplus; poné quem eminebant papillz cer- |
geminz. Ocíophagus valdé dilatatus erat... Cranium fpon- 1?
giofiffumum erat, nec durum. | | |
In Cerebro ventriculos diítin&os non vidimus. Trede- |
cim collo vertebrze fuerunt. Cofte in univerfum fex, fterno |!
juncz. Digitus medius exaltera parte ferratus erat; quemad- |.
modum etiam in Ardeis, | H

OBSERVATIO LIIT. |
D. JOHANNIS de MURALTO.

Anatomia Pediculi.

, Ediculi caput infignes habet oculos protuberantes &*
p nigros, adlatera futurz fagictalis pofitos, hinc ab eo-*
rum angulis majoribus furgunt utrinque anteriora"

*. verfus cornua, inftar cryftalli transparentia , quinque)
nodis hifpidis verticillata. Oshifpidum eft, fcucodue cectum?
acuminato : ab oculis ad choracem per collum bins excurJ^
runtlinez. Osnigricat & in acutum protenditur. Pedibus|
fcnis, utrinque tribus inftruitur, articulatis , pilofis ; & hama--.
cis. Hami fünt fimplices,fed ii cum primi articuli extremita
ce inflar forcipis ferrate ftringunc & apprehendunt cutem.
humanam, cuiinfident. Venter fcutatus eft, &ex octo vagi. Jl.
nisplicatilibus, fiveannulis compofitus, per quem transparet.
fanguisex cute & venis humanis hauftus & ventriculo ac inte.
Ítinistraditus. Corinchoracelatet, Circa oculos fpinz pilofa

LLL Olfemvatio LIP. Anatomia Pulici vulgari, — x30.
| eminent. Ceterüm notavimusca omnia; quz Clariffimus D,
| Hookius Anglus iz fza Micrograpbia de Pediculo notavit. Forfan
autem quod ille hepar effe exiftimat, hepar non eftfed cantüm
| fanguis, quitransparet per ventriculum & inteflina.
SCHOLIUM.
| Mikrofeopii opein abjedtiffimo hoc animalculo deprehen-
| ^"^ dit Jo, Faber non folàm oculos, barbam , & pracenía duo
in fronte cornicula , fed pedesinfuper ex utroque latere ternos :
prelongos &articulatos, qui omnes ungues habent recurvos
duos, longum unum, brevem alterum , & pollicis adprimélo-
€um fupplentem, quibus & cutem adprehendit, & (:rpendo
gradum figit. Vid. ejus Expofrz. iz N. 4. Recchi bifl. nat, Mexican,
| Bag. 47 3. ut & Cl. D. Frider. Schraderi diff. epiff. de Microfeop, ufz
-f4g.9. nec non Hoolinz & Berellum , in Epbemeridibus Germano-
| up &Gallorum citatos.

[L..scbrock. L. F.]

OBSERVATIO LIV.
D, JOHANNIS de MURALTO.

^ Anatomia Pulicis vulgaris.

Xile hocanimal fufci coloris, capite fubrotundo, fex pe-
dibus, ore aculeato , pectore fcutato & ventre craffo
conftat. |
A Caput quodammodo fimileeft Locuftz vulgaris ca-
|! piti occiputrotundum. Incapite utrinqueoculi nigerrimi,
! rotundi, & gagatis inftar fplendidi. E fronte cornicula duo
' fexies geniculata hispidaque prominent, fub quibus inter o-
| fculum duplicatum aculeus teres, ftriacus ; & pilofus apice fub-
| tiliffimoexic; adpungendumidoneus. Ad latera oris &acu-
! leipedesanteriores egrediuntur, tribusarticulisapté complica-
| ti; fpinisque horridi & hamodupliciarmati pro manibus,
i Pe&us deindealiosatquealios pedes promicfpinislongis, -
| 9 | | brevi-

ptem ha ra -—" "Ur" WES T

158 Obfervatto L P. Pulex florum [cabiofa.
brevibusque horridos, noviffiméautemlongiffimos;quibus fit
falus, fimuldj; ob id valdé muículofos, ac in femoreguttatos.,
Pedum hamiomnesfürfum fpectant. | Dorfum vacinz fex te-
gunt, &íquammatum reddunt, adfunt & fpinz feu pili.
Venter fulcatus eft,'& nonnihil hirfutus. | EÓ pertusó |
ventriculum cum inteftnis flavo humore repletis erumpere |
vidimus: confpeximus quoqueova candida & perfpicua. Cors |
culum füb capite hzret in Pedore. M

SCHOLI'U M,

Onfer. Ephem. noffr. Ann. I. obf, 1 3. fol, £2. & dnm. T.obf. 27. H
necnon przlaudatus Scbraderuspag. t o. S 1

OBSERVATIO LV.
p, JOHANNIS de MURALTO.

Pulex florum fcabiofz.

Nimalculum hoc toto corpore vireícit , alas autem v.
/& quatuor dilute coeruleas habet, nigrisnervis expanías|.
$ GG hifpidas. | d

! *- — Externa figura locuftam exprimit. Caputtrans-?.
paret oblongum , ex quo producitur apex pilofus, acuriffi-I].
mus, &aliquantüm recurvus. Hoc é floribus alimoniam.
exugunt: ut fefe fuftentent: adlatera Capitisprominenrocu-.
li bini nigricantes & fplendidi inftar cucis illius, quam Galli.
vernaculà fuáchagrinvocant. In capitisparte anteriore & fus) -
periore Cornua duo proftant, quatuor nodis hifpidis & mobi. .
libusarticulata, NN
Pe&tus de fe mittit fex argenteos pedes, tribus articulis.
flexos , in extremitate duobus hamulis armatos, & punctis.
nigrishincindenotatos. Abalviextremitateprominene cau:
daoblongeduzvireícentes, & rotunde. — Juxta articulos pe.
dum & propter cornuaovula albida plurima minima, velut).

| in

i
) ^
1

1 .. Olfervatio LY I. Anatomia Crabvont. 139
| infcarabzis pilularibus notantur. [nteftina transparent , &
liquore viridi Ícatent, firumqdue velucin Locuftis habent,

»OBSERVATIO LVI.
D. JOHANNIS de MURALTO,

Anatomia Crabronis. .

Rabrones in Capite antennas habent verticillis de-
nis inftru&as, quorum ultimum propé caput ramo
mobili affabré jungitur , ut velut cornu complicari
queat. Verticillorum füperficiem puncta exafperanc
caítanei coloris , funtque illa geniculata inftar Canne Indi-
| €x, feu arundinis : articulatio cum infimo artículo versüs
| Caput fit per éeSeenv, ita ut füperior articulus concaváà
"fui parte inferioris arciculi caput rocundum cuítodiat.— Por-
'ró in verticillorum extremo vifitur lanugo , quà objecta
mirum in modum percipiuntur. Caterüm medulla fpon-
- eiofa verticillis hifcé continetur. In Cranio futurz locó ex-
'tuberant fplendida puncta cria nigricantia, canquam in trian-
-gulo difpofita;s cranii margo undique palle:, & utrinque fn-
1 praoculum emittit proceflum ex fpadiceo pallefcentem. An-
t terius Calvaria divifa eft margine pallefcente, & quafi futuram
Lbhabecusquead fÍcutum, cuieftfimbriafuífca, Aliàs& caput, &
! reliquum corporis pilis aureolis inftrudtum , hifpidumque
/ Cernicur.
7 « Scutum veró propter ocuíos pallidum eft, & plus minus
quadratum ; Foríancommode frons dici poffet, punc&is pro-
P EBberantibus, & fplendentibus notata ac pertufi.— üicrinque
! fub fronteosceít, in quo norantur maxillarumlocó élatere op-
t pofito Cornicula quatuor apicibus feu dentibus í2rrata , pra-
i terea cava & muículisannexis predicta, quorum motu maxillz
* agitancur ad premordendam alimoniam. Deinde recurvace
1 lingüa quadrifida, pennata , & pilisinzqualibus hifpida , cujus
!exiremum punctis rubris ornatur: Porró füb ore myftaxge-
' | S 2 nicuia-
1

*
d

?
PERCCPMP REUTUSETNUTdo —— MÓ

X40 Obfersatio LY LI, Anatomia Crabronis, |
niculatus duplex major & minor mentilocó reperitur: minor |
articulostres habet, majorquinque. Anterius fublingua emi-
nentia eft, Cor referens, foliis hifpidulis utrinque adpofitis, |
marginenigricante, locó Ofculi nodulus pertuíus; rubefcens
inftar fragi. os

Oculi funt oblongi, pellucidi, duri, convexi, & retis
formá contexti: Aperto Cranio Officula plura foraminulen-
ta & fpongiofa norantur, Illius medio preterea adhzret fi-
: brilla feu nervusinomnecorpusdiftributus, qui in fui princi-
pio, & fine tenuiffimus exiítit; in medioautem craffcícic, &c
facculum fubflavum humore plenum adharentem haber ; fi-
suraferme calis eft, qualis inteftini Coli. |

—. — Ab Occipite exit collum membranofum , locó fpinalis. |
medulle fibrillà inftru&tum, & puncto fpadiceo forinfecüs no- |
tacum, |

Thoraciadherent mufculiàcolloexorti. Pectus muni- |
tur fcuto hifpido & bifidato, itemque dorfum triangulari, |
nigricante, binisque rubentibus lineolis picto: apici hujus |

fcuti utrinque adponitur cruíta coloris Caftanei, bafi veró cu- 1
berculum geminum bifidum nigricans, & alvum feuabdomen |
marginerubentepectori adne&tens. dit |

Pe&toris fcuto articulatim junguntur pedes priores pilofi |.

& hamati,fcufpinishorridi, Extremus pes primiordinisars |?

ticulis quinque lunatis gaudet: alter ordo pedum à thoracis /

nigricantibus tuberculis exoritur ; & longior exiftit: certiusin- 7
fcrius é finepectorisproceditomnium longiffimus. 1
. -— Dorfi fcutotriangulari utrinque adnafcuntur ala fpadi«
cez , fecundüm longitudinem protenfz & plicata, coftisque |.
adroburinftruca. |^ Sub majoribus his alis latent alie mino- |
res. Pcctoriscavum filamenta mufculofà ftipant , quibus pe«| |
des ac al immiffis tendinibus varié moventur. A thorace!
alvus filo tenuiffimo pendet, infernéluteus, fuperné fpadice- |.

|
Pro

— Olbferv. LI I, Anatomia Ciniicis strorum cr lgnmrum. xat
—— Propulmonibusin hujusmodiinfe&tis ad(ünt trachez ni.
vez: cecere fibre func mufculi, | | |
- — Apertoalvo vifunturinteítina & vafacompluralactea vel
potiüsfpiritalia, In imo Abdominis glandula porofa obfer-
vatur, cui adhaeret incurvusaculeus nigricans, qui re hortan-
te promi feu exferi, & inter duas caudas pilofasrecondi poteft,
hicá baficra(là & divifa furgitin apicem tenuifIimum, cujus fu-
'perficiem ftipant hamulialii atque alii fubtiliffiméflexi. Ca-
vus autem eft aculeus, cui glandula conglomeratahumorem
'Yenenatum immittit, quem irritati crabrones identidem ex-
.cernunt. |

OBSERVATIO LVII
| D, JOHANNIS de MURALTO.
"Anatomia Cimicis murorum & lignorum,
| Jelfsiventelen.

Urorum & lignorum Cimex infectum eftpufillum,
oblongum, fcutocortücato , &fulcato tectum, binis
cornibus, oculisque prominentibus totidem, ofculo
' item , dentibus, pedibus quatuordecim & geminá
'caudá inftru&tum, Affaco fluviatili quadantenus fimile. Cor.
nua articulos fex habent utrinque fcabra, atque mobilia: hiric
"triplex fcutum foliorum inftar transverfim ad labium füperius
|pertingit: Maxilla fuperior XV. dentes poffidet lunatos, infe-
"rior veró utrinqueunicum dentem molarem caftanei coloris |
|gerit, & fefe cam fuperiore complica, Oculi àd cornuum
"latera prominent, ceu gemma nigricantes coacervatz. Sub
ofculo utrinque binz vifüntur fquammule pilofz : in ore ve-
/tó lingua & palatum exactiflime. Pedesutrinquefeptem funt;
"intra fcuci crenas reconditi, unicuique horum acutiffimus ha.
"mus in extremitate adhzret; prima pedis articulatio craffior
"eft, & ventri apprime adaptatur , relique celerrime mobiles
"antrorfum porriguntur. Scutum capitis cruftofura eft , &

I 953: : perinde

Ww ONMOT.
X3 t d

A Obfervatio LE IIT :]
perindeut dorfi nodofüm, oculis pro tucela fcutumfoliaceum |

adpofitum. — Venter palliduseft; intra quatuor primores pe. -
desova &fcetus plurimi ceu in membrana reconduntur, qui X
recens nati ceierrimé difcurrunc: Ovula exluteo virefcunt,
cylindriaca funt, &racematim coacervaca, De caterofquam- |
matum hoc eft animalculum , fquammz autem caudis & 1t
íquammis cancrorum affimilantur. Intra pedes pofteriores
utrinque 2.eminentiz albide notantur, füb quibus vulva fi- Y.
milis hiatus fíquammulis tectus cernirur. Aboread anum
usque ventriculus &inteítina continuantur recto du&tu: ad
inteflini latera decurrit utrinque vas flavum fpirale & poro-
fum, à quo circa medium corporis ramus transverfim exit, f.
cui glandula conglomerata alba utrinqueadjacet. Color hu- Y
jus vafis croceus eft , & catenam plurimis globulis contextam
refert, Inteflina fcatent excrementis nigris, & cellulas inftar Y
coli obtinent. Intra duasglandulasante caudam pofitas pun-
- &umcarnis obíervatur, quod coreffefufpicor. Cauda duplex |
c(t & Caftoris caudam refert, inzqualem , latam, & in princi- |
pio acfine acuminatam, in medio apicula tenuis vifitur.

OBSERVATIO LVIIT. *

D. JOHANNIS de MIRALTO, Jk
Examen Anatomicum Grylli Sy — |
| velLris. |

X Ryllus infe&um eft nigricans, capiterotundo; nigro ^.
& fplendente praeditum , infignibus item oculis oób- 1

& longis, & corniculis binis pilofis, myftace aut barbu- H
* Jàduplia,lato ofculo ,quod tenui operculo, folium

EUM. 2 o

Examen Anatomicum Grylt Syvefhris.— 143

- ^ H H '
Cornuum locó fimplex feta utrinque exit ante oculos qua-

qua verfum mobilis: corpora hzc nodofà fünt , fcabra , & ni-
gra : in iis fingulis articulos plus quàm quadraginta nume-
rare quis poflet. Praterea funt & cava, & fpumeum liquo-
rem continent. | :

Excremitati inferioris maxilla adlieret My/A;x mobilis,

! fed inftar fili tenuis, geniculatustamen & fibrofus, acin füm- -

"mitate convexus, tuberculo eriim feu papillà interpunctará, &
' valde fenfili inftruitur. i doa
|— - Colluu anterius pluribus nigris papillis inftruitur; pofte-
»riàs tribus , ac aliquando pluribus carcilagineis fibris fpadi-
|! ceis , quibus lingua futftulcitur ; binis pun&is nigricantibus
| propé occiput notatur.

I Barbula izferior ütrinque filo fimplicifub mento exit, qua.
'tuor itidem geniculis plicatilis, hifpida, pilof, variegata, &
in extremitate fenfim fpi(Iefcens, abit in papillam, feu cubum
»valdé fenfibilem. |

—— Maxilla fuperior, utrinque una; fubrubens,denis denticu-
lis ferrata , ac inftar falcis recurva; fenfimque in apicem atte-
inuata, & fermé triangularis , (üb oculis capiti firmiffimo arti-
"culamento jungitur. Hinc quicquid iis ingeritur, fortiter
comprehendunr. Maxilla hec cava eft, & medullà aliquá
Breferta. —- |

(0 daferior maxilla duplex eft, una alteri impofita, ac ex ni-
| gro fpadicea, fpinz feu aculei pilofi multi hancftipant. Excre-
mitates chelis armate func, velforcipibus.

Folio mobili O/cz/i;s rotundum exadé tegitur , & inte-
ilis membrana carnea binis fibrillis diftincta apparet.
Linguafüb ofculo bifida &lanuginofà cernitur , fibrisque
"urfüpra innui) prope collum fuffulcitur. ;
5 Ocule utrinque fronti iniheret convexus , nafum verfus,
^ & elegantiffimo ordine infinicorum punctorum nigrorum
- plendenciumrefertus, margine albicante cinQtus. Nam oculi
Xi deflituuntur palpebris. |

id
1

KIT m E

———

Cranium

DM, ds x

144. | Olfrvatio: LIH, ! |
- . Cranium medullà feu cerebro replecum eft, quó ablató
intra cerebelli duo hzmifphzria Cor pullàrecum auricula mas |
nifeflé vificur, rubicundum; & coniforme. | | di
Pechrs feutumin margine fulcatum, & undique nodofum
microfcopio confpicitur , imó aliquibus in locis hirfucum:-
fub hocfcuto utrinque mufculi caput adnectentes, & ocfopha-
gusamplus cum branchiis ceterisque vifceribus deorfum per«
gentibus reconduntur. yugre ads | I
... Oeftpbagus amplus membranaceus eft, cujus lateribus,
itemque ventriculo , &inceftinis [aces fibrille pulchre adfper-
guntur, que revera fünt zrzcbez, per quas aér ad vifcera come
meat 5 oriuntur hz fibrille duplici ramo écapite, fub ícuto pe-
&orali decurrunc in plures ramufculos dividuntur, per imum -
vencrem difleminantur , dorfi fulcisfeu coftis omnibus inter«
fperfi & fiftulas modo cavz , ac C filamentis circulariter intor-
tis, ceu cotidemannulis contiguis affabré facte , & in filamen-
tumlongum refolubiles, aére plene, per que dubium eft, an.
ftridor fuccuffo motu alarum aére edatur ; velut arteria in
toto corpore pulfare videntur. . -—
Stogzachus Grylli poft gulam inftar tibiz utricularis cibo
repletuscernitur. Abeopendet Nodo durinfculus foris equae
lis, membranáte&us intus rugofus &fulcatus , cum inteftin
continuus, quafi alter ventriculus , nam ruminare gryllum
opinor, eó quód leviter moleftatus virentem liquorem copio-
fum ex ore tangenti affundar.— Sulci; feuruge oblongae nu-
mero fex, fuperné & inferné in anguítum coéunt. Quivis!
fulcus lineà fecundüm longitudinem divifuseft: porró inter2?
né ex hujus ventriculi fuperficie & papilla , feu apices denfo|
agmine protuberant , quibus tanquam limá cibus é primo
ventriculo demiflfus acteritur, & comminuitur. Vencriculo-
rum autem ftru&turam elegantem in Gryllotalpa defcribet ali: -
quando fideliffimus nofter Pyzbagoras iz Obfervationibus futs di.
yuminentibus, que plané eadem eft cum ftru&ura grylli vulga/-
fi , de qua jam ante quadriennium fcripfit, uti videreefj-
Exerci.

5 Examen Anatopicum Gryli Sylvefirzs, —— — oxag
Exercit. familiar. X X X, Eandem pridem etiam defcripferunc
-Oligerus Jacobaus im Tb. Bartholin. Atti Hafnien[fibus & Georgius
Hieronymus l'elfchius im Hecatoflea I, Obferv. Phyfico-Medic, Praeter
duos iftos ventriculos binialiioccurrebantad latera poft eum,
-quem jam defcripfi, pofiti; rugarum expertes, fed fordido hu-
morepuniceorepleti. Zzzeffiza reliqua AMefezterio flavo adhe-
rent. Coloncellulatum & excrementis viridibus refertum eft.
Ad latera fiftule inteftinalis utrinquerecumbit e/azdula
wlbicans rotunda in maribus, lacteis fibrillisfeu tracheis minimis -
exornata, tefles funcinfignes, ad corpus füamentofum & muco-
fum pergentes,in quo penis rubellus reperitur; grylli enim
mon haftati feu mares intra duas fetas pilofàs ano exeuntes in
"abdomine recondunt /zcczlzs , cui ceu burfz includitur gzz-
ups dariufculum albà medullà plenum , à qua buría anterius
jam dictus penicellus dependet, hafte foeminarum longitudi-
ni refpondens. Setzin maribusjuxta alvum collocatz pilofz
&pinofz funt. |
^ "Prope fetàs autem locó anteriore ad anum in foemellis
reperi quatuor fficzla longa &c hafte cufpidi fimilia , quorum
unumquodque frilz ceu in vagina gladium continebat:
"Hzc duplicia notantur in pluribus utraque autem rurfus bi-
fida; utquatuor numeres haftas, qua fefe momento citius cám.
apté conjungere & complicare poffunt, utunicari haftam efle
exiftimes: ab initio haftzilliusintra natesvz/ve quidpiam fi-
mile videtur, que rotundum foramen eftà conjunctione ha-
ft formatum; &quaqua verfum mobile, cujus du&u intra al-
vum pervenitur ad.g/asdulam rotundam ftriatam velut femen
milii folis candidam; ad cujus utrinque latera membranis, ceu
vafculis; ueris purà flavefcentibus, oblongis ; Ova auro magis
Iplendentia propemodum infinita continentur, figure femi-
his cumini, fed longé minoris; qualia etiam e Gryllotalpa Py-
thagoras olim exemit. die !
| Pedes anteriores hifpidi funt; concinniter articulati, & for-
ipe hamato inftrudti : articulis quinque pes flediitur: idem fit
TEN. : | lI «cum.

|
|]
p

146 Obf LPIIL Examen donatomicum Grylli Syloeffrás.

Wo uo CT
cum altero pedum ordine , tertius ordo irfra femora hifpidior eft,

.- cantur, & contiguitactem ope membrane fubfufce acquirunt,

infigniter crifpata, fupra fogiffram expanditur, &ar&é ad linex-
m amuflim complicacur utrinque; ut ad vibrationem ala-

fpinisque horridus, ac preterea Foligrius mufculis S orcpi

bus inftructus.

Abdomen fulcis duodecim; quorum inferior. Vapiticiuti i
fubintrat, vefticur : hi à parte anteriore lineolà utrinque fe- |

Ala dextra faperior in mafculis , reticularibus fibris variis |

rum aér reverberatus.deorfüm cogatur , & cum fubícuto pe.
'&oris firmiter conjundte implantentur, fonus ftridulus con-
'Citetur.
dla inferiores fibras quoque habenc ; & plicaciles funt fe- | :
«indümlongitudibem,pradictis niultó minores. Cecterüm :
-foemellasum ale haud ita crifpe & fibris variis pida; quan- |
«qpuam-equaliter texce reticulares quoque cernuntur... |.
Quomodo autem gry/li /izum edant, non plané comper- |.
iümchabecamiciffimus nofter Pyzhagora: : aft in cicadis, quibus |.
Gallia'Narbonenis per zftatem abundat, fingularis quzdam, |.
mirandzue,ftru&ürz machina haret propter alas;« que folo |
motu alarum clangorem illum gratum edit; Cicade aérem |
orealium nullum hauriunc preter eum;quem forté cum cibo |
& roreabliguriunt, & proin. dubitatur, an. Grylli ad forman- |
dum fonum illum ftridulum ore arripiant aérem. ..Trachez |
equidem hujusmodi infectis plurima funt, quas primus DO. |
tavit & delcripfit Malpigbius in Fpift. de Bombyce fcd non proves |
niuntab ore, uti in bomine & aliis animalibus: Annon (càm |:
juxta ocíophagum e capite oriantur bronchiz, qua excavate |
acaére plene interfüiria coftarum interné adeuno) dum canit |.
Gryllus,aérem per bronchias arripiendo, & per harum extre- |
4nicatum fines fub alis emittendo, dum utrinque alz rnirando |.
modo fabrefadtz eó fe vibrant & concutiuntur, fonum efficit? |:
Gryllorum-. cibus fast ceneriora foliola herbarum , florum- | -
sue qu& magna voracitate degludunt, ut flamachus in d i
plam l

| n ,
f

lb. 2 hv » * ee. " «enr i] aijesipd A js. , — L
5 b AN: : Bis

T - V : 7] ^

HDD oif erp. I. IX. Lud aer od tore, — Y47

plam folii exrendatur: imó efurientes fé ipfos difcerpunt, &
. devorant : nifique in libero aére difcurrant eitó moriunturz
| difjidium :pfes eft & zemulatio, fi mares alii foemellis fociis adjun-
| gantur, quos initó certamine d virilicate irati cantantes

gerimunt. (

ecunemnta muris inflar oblonga deponunt,

^OBSERVATIO: LIX.
21 JOHANNIS de MURALTO.

.LAmax major rubicunda terteftris,

: imax éodem;quó cochlea domiporta modo per dorfum.
- falcata eft, & crafliffimis fibris: longotempore, mobili-,
. buspollet. Ceterüm cornibus uritur minoribus, quàm
cochlea. domigera. Caput margonnigricans à pectore.
"diftinguic, & pectus à ventre. Limacibus cerebrum efl cam;
| cxile t ut Vix iconfpici poflit; tamen in €ó cavitates aliquot no-
. fantur, quarum una rendir in vafculum nerveum inftar fila-,
| menti attenuatum; catere cavitates intra caput manent. In.
. capite porro rictus oris amplus conípicicur ; & in hoc füperne,
. denis lunacus & apicibus quindecim crenacus : hinc-continu-
antur inteftina, quacmire ornant vafà albicantia adinftar vo-:
' narum lactearum. | Utrumque labium protuberantes papil-:
| ds. quindecim ambitu füo.comprehendir. Palacum duplex
|! feries glandularum utrinque ornat; medium palati lineà fin-.
| diturrectà. InteftinareQo ductu pergunr ad ovarium usque.
Interiüs ab inteftinis foramen' furfüm. vergit ad hepar: pofl
; inteftina furfum feruntur usqueadcaput ; indéiterum deor- oM
|; fum in hepatislobos cendunt,| Tandem iterum furfum pro-
| duQa ad capitis latus dextrum exitum inveniunt. Peénicel-
| lum, uti in domiportis, non reperi, fcd cendinofam carnem
vomerisfigurà. Hujus extrematari circum pofita erant retra-
D cornua àparte poftica. Ofculum larynge:donatur;ut vi-
Ts delicet

NU.
» - i
1 S i ,
v H i , x EARN
i, LAUS d x ja NS : . DETNSS MPPET E IROTS CORE WO MEM NEU TPTOMASS Cc E c cL M
» SORORE T IE - MT " 4 i RU SEN SENT ENEUISI ST RIEN RD ATTI MEL RT. e IER ecc EPI C IE C MC E : e ME ae
rcc ON KRC M IU Aa MEC I LC EM M ca LEE LI EODD IURUTIME Sn gg C9 Ree TET $ : zwei E - c A "

Ma ME NN Rs * - d EC

-1EMS

148 di - Oljervatio LX, | i
delicet oris hiatus pro proportione arcüs dentium femper pas |
teat ad cefophagum. Hujus laryngis (fi modó ita nominare |
impunéliceat) alius quoque & potior ufus eftin coitu, quod in -
Limacologia fuaaliquando magis illuftrabit Pecz, Vafculum
coniforme fitum eft infra corpus cylindriacum & definit in. .
fibras oblongas, velut in cochlea domiporta. m
Ecapite vafàlactea duo majora pertingunt non tantüm ' |.
ad hepar, fed &ad omnia inteftina. An ;,ut chylum ex herbis |-
elicirum deferant ad. vafculum latcteum coniforme, hincque |
in hepate à bile liberatum cordi adferant? Ad finem hepatis. |.
ovaria duo infignia notavimus, ad qua etiam pergebant rami
lactei : in illis ovorum infinitus erat numerus. Apud eas li-
rhaces ,quz gravida non funt; locó ovarii reperiuntur glan-
dule nigricantes,& vafe albo interfedtz. jJ
Vefica humore viícido fub-ceruleo plena interiüs lato
pedi; feu apophyfi infternitur, & àcapitis interná parte origi- |.
nem ducit. | 1r
- Cor fitum eft infrà caput. Oblongum illud eft, & pallio |—
dum , obductum Pericardio & auriculà praeditum. E corde |:
vafa tendunt ad hepar. Auricula fibrofa eft & magnitudine '
cor multum fuperat.
uanquam cor limaci auferatur , tamen vita non ftatim | :
tollitur, nam fruftillatim quoque concif& limax vivit longo: |:
cempore. | | E
Cutis duplex eft. Corticata exterior; interior fibrofa, al- |

bida & infinitis foraminibus pervia. | ! ln
| OBSERVATIO LX.
D, JOHANNIS de MURALTO,

. ecarabzi majalis foliacei anatome,
Saubtáffcr. m '

IcScarabzus longitudine pollicem feu unciam gquat.Cas|
- "puteilato fcuto inftrudum, &myftaceornatum: adoculi |
angulum |.

|
"

» ] e y -

* w
^

A&cavabei majalis foliacei amatome. 149.

angulum majorem utrinque nodofe antenna feu cornua pro-
minent , ornamento quafi plümeo condecorata. Nodorum
maximus ad ícutum nafi definit, Caputintra fcutum pectoris
"fecondi poteft, & ad oculos usque inftar fpeculi réfplender.
Anteriüs & caput & ofculum hirfuta fünt.. Cornua feu anten.
naquatuornodoshabent. Ornamentum eorum plumeum
plicacile eft. Myftax autem quinquearticulos tenet; quorum
exrimus oblongus in apicem convexam definit. Oculi funt
- convexi, ac é minimis fpeculis rhombum referentibus confla-
ti. Collum fplendida crufta inftar fpeculi nitens intra pectus
"reconditum delitefcit. | Osfcuto feu labio duriore te&um eft,
-locóorisautem foramenrotundum extat, per quod via patet
- ad gulam. | |
"^ Scutum pe&orale mafculis nigricat , fosmellis rubet.
! Preterea afperum eft, & ad fnargines ac propter pectus lanu-
:ginofum. Infra fcutum hoc, ubi ale aptantur, particula alia
'migricans triquetra &fplendida ac hirfuta notatur. |
Ala utrinque duplex eft, quarüm inferior membranacea
-coftis feu filis quinque erigitur, aliàs plicatilis eft. Coftarum
: olor eftfpadiceus: adne&untur haal« fcuti pectoralis confi-
niis. Superiores ala funt corcicate , dura , caftanei coloris,
transparentes, & lineis decorata fenis, aptéque dorío adapta.
te; quod conregunt. Hocénovem coftis/feu fulcis mollibus
concextum eft. Coftarum margo albidus. Coccyxpredurum
ánapicem recurvum definit. Venter € fepcem plicis, aut an-
mulis contiguis conftat. Utrinque fegmenti cujusvis ora li-
:neolàalbàá cingitur. Pedes funt fex hamati, hirfuti, feu fpinoft:
anteriores breviores &minüs carnofi, pofteriores muículofi
'&fortiores exiftunt. Intra pectus porofz quadam carnes (ve-
hementer dubito, an pulmonesfint?) reperiuntur, fubrotun-
dz, colorisrubentis. Per medium eorum defcendit ocfopha-
gus nigricans, Superné cor ranquam punctum rubellum
confpicitur. Ova XII. utero bicorni adhaíerunt. . Pulchré
| contorta funt inteítina, & tracheis plurimis, per quasaér vi- |
| vt 13 Íceribus M

Ieo n. -Olferusti. TAY!

fceribus affertur, ornata. Storüsohus t inmedio 'inteftínorum"-
heret, up

OBSERVATIO: PrXL] p»
D. JOHANNIS de MURALTO.

Anatomia Simiz à Generali. Capitaneo ..« |
|. Lochmanno oblatz. o E

* 'Igura Simiz externa & canis eft & hominis; illius, quód,
quatuorincedat pedibus, ac valde pilofa fit; Yocemque.,
caninam edat, & ratione deftituatür; Hujusveroó, quód:
indeà confinibus frontis usque ad mentum faciem hu-.
manam reprefentet, auresac manus pedesque totidem ac ho-
mo digitis inftru&tos habeat; & minifterio manuum ad varia.
opera utatur, deniqueinftar hominisíedeat, & actiones huma-.
nas tam appofité imitetur, ut quis exiftimet. rationem fimiis
aliqualem denegari non poffe. Adfunt & mamma, &inhis |
papille, Dentibus os infignibus , cauda caret & clunibus, r
quarum loco cutis callofa eft coxendicis offi inducta, anus, |
& vulvafeptotransveríoàfeinvicem diftinguuntur,
Truncus conftat é cribus ven tribus, c capite nimirum, pes,
&ore & abdomine. Abdomen czteris ventribus longius ex. |
iftit; undiqueconfitum pinguedine flavà ; áqua judicium ce2 |
pimus, fimiam atate confectam fuite: Fibrz mufculorum abs |
dominisadlineamalbam usque defcendunt,/ Omentum un-- |
dique adhzrebat peritonzo ; nulli aderant pyramidales mu- |
fculi. Omentum fimili pinguedine flava, & rubentibus vafis. |
|

fipatumerat. Ligamentumlatum hepatisunitum erac dia»
phragmati; ; Omentum involvebatinteftina omnia.

Sicus inteftüinorum ralis erat; Cxcum , colon, &redum | |
contegebant inteftiria tenuia ; craffà enim fecibus infpiffais |
turgida, rzcipué colon cellulasefformans maximam abdomi- |.
nis partem complevit. Inteftina cenuia pleraque fuperiori E
- in loco prope renem dextrum confira eranc, ^ Inteftinuim |.

cra(fum r

— or
j Anatomia Simie à Generali Capitaneo Lochmanno oblate. — X41
- &raffum cingebatur ligamento duplici , & ita vinciebatur; uc
-€ellule à coarctatione exifterent. — Sinifter ren inferiore fede,
dexter fuperiore pofitus erat... Omenti ala fuperior fundum
"eingebat ftomachi, inferior pylorum & lieném triquetrum;
Pancreas precereainfigne juxta duodertum vificur, | Mefente.
rium amplum eft & latum, connectens undique inteítina , &
firmiflimé adhaerens lumbis. | Hepar in quinque lobos divi-
" Kumeít, quorum maximo veficula bilisinfízul pta hzret. |
| n .., Ligamenta uteri laca ad lumbos usquepervenére X cum
| peritonxo conjuncta fuerunc rotunda autem verfus pubem,
| &femoratendunr. /— Renes planiores funt quàm renescanum
-& pelvim parvam habenc vefica urinaria quadrata eft; slandu-
Ja fuccenturiata cava fuic & nigricans. Uterusfpecie humanum
"refert... Vagina uteri glandulofa e(t & fulcis variis divifa; Cer.
| yix magnitudine uterum fuperat; in eà refidebat glurinoía pi-
' guita: T efticuli ad latera ureri fuerant fubrotundi, ligamentis
!latisinnexi, qui operti diíciflis ovis humorem dimittebang
»genuem. |. 00 | 4 M Qupi
|... .Extremitas ceftium fimbriata eft, ligamentum latum
/ cum peritonzo concinuum ; Mufculus pectoralis valdé pro-
! fixus exiftic, principium íumit à conjundione clavicularum
-cum fterno utrinque , ex oppofito latere contingens mu-
" fculum fterno - maítoid. fterno - thyroideum , & fterno-hyei-
"deos. Sternum fimiz cum fterno humano penitus conve-
] nit; Duodecim coítz func , odo vere , relique fpuriz:
B Eerno incerné Mediaftinum adharet, cujus duplicationi cor
"nclufum habetur. Vena mamriarie turgebant. Diaphra-
-| gma undique conneditur extremitati coftarum. Sub tendi-
.. ne diaphragmats facculus chylirepertuseft, quo inflato ven-
- triculus cordis dexter intumuit; raox etiam azygos à inter-
| | eofkales venz. ue Tide à
|. — Pericardium nihilaliud eft, quàm duplicatio Mediaftini ;
- liquorin pericardio erat, unde cormadidum. | . zssidl
L4 Dexter pulmo habet quatuor alas, finifter duas: Inflacà
| aíperá

152 seed Obfervatio AP. e RES
alperáà arceriàinflantur quoque fimul omnes pulmonum vefi-
cule, Adbronchiorumlatusdextrum fita eft arteria venofa,
fivevena pulmonalis, que à corde fi inflerur, quanquam egré
idfiat ob valvulas, flatus tamen pertingit ad extremitatem lo- |-
borum pulmonis. Vena arterioía, feu arteria pulmonalis |-
fiinfletur, ad latus dextrum omnes lobi quàm celerrimé in- |.
flancur, Subfítantia pulmonum quippe conftans é veficulis |-
Ípongiofa eft: Sanguis per venam cavam fertur ad dextrum |-
cordis ventriculum , in quo valvulz tricufpidales tres confpi- |-
ciuntur, refluxum fanguinis é corde in cavam impedientes: |.
Sanguisautem in pulmonibusaccedente aére ventilatus ad fi-
niftrum cordis ventriculum accedit, indedue per aortam in
totum corpusdiítribuitur. Ante quam cranium cerebri col-
luftrandi gratiá effregimus , artificiose feparavimus muícu- |-
]um Coracohyoideum , fterno maftoid. fternohyoideum; | 1
fterno thyroideum , glandulas bronchiales, Mufculum Cri- |
cothyroideum , Mylohyoideum five Geniohyoideum , Mylo- |-
gloffum & Bafigloffum, Digaftricum, Maffeterem, Crotaphi- |-
Icn ,alares oris , Frontis item & occipitis Mufculos : Rurfus fple. |-—
nios , complexos; Rectos majores & minores, obliquos deni- |.-
quefuperiores & inferiores; laryngis Cartilagines, & oshyoi- |.
des, quz omnia humanis partibus appofité refpondent, Tan-|-
dem aperto Craniocerebrum durum invenimus, magnadue |.
molisanfractusadaures infignes, nervosguflatoriosin multos |.
funiculos diftin&tos; papillasQue in lingua grandes: Nates& |.
ceítes in cerebro jun&i erant, Glandula pinealis pellucidaac| -
infignis , Rete mirabile cum pituitaria glandula, à finu cere-| -
briinteriore huc procedebant vafa.Cornua offis hyoidisfe non j
extendebant usquead proceffum offis cuneiformis ftyloidem, |

Vidimus praterea mufculos humeri, cubiti & manus;
item fcapule & dorfi;inter quos notatu maximé dignum inve-
nimuslizamentumannulare & tenforem pollicis, Denique! |
luítravimus quoque mufculos femoris, Tibie & digitorum; n
quiomnes humanis erantquàm fimillimi. ux ad m

JE.
74

Plura |

dHnatomia Stmia à Generali CaMtaneo Lochmanno oblatae. — 15 ?

dam nofter Ge[gerus, Blaffus ia Zootomia b, 253, Jonfonus, alis,
E. SCHOLIUM. '
| BAN homines, an fimias fecemus, parum referre, quorun-
^ ^dam Gz/ezi autoritatem pretendentium effe opinionem,
quamvis non ignorem , revéra tamen magnam interutrum-
que fubjectum effe differentiam , eft certiffimum , ita ut,
- quamvis humani in fubje&ri defe&u illud pre multisaliiscom-
mode fubftitui, & analogià quadam partium humanarum
'cognitionem przfítare valeat , multorum tamen errorum cu:
^mulusindé propullulare poffic; unde varios in Anatomia de-
! fe&tusaliijam in Ga/ezo animadverterunc; quos inter Azdr. 7/e-
| faius ; cum fuam Azmani corports fabricam Potentiflumo Cefari
"Carolo 7, dedicaret, eundem fuis deceptum fimiis crebró vete-
1 res Medicosin hominis confectionibus fe exercentes immeritó
L'arguere;accuíaverar. Quod licet negari nequeat, nullibi ta-
bmen Galezum omnimodam Simiarum cum humano cadavere
! fimilitudinem propofuiffe , aueumo; primum enim interani-
|» malia pro diflectione, ob majorem, quam pra czteris brutis
L habet, cum humano corpore convenientiam , locum fimia
:adfignáfle;id minimé evincit; inprimis cüm hancipfam analo-
Lsiam nonomni exceptione carere , ipfeclavicularum exemplo
Mb. r5. de ufi part. cap, 17, manuum Ab. rs. cap. $, pedum /iz,
! a.deanat, adminiflr, cap. . &c. edoceat. Interea tamen in multis
iniac, & brutorum incadavereobíervatam partium conftitu-
"tionem minüsapté homini quoque adplicuifle eum, nume-
-iüs e. g. mufculorum ocularium , & renum fitus evincunt;
"dum his inloco ab Exc. D. D. Harderoobfervtioz. addu&totalem
- adlignat, üt dextrum in omnibus animantibus elatiorem fi.
id niftro pronunciet, contradicente omnino humaná anatome;
" itaucnonnifi rarum quid fit, in fuperiori loco dexter pre fini- —
" ftro ubi reperitur, cujus exemplum in Zzz. LX. Ephem. nosir. obf.
-:92. confignavi: illis veró feptenarium numerum tribuit, cep.
(5 de uevfc. diffect. & alibi oculum à fex mufculis moveri, à fepti-
E xD. : "mL mo

144 : Olfervatio L XII. RENT

EET SEDENE IE SERIU NOR G OU ER GLNE REOR DX" REED NSREEEI GEO WORETSEERCHREP URN] PESE RR EDEPER SPEGURDC GEpuucuNs cro sraPUF TAGSGecG corr
mo veró circa oculibafin occurrente (quem etiam E pro-
vidé in hominis ftru&tura prefatus F'efalius admittit) firmari tra-

dens, imó & ufui medico fictitium ejusmodi organum Zb. 4.de |

loc. adf ect. cap, 2. ad plicans,Ceterüm Galezum in arteanatomica.

vel à cenerísexercitatum, neque exfolislibris,fed ipsáautopfià |

anatomicum , ideoque fruftra ab He/zzontio cap. 9. de litb. S, yo.
hancfuam dodrinam aliunde verbotenus defcripfifle inculpa-
tum ,unicé brutorum dilectioni operam dedifle, cuifané hu-

mana, fi voluiffec, deeffe non poterant cadavera, meritó mi |
ramur, quem tamen eaneglexifle, necultrum inea ftringen-.
do impius, crudelis &fceleftus(licechic nullum fitfcelus;cru- --
delitas aut impietas, ) videretur autetiam trifte fpectaculum |.
in proprii generis corpore difcerpendo odio habuiffe, quode |
pluralegi poffuntinpart, 2, Zootom. Democr, Severini (ubipart, a,. |
itidem fimix mafcule anatomia ex Jj, sj/vioadducitur)interea

credemus, usque dum humana eum non minüs diffecuifle,

folidé aliquis oftenderit; fceleta etenim humanaipfüm vidiffe, .—

quod etiam Cl. 4 5o. Reizeffus epi[f. 32, ad Neffer, notat,buc pro-
prié non fpectat. | L,.Schróck. L, F.] |

OBSERVATIO LXII.
D. JOHANNIS de MURALTO.

Gryllo-talpa.

B rantes Iiperatus calpam , id Gryllo -talpa denominatur.

lant,

equat.

Uod 4ldrovandus vermem cucurbitarium dixit, Fg |

Infc&tum hoc minimum digitum longitudine & craffitie |

1is egrediuntur,

.. Alvusex otto plicisfquammatis leviterQue hirfutis caffas |
nei coloris confiruitur, E
Venter |

Exanoei utrinque fibrilla duz pilofz ad inftar caude mu« |

gab Oso /ormio : Noítiid vulgo 9'8ábren appels |

3
:

TI
Hn
Ww

l
1
ui

| Gyylo- talpa. 155
Venter mollis eft& obfoleticoloris. — |
—.—. Dorlum tegituralis binisacuminatis, perquas deducitue
lineafubnigricans: Hoxalz plicatilesfunt & aptiffimé convol-
vuntur, eo feré modo, quo pueri noftraces Lucerngs é charta
complicant. Alisincumbunctexpanízx antennz, nigris ftriis
diverfimodé pi&tz; brevioresquàm ale ille enim ad medium
caudz pertingunt, hae duntaxatad medietatem alarum.
| Pedesfunt 4, Ex his pofteriores quidem craffiores &lon-
| Biores.
|. . Anterioresveró minores ac breviores. -
| Noviífimi initium ducunt à primaalvifquama, & qua-
! tuor articulis gaudent: quorum primus Femur eft, alter tibia
! denticulata, tertius Tarfüs, & quartus Pes extremus bifido ra-
| aroulodigitorum loco munitus, Reliquipedesab hisnonnifi
"'tenuitace & brevitate differunt. d
1 Pe&tusmunitur fcuto teftaceo fuperné nigricante, infer^
; né pallido , attamen hirfuto. Infrahocfcutum mollisinterja-
' cecmembrana ventrem à thorace diftinguens. Ad latera ca-
4 pitis utrinque Brachiorumloco proceffus bini geniculati duri,
: ac chelarum inítar ferrati exranc,. quibus animalculum hoc
'terram fodiendo alimoniam quzrit, feque defendit, | Qui-
- liber proceffus conftat é quatuor articulis, quorum primus
» axille rationem habet, alter longior & latior pe&tori aptatus,
' appendicemqQue habet acuminatam , cui fe manus ferrataim-
"Blicat: tertius manum ipfam comprehendit quinque acumi-
" mibusfeu nigricantibus corniculis tanquam digitis praedictam.
A 'Hisaccedunt duo alia cornicula velut pedes bifulci, pollicis ra-
tionem habentia cum apophyfi cenuiore pilofa ; Flectuntur
manus precipue extrorfum, utiin Talpa. !
| Caput intra finum fcutilatetacuminatum & barbatum,
- fermé eodem modo utin Cancris, cornua enim duoinfra ocu-
- los& poft nafum conítituta eminent, - |
^ —— Ad barbam fetaceam papilla albicantes difpofite funt.
Inalvo veficam pyriformemab ocfophago productam
| ü 2 reperi-

*& e

ES : Olférvatio L.YIIT. ——
fum fuccum.V eficaautem ifta nihil erataliud,niíi véntriculus, |
quem cingebant Lactea vafa innumera , perque aerem com-
meare tanquam pertracheas poftea cognovimus , à Pythagora
noftro admoniti. pha | iy |
Notavimus quin etiám alium ventriculum plicatum & |.
denticulatum velut in animalibus ruminantibus, Inteftina .
recto tramite deorfum tendebanc, vafislacteis, hoc eft;tracheis |.
u

perfpería. T
Ad alvum cartilaginea quedam pars duplicem caudam ..-
fuffulcit. i:
Infra has cartilagineas portiones penis minimus latet;
Ad cujus latera corpora duo oblonga ceulactesaucteftes
cernuntur, | "t
Dorfi fpina vertebris inflruitur: Spinalis medulla intra | |-
vertebraslatitac. | Incra duos lobos corlatitatduriore baficin« |
&um, Inferior & fuperior maxilla denticulataeft : fuperioriime
poniturfcucum velutlabium, i P
Oculi funtduriflimi , fplendidi, nigricantes.
Orisrictusamplus, & utrinque dua tonfilla. m
Craniumíacsdurum, | Tunicauveacroceicoloris. S
Cerebrum minimum & nervi infignes cüm ad cornua, |:
&üum ad oculosprotenfi. E

OBSERVATIO LXIIIL
D, JOHANNIS d MURALTO. . '|

ecarabzus liliaceus,

Derrgotte Soüblein. ^a
Aput fufcum eft &intra pectorisfcutum politum , ac | -
guttacum, quaquaverfum movetur. | 1|

: 2 : | dm

E frontis confiniis cornicula prelonga lanuginofa, |
duodecies geniculara & quaquaverfum mobilia, acin |

: fummi- l

)

preew T uius " XN
. 7 XM E

? é i : B

Scarabeus liliaceus.— 057
fu mmitasg flexa egrediuntur: Oculi propter corniculainfigni-
ter prominent, ex nigro flavefcentes, canquam € fpeculis plu-
rimisangulofisconflati , & undique palpebris pilofis cincti,
Capitis future quodammodo ftella effingunt. | Scu-
tum ofculi pilofum eft, & duplex utrinque roftillum falcis
formá denticulatum obíervatur, cam plumofaàin mediolin-
gua, Os myftace proditum eft, qui tribus particulis hifpidus
fefe intra fcutum apté recondit. Maxilla inferior fuperiori
"brevior eft, tanquamin fciuro collum prominet, |
|. Decztero totum caput hirfutum eít.Collum adtem ínfigni
' collari rubente cingitur. in quo puncta quzdam ceu gemma-
-rumferies. - E«dorío alz furgunt duplices , füperiores cortica-
! tzrubentes, & marginefulcato notatz , fub quibusrecondun-
'turinferiores membranacee, complicate, nerviíqQue fexruben-
- tibus firmatg, ME
| Scuturn dorfi gibbofum eíl. Etenim thoracis pars po-
fteriorfuperné protuberat, inferncambitur Zoná: deniquela-
-terafuncdeprefla. ost
] Pedes notantur feni, iique hamati, hifpidi, afperi, acu-
leus autem ex adverío hamorum exit, ut forciter inniti , gref-
(fümduefirmarequeant. Singulorum pedumtriplex eftarti-
'culatio ,, quos ad motum exagitant mufculi fuperné difpo-
! fiti, |

yep ms

Abdomen é vaginis fimbriatis & fplendentibus conftat.
Inteftina crocea funt, plurimisque vafis inftructa,
Praterea glandulz conípiciuntur infignes, & ab initio
"abdominiscor. In pectore ocfophagum ftipant plurima vafa
pnevmarica quorum ope fub ingreflisalvi annulisprocul du-
xiofufurrusedirur. Anilocofoliola duo nigricantia proftant.
Alvi extremitas pilis dupliciter horret.
| | - Aliquando etiam ova cylindriaca, pallida, numerofif-
fima reperimusin ovario ; minatis venis eleganter picta. :

ar | U 3 . OBSER-

H8 . Olférvatio LY 1F".

* OBSERVATLIO&sLXIV, m

D. JOHANNIS de MURALTO. |
" Anatomia Muícz vulgaris. E
p Uíca habet caput, pectus & alvum. Capitis parcem. |
8 anteriorem potiffimum conftituuncoculi, qui utrin-.— -
B que eminenter proftant , immobiles uc gryllorum —
A oculi, &pund4is infinitis ceu totidem gemmulis ele. |

gantiífimé'ornati, ac circulo ucplurimüm albo cin&i, fupra
quem pilorum feries exfurgic qui adangulum oculi majorem
& corpora duo cylindriaca;, in media facie ficà , continuan- |
tur, recurvi & ramufculorum inftarimplexi. Intra pilorum |
iftorum fepem corpus membranaceum, laciufculum , holofe, |
rico nigro fimile jacet, quod àcirculo albo oculorum prodi-- |
enspluribus foraminibus notatum oculos diftinguic. Iníüm. |.
mitate autem capitis corpori huic implantata eminentia co« |.
ronam refero quippe ex circuloaureolo confertam , ac tripli-
gigemmá nigrà pulcherrimé fplendente ornatam. |
Hic etiam feta plures recurvz exfürgunt. :;
Infra membranam nigricantem oblonga corpufcula |.
duo furfum deorfümdue mobilia; acinterpuncta, vifüntur, |.
quibus plumofi tres pili, caudz muris pilofz fimiles, infident, |.-
quorum pofterior femper brevior eft, &àlevi quacunqueaé& |
ris agitatione commovetur. .. His pilis cavitates duz fubja- |.
cent, intra quas illiapté reconduntur ad mufce irritationem. | T
In parte capitis inferiore corpora utrinque proftanc mas n
xillas referentia, albida, punctis nigris confperfa & pilis hifpia |

da , hezcabinferiore parte verfus corpora cylindriaca fenfim |.
incurvantur, & in fümmo acumine pilos prelongos decuffa. |.
Gm emiuitcunt. aal Ü
Infra pilos hofce cavitas alia cernitur ori fimilis,in qua u
.probofcis complicata delitefcit, fuperior oris hujus pars mem« |.
branzg adinítar albicans pellucidaefi. Probofcis Elephantinz d
5 ; non

"pM. -A " - *
1 P 3.
: "- *

dpatomia Mufca vulgaris, ^. "49

non abfimilis in extremitate pilofà eft, & oris inftar fifía; ex

media próbofcidis parte progrediuntur corpufcula duo cy-

lindrica pilofa. T |

Collumà parte poftica binos habet mufculos, quibus ca-

put pedtori adducitur , anterius veró collare griftum & plu-
mofum confpicitur, fub quo fpeculum fpadiceicoloris, — .

A. collo oefophagus interne defcendit in thoracem, qui

à parte pofteriori usque adalvum in utroque latere pilofus eft,

- acin medio alis binis transparentibus tenuiflimaz texture in-

Ítructus. à |
Dorfum linee nigra fex recte & tres cransveríz diflin-
| guunt. |

Extremitas dorfi pallidior eft ceteris thoracis partibus.
|. - dnterné cofle pulcherrimé differentes videntur , item-
«Quecaro flavefcens &glutinofa. Duoautem foliola abdomi.
»niàdoríoincumbunr. Inteftina cellulas & vafa nigricantia
"fecundüm longitudinem deducta poffident, & flavefcentem
' transparentemque pituitam continent.
|... A pe&ore pedes fex prodeunt fpinofi & in extima parte
. ungulati , pretereadue du&us hamis inftru&ti , ad adhaerens
-. dum aptis 5 articulus eftin femore, genu & pede extimo.
j Alvus eft verficolor, plurimüm autem ad ceruleum ver-
"gens, pilofus propemodum ace quatuor vaginis complicatus,
| . emm totidem notatus.
— — Ventriculus cum inteftinís velut cochlez intortus eft:
^ ovariaduocumovulis notantur &in foeminis & in mafculis :
Exiflimo me in mufcis aculco inítru&tis flava ovaria nigris
fibrillis confperfa notáife dubium;an mufcz fint hermaphro-
dita. |
-.Cor inabdomine latet fub diaphragmate pallidum , co-
^nicum , unico ventriculo fimplici donatum & pericardio
cindum. .

Stomachus amplus eftac membranaceus; fzpéque com-
- preflo digitis alvo veficz inftar cum fonitu disrumpit. — —
1: Mefen-

-U

róo . $£Obfpsatio- IE XTFAR |

Mefenterium flavum inteftina appofité conjungit.

Penis oblongus eft & nodofus, in medio albidus, acu-
trinque lineis nigris notatus, apiceque nigro pradicus.

Vulvam pilofam recurvus apex precludit.

DodGiflimus Regie fcientiarum Academiz focius de la. |
Hireexiftimat, tresillas gemmasin capite mufcarum effe ocu. |
los cum palpebris, quod tamen fectio noftra neutiquam ap- |
probat. : | |

SCHOLIUM. up Oi: |
Uz de mufcarum oculis in Eruditorum Fphemeridióus Roma- |
MEUS AL. 1669. M. Nvv. profertur Obfervatio P, de Gotzigzies, |
Mat bem. in Coll. Rom. uti curiofa eft, ica hic adduci meretur, Ita- E
liciidiomatis fenfum fic Latiné reddendo: 4» capitemufcarumn x
eulicum ,papilionum , aliorum2, f'snilium animalium exflant duo cor« |
pora irregularts comvexitatis , qua micro[Copio obfervata adparent ele-
gantiffma , ind, mufcrs oculi effe creduntur. Quo infIrumento etiam |.
eaden obfervavit D. Robertus Flooke , £9. diligenter defcripfrt im (ua
7Micrographia, ubi partes has ex multis varia magnitudints elobulis effe
compo[rtas notat, ind, forma triangularà difpo[rtas , £g tam bene unitas, V
"ut inter unum c3 alterum mop nift/patium interfit, quod à taltsmodi f- |.
guri corfequi neceffe el, — Quemvts autem borum minutorum glo- |
éulorum perfectum effe oculum credit, ita ut mufca oculos quaquaver-l
Jem directas habeant, quibus immotts antvov[um , vetvovímm ,€9 lateras| 1
liter videre queant 5 quo commodo catera animalia ,paucts oculis pradé-| s
£4, caveant. — Horum vero elbulmwum in quadam mufcarum fpecie us2]
que ad quatuordecim millia numeravit ,i,e, fepteza in quolibet laterey
quatuor nempe milita parvorum, t9. tria millia minorum, Sed P. Got-|
tignies partium iflarum diligentes obfervationes iaflituit, atque fats exe)
principis optics difeurrendo [latuit , uon poffe illas pro organs isis v.
in[ervires quia aut qualibet earum unum [olumoculum conflituat, aui '
euultos 5 ft unicum , ifla extima fuperficies bro cornea in[ervire debes
vet, quod effe nequit, cium irregularem babeatcomvexitatemynon aquae -«
len 9 politam, qualis im cornea vequiriturs fra smultàs, magna conf uffü «
$n viftone fequerezur..—. Exiftisnat ideo y alium iz finem x6 advE
endum,

| Anatomia Mufce vuleart. — tét
dendum, à natuva effe conflructos ; && confiderans, quid tumida [fnt at-

- queinffar tympani ten[a , pro auditu infervire , arbitratur , quia orga
| mum aptum confHituunt ad percipiendam aeri externi trepidationegn,
| &efenum. antod, magts in bac opinione confirmatur , quia per ani-
ercfcopium in capite mufcarmm vidit partes aliquas oculis aliorum ani-
malium [tmiles. — Et cervtó dubitari potefl , am partes be realiter fint
suu[ca oculi, cim forma 3 colore parizm differant à maculis ill nigri,
qua fimiliter per caput [Davíe reperiuntur, — Sed dubium omne demi-
nr ibfo dicente, ab obfervationibus in alis animalibus factis in quibus
. elare con[picáuntur oculi e9 [npradicha comvexa corpora , prout in cimi-
cibus ilis, quos Itali Cimici di campagna vocant , objecto curioftftmos
per microf copium multe macule nigra, elegantiffimo ordine [bara im
| fando partim albo , partim flavo , adparent , quorum nempe animalculo-
| eumin capite clare conficiuntur duocorporaelevata, dicfis mufcarum
fatta fémnilia, e3 fuprailla duo dsfiincii globuli,quas nibileffe alindyquam
| ecnlos , fatis eil verifimile, — Imventis itaque in uno eodemá, animal
| duabusillis eminentia vel comvexitatibus, que in muet occurrunt, dr
« wuna oculisevidenter abits diflinciis, concludit, quodetiams in mufcis con-
- mexitater ilie non fint oculi, [ed potins auditis orgama. — Quidquid
"fit unicum hic addere liceat, corpora fcil. illa globularia na-
: ture efle nnembranacez, intusque liquore craffiusculo & fan-
' guinis adinítar rubicundo, nonnihil tamen obícuriore obli-
' nita atque infarcta; quodeterío, membranam ipfam fic fatis
'. pro corpufculi iftius,muíce nempé, conditione craffám & co-
t lorisexpertem comparere 5 cui ficorpus aliquod coloratum,
' rubrum; nigrum &c. fupponatur, globulorum iftorum (fi ca-
les, & non potius maculz albicanres fuerint, precipué cüm ex
| utraque, cam externa fiveconvexa, quàm interna five conca-
" vamembranule parte fefe videndas exhibeant) fummitatem
"| colorem iftum non transmittere, fed albicantem fuum nito-
'' rem fervare, reliquum veró fpatium intermedium non ma-
"| culatum, five fpatiola globulorum deprefla corporis fuppofiti .
!'colorem oftendere. —Microfcopii etiam ope in quibusdam
^ mufcis pectori eorum; juxta pedum iníertionem, infecti mi-
|. | X nind |

T ORE NETT NERIS SCRI AUR TENA SO CUm pese S S RNBERITS LU LA MIRO IU RO CNET Rs 16 PEINE. 3 VIN Ux ANA C ENS" TER e
: 143 ; " ; i n 7 ji Nou

ED Obfrvato LXP. ——- :
nimi genus, quod ad pediculosforté referendum arbitror,ob«
erransdeprehendi. Alia que microfcopii ope obfervata in
mufcis fuére , ex Fontana , Hookio &c. collecta diligentiffimus
Sachfeus moffer im Schol. obf.r 3. nn. I. (Eben. euriof, exhibuit; quo
ipfoadminiculo vermes 72. membrane inclufos deprehendit
Nob. D, job. Pet. Hainin Ann. IT. dd. Epb, obf. 27. & in mufcis,quae
vermiculum cafei progenerant, Exc. D. Frid, Schbraderus ingu-
larem penis ftructuram, qualisforté in nulloanimali hactenus.
viíus, incurvatum fcil. inftar capreoli in vite; &inextremitate —
amplo foramine donatum , quo vulvam excipit, non vero» |.
prout in reliquis confuetum eft, eidem infcritur. Tandem. |
infeCta fplene carere càm Exc. D, Thows. Bartbolinus lib. x, Anat.
veform, cap. 16, pronunciaffet , illud: babet & mulca [Bene , fal-
fum proclamáfle, notare lubet. — | [L..scbróck. L. F.]

OBSERVATIO LXV. |
D. JOHANNIS de MURALTO.
Erinacet terreflris Anatome. |

X Rinaceus inde à capite usque ad caudam fpicula gerit |-
. aculeata, quz radice fua nigricante cuti firmiter inhae- ,
ii

E ^ rent: Ceterüm aculei in medio nunc albi fünt, nunc. |»
3 —^4 nigri, ftriati; cornei. Cufpis alba ornatur nigzà macu- |-
là. Cutis admodum eftlaxa , ut totum corpus, Erinaceo fe& |-
'«onglobante, condere poflit. Auricule funt caninz. Glan« |^
dula lachry malis infignis. m
Nafus quoque caninus , & lineà utrinque fulcatus: Pra | .-
naribus adíunt denaculace quzdam epiphyfes. S
Osinacutum definit. In maxillafuperioredentesnumez |-
ravi fedecim , nempe 8. molares, 6. caninos, &».inciforesz ||
idem obfervavi etiam in maxilla inferiore , quanquam hac: |.
longe brevior fit. vl
Helix & anthelix, Tragus & Antitragus, adprimé no- | -
&antur in aure. E

]

Facies, | -

]

Ls Erinacei tevveffri Anatume, 165
^ — - Facies, collum, pe&us & abdomen pilofa func, fub cure

vafa exeunt , quz fauciata fanguinem fundebant copiofüum,
cutiautem adhzrefcicfingularis mufculus.

Em Pectoralis mufculus definit ad apicem cartilaginis enfi-

| "formis: Sternomaftoideus ad medium fterni pertingit.

lic Mufculi Abdominis fibris infignibus pollent.

| In abdomine conípicitur à finiftris ventriculus omento

' fecus, cujus duplicatione continentur inteftina : arteriz. me:

| Keraice vebementer pulfabant: glandula dicta pancreas Afellii

magna erat acin medio mefenterii confpicua:

Valvulz venarum fanguiferarum adprimé eranc con»
|| fpicuz,loco chyli inla&eis ducebatur lympha inftar cryftalli
perípicua, ob Erinacei inediam, ' i
|. - QOmentum in]latere finiftro Jienem ventriculo conne-
|" &itlinguz canine fimilem pluribusque vafis fanguiferis pra
. ditum. Pancreas Wirfüngi inde àliene fub ventriculo adin-

teflina usque pergit. —

Ventriculus tibiam utricularem refert; orificium fupe-
|! ti'iscoroná venarum &arteriarum cingitur, inferius glandu-
| dis. Coecum inteftinum deeft. Venz hxmorrhoidales con-
"fpiciuntur infignes, itemque glandule recto appofitz ; circa
' anuminterior membrana valdé corrugata erat. In inteftinis
» plexus glandulofos 12. reperimus. | Pylorum cingebat infi-
' enis glandula, infinitis poris percufa. Scomachus muco im-
! pletus, & varié plicatus fuit. isst "

B. Heparán 7, lobos fectum erat, intra 1. & 2. lobum veft-
- "cula fellis jacebat, bile porraceà plena. Exconvexa hepatis
^. parte prodibat vena cava, exconcava veró vena porta. Dia-

" phragma in medio tendinofum , ad latera veró circumcirca
- mufculofum erat. | |

L7 Urachus veficam urinariam fufpendebat;utrinqueetiam
-| veftigia arceriarumumbilicalium apparuerunt. |

[7 teri cornua anterius connec&tebantur cum mufculis
- pubis;fuperné veró cum lumbis: cavafuerunt cornua, & hu-
MEE uA a | more

2
&
T
4

La TEC. RNNITTA€Y CI UKNSASG . NTAC S ub y 44" poo uS ETT NET EAD A C VE TECUM SS CSWEHNCTS AER z js
! niue uri reth dudo cf uds
t x PUR " h

164 ^J Olfervatio. LXP.. TS

more mucofo plena, osuteri internum fibrofüm & pené car-

ülagineum. Vagina uteri valdé rugofa, & infignibus glan-
dulis przdita. — | 5-dipticditicetiqde

Ren dexter alciori; finifter decliviori loco ficus erat, glan-

dula renalis oblonga, &muco plena: pinguedo multa fub re-
nibus. |

Cor pericardio caret. Adfuntautem duz auricule fupra
eor, thymus utrinque vifitur. :

Pulmonum lobi tres in dextro, &duo infiniftro latere. |

fid erant.

Ubera fünt in prono corpore & papillz utrinque 6. bin
fcil. propter collum, duz juxta thoracem, alie circa medium
coftarum, rurfus geminz inabdomine,quintum par iningui-
nibus , fcxtum propé pudenda.
. Anteriores pedes é 5. digitisconítant &armati funturt«
guibus. Pofteriores pedes itidem digitos 5. poffident, & apo-
phyfin, omnia rugofa &fplendenre cuteinftruda. Per pin-
. guedinem ubique glandulz nigricantes duriufcule difpería
erant : Sub cute mufculus circularis ad Echini convolutio-

nem, explicationemquc facit. Ab hoc mufculo alius crans« -

verfus exit, quicoarctare corpus poteft. Póft alii mufculi in
caput, alii ad latera, pectus, ventrem alii denique in caudam
derivariobíervantur: Capitis muículi ad aurium latera; inde
& nafo procedentes, carnofi, firmique, cutem amplam capiti

fuperinducunct: His adjacent retro aures alii, fibras fuas ad. |

mediam cutem fpargentes , & in pedes anteriores derivati :
Urriusque hujus mufculi fibre in medio concurrunt. Pra-
terea mufculofi proceffus pluresin ventre medio contrahunt,
hinc alii ad pedes pofteriores derivantur, alii, & quidem for-
tores,adcaudam. Infignes veró mufculi temporales viden-
tur, qui maxillam inferiorem attrahunt, cucullares & mufculi
atientie, qui ad collum usque fcapulas trahunt, fternoma-
ftoidei quoque apprime confpiciuntur ; item ruo dina
: : ei,

QNA
atn NAM E i

ius 4. 21- 7.284.
Ho AN AAT d : TERREA TRITT BN

ut oa manam... : | oooo.Peluis ofla,dum femore.
bLtas ons woomatis. p. patella. 43 tbie. v fibula. (
gh. 5 ii. 551arsi ofa- tt.talus: t
^05 ge md. ^t 1,24 Tetatarsus.vew. digit . iy
4n wferwns patsposerier. X aAmpues . yy- se :
| Jus pus vmtits eet LrdiTur. 22m. mp
^ occtuut . ^. £tubtus, [E
: Es dens ditta, coll. api Frapas et
awertebvz collieetert ——— camo.
IK KK.vertebve dorsi cum costis et slerno: á

NARRA
29000 092
NS : SEEN NNSSSNSS

M SNO SE

pONDRMS

SENA

lyertebxa lumborum . :
mvyertePra /aen ofhis . r

awertebvz cau2£z .

QO/Metazamus X cue D Macs NE

son C1 NM M, eas
CAD Pg

ur JEUNE LRUE EXetObe IC mto. Dr t

B d.

—

Erinacei terreflris Auatome, 16g

. dei, & fterno-hyoidei, fplenii item; complexi, recti &c. Porró

glandulz colli, laryngis , maxillares & parotides.

Oculi parvi erant ; rotundi , pinguedine ftipati & lacteo
humore € palpebris effluentemadidi; ceterüm caput forici-
no fimile. | i5

Preterea infigne aderat os hyoides, ut & clavicula exi.
mia , fuftencans ícapulam , ne pe&us comprimat : patella
quoque aderat, un&tuofo humore fuffufaà. Mufculi pfoas in-

gnes fuerunt. Mufculi pedum, & caude & dorfi omnes ex-
acte confpiciebantur.

Cofte numerabantur quatuordecim.

Colli mufculos fuperiores flava pinguedo fltipabat;etiam-

| fithymus & glandulz ubique infignes adfuerint, uc dubitari
— poffit; num flavedo hzccab «tate animalis fucrit. Litigua pa-
- pillis nerveis undique perífpería erat; prefertim in apice & ad

bafin 5 cecerüm linguz membrana villofa eft. Offis hyoidis
cornua tribus utrinque articulis fle&untur, mufculi cerato-
gloffi & bafiglo(li adfuerunt, cum nervis infignibus ad lin-

gua extremitaterr usque porrectis.

Craniuminfignes futuras elevatas tenet;proceffusmam-
millares infignesin nafum derivantur. i
In Cerebro infignis plexus chorjoideus vifitur: nervi fa-
tis funt duri, & oscuneiforme infigne. pod
^. Remotáauriculá per meatum auditorium elegantiffimé

- confpicitur mufculus mallei , eleganter quoque tympanum:

eum circulo & ceteris auditüs officulis fpectatur.
—. Scelecum delineatum caetera offa reprafentabit.
SCHOLÉUM, 000-0
''Imilem Echini terreftris aniatomert exhibuit Nobil. D. o5.
J Qiur. Peyerus capiti 6. Clavis med. D, Auterá adnexam 5 uti &
Exc. D. OÍ, Borrichius AG. sed, Hafn. Barthol. P olum. Y, bf. 9 1, ne

- non Zodiaci Gallici anni II, obfervatio tertia talem pradferitars

quadam etiam, & precipuéad Ova que fpettant Cl. D. Nicvl,
óteno Ll. 2. dd. Act, obf $$. | E, Scbrück. L, P3 fI
Fig. XX. | X3 OBSER.-

AS
4

EE Olftrvatio L.X EL. scopis. —— ..

va CR

"OOBSER WV ATID UXVI-
D, JOHANNIS de MHRALTO.
Scorpius.
(4 xUboteSeorpii utrinqueexeunt robufte chele tribusge-
à, niculisangulofis & hifpidisarticulatz,
^ Oldjueipfumemittitgeniculisimpofitos duos forci-
— pes minimosdenticulatos; intra quos refidetoris papilla.
Maxilla inferior bifulca eft atque dentata. — Pectoris fcucum
utrinquequatuor pedes promit, quorum primi breviores,ulti-
mi longiores exiftunt , quivis pes in bamulos gerellos defi-
nit & fex articulis fle&itur. M ird
Dorfum ftriatum eft, & tubercula habet nigricantia;
venter fquammis feptem fefe exceprantibus pollet; quarum |
quamlibet fuperne linea condecorat. Lingua pennata eft,
Dorío preponitur fcutum fplendidum. Infra ultimos pedes
fic funt pennulz due octo ftriis predica. |
| Cauda Scorpii fex verticillos angulares mobiles atque
pundisnotatoshabet, quorumextremo aculeus recurvus, pi-
lofus &.cavus veneno pollens tanquam apophyfisadhzret.

cepantsoc HOT TIM.

I; jungi poffunt Obfervationes , quas deScorpionum partu. l
"recenfec Cl. 75b. Rhodius cent. 3.obferv. po. & pg. 244. Comm, |
$n Stribon. Lave. nec non D. Francife, Redus in Experim, de Infetl, |
ubi etiam fitum fcorpiunculorum in utero materno , /gy-
ptiorum & Tuneranorum fcorpionum deícriptionem , nec |
non de aculeo perforato, aliajue experimenta curiofa produ- |.
cit; Iavenfium vernationem habec Nob. D. job. Oz. Helligim |
in Zu, LY, Ebbem, Nat, Cur. obf. 9g. & bicornem vidiffePacavii |.
Rhodium,in Vol, a. AH. med. Hafu, Bartbol,obf^ 22, legitur, |

| Laie. Scbràck. L, Fl] al

|
!N

. OBSER..

Olfervatio LY IT Cieindela. : morc T07

OBSERVATIO LXVI
D, TOHANNIS de MURALTO,
Cicindela.

Icindelz dorfum tegitur undecim fcutis nodofis fpleri-
didis, & per medium lincá notatisac fimbriá pallefcen-
,tecircumíceriptis. |
Fa Scutum primum lunatum eft , & caput apté tecon-
"dit. Alterum fcutumcollarerefert.. Tertiumlatiuseft, Cz
tera ufque ad ultimum zqualiafunt, & fenfim dnguftiora. ül:
timum magis pallet, ac in duplicem apophyfin. caudaram
Capütin furàmitate utririque emittit cornua duo, nodis
| - 1o. hifpidis verticillara , affabre mobilia, fub quibus utrinque
protuberantoculi fplendentesangulofi: hinc os vifitur denti-
- €eulatum , & maxilla inferior hifpida & criangularis. Carocol-
| li& pectoris velutcinnabaris rubefcit, ET pari
Pe&us promit utrinque 3. pedes, articulis 3. mobiles, du
| pliciqdue hamo inftructos. — Juxta 1, & 2. ordinem pedum;
. triangulus vifitur ; cujus bafis ad pedum ordinem primum; |
angulus autem ad fecundum ordinem fpeQat, Interfecun-
dürn &tertium ordinem pedum protüberat caro punctis no»
- tata fubrubens,; & papilla carneainter utrumque tertii ordinis. -
pedem. ,UIBSCUBU. D ut
A pectore quatuor vagiríz , feufcura fufca exeunt in me-
dio fulcata., inítar cutis pifcium ; qua Gallis Chagrin dici-
Ultima fcutatria eboftisinítár cendicant, & inobícarolu-
. fen emittunt , auoaér vicinus no&tu mire illuftratur,
-..- Ovula fex virentia exemi e ventre;! & duas veitulas per
- alvum didu&tas notavi ; Lucidaautem illa fplendensiue ma-
teria ficca erat, & fibras glutinofasreferebar.
| ÓBSER-

168 Olférvatio LXFIIL DeDorfi ineffabili pretita, is :
Tow OBSERVATIO LXVIII E
. D, JOH. LUDOVICI HANNEMAN.

De» :

Dori ineffabili pruritu.-

| per percurrenti aureas noftrz Nature Curioforum |
| Ephemerides mihi oblata eft Dz, 4udrea Caeffelii ob-
| fervatio oppidórara, de pruritu dorfi ineffabili; que
-— — *inmemoriam revocavit fimilem dorfi pruritum in
Generofiflimo & Strenuiffimo quodam Domino in Ducatu
Mecklenburgenf; Ille Generofifflumus Dominus mihi non fc-
mel confeffis eft, quomodo olim &adhuc dorfi pruritus cam
vehemensillum divexet,ut fzpius equo defcendere,& dorfum —
famuli unguibus fubjicere, flrenué illudfricaret, coactusfue- |.
tit; & fi pruritusilleingruit, nihilipfum placareveldemulcere |
valet, quàm fi expertus firaliquandiu unguium rafuram : erat. |
hic nobilis (parco nomini) ex nobiliffimá & antiquiffima de:
Bulevv profapià, cujus filiorum informationi eram prafectus, |
inque hujus pruritus etiologiam alii me doGiores inquirant, |
malo quippe hic alios audire, quàm proprium judicium fub.

'necdterg,

SCHOLIUM,

Aufà hujus pruritüs moleítiffimi non alia videtur fuiffe; |.

quàm ferum particulis multis acribus terreftrioribus vel
fixioribus acuatum , in glandulis cutaneis à maffa fanguinea |.
feparatum , quod tranflpirationealiàs in ftatu naturalifenfim ||
&infenfibi'iter exhalare folitum, hic tenuiorem tantüm par- |.
tem diffipari permittens , craffiorum in ipfiscubulis excretoriis ü
ftasnationem , & confequenter earundem , majore blandio- | -
rum & attemperantium divaporatione fubinde fa&tá , concen- | /
crationem fenfim procuravit; quz ita ferociores redditeacres |
gine fuà nervofas cutis partes pungendo & vellicando mole- |.

| ftum |.

OOMPAM
m.

po Olfervatio LYTX, De Canitie in juvene, 169

ftum illum pruritus fenfum induxerunt; usque dum forti fri-
cationefpiritus majori numero allecti non poros tantüm ma-
- gis dilacaverincficd; craflioribus iftis excrementis exitum facili-
orem conceflerint, íed eciam unà hacattenuaverint, atq; prom
tiorem ad divaporationem deduxerint, Hincquoque maxi-
mum illum dorfi pruritam àCeleb.D.Cz2f/elio defcripeum fuftu«
lic tum Antimonii diaphoretici & Bezoardici mineralis inter-
nus ufus ,quz vitiofi feri particulas acres abforbendo , atqueita
-quafi volatilifando liberiorem tranílIpirationem effecerunt,
» tum & Mercurii fublimati in aqua foluti externa adplicatio,qui
activis fuis particulis in poros penetrans ferum in cute refta-
gnans & coagularum liquando ac dulcificando vim fuam ex-
feruit. Unde non minüscuram à Per. Borel/o (cent. 4. biff. 36.)
tentàtam profperé fuccefhiffe, credi poteft, qui pruritum ibi
defcriprum ab humoribus biliofis & acribus procedere autu-
mans, vini ufu interdicto, quz ad bilis, &itaacriorum unà
humorum evacuationem facerent, juxtacum ptiíana aperien-
| te & viQu incraffànte , rebus ucpotead eri contemperationem
! facientibus, ordinaverat. Necimmeritcó in exemploàfe pro-
lato Nob. D. Przckelins Ann. I X. Epb. Nat. Cur. obf. 11. lactis
| potui non ultimam curz feliciter peracte caufam adfignave-
(rat —[L.Scbróck. L. F.] j

| OBSERVATIO LXIX.
|. p. JOH. LUDOVICI HANNEMAN,
I. De»

l —— Canitie in juvene. 1

qom Uxtehude in Ducatu Bremenfi, cujus urbis per trien-

— pens

| reniffimo Holfàtie Principe,Domino meo Clementis-
| ' (imoad prafenrem functionem vocarer, erat inter mi-
| lites prefidiarios quidam juvenis annorum XV III. hic cani-
-| &ie laborabat, dixiffes fenem fexaginta annorum.

? nium, &quod excurrit; Phyficum egi , antequam à Se-

i3 5CHO-

170 Ol/ervatio LXIX. De Canitie zn juvene.

SCHOLIUM, m
LI5sm in hocCafu nativa fuerit illa Canities (quam inpri-
mis certis quibusdam Familiis hareditariam quafi effe,
Mart, Zeiley us cent. 1. epifl, 17, exemplo illuftrat; &ipfeStudio-
fum , natione Dalmatam, Patavii vidi, crifpis & canis capillis
przditum, cujus duos fratres natu majores, cüm Patavii ftu--
diis operam darent, codem capillitio fuiffe confpe&os, narra«
batur, ) vel (quod fzpiusevenifleferunt , exempla producenti-
bus noftro £, /Zel/Chbio ta obf. 63. Jo. 'Udalr. Rumleri, prefato Zeile--
vo, Marc. Donato lib, 1. bifk, sued. admir, cap, 1. aliisque) metu ni--
mio inducta; aut etiam externam aliquam caufàm, qualem
v.g, pinguedinisurfine inunctionem efle fcribunt; vel quam-
cunquedemumaliam habuerit , cüm non addatur, eó diffici- |
liüs etiam cauía hujus redditur. In primo tamen ordine, fi
Hippocratis fententiam , ex lib, de nat, puer. fequi velimus, ali-
menti qualitatem colorem pilorum variare, & ica humidum
candidiífimum canos reddere dicemus. Quamvis autem in
ftatu naturali nutrimentum pilorum femper effe humorem
quendam, eumque ferofum, facilé credam , ita tamen ferum
illud, licet aliquos in colore gradusadmittere quandoque fo--
leat; fempereffelimpidum , &filoquific liceat, coloreaque-
um, nunquam tantá tincture obícuritate , quantam v, g-
nigri capilli requirerent, in ftatu naturali predictum , ipfum
veró capillorum colorem in earundem fubftantia effe implan-
tatum exiftimgs undefifibrecapillos componentes albicent,
pilietiam albi comparebuno illaqueipfa tinCturaferum , quod
pronutritione per minutiffimostubulosadfluit, fimili colore,
dum illisadfimilatur, ceu fermento quodam imbuet. Metus
vero infignis uti fpiritum quendam à peripheria corporis ad... |
centrum fuum recurfum vel etiam in partibusremotioribus
fuffocationem , humorumque magnam conturbationem in-
ducit: ita hicquoquetincturam iflam , fpiritusaérei,multum
in colorum immucatione preftantis, defectu, ut & feriincae
vitate pilorum ftabulands confufione, mutare & quafi fuffo-
€o-

Oljev. L.X. De Haoorrhoidum. menffeun € avdinario de. Y7Y.

«are porerit, difficulter iterum vel nunquam in priorem fta-

tum reducendam, cüm exíanguia illa & renuiffima corpu-

Ícula,omnimodam »&gae» paílIa, novum fpirituum influxum,
& ab iisdem tin&urz, prius quafi precipitatz, reductionem
haudf£aciléadmittant, aut ab eodem animari & in vitam qua-
fireduciqueant, Deniqueutrüm externa quxdam colorem
pilorum conftanter dealbarevaleant , experientiz priüs confir-
mandum relinquitur, & tum demum fi hec ftabilita fuerit,
quomodo id accidere queat, fingularem difcurfum requi-
rere. .— [Loe. Ssebróck. L,F.] |

OBSERVATIO LXX.
D. JOH. LIUDOVICI HANNEMAN,

; De»
Hzmorrhoidum menítruo & ordinario.

fluxu in Viro. |

| Xcellent. Din. Szzon Schulzius de Republica Afclepiadea;
noftra Societate Leopoldipna preclaré meritus, de fluxu
hzmorrhoidum menfítruo in Viro oppidó raram ob-

E. ZZ (crvationem communicat Too 6, &9. 7. obf. XLI". p. 3g.
cuifociam fimilem obfervationem de quodam paftore in Du-
catu Bremenfi volumini tertio Actorum Hafnienfrum infertam de-
di, Accedic nuncalia. Hic Kz/e Holfazorum ett qnidam Z"scani

|. Nel 4 zLalcaigi miniffer, qui quolibet Menfz & Luhà , non fecus,
acfoeminz fuum pendit vectigal de rofa vite, eodemque mo-
| dofeíe prepara; quó foeminz has lunulas habitura, & termi-
; num iftiusfluxus inflarc przfzntire poteft.
qw 4 i

SCHOLIUM.

| DE hujus fanguinis motus caufis hic nihil dicam, fiet forté

— alibi, interim nos füraus in hac hzrefi, noftre vice rofam

| fiveillud nedarvitale ad Lanz phafium mutationem quam-
|; libet padialiquam in fuo motu viciffitudinem, citius tardiusve

uY 2 ; fluat;

— e * A - : ?

a7 Olfervató LYXL. 0 -

. fluac ifteQue fluxus variat juxta quatuor anni partium feriem

multa func quz hocnoftrum affertum evidentiffimé probant,
neq; defüncautores idem affzverantes;inter quos eftNobiliffi-
mus Kozack Medicus Bremenfis famigeratiffimus. Sed fubfi-
ftimus, difcurfum hunc in aliam occafionem rejicientes.

à OBSERVATIO LXXI
D. JOH. LUDOVICI HANNEMAN.

Vertigo coecorum «& alia de coecis.
J M didatus Halberftadenfis, non femel mihi retulit, quo.
V/ B modo Halberítadii inveniatur coecus Zz7* Lizze-
8 77774 ditus, qui tempore eftivo aéreque calidiore
fzpius de vertigine unà & phlogofi fuerit conqucefítus, ut opem
implorárit medicam ; Eftque praterea ille coecus peritus cam
organis muficis rité utendi, quam conficiendi , & quodpra-
terea non admiratione caret, fila foramini acuscuriosé non fe-
cus ac fi cerneret, inferere novit.

Nordz Frifiorum,in Patria mea;erat Zythopoeus;hic foli-
us tactus beneficio nummos dignofcebat: quomodo alii odora-
tu dignofcant, docet nos Z'olgm. III. cx IZ, act. Hafuienf.ab Ex-
cell.7bona Bartbolino yvnaximo natura Bibliothecario collectum
edicumque,

F $CHOLIUM. —
DE vertigine quadam philofophari placet loco fcholiorum,

qua licet ex proprio cerebro fatis accuraté depromere po-
tuiffec hujus obfervationis communicator, modeítia camen -

ejus illud onusin me tranftulit, quá magisíe recommendare,

quàm eruditione, quá caeteroquin fuam laudem meretur, vo- ||

luit: Sufcepiergó in me paucishanc meam mentem de verti-
gineejusq;caufa &genefiadumbrare, & cantó lubentius, quo-
niam conítitui(Deoannuente) integram pathologiam ex no-

vis

gp Euspraceptot Georgius Kuff Philofoph. & Medic.Cans | |

n 2 MEN Ep WAS
"FE X 5:

Feriigo cecorum Cr alia de cecis, 173
vis& folidioribus principiis edu&tam communicare noftra fo-
cietati Leopoldinz, & denique Therapiamannectere, ———.

— — Quilibet morbus humani corporis focum fuum habet;
cui infidet , cuique inhaeret; & videntur morbi quoque fibi
elegiffc , quafi ex forte, locum quem oppugnent, non fecus,

- àc fi Morbona fuos exercitus diftribueret ad oppugnandam
. corporis oeconomiam ; ubi quidam manipuli capuc; quidam
cor, quidam hepar; quidam renes, veficam , quidam uterum;

| quidam ftomachum ex mandato coguntur invadere: Nulla
parscorporis noftri ab injuriis externis feu internis tuta eft, aut
ullo immunitatis privilegio gaudet ; imó quelibet parsletha-
liter, minimá occafione & lzfione,affici poteft, quod plurima
exempla probant, quomodo etiam ex alapis homines interie-
rinc, adeo ut longa fit eorum hominum feries, qui levitfimis
wulneribus & affe&tibus vitz fubtracti , auc etiam miferrimé
fuerint fuffocati :ita quoque vertigo eít affectus capitis, capiti
infeítus primarió, imó quodammodo capitaneus vel centurio

| eorundem morbotum;,quí memotizarcem, intellectus (edem,

' debellare à Morbona deftinantur, Eft autem fuá naturá vel

'idiopathicé , vel fympachicé talis; Quam tamen diftin&io-

' em cum grano falisintellectam volumus; ut quae &fuam me-

! feturreformationem ; fed traniíeat,

| Affedtum, circa cujus examen riuric óccüpámuür, aririti-

'! meramus motbis vulgó dictis artificialibus Pueri petulantes &

' protervi uno calcanco innitentes fefein gyrum circumgyran-

' tes, facillimé in huncincidunt morbum , aut fi etiam diutiüs

"in circulum fefe vertant, citiffimé vertiginecorripiuntur. Pra-

terea vertigo poteft oriri adípicientibus res in gyrum velcircu-

- fum circumadctas; quidam etiam homines vertiginem concipi-

"unt ,quotiescurru vel navi vehuntur , alii fi retroríur vehari-

"rur, Preterea & aliis hicaffectusfamiliaris eft, fiexalto pro-

- fpiciant: Apparet fic effe affectum fzepiusáà noftroarbitrio pen-

| dentem quoad eum concitandum & quodammodo ad eum

:'&niendum;quamvis non femper: aen imponere non eR
[ : ALTA

174 nidi 6/7/7277 NA on "br nete |
riarbitrii huic pachemati,fed progignere,quotieslibidoqua-
dam nosejus capit, aut voluprate ducimur circumgyrationis |.
phantafmata pati; quam voluptatem nos nulli mortalium in-
videmus , nos veró illa bellaria decrectamus. |
Sedad hujus morbi focum penficulatius fcrutandum ac-
cingimur, & ille noftro arbitratu nullibi qugrendus cf; quam
in ipío cerebrianteriori antro, quatenus illud abíolvit regio-
nem vel clima, per quod proferpant nervi optici. Effe partis
anterioris veró affectum fequentes evincuncrationes(1.)quo-
niam illa, que in profundo finu labyrintheo cerebri aut eti-
am in ejus cortice vel glandula pineali vel ventriculis pera-
guntur, illa non poffunt corpora vel potius phantaímacta cir-
cumgyrantia fiftere confpectui, quemadmodum contingere
videmusin vertiginofis, (2.) Eftaffe&us qui nobisfüboritur,
fi vel ex alto profpiciamus, aut etiam res in vertices actas con-
templemur. (3.) Notum eft , quomodo vertiginem fuppri-
mere poffimüus, fi oculos claudamus; uti multis familiare, ver-
ugini eculos claudendo füccurrant, Quz omnia luce meri-
dianá clarius evincunt; effe vitiumin anterioricerebri parte,
- Afferrá fedeaffe&tus, fupercft paucis contemplemur, quz
hanc noftram thefin arietare aut impellere videntur, cujus
faring eft vertigo coecorum , quale exemplum ante nos com-
municavicGermaniz noftre decus Georgissl olfoangus I edelius,
digniflimus Ro/fizcii füccetlor , Collega & Amicus honoratiffi,
mus , £pbezz, Tom. FI. Obfervat, CX XI ? 1/9. &climilém hiftoz
riam nunc adduximus. Celeberr. Fz/er, & qui ejus fetnitam, 1
calcant, refpondent adallaras hiftorias diftinguendo inter z44/ 1
tationem 69 circumzyrationem s illam quidem cacis comvenire poffe.
hant vero neutiquaus putant. Yn qua diftin&tione cum non ac»
quiefcat curiofiffimum Magni Zedelii ingenium , operz pre-
tium arbitramur; non ut £a/ro, cui hactenus, quemadmodum
nulli mortalium, juramentum pr«fítitimus, fed veritati , cui,
dudum homagium & vafallagium exhibuimus , patrocines
rfaur, hzc pauca inmedium proferimus. Primó licet conce-

damus

i | Fertig) eecorum e? aliade eec, 174

. damus circum gyrationem phantaífticam oriri in ccecis verti-
gine laborantibus, nihilominus diftinguendüm eft inter cir-
cumgyrationem veré ralem, qualem fibi fingunt videntes, li-
cet & ea phantaíma vifusfit; &inter circumgyrationem ana-
logicé calem, qualis contingit coecis in vertigine, ficque no-
bis videtur cum coecis eodem modo efIe comparatum , quem-
admodum cumiis, quibus artus funt amputati , illi licec mu.
tilati finc membris ; nihilominus de iftorüm membrorum;
quibus eriam carent, dolore conqueruntur, uti exempla ab.
"autoribus allata teftantur. Praterea; puto thefin noftramad-
» huc fuo inniti fulcro 1. enim quaerendum cft; an in iftis me-
"moratis ccecis vitium fit in ipfis nervis opticis , velalibis an
vel Catarrhacta vel Gutta ferenà laborent. Si Catarrhactá,
nervioptici poffunt efle falvi, & icain illis nervis opticis poteft
contingereille vortex 5 & etiamfi dicátur guttà ferená labora-
e; nihilominus fieri poteft, nervos opticos in totum non effe
'obftru&os, fed intantum; in quantum primo vifibiles fpecies
| excipere debent, & fi tunc faltem quadam minima fpatiola
adhucfint vacua, in illis fpatiolis natura hoc phantaíma, auc
- aliquid analogi ludere poteft. Sicque pateo minimé opus effc,
- ad diftinctionem Fabri confugiamus, autab illo precarió mu-
rtuemur adminiculum, quo thefin noftram falvemus qua re-
vveráadhucítatimmota. — — ' |
|^ Materia,quaz nobisabfolvere videtur aut gignere verti
»sinem, nihilaliud eft; quàm fpiritus nerveus (ut prater quem
"an oeconomia corporis nullum fpiritüm agnofcimus) in lu-
"&fam concitatus, cum particulis crudis, qua particule crude
" «ut fequamur hic terminum "deo infigniffimo Viro ufita-
"tum ) per debitam conquaflationern in contextum fpiritus
"nervei nondum cedere aut vergere potuerunt: Quomodo
"autem ex alto profpicientribus vertigo nafcatur, Deo dante, de-
- finiemus in alio Tomo noftrorum laborum , ubi latius verti-
-ginis negotium pathologice & therapeuticé juxta noftram
- hypothefin tractaturifümus. Tantum nuncin medium attu-
—dlefufficia; &inarduisvoluidefateft, ———— ODSER-

|
|
|
1
|

ja p ; Obfervatio LXXII, Tdiofyncrafid. eA Lii
| OBSERVATIO LXXIL -
D. JOH, LUDOVICI HANNEMAN.
| De5

Idiofyncrafiá.

| Eleberrimus D. D. Olaus Borrichius Maximus in Dania
Eruditorum fplendor, artisque decus Pzoniz, ami-

cus magnus 7o. IT. aurea me[fes actor. Hafnienf. obf. 87.
aliquoridiofrncrafie exempla oppido raracommuni- |

cavit. Quibus ex fidiffima relatione Dz. Georgii Kuff M.Stu-.—
diofi indefeffi; olim meorum filiorum praeceptoris fideliflimi,
jam ftudiorum gratia Hafniz ad pedes magnorum Bartbo/ino-
yum aliorumque Virorum infignium fedentis fequentia focia-
bo. Civis Hafnienfis Primarius Vir optimus & integerrimus.
narravit (funt propria ipfius Srudiofi verba) fe,cum adhucju.
venis Noribergz viveret, incolicam incidiffe, quoties odorem
malorum citriorum percepiflet; jam vero impunefine colicis

cruciatibus citriis optimé uti, Caufam rejiciebat ipfe inmala

citria, quod que ex Italia Noribergam transvehuntur , alte. —
rius fint indolis. Verum alia caufa fubeft, inquit Scudiofus:.
Eft enim homo (Galenice loquendo) Z/jz;, cujus humores.
facilé illà fragrantiá inaliquam effervefcentiam velfermenta-
tionem fuerint commoti, non fecus acalia fragrantia quibus- .
dam foeminis hyftericam, dicam ne bypochondriacam? juxta
Barbette mentem, affectionem caufari valent. Quod veró nuno.

ab hoc malo pomis citriis utensimmunis fit; in fex rerum non .

naturalium mutationem rejiciendum:Quainztiologiameum | |

aflenfum Domino Studiofo non denego, maximam quippe.

vimhumoresin corporibuscommovendi inefle, nemo. diffi- -

teri poteft, funcjue plura hujus cenfusexempla, quz hic con- | |
gerere, non eftoperz pretium, | Sicá, seus focer odorem posnorum .

citra animi deliquium vix adynittebats pomis werü ve[cebatur citrames —

ium, afl cyvudm ,non codgass.

EU SCHOLIUM, |
Iab aliis rebusequé fragrantibus ,autforté etiam fragrantio-

ribus, quàm citria poma effe folent, Civis ille Hafnienfis
nullam offenfam , auchumorum efferveícentiam vel fermen-

tationem paflusfuerit , caufaallata , biliofie nimirum corporis -

conítitutionis, vixomnino fatisfaciet , & aliud aliquid neceffa-
riólatere debuit; de quo tamen divinare quidquam ulteriot
hiftorie cognitio prohibet.

—[Loe. Schróck. L. F,]

; OBSERVATIO LXXIIL
D. JOH. LUDOVICI HANNEMAN,
m : De» |
| 2 Noxio ribium efu.
Ondum annus effluxic , quo hecfcribo die 13. Maji
Anno 1679. Hafniz, quód mercator quidam ribium
efui fibi fuisque quinque filiis indulgens,iis fepé &
; copiosé comeftis integrisque deglutitis , fequens ma-
jum inde LPTMRT : pater cum filiis fuis febre correptus,
| ille quidem pharmaco purgante affumpco dejecit ribesinte-
| gras & bene cumidas non paucas, quasante menfem comede-
! rat; & non diu poft íanicati redditus eft; filii vero, qui ejusmo-
' di remedio ufi non erant , tandem poft fatis diutinum cum
" morbo confli&um, naturà fuperante, in füummam maciem in-
| currerunt, ita ut cenera ifta corpuícula fceleta cute involuta &
"| motu predica dixiffes, fed pedetentim ad priftinum corporis
- habitum pervenerunt.

p pu———P——————ÓQRm

: SCHOLIUM.

| -immoderato & perverfo ribium efu inductalzfio omnehic

|» pun&umctuliífe videtur, quitum copiá , tum modo fumendi,
| | integris

j Olfervatio LXX Hl De muxto vilium efe, 175 .—

Eod ex hiftoria hac colligere licet , chylificationis ab.
- d

D -
[

178 Obfrv.L X XIP.. De Nox& comeffarum radicum Actniti. —

vum à fructibus fperandum alimentum, peccans, ventriculi -

tonum laxando, crudosQue & corruptos acidos humores ge-

nerando, febri , maciei &c. anfam dedic uberrimam.
| [L.. Scbróck, L. F.]

OBSERVATIO LXXIV.
D. JOH. LUDOVICI HANNEMAN,
x Pi *

Noxá comeftarum radicum Aconit.

4 Nno79.16.Martii f. pueri aliquot. Buzxzebude in Du-
à catu Bremenfi apud portam (Süetentbor ) dictam,
& quandam magno fuo malo invenerunt radicem in-
! &- colis iftius loci (SGilSenbitiae) appellaram;ireos no- |
ftratis radici fimilem, odoris amceni inftar angelice, fapore |
paftinacam emulatur. Eftduegenusaconitiveldoronicico- |
piosé hic in humidis provenit. De hac radice 12. püeri ede.
runt, qui vix horà elapsá in fübfequa fymptomata magno
cum parentum dolore lu&tuque inciderunt , utpote primó
paffifüunt maximam cordis anxieratem , omnia dentibus ma-
nibusáue dilacerantes. Trihorio elapío duo iftius infauftz
radicis inventores fua temeritatis poenam, vitam cum morte |
commutando,luerunt. Reliqui adhuc decumbunt, denti-. |
um linguzque abbreviationem patientes, maximamdue fan-.
guinis copiam evomunt, oculi extra fuas orbitas trifti fpe&ta.
culo rapti protuberant. Pharmacopazus, qui mihi hanc hi- |:
ftoriam his ipfis verbis, fed Germanicis transfcripfit; vocatur. |.
Sobanunes Julius Herodes, horumQue puerorum curz prafe&tus
(qui 6. 8. & 10. annorum fuerunt) vomitum omni conatu
lac & oleum propinando laudabili methodo promovere ftu. |
duit. Si hzc cura mihi fuiffec demandata, idem remedium, |
quo olim carbonarii uxorem in Ho//2tie ; qux arfenicum de. |.
VOI |

: O.LXXP. Mercurium ex lapide Hamatiteeliciendi methodus. 179

|
|
|
|
I

1
4

v
1
-
Í

l
|
|
;

$
D

voraverabreftitui,dedifl;em. |^ Qua obfervatio apud illuftrem
Thomam Bartbolinum I. Volum. actor, Hafnienf. obf. CIF. p. 253.
legitur. Sudorifera meo arbitratu hic non conveniunt, pra.
ftat quippein cencro venenum fuffocatum eliminare. Semen
hujus planceinnoxié devorant, &ex eo poculum abortivum:

parant, quemadmodum mihi quedam foemina confeffa eft.

SCHOLIUM.

"AUecunque fuerit planta ifla , fymptomata lugubria ab-
nde veneniatrociam arguunt, quod in acredine fingula-

ri, à principio ejus falino- fulphureo deducenda, fubfifkere ft
dicamus, atque ad methodum Nobil. D. Zepferiin bifloria Gi-

| «ut&aquat, obfervatam , explicare velimus, neutiquam errabi-

mus. Cuifané moxin principio vomicoriis obviam uteatur,
opus effe, prater Diofcorida lib, 6.cap. 7. autoritatem , venenum
- Aconiti comeftivomitione abigendum, ftatuentis, ipía ratio
dictitat, nec experientia repugnat; Ubi veró altius jam quz-
dam ejus particula vaía fubierunt , cunc alexipharmacis ad-
propriatis , aut, pro rei exigentia, etiam fudoriferis unà eíle de-

' certandum, nemo diffitebitur.

[L. schróck, L. F.]

| OBSERVATIO LXXV.
. D. JOH. LUDOVICI HANNEMAN.

- Mercurium ex lapide Hzmaate eliciendi .
| methodus.

E /Ematicem primó in alcoholterimus , denique calci-
Di namus cum fale tart. in furno figulino vel vitrario

$8 invafeadilludaptato: furno ifti exempto, ficque cal-
€. cinato affundatur fpirit. urin. ad fummum rectifi.

-. catus; indicur retortz bené lutatz ad fortiffimum ignem ;fpi-

ritum ficabítrahendo ; novum femper reaffundendo, idque
| novies, accipimus hoc labore falem voladilem faturatà rube-
|I-" - L.2 ding

ijo 50 05v Obfirratio: XX VAT,

dine tin&um, ex quo paramus tincturam cum fpir. vin. alco« -

holifato; quà tinéturá cota medicina nihilpraítantius habet. |
Spiritus urine abítractus confunditur ; &íale cartariimpre- |

gnatus exponitur deftillationi, donec hzc duo bene fincuni- . 9

- ta. Ifte liquor urinz fic tare. falis vi vel animà animatus af-
funditur refiduo hzmatiti; & digeritur vitro hermeticéclaufo
in cinerecalido per menfes duos, rurfum abftrahitur ad ficci-
ratem : ficcum hazmatitem tunc fuüblimamus , fublimatum
cinnabari admifcemus, & tuncobtinemus Mercur. Cinnaba-
ris veró in pondere fuo augetur, & quando hic reducitur ad
Mercur. vivum, & hematitisMercur. adefbhic ab alio Mercur.
cinnabarino colore rutilante diftinguitur. |

OBSERVATIO LXXVI.
D, JOH. LUDOVICI HANNEMAN.,

Puella Ecftatica.

Uella filia cujusdam Lanionis, civis Urbis Buxtehude
vehementi morbo decumbens incidit in ejusmodi
- fymptoma, ut jacuerit per integrum triduum mortug
- fimillima, ut nihil quoque vitale amplius ineffe videre»
tur; prater quod exiguo aliquo calere adhuc calore videre-

tur. Exacto triduo clamore excitare potuerunt; excitara ad | |!

- fereverfà füccenfuic, quod non in eodem ftatu reliquiffent, in-
effabilia efle gaudia ; que interea temporis proceffiffent,

SCHOLIUM.

(CRedo ego fuiffe ecftafin, & illa (mihi eft) mentis à corporis |!
"exercitiorum vel funQionum corporearum confortio alie-
natio; quam fi quis patitur, quum mens fitfpiritus, etiam fpi-
ritnumconfortio gaudet, proutautem hominis conditio fuit;
vel vita pia, vel vita impia, ita & mens eorum fpirituum frui- |
cur confuetudine, quos vel vitz fua re&tores fibi elegerit vel |
comites habuerit. Ec de Ecflafi judicandum juxta vite genus, | |.
. : ^ j &

Er i Puella Ecflatica. 181

& huic conformia erunt contingentie &narrata Ecítafis non
contemnenda , multó minus pro phantafiáaccipieida. Ec-
ftafis bonz exempla legimus in fcripturá, fic Adamo in Ecfta-
fin collapfo cofta à Deo ad Eve fabricam fuit adempta : fic Ja-
ob Ecftafin paffus in vifione; qua fcalas in coelum erectas vi-
dic, in quibus Angeli aícendebant & defcendebant, Lucta,.
quà obtinuit, ut Jacob Ifrael vocaretur à Jehovah, fuit in Ec-
ftafi, & tale quid contigiffe , etiam recordaretur, memoriale
fuit illa luxatio, quá poitea laboravit. Quid autem illa luxa-
tione Deus fignificare voluerit, hic adderenon eft hujus fori:

| fciticet pofterorum Ifrael in ultimis generationibus perpetu-

|
)

^
E|

am apoftafiam: quomodo autem cum eà & Judaeorum con.
verfio poffit confiftere, alia fuoloco &foro docebo , Myftice
Chrifti paffionem & Ecclefie perfecutionem. | Sic & Paulus
Ecftafin paffus: Somnium Jofephi, fomnium Pharaonis, fo-.
mnium Nebucadnezaris; &c.fuerunt parvi paroxyfimi ecftafis.
| Ex literis Exc. Dn. Hannuemanai.|
- — Borellus in obferv. 54. cent. 2. Domina de Pile Manfi
Afiliiin Vaíconia morbum pafílà efl; perqduetotum ejus curri.
culum Hifpanicé optime locuta eft, licet illiuslinguzanté &
poftea ignara fuerit; & praterea ecftafin tantam paffa eft, ut
pro mortua haberetur: cumque remediis revocata fuiflet , ad-
"verfus adftantes indignata non mediocriter fuit; quod àloco
miro & delitiofo revocata ab iis fuiffet 5 dixitautem inter mul.

| ta fe vidifle(enem, qui dixit ei, fratrem ejusin bello mortuum

' efle patremque in cubiculo remoto Pfàdlmum certum legere,

]
-

z.|
s

tw
y
E

| eujus verba retulic, hecQue omnia vera fuerunt.

- Quz teftantur, animam in Ecftai quodammodo á cor.

| poreis impedimentis feparatam aliquid fciencie, quam poft
| mortem habitura eft, acquirere. Sic moribundis idem con-
' tingit; cum anima jam jam feparari deber. Sicetiam Rev.Vir,

D.Phil. facob. Spener, Summus ille Theologus, in Poftille

|! fuz Chriftianz praxeos fol. 857. animam Divi Apoftoli Pauli

in tertium fuiíle coelum fürrepcam aflerit. Exinde, animam
| ; L 3 huma

UEBES CORR O£fervatio LY YF L- Puella Ecflatica.
humanam ex corpore vivo , citravitz illius excnctionem fe-

paratam confiftere poflz, omninóque poflibileefle;affirmat. — E

Siquidabfoni rale foret, Divus Apoftolus citra ullam fe ratio-
nem nefcire idaffirmaffet , anille in corpore, vel extra corpus
fubftiiffer. — is Tn dv di prc MO Rd
... Athoc fateor, non congruit cum vulgari noftra vel Ari-
ftotelicà Philofophia: verá fortafle caremus Philofophià , aut
ejusdem principiis de humaná animáà 5 fic enim dealiisqui-
busvis rebus imperfectam obtinemus fcientiam 5 de anima.
autem noftra vel minimam; quin penitus nullam. Jc i/e.
Memini cujusdam ancille mez, jam tum in agone con-
fticute, cum capite in finiftrum latus reclinato , oculis quafi
jam vitreis, mox lumen fuumra amiffuris, & fpuma dextris labiis
inhzrente, cüm zgerrimam propé animam traheret, munda-
to cum linteis ore illius, didu&is iftislabiisaquam Langianam
cum V.guttisaurifoluc meinfudifle: exacto fere hore qua-
drante, ere&to repente corpore ifta conqueri ferió coepit, fe ex
amoeniffimis campis Elyfiisad nos fuifleretractam. Confimi- |
lislegi meretur, quain Zodiaci Medici Gallici anno 2. obfers |
vatio, quz 1, Jan. edita, ficfe habet. — Nobilis puella ex febri.
ardente cum omnium virium amiffione pro defunctá fuit ha--
bita; adeó,utaffidentibus mortuam eflfe ratis de funere tantüm
cogitatio fuperfuerit, Pannoex more confuta fuit; accerfun-
tur facerdotes, & Libitine jam deftinata erat ; cum emiffo ex
imo pectore fufpirio vice fuperftiris indicia edidit.
hic, quaad vitam revocandam videbantur neceflaria, fuere
Obfervata. Reftitutacandem non gratias egitofficiorum fibi |
praíftitorum, fed querelas fudit , quod erepta fibi fueritin«
comprehenfa &ineffabilisanimi cranquillitas, voluptas gra-. |.

Omnia |

tiffima; ac talis, quà mortales frui ; nifi ad (tatum illum dedu- . |

&i fuerint, nequeant, felicitas: quicquid gaudii nomine ve-. |
nit,levitlimam cantüm ideam exhibere ejus,quo gavifafuerat. ||
Addidit ; à fe perceptos quidem auribus parentum Iugubres !]
gemitus, ac quicquid illi circa funus & exequias meditaren- ||
| | tun B

Obferv. L X XE 11. Vermts per meatum urinarium exclofis, 185.
"tur,menti obverfàtum effe)necquicquam vel illorum vel mini-

mam partem excuffifTe cranquillitatis ; qua potita fuerat; ani-

mum quippe deliciis illis tam profunde immerfüm fuiffe , ut
mundi & mundanarum rerum ormninó oblivifceretur ; ne
dum de confervando corpore cogitatio incideret. -

[A etianthus;) : |
' OBSERV ATIO LXXVTI.

D. JOH. PETRI ALBRECHTI,
Vermis per meatum urinarium exclufus.

"N corde , pulmonibus , epate , aliisquecorporis humani

partibus fzpius vermiculos nafci, exemplis & authoritati-

"bus Medici paffim confirmant. | Admiratione percuffus

magis obftupui, cüm legerem apud Cl. Scbezctimz , vermes
ex veficaurinali nonnunquam cumlotioexiiffe. Simile quid
Anno 1678. d. 5. Aprilis notare mihi licuit in milite noftri
prafidii; cujus uxorfümmopere mecum conquerens de per.
| tinaci mariti fui ifchuria precibus meinvitabat ; ut ipfum in-
| viferem urinzque tamdiu fuppreflz per medicamenta idonea
| priftinum fluxum redderem: Ego officii mei memor poftu-
' ationi hujusdeeffe nolui, &egrotum mifere afflidtum depre-
' hendi, feptimus quippe jam agebatur dies, quo neguttulam.
'"urinz excreverat: Quercelas defümmis circa umbilicum cru-
! ciatibus deque tenfione circa veficam infticuebar calisque ad.
"erat tumorabdominis, ucafcitico mifer nonabfimilis videre-

mail — —

"itur. Ego diligenter, tam interna quàm externa ordinavi, ni-
"| hilintermittens eorum, quz adadipifcendum optatum hujus
^; mali exitum admoveriíolent. Aftinani diu metorquebam
labore, neque fucceffus tam citó ex animi fententia procede:
"bat. Meditantiigitur mihi deimmiflione catheteris accurrit
"&groti uxor apportans vermem craffitie calami fcriptorii &
- Jongicudine trium digitorum, referensque; ejecto hocper u-—

^ sechram animalculo poft multos conatus laboresque, marito -
füotzandem priftinam faeultatem pro lubitu veficam oisi
a rand

dé. mon | OLfervatio LAGE, "vem AK
tandieíleredditam. ^Foccus hujus inopinac exclufionem lo-
chia quafi infequebantur, nectarisque vitalis fluxus cum urina
peraliquot dies propullulabat, qui tamen exhibità emulfione -
cerebinchinatà feliciter effedefüi..— Vermis poft emiflionem
vitaliquidem fruebatur aurá, pauló poftautem exífpiravit. No-
tandum me fuaforem antea exftitifle,zgrotus ut diligenter co-
mederet amygdalas amaras , qua utiegregià pollent virtute
diureticá, ita easratione amaritiei vermiculi ex vefica propul-
fionem mafculé adjuvifle, nulla mihi heret dubitatio; cum
experientia conftet , quàm falutarem in morbis verminofis |
alias preftent operam , poffecqdue hoc remedium tanquagx | |
eupori(ton catalogo medicaminum vefice vermibus refiften-
tium inferi, modo certa figna pathognomicaipforum prafen- |
tiamindicarent. Admiratione medetinuic&hocimprimis, $
.quárationevermesin veficá degerepoflinnqui fia&quod non
enecentur aut convertansur in putrilaginem abacri , mor-
daci falíoque lotio ? Admirari autém defii confiderans, in.
ácerrimo aceto innumerabiles fzpius vermiculos reperiri, |
indue illo vitam tranfigerefatiscommodam ;quanquamnon 7
faciam cum aliis, qui acecum nihil effe aliud quàm congeriem. E
minutiffimorum vermiculorum mordicantium, àque horum
moríibus omnem aceti acrimoniam dependererentur. Hac |
ratione enim quisinftare poflet, bilerg , falem culinarem alia-- 4
dueacria flina &acida, qua linguam acrimoniá fuá feriunt, 1
effe corpora ex atomis & particulis verminofis mordentibus 4
conflaca &c. quod abfurdum, cüm optima microfcopia con. 1
trarium etiam in ipfoaceto nos edoceant, nifiquismentisfuas |]
phantaímatibus nimiüm abblandiendo fe ipfum decipere
ametcnon fecus uti illi; qui pulverem ex particulis chordarum
rubrarum, quales reftudinibus adaptari folent, ab impoftoris ||
bus praeparatum affumentes, à plurimis vermiculis fe poftea. |.
liberatos effe firmiter fibi perfuadebant, uti literis prodidic Fes |.
lix Platerus Quafl. Therapeut. Atpendic, Prax.p,m.192..— ^ |

| Fig, XXI, vi p 162-- dien

ceo Mermtis pev aneatum urinarium exclufes. ^ 185
r SCHOLTU M.

gBerverioni huic refpondet illa, quam Za/d, Rosfzus Epiff.
medic. deíene quodam refert, qui urinz difficultate gravius
laborans, perífomnum excrevitvermem cum maxima fangui-
nis copia , falvusQue evafit; cui addere licecalteram illam £2-
mundi de Meara , videlicet de puero femel in menfe , & aliquan-
do fxzpius, poft duorum vel crium dierum dyfüriam , multos
lumbricos per virgz canalem excernente ; ut & job, nbodij cent.
"2, obf. 36, deadolelcente poft $. dierum difficilem mictionem
"feniam vivam emingente. Quanam veró jam in prafenti
caíu exfiftac diri illiusadfectüscaufa, determinare eft difficile.
Autcenim vermis illeorificium veficz urinariz corpore fuo ob-
: euráffe, ficque unà urinzegreffum inhibuiffe, dici poílet, aut;
;quód credibilius, idem vefice collum , rodendo fugendóve
; nervofam ejus partem lxdens, ad convulíivam contractio-
; nem irritaverac , unde fibrzejusconcracte meatum unà urina-
rium occludere potuerunt; quá dolorificà ceffante lumbrici
!adhzfione , eodem nempe ab amygdalorum amarorum virtu-
! te, cum fanguine ad veficam delata, vel quacunque demum
Laliaà caufa excuffo, non fibre tantüm laxate denuo fuerant,
!fed & apertum vulnufculum fanguinem aliquandiu, prius:
quam iterum confolidaretur , ftillaverat.. Quin & vermisille,
[ fi primó non ipfa in cavitate vefica delituerit, fed mediante
' fanguineipíasinter cervicis membranas depofitus fuerit, fen-
"fim adauctus tumorem illo in loco excitare, ac tenfione iftà
quandam membranae interna excreícentiam mentiri, ficque
"tandem orificium omnino obturare valuit, usque dum mem-
"braná divulsá exitum fibi paraverat; ficque non tancüm hac
"denuo fe contrahens meatüs libertatem reftituerat , fed ali-

"quandiu etiam ex aperturaifta fanguinem emiferat.

Be Dosbbréck. 3L. F:]

E | A1. OBSER-

ko CEN

186' OLferv. LX. XE HI. Meatus ab inteflinoeveco Ad veftcam.. "i

OBSERVATIO LXXVIIL
.D. JOH. PETRI ALBRECHTI
Meatus ab inteftino coeco ad veficam.

^ cofurtiad Viadrum Anno 1667. à D. D. Gariep Medi-
y co Colbergenü : Adfuit fpeQator Cozradus F"efenfeld

tusrerum naturalium rimator, cujus in primo «catus flore ex-
ftin&ti mors , uti mihi valdé adhuc exiftit acerba, ita emptio-
nis jure ipfius quondam mihi comparavi manufcripta, que
inter alia curiofaaccuratam commemorate diflectionis defcri-
ptionem exhibent: Majuículis autem literis fequentia nota:
vit: Cefzfacfumyverba funt efenfeldz, ut offenderemus aliquot da-
Pus ab inte[lino ceco deerfum ad ve[ftcam vergentes - Per Dosergosmeat
gnateria lotii potatovibus tam [epe &9 copiosó excernendi , bi autem du-
Chus inveniebantur abradendo pinguedinem, circa cecum inteflinum
ftam. Mrinam omnem fanguinein renibusfeparari, uti non
adeo liquet, ita in defignanda via, per quam illaad renes defer-
tur, excellentiores Anatomici dubii incertique hactenus titu-
bàrunt: Omnemfífcrupulum evellerencomnemdue tollerent

dubitationem predicti du&tus , fi ipforum veritas conftaret.

Monendifunt Anatomici , ut in inveftigatione horum non-
nihil operz acdiligentie impendantexperianturdue , an vel
hos velCI. Diemerbrockii chylofa,vel alia ad renes auc veficam
tendencia vafa invenire queant. :
SCHOLIUM. so

UÜ Ti non faciléullius Viriboni, &eruditi Anatomici fidenr
in dubium vocare debemus, fi varios Natura lufus & erro-
resconfiderare velimus: ita etiam hanc de du&tibusabincefti-
nocecoad veficam vergentibus obíervationem eodem refere-

mus. Sedhocutiquerariffimum quid fuiffcdicemus. Neque
eriam

Iüectio viri ob maleficia decollati inítituta eft Fran--

Profeffor olim Ácademiz Viadrinae infignis & acu- 7

: EM E

A
x m "
NN , r

^ euam tantopore iisdem pro demonfítranda via celerioris & co-
: piofi cranfitüs materi potulente ad veficam in poratoribus

. opusefle, videri nonnullis poffet , fi viam ex ventriculo ad re-
| nesperomentum eruditiffiméà noftro Celeb.D.Heliantbo Ephe-
| mer. Nat, curios. Aun. LX, obf. 1 7. propofitam admiferint, auc fal-
| tem Exc. Ach. Loverr in trac, decordecap, 3, & Guil. Cole cap, 13.
— de.Secret.anim. diícurfum adprobaverint, |
| [L.. Schrók, L.. F.]

OBSERVATIO LXXIX.
| D, JOH, PETRI ALBRECHTI.
| Hydropicz cujusdam aqua ex hypochon-
driis profluens morbum folvit.

Idua quedam 60. annorum hic loci fedem rerum ac
fortunarum fuarum habens poft variosin dixta com-
miflos errores feptem abhinc annis hydrope afcice
| corripiebatur: Quo indiesingraveíCente ; accerfitus
| Medicus nullo ad fanandum appofito remedio negle&o cura-
*tionem tentabat: Sed quodvis incaffum adhibebatur, neque
medicamentorum virtute vires morbi frangere ejusque radi-
| "cesevellere licitum erat. Superfuit Paracentefis , cujus ta-
" men adminiftrationem omnimode recufavic, nulliusque per-
!. fuaionibus eo impelli potuit, uc dicto medio locum daret,
" quin potius mortem appeuit. Aft prater omnium opinio-
|

! nem morbus ad exoptatiorern longé eventum provectus eft.
| ZEgrota namque vimorbi fermé confumpta fenfit aquam ex
^» utriusque lateris hypochondriis,ubi pori cutis mirum in ró-
*: dum aperti confpiciebantur, promanare: Cui fluxuiquod
" mirum, natura quafi non neícia unà vice hydropicorum a-
" quam non educendam eflz, preclufis poris moraminterdum
-! imperabat , quz tamen aliis temporibus remotis obftaculis
"fponte folvebatur. Fluxu igitur hoc per intervalla aliquot
ET ^ - Aaa 2 menfes

-188 OALAXIX. Hydropice cujusdam aqua ex bypochendriz ee;

-menífes durante, abdomineque fenfim dercumefcenre egrota
morbi gravitate magis magisque levabatur, donec tandem
aquá praternaturali ex corpore ejus ejectà integriratem prt-
ftinz valecudinis recuperaret, quá etiam, dum hac fcribo; fatis
bellé atque commode fruitur. '

SCHOLIUM.

Aturamreverain hoc Cafufuiflemorbi medicatricem,con-

ftat, quz fepius quod nullus miniftrifui, Medici; labor& |
diligentia efficere valet, promte faluti fuz feliciter profpicit 5
idduein hydropiscura nonfeme! praftitit; raró etiam hic mo-
limine ex hypochondriis aquarum íàrcinam expellens; vi
imaginationisforce eócompulfía dum metu dolorificzipficre-
ditz, crudelis, multis tamen perfuafionibus follicicatz Para-
centefeos, copioflorem feri fuperflui luxum ad loca fe&dioni
viciniora magno impetu amandavit; quod in glandulisfub.
cucaneis ibi fubfiftens, nec in vafa lymphatica promté rece-..|
ptum, fed excretorios fudoris tubulos diftendens; perilla exi- |
tum fibi paraverat, ficáuefenfim reliquum etiam ferum ali- |
bi extravafatum, & dein paulatim in vafa cffiuxu illoinanita
regreífum , patenteiíto in loco fucceflivé evacuaverat; ceíffan- 5.
te tamen nonnunquam fluxu illo à frigore aéris ambientis. |.
diutriusadmifli , ferum naturá gluanofum in cubulis diítentis
incraffante, eosjue obftruente, donec eodem iterum rarefacto,
àque majoreferi noviter fupervenientis colle&a quantitate ul-
cerius expulfo, novum tranfitum fibi paraverat; in confufio-
nem illosconjiciens, qui fepe pre aliis prudentioribus magis
fapere fibi vifi, hydropicos vehementi evacuatione ab aqua-
rum farcina, brevi & uno quaft impetu , liberare infeliciter
ftudent, quale quid contügiffe aliquacdo novi, dum ex
cachexia quidam faQus hydropicus , à diuretico nimis li- |.
beraliter propinato, parvo quidem temporis fpatio ab infigni |.
fuo feriftagnantis pondere , non fine triumpho , ante ta-
men victoriam , decantato, fuit liberacus, pauló poft camen.

fpiri-

* di
!
i

* 34]
|
1

: Au

|
]

s
r4

E
À
rt

i!
A.
^

4
'

M. Et uL m UE PCS $^
E ame " ^
PES Eo

| Olferv. L.X XX. Flatus corpori: humani cun tm dificnlter £9c. 189

fpiritibus unà exhauflis prater exípectadionem fübicó placidé
exftin&us eft. dir dpt peer vt NP sicca: |
|. Schbróck. L. F.]

OBSERVATIO LXXX.
E» Dy JOH, PETRI ALBRECHTI

-Flatus corporis humani cur tam difficulter

nonnunquam difcutiantur.

r Eminimequondam ex CI. 5/vi», cüm in Nofocomio

2 Lugdunenfi egroti paífione colicáà decumbentis ra-
VW. M uonem haberec audire, hoc malum cujusvis medi-
* caminis nonnunquam vires cludere, difficilisQue

| medele caufàm confiftere in copia bullarum ex pituita valdé

glutinofaconflatarum flatus intus habentium: Bilem autem
tum cemporis fale lixivo acuatam phlegma rarefacere nimis,
quo rarcfacto hujus latera magis diltenfà flarusquerecipientia
dictas bullas producere; non fecus quàm aquam fmeg matis

| beneficio glutinofiorem redditam pueri in fphericas bullas

conflare atque formare folent : Quicquid enim ibi praftar

| fmegma, illud in corpore humano efficerepituiram 5 & ficuti

| áfpiritu calido fimegma rarefactum in bullas effercur, ita bilem

tanquam humorem calidum in pituitamagentem hoc mu-

"nere defungi cenfebat. | Que omnia, uti non àrecta ratione

aliena omnimodé ceníenda,ica quoque di&is experientia fi-

"demfecit. Anno 1677.accerficusad hujuscivitatisincolam, -

qui per 5. dies cum paffionecolicà conflictatus erat ; ipfius ab-
domen mirum in modum diftenfum deprehendi: Quibusli-

»bet medicamentis fruftra exhibiris incaffum diu fudavi, in- |
'cercusque fui, quifierec; quód probatiflimis pharmacis hocce

malum non cederet. Cümaurem in ufu clyfmarum diligen-
- iter perfifterem; egrotus poft aliquot dies horum auxilio ex-

crevit maílam ex multis veficulis contextam, quarum majo-

Ut Aa 3 res

UP T TP UP TE PRIM

"p Ez Lc c

190 Olfers, LXX X. Flatus corporis humani cur tam difficulter crc.
resjuglandium;minores nucum avellanarum magnitudinem.
excedebant. | Hz veficule tam cenaciter fibi adhzrebant, ut
nullá operá divelli poflent; quin potius disrumperentut me-
phitimque flatulentam cum foetore adítantibus valdé mole-
fto emitterent. Hoccefpedaculum quamvis fordidum non
tamen fineanimi voluptatediu intuitus fum , omnermdue mi-
hi evul(it hec obíervatio admirationem , quare tam infelici
Marte contra tympanitidem, colicam flatulentram (quam me-
ritoà colica convulfiva folis humoribus acribus adfcribendá
diftinguo) bella geramus, cüm de vero remedio dictarum vefi-
cularum rupturam promovente adhuc fimusincerti. Sanatus
hoc modo nofter egrotus valecadhuc pancratice, liber fuis ex
paflione colica cruciatibus, cum quibusantea tam frequenter
ipficonfligendum erat. Similimodo fabri cujusdam ferrari |
uxori 66. annos habenti; confilio meo quondam prafui; que . |
àlongo temporeafthmatica &anheloía fuffocadonis pericu- |
lumincurrebat. Hinc perterrita omnes nervos intendebat
ut per cuffim obftaculaliberum ari cranfitum denegantia re-
moveret, & hac ratione poft conatus Herculeos laboresque
incredibiles ejecicinterdum veficam magnitudine pomi Bors-
torffiani flatu plenam, quitamen veficà propter fummam glu-. 7
tinofitatem rupturam difficulter admittente evocari vix po» |
terat. Hoc peracto aliquot horaslibero fruebatur fpiritu, do-
nec praterlapfis illis regenerata nováveficà novilaboris faces
incenderet, quibus tamen cüm zgrota indies magis defatiga-
retur , fatum eft , ut exhauftis confümprisdue illius viribus
brevi poft naturz fatisfaciens fomno confopirecur eterno.

SCHOLIUM.

T Ympanitis & Colica flaculentalicet abfque tenacis ejusmo- (4.
di & viícofze pituite in bullas diftentione multoties produs 11.
cantur;à folaucpote humorum variorum precernaturaliagi- |j,
catione vel effervefcentia orte, qua tamen veficulasiftas unà |.
conjunctas habent, difficiliorem curam utique fufcipiunt; .-
cüm /-

- Obffrv. LY XX]. De Stercorum egregia ip nonnull virtute, x91

| cüm enim mater earum, picuica vifcidiffima, quam vicream
adpellare quibusdam libuit , ob illam ipfam glutinofitatem,
difficulter eradicari queat, eó magis producta ex eadem vefica,
magis utpore condeníatz , & indurate, ac quafi membrano-

fam naturam indutz , medicamentorum operationirefiftents

quz ideo non ram phyfagoga proprié dicta, calida & aromati-
€a, quàm potius majori penetrandi , incidendi & refolvendi,
imó corrodendi vi przdita requirere unà videntur; quá ratio.
| neforté v. g. nitri fpiritus, aliàs jamdudum anticolicorum in
| numerum receptus, hic vim fuam exferere valebit.
[L.. Schrock, L. F;]

OBSERVATIO LXXXI

D. JOH. PETRI ALBRECHTI.
De»

Stercorum egregiain nonnullis virtute. -

Ocer meus Quzfítor Epifcopatus Hildesheimenfis ante
aliquot annos paíTionibus colicis valdé obnoxius erat,
quibus tantopere affligebatur, ut paralyfis dextri lateris
| cum amifloneloquelz fuccederet. | Circumftantes ab-
! fence Medico cüm nefcii effenc; quid faciendum, accurrit foe-
mina quzdam recens ftercus füillum, quod manibus gerebat,
'&groti naribus intrudens ; Quo vix peracto fubitó ille in haec
' erumpit verba: JO (9 Ott/ tvat ftiit bat Cat? & hac ratio-
^ ne non cantüm aphoniaceffavit, fed &paralyfis cruciatusqdue
' colici extemplo remisére. R ufticis aliisque vilioris conditionis
"hominibus fzpiusautor fui, utfuccum fimi equini cum cere-
- vifia calida contra colicum morbum affümerent, externé au-
"tem dicti fimi portionem cum cineribus calidis commixtam
- tepidé regioni circa umbilicum apponerent, quod euporifton
" nunquam non ipfisexftirit falucare, — Caeterüm hofce fterco-
?'rum effc&us non eftquód valdé miremur, cum & in alüs Sees
D is

| !

- prm AQDQEOCDTIR PP LQDPPEIIRP Cu pn

192. otjcs. LX YYI. De Steycorium e ecvegia. in oun virtute,

bisilla non mediocriter prodeffe & experiendá & Excellentis-
fimorum Virorum teftimoniis difcatur noteturQue. Sicanti-
dotum napelli tercus humanum effe aftirmat Cl. Hoffmannus ,
animadver[, in Schroder. p.m. 664. FoetoremqQue hujus naribus
attractum matutino tempore prafervare a peftereferc Mizde-
ver. Medicin. militar. p. 127. Pleuriticis alii gallinarum, alii co-
lumbarum íftercora commendant. | Proftatin noftra officina
aqua antipleuritica ex fimo equino deftillata, quam uti cum
fructu fepius exhibui ; ita laudibus illam fufficienter predicare
nequeo. Infallibile fermé remedium ad conftringendum
fluxum menftruum eflc ftercus afininum,ejusque fücco pluri-
mos de forditie parüm follicitos fcliciflimé fanatos aflerunt,
Fiuckius Enchirid. Dogmat, Hermet. c. 34. Zacut. Luftt. Prax, Hif.
].9.c. Ht: Solenander Cozftl. Med. fect. 4. conf. 9. Schünborn, Manual.
7Med,p.124. pluresque alit. Scercoris fuilliin narium haemor-
rhagia fiftenda, anferiniin iQtero aliisque morbis curandis ef-
ficaciam etiam tyrones medicinz vix ignorant.Videatur Ann.
9. & Io. obfervatio LVI. Salibus excrementa animalium funt
plena, quibus yoladlium ftercora pre ceteris abundare, quia |
acres ferofosque humores non emingunt, àcuriofis animad. |
vertuntur. Hifce igitur dictas operationes adícribendas uti
non dubito, itainfignem inter hec intercedere differentiam
ex virtutum difcrepantialiquet. | Verofimileenim eíb ftercus,
quod ftipticá gaudens qualitate hemorrhagiis medetur, vifa-. |
lis cujusdam nitrofi, acidi &c.illud praeftare: Aliudaphoniam |
cum paralyfi folvens beneficio falis alkalici volatilis VPE
fÍcentibus ( uti ExcellentifI. Hamzemaaznus in Proemio de ufu &3.

abufa inebriaminum de apoplexia judicat) priftinum vigorem |
reftituere... Sed de hacmateria liberam cuilibet phiofophan.
di paretur relinquo.

SCHOLIUM,
Ussis r«ovofsyoi, utieosvocat, quidam medicaftri E

audiant Job. Petr. 1otichio thes. 6. de Cafei nequit. & revexayubi |

delectum remediorum habere poteft, fordidis ejusmodi Medi» -
cus NP

- Obfervatio LXXXIL Lechiaaqumfa. — ..— 193
cus elegans abftinere ceneatur, in neceflitatis tamen cafu, ubi
non;quod decorum magis, fed quod utileeft, expetitur, fi alia
pari efficaciá predita eum defticuant, cur non fimiliain ufum
crahere liceat,fufficiens caufa nulla fübeft.Uti veró in ipfis excre-
mentis fpiritüs vitalis pre(entiam agnofcere tenemur,(unde vi-
vereeadem,Gz/. Maxuellus de medic.smagnet, pag. 27 .icribere fu fti.
nuit;& 5). Bapt. Helmontius cap. de litbiaf- , 35, íÍpiricuum vita-
lium comparticipationem excrementa fervareprodidic;) quam

Exc. D. Jo. Conr. Peyerus exerc. 1.de glagdul. intefl. defpiritu non
minus animali veré depredicat : itacur recenter adhibita prz-
ftantioresquandoque edant effe&us, hinc edocemur. Licet

| & aliás diverfimode prodeffe pofle, preter multorum experi-
| entiam, ipfa quoque ratio di&titet, fulphure & fale volatili,
ut & fixo quandoque in iisdem manifeíté fe exferencibus, &
partim ab adíumtis cibis &c. partim ab interno principio, bilo

& lympha, ortum crahentibus, ficQue etiam eorum diverfita-

| tem in ipfaoperatione multiplicem & quafifpecificam often-

| dentibus. [£. schbróck, L.. F,]

OBSERVATIO LXXXII
D. JOH. PETRI ALBRECHTI,

L.ochia aquofa.

Xor cujusdam Mercatoris expletis Menfibus absque
laboriofo nixüs puerperio naturá ipsà obfletricante
[: partumabíolvebat. Circa foetüs exclufionem mirum
| .&infolitum quid contigit: Conficiebatur enim abs-

| queulla fanguinis profufione, cujusne guttula in confpedum |
' Venit, fed loco ipfius lympha viridis non abfimilis folutioni
' vitriolicommun.cum aqua fimplici fa&z preter propter pon
"dere 20. librarum lochia conftituebat. | Aqua erac limpida,
* dulcis, omnis acrimoniz expers, duravitQue ejus fluxus in-
-'tegrum menfem fàtis copiofus absque ullius fanguinis vefti-
gio : Neque puerpera hinc male d E fcd utifelicitet enixa
1 | : B erat,

i
j '
58]

i : 7 ; AW - Y MP

Y94 Obfervatio L.XXXIT. Lochia aquofa. :
erat, ita reliquo remporé puerperii absque multis torminibus
aliisque incommodis tradu&to in hunc-usque diem vivit fana
optimáque utitur valetudine. Norandumyquód fecundinz,
quanquam dilaceratz & cultelli acie multoties difciTz nihil
fanguinis, fed fimilem liquorem limpidum & aquofum pro-

fuderinc. Hafceob caufasfoecus non eft exclufus jufto infir-
— mior, fed uti integris viribus mundum intravit, ita iisdem ad-
hucabsque ullo fanitatis vitio benéfruitur. Hinc evidenter
apparet, quàm lubrica ficillorum opinio; qui fuftinere conan:
cur, lochia effe refiduam fanguinis partem pro nutritione &
augmento foetüs ad uterum delatam.

SCHOLIUM.

(im Bpumorem foecüs nutritium à matre fuppeditatum non
-^purpureum illum effe, fanguinis nomine proprié venien-
tem, compertum fit, verüm albicantem aliquem & ferofum,
fimilem feri evacuationem ex ofcillis uterinis hicconctigifle; 8c
.€üm fànguis puerperis à partu recenter exftillans non aliam
originem agnofcat , quàm vaforum fànguineorum in uteri
fubftantiaradicesagentium ,à pregreffo enitendi conatu five
uteri forti commotione, & hinc fubfequente placenta fepara-
cione violencam referationem , in hócautem eafuabsquelabo- -

—á

-t da E CER C md
, At ,
a M

i
i
i

|
|

Obfervatio L.X XXIII. Ex Abfreffpvenum febflautiate, x93
Oldenburgio At. phibfcph. Angl. Num. 6, .3. 10. & Num. $..g.
Ephemeridibus Nat. Cur. Ann. I.obf. 210. & Ann. lll. obf. 123. &C4
Que tamen dum vel recenter é cibo comeíto prole&um &
nondum cum fanguine intimiüs permiftum chylum propo-
nunt, velíalrem fanguinem illum in cache&icorum , febrici-

tantium , autalio morbolaborantium corporeexfticifle innu- .

unt, quid hic decernere liceat; haud video. Chylum enim
"nonfuiffe, nec puerpera foetusqQue faniratem admodum labo-
ráfle, ipíà hiftoria loquitur. X Sanguinis equidem in genere
confiderati effentiam in purpura non confiftere, vel Hippocra-
ze; lib. de glandul. ce(tiseft, illud album, quod ex glandulisdit-
Íe&tis erumpit, fanguinis nomine dignatus per hunc ipfum ta-
men fanguinem album nil nifi ferum intellexifle, Hier. Bara-
£us tr. de fang. 8. ejus fer. bené interpretatur, utpote cátjus feri
quoddam quafi promtuarium funcglandulz; idipfum vero ita
folitarium in humano corpore pro fanguine vitali & fano ne-
mo facilé agnoverit. Licet enim imperfectiorum quorun-
damanimalium , uti cochlearum (vid. Exc. D. job. Jac. Harderi

| examen anat. cochl. terr.) liquorem vitalem albicare certum fit,

inhominetamen fimilis ubi occurrit, aliquid przternaturale,

| &itamorbofüm ,áquacunquedemumcaufa, fulphurfangui:

nisrubicundum fübjugante, ortum habuerit, evincit,
[L, Scbróck. L, F-)
OBSERVATIO LXXXIIL
RD IOH, PETRI. ALBRECHTT,
E.

i
X Abfceflu renum fubftantia per urinam
| expurgata.

Uintus jam agitur annus, cum Nobilis quzdam Ma-
trona, quzálongo cempore jam fuerat nephritica,
inflammatione renis dextri corriperetur , huic ab:
- Íceflus fuccedebac hinc puris mictio. Semperaucem
E Bb az cum

;
|
j
:

196 Olfervatio LXXXIII. Ex Alfceffu venum fubflantia ede.
cum urina purulenta excernebat aliquot carunculas, fruftula |
fcilicet rubra, craffiora, pinguedine interdum obducta , ma-
gnitudine phafcolorum. Intanta copia peraliquot meníes
hacce renis corpufcula dubio procul à fanie acri erofa exic-
runt, ut non dubitem , totá hujus renis fubftantiá corporetes
nus eliminatá ; illam functionem, quam natura utrique re-
num injunxerat , in folum finiftrum cecidifle, qui rediffime
quidem officii rationem hactenus perfolvit, creavit autem
hifce ultimis diebus dicte matrona acutiffimos cruciatus , vi-
decurque hic nimii forfan laboris pertefüus fraterculi emortui
officium amplius repudiare ; an medicaminibus exhibendis
poffit reconciliari, inque meliorem ftatum deduci , tempus
"docebit. | Caeterüm non poflum quinhiíce apponam obfer-
vationem anatomicam non malé huc quadrantem ; quam
nonitapridem Excellentiflimus D». Julius Georgius Behrens Se-
reniff. & Potentifl. Duc. Bruntvic. & Luneb. in Aula Guelphi-
ca Archiater preclarusfequentibus mihi communicavit ver-
bis: Meretrix quadam , qua per multos menfes hic captiva
fuit; pepericgemellos mafculos : Unuseracfanus & bona con-
fticutionis, alter habebat anum claufum ; crura diftorta & tu-
morem fpongiofum in ultima vertebra dorfi, de cetero erat
tenerrim& confticutionis infans , utbrevi illum moriturum
predicerem: Aniapertio à Chirurgo hujus locifeliciter pera-
gebatur, excrementaque alvi naturaliter iterum fluebant. Sed. |
poftaliquot dies cüm infans mortuus effet,à Magiftratu mihi. |)
permiflum eft, ut cadaver ejus anatomiz fübjicerem. Abdo-
mineaperto nonaderatomentum. Inteftina tenuia & albi- 3
cantia & fplendida erant; craífainflata & colorem gangraeno-
fum referentia: Colon omnibus cellulis carebat, reliqua o-. 9
mnia fana. Ad renes autem ubi deventum, finiftrer cantüm t
aderat; fed fatis magnus in tenello ifto corpore. Circa vafa |)
quoque natura non omiferat lufüm, aderat enim unus ureter. |!
& unum vas fpermaticum, fed ambofatisampla. Illeinfz-
rebatur vefice:Hoc obvolvebattefticulum, qui quoque folita- |
rius erat & fubfidio carebat &c. ^ QBSERAME

Obfervatio L.X XY IP. Uteri t$ veftce urinaria procidentia, 197
C————— — aa a e Re Ica :

| OBSERVATIO LXXXIV.
. D. JOH, CONRADI PEYERI.

Uteri & veficx urinariz procidentia.

. Uod verum eft, meum eft, dixit olim Sezeca iz Epiffolss.
B Utinam idem adhuc fentirent ac faperent Íícriptores

7 omnes, veritatemque pluris facerent, ceu eternum

&. quidacimmutabile, quàm fallacia prajudicia ,aucfu-

| cate novitatisillecebras , & intempeítivum contradicendi ftu-

. dium; Quidquid veró delinquantalii , ticubentve mente, no-

| bisherclequidquamaftectare preteramabile verum religioni

eft. Nequeenimcuriofirate noftra & quotidianis exercitatio-
nibus alió collimamus ; quàm ad cognoícendam veritatem

| colendumque Deum, deinde etiam ad curandam mortalium

| valetudinem, — Hic errores tamen non tantum vitare ipfiad-

! hibitafummadiligentia, fed etiam utevitentcateri efficere pro

' virili parte tenemur, ; Inter muliebres morbos omni «vo co-

. gnita & perfpecta fuicuteri procidentia, grave fané moleftum-

/ que malum; quippe generationi plurimum officiens, acin-

: terdum etiam funcítum: docuirque univería antiquitas ute-

: zum mulieribus aliquando prolabi. Hodieautem poft 7 ec-

:
Uo
|
|

V dorum. Kerckringium , praclaris monumentis apud eruditos ce- j
' lebrem ; in Belgio famigerati chirurgi duo Roz£zfrzs & Ateckera- s :
"us editis obfervationibus negant matricem procidere poffe, E

- quod priíci uno omnes ore affirmaverant, arguuntque erro- :

? risac imperitie preclara & vel Zículapio majoranomina, In |
? hocancipiti ftatu , cum alterutri partium causáà cadendum fit,
| judicem appellare nullum convenit nifi experientiam. Equi-
/|demin rebus ad rationem folam pertinentibus humanzauto-
"! fitati tancum fidei nunquam adhibemus , quàntum conífcien-
' tie dictamini: femper enim pro falfo ambiguoque jufté repu-
7? tamus quidquid claro & diítincto mentis noftre conceptui re-

pugnat , enamfi graviffimi autoresfexcentiid verum ac indu-
| Bb 3 bitatum

(ESSE :
; 2 ani oo ET EE ro eos

| 398 Olferuatio LXXXIF. Uteritg veftce urinaria procidentia. —.—

bitacum effe pronunciarent; Nimirum fapientum ratio fui

juris eft, &ad quam hominesadfpirare debent, eterne verità- |

ti, hoc eft, Deo, priüs aufcultat quàm hominibus: | At aliter

plané fenciendum eft de rebus contingentibus in judicio cui . |

prefidetexperientia. Hicvotorum pluralitas & eftium idem.
affirmantiura multitudo plurimum momenti ac vim-verita-
tis habet , nifi manifeíto demon(ítrari queat, ceftimonia effe
fraudulenta. Quamobrem cum in his cafibus magni efki-
manda fic bona fides, & fcriptorum idem fentienüum fre-

quentia atque autoritas, acerbéferimusChirurgorum iftorum | |.

petulantiam , in tot precellentes Medicos cemeré ac perversé
infultantium , quorum ipfi nequefamam nec eruditionem af-

fequuntur; imo continere nos diutius non poffumus , quin |

contra ipfos pro veritate & antiquitatis honore teftimonium
publicé dicamus. Accidit anno Chrifti MDCLXXXII. men-
1c Martio, ut in xenodochio Scaphufiano vidua decumberet,

ex diuturna &graviuteriprocidentialaborans. Primumqui- |

dem ante pluículos annos , cum uxoradhuc marito frueretur;

leve malum fuic, nihilque aliud quàm vaginz laxamentum: |.

poftea veró conceptione & partu iteratis paulatim ita degenera-

vit, ut vaginaomnis inverfa promineret ac interfemora nuta- |.
tet, Procidentiam egra fibiidentidemipía repofuit,& pila cerea |.
utcunque firmavit, donec noviffimé difficulter parturient |.

uterus editofaetuin vaginam dependulam prolaberecur, Pen-

filis maflà carnis fpithamam equavit longitudine, craffitiem.
utraque manus facilecompleQtinon potuit, cantumque dolo. |.
ris & moleítiz &grotanti creavit procidentia , potiffimum ob- |.
ambulaturzac rem familiarem curaturz, ut fubinde mortem |-
prazoptaret. Inferné per patulum uteri orificium menftrua |.
ftacis temporum intervallis promanarunt.— Matricem autem | -
extra pudenda delapfam manibus noftris aliquoties palpavi-| -
mus, quz tamen invería hauterat,ut oculis confpici poffet, fed |
latens intra vaginam propendulam tractari potuit &compre-
- hendimanibus. Illafurfumaliquando compulía nativam fe-|.-

Leu

OLFLXXXP. De Lepufculis, Salmonum extisinteflino caco, t&c. Y99
dem cum fàltu repetiit 5 aft vaginam in priftinum reftituerelo- — —
cum non licuit. Tandem cum nihil remedii fupereflet, & alia ac-
quealia mala imminerent hancamputare vifum eft. Eventuau-
tem fpem non implente egra mortem occubuit... Docuit poft
anatome uterum revera procidiffe, vaginamque totam fuifle
everfam, Adhac quod magismirum & plané novum vide-
£ur, cum utero veficam urinariam fimiliter mutata fede pro-
cubuiffe annotavimus; ceu pluribus aliquandoforfan denarra-

bit inclytus Zepferus, quihorum omnium nosvoluitefle teftes
oculatos, Nec tamen rupta fuerunt uteri & vefice vincula,
fedrantümlaxata. Refipifcantergo Kercérizgizr, Ronbufrus &c
Meckerauus, fiquidemadhucin vivisfint, fententiamquefüam

-erroneam & perniciofam moniti retractent,— Ceceridemum.

' quotquot hzcle&uri funt, & quorum ifta noviffeintereft, vel

- noftro exemplo difcant fcrupulofeponderare omnia, ac ubique

; magnam adhibere diligentiam cautionemque , ne cum de-

- linquant ipfi tum feducantincuriosé alios,aucfeducantur.

OBSERVATIO LXXXV.
D. JOH. CONRADI PEYERTI.
pn | De»
! Lepufculis, Salmonum extis, intefüno coe-
'— co, ventriculo anferino, & renibus —
anferinis.

| Iverfa cujuscunque fortis acatatisanimalia cum vivá
| tum demortua frequenter diffecamus, five privatim
3

foli,feu coram aliis , nec operam ludimus, etiamfi

- floccipendant aliqui. Qua autem nobis ufui & ob--

" Je&amento fuerunt, eadem literis confignata tibi trado, Mur-
- alte chariffime ! cum hac tua quoque fit occupatio & la-
Jboribus noftris cantulis delectari videaris Meníe Augufto
! clo Ioc LXXV. lepufculos geminos varié torfimus; —
E "Ul

un.

!
l

CE TET e E:

e - n —
— -
-

400 ^0 Olfervatio LXXXV. — Vid
Joh. Conrado Wepfero , Poliatri noftratis celeberrimi filio. |
Stomachum pylorumque illis viventibus identidem pupugi- |
mus, rati vomitum deje&dtionemve inde orituram, quorum |
tamen neutrum evenit. Deindeut pylorum forficeabfcidi(- |
femus, chylus nullus é ventriculo effluxit, quifeabillatoidu |
tam vehementer contraxit , obortis convulfionibus, ut ftylos |.
tubulosqueaditu tandfper prohibere, dum duastrefve guttas |
liquidas digitisindeexprimeremus. ^ Chylusautemin ventri- |
culo nullus aderat, fed cantum ferofa materia aqueohumore |-
ftipata. Copia chyli maxima inteftinis fuit, é quibus lacteas
venas fexcentas oriri vidimus , pulcerrimo fpectaculo: nam-
que furgebant ille épenitiffimis inteftinorum recefTibus, ibi- |-
demque tanquam in terra planteradicesagebant, | Chyli re- |
ceptaculum inrer medios renesfitum erat, quo inflatoaér per |
thoracis ductum in venam cavam & cor é vefligio cranftit, un- |-
de hocíefe motitavit vehementius, In craffis inceftinis cel- |-
lul complures valvulis membranaceis diftin&z apparue- |.
runt. Coccum inteftinum prelongum fuit, multisquefpiris |-
contortum , & preterea ftriatum ; ac glandularum agminibus [5
hinc inde inftructum. In alterius lepufculi abdomine mul- |
tum feri flagnavit, cujus fcaturiginem perquirentes veficam |-
urinariam difruptam fuiffe vidimus. Quo autem cafu neíci- |.
mus, Forfanexvehementi comprehenfione,dum caperetur, |-
illi vefica lotio curgens diffiliit. Aperto thorace pulmones |-
conciderunt, fed diaphragma identidem vibravit. Quinimo |.
alius lepuículus fternojam ablato maxillis repente.diductis re- |-—
Ípiraturus, pulmonibus haut intumeftentibus , diaphragma |.
& coftas aliquoties fuccuffit. — Auricule cordis adhuc pulía- |

runtcorde pridem emortuo & quiefcente. Tefticuli maribus |

in ventre latebant, non procul à vefica urinaria, quibus ad- | -
ftructi paraftatarum gyri funt fpectabiles &abeunt invafade- | |
ferentia. Hzc retro veficam urinariam circumduécta pergunt | -
ad veficulas feminarias: cüm enim deferentia vafa inflaviffe- |
imus;veficulz iftz protinus fimul incumuerunt, Proftararum | -

vicem 3

E NE

amis
ap

Lu NE

CUL an tha put tno) Le ALbtes Fu Repo E CEBIT UN DEBRMDEN] 1 TRestaEE

MELOS Ll El AE I Eu ii EL D p USE LUNO, ms

€€—«—-—-—-——————————————————— ÉÉBEDBE €

De Lepufculs, Sabtonum extz, 2nteflino caco, ventriculot&c. 201

. vicem przítant bina glanduloíà corpora; tefticulis paulo mi-
nora, fedita penijuncta, ut etiam forinfecus deprehendi que.

. ant. Hzrent namque intra duas capíulas, ad quas per pel- -
lem utrinque propter penem patens rimaducic.. Quz omnia
diftinctius forte ex cabulz primae icone I. fpeQare& dijudicare
poteris, ubi za renes defignat, quorum dexter altior erat fi-

- niftto 5 7 truncum venz cave ; c truncum aorta ; dd venas
| emulgentes; ee arterías immulgentes; ff'ureteres; gg vaa
| pr&parantia ex arteriis & venis fpermaticis compofita; 5 te-
- fticulos ; 7; paraítatas feu epididymides ; ££ vafa deferentia; /
-? velicam urinariam 5 zz cervicem $efice urinariz; zz veficu-
- Jasfeminarias; o penem ; pp proftatas cum folliculo füb quo
- delitefcunt; 4 urechrz exitum. — Sed de lepufculis fatis; jam
- Salmonem appoónemus, cujus exta in edibus ExcellentiíTimi
- Wepferi primum colluftravimus eodem Meníe. — Branchie
compofite erant é pluribus fornicibus, offeis partim , partim
-cartilagigeis , quibus coadunat apices innumeri gaudebant
finguli venarum arteriarumque propaginibus apicum forni-

- cumque robore munitis, de quarum ufu Thomas Willis de
! Anim. brutor. cap. III. legimerétur. Infra branchias exíta-
bat cor crucibulo ( ufitato Chemicis infrumento ) affimile,;
deníofibrarum mufculofàrum agmine inftructum, fed reliqua
-falmoniscarne & muículisrubicundius. "Ventriculus eierat
| unicus, interne cavernuülis multis & cuberculis carneis inz-
|. qualis: auricula eciam unicacorde coloratior & columnis fi-
| brofis fimiliter interné predita ac cavernofà. | Hec fponte
fua quandoque adhuc commovebatur licet pridem é Salmo-
| mieexemta fuiffenc interanea.— Erat porro duplex cordi ofti-
| um geminique canales, per quos fanguis commeat. Vena
|| cava magno hiatu fanguinem immittit, aorta emittit; in ca-
|» puo branchias& reliquum corporis. Inprincipio aorte ap.
|| paruit nobis ftru&ura mirabilis. — Etenim aorta illic inftar
|! bulbiprominensauriculz fpeciem habet validisQue fibris in-
| ftructa fanguinem proprio motu impelii. Interinfimum &
E | : noo | medium

y CASS " £ ; ESTO ae

$202 — d Obfervatio LXXXF..

LWISPOOIIIMNUREMCEPNP MES PIN ION DPS" S PIC RIEN RNNEFSNCREUUNCECAT U HERE SNNUPUDINÜ SNC WUUEESCI
medium ventrem diaphragmatis loco intercedit membrana, |

ceu pariesintergerinus. Aboreamplaregiaque via ducebat
in gulam, que poftea ventriculo infcritur. Ventriculi tamen
amplitudo vixmajor quàmgulz videbatur. Hic autem ro-
buítiorerat cefophago. | Pollebat enim fibris plurimis & for-
tiffimis. Czterüm ventriculus fermé inanis fuit, nec eo quid-
quam continebatur prater muci pauxillum: unde nihil certi
de efca feu cibo falmonum tibi fignificare poflum, quanquam
finté pifcatoribus,qui eospifcibus minutis vidtitare affirment.
Infra pylorum inteflinis denfo agmine adhzrent appendices
inteftino coeco humano vellumbricis affimiles, quarum nu-

merusfüperavitíexagefimum. | Pennamanferinam, qua fcri«.

bimus; fingule equant craffitie.. Omnium veró longitudo
non eft eadem. Decrefícunt enim pari ordine quo fiítule in
organomufico, quarum feries quoque multiplex. Propter

ventriculum appendices & numerofiores &longiores quàm.

alibi confpiciuntur , ita ut iis cingatur pylorus. Inde veró
paulatim & numerus & longitudo earum deficit, & quinz,
quaternz, terna; bin cernuntur. Cunctarum ora fub pylo-
rivalvula in inteftinum hiant altera excrémitas impervia eft,
Appendices hafceuniverfas connectunt vafa & pinguedo plu-

rima, quam omenti vicem preílareexiftimavimus. Conftant |

autem ille é fibris muículofis, partim redis, partim fpiratim

circumductis, & membrana nervea, quam multe ruga intus.

caperant , & cruíla tenuis munit. ' In his appendicibus fuc-

cum album inftar chyli reperimus; alibiadmixta biletin&um.

Fuit etiam ubiunusalterdue lümbricus latus hereret, quibus
piífcesnonnunquamabundant. Statuit M. Malpighius Dif:
ferc, de Bombyce pag. m. XLIIT. in appendicibusiftis fermenta
colligi: nos fimul etiam perfici chylum in his receffibus arbi-
tramur. Propter appendices illas Albercus cicante Aldro-
vando lib. IV.cap.I. & Jonftono inteftinum falmonis in plu-
rcs veluti digitos dividiícripfit. | Porro inde abappendicibus
inteftinum flexu fato recta pergit usque adanurma. Hujus in-

seftini,

coTATUCUEGIR GEI UNE IMP RE

ETR EM ID, OCUBI, IPROUR. SIUSLSU VR. VL ES EB VIDI VERO FA 2 8

TM APA CRDI UESTRE BEANRET T OE Sg or AREA D SC EON RU RTT AYENUI NE TUPERRRC T INTENTE
P c ; À Ys ^
à X , ; SES ON S

—— De Lepufeuli, Sabmonum extés,inteflino ceeco "ventriculo t$c, 203
tefítini fubftantia cadem eft, qui ventriculi: fed differcinterna
. füperficies. Namque inteftinum fuperné fi diffe&um fuerit,
plané rugofüm autinflar favi configuratum apparet, inferne
oftentát multas valvulas, quarum alie transverfz , alie obli.
quz, alie decuflatim pofitz cavenc ne alimenta prepropere
effüiuanc, velfecesafcendant. Ubiquetamen mucum flavum
& feculentum nihilQue chyli invenimus. Juxta ventricu-
lum & inteftinum in laterefiniftro preterea confpeximus ve-
ficam prelongam membranaceam & ventriculo tenuiorem.
« Longitudoejus duasferme fpithamas, latitudo pollicem com-.
í pledebatur. Hazrebatautem fummz gulz, & peream fingu-
.— Jari meatu in fauces patebat. Credidit Gefnerus ventriculum
hicadetfe fecundarium, & falmones forté ruminare conjecit:
"fed in vefica ifta nullum alimenti veftigium reperimus. Tran-
fitus etiam € faucibusin veficam anguftus & difficilis efce fo-
ret. Quare probabile eft nihil aliud ibidem recipi preterquam
| . aerem, qui pifcibuslevitatem conciliat & nandi promtitudi-
|! nem. Heparviícerum maximum fuit pallidi coloris, & in ge-
! minoslobosdivifum. — Veficulz fellis nullum erat cum hepa-
| te aliud commercium quàm per duos canales infignes, quibi-
!- Jem ex hepate in veficulam deferebant, | Hanc fibre ftipant
| mufculofe plurima, quarum vi bilis inde expellitur per du--
| &um cyfticum, penitiusjunctum hepati & in progreffu alios
|. atque alios canales ex hepate recipientem. | Foramen autem
|^ perquod ductus ifte fe exonerat fub pyloro exile eft, fibrisque
ambientibus adeó adftricdtum,ut manifefto appareat vi multa
| opuseflead bilem ininteftinaexpellendam. — Similiter & lien.
|, permagnus adfuit, concreti fanguinisípecie, Pancreas defi-
| deravimus, itemque mefenrerium 5; nam venz & arterie ad
| anteftina ventriculumque liberé excurrebant. — Ut autem ea
" qua de ventriculo ejusque appendicibus & vefica aérea dixi-
| mus meliustibi imaginari queas;penicillo noftro adumbrata
| reprefentamus tab.II, Icone I. ubi 2» fauces & gulam indicat;
«. 88g ventriculum , ?»»»7» appendices , 7 ductum bilis qua -
qu. | prs intefti-

204. sie Obfervath. LYXXF, | |
inteftinis fub pyloro jungitur, « pilorum, (tCCinteftinum à. |
ventricuload» anum usque protenfum, 6805 veficam aéream
gule jun&am. Icone ll. litera 44 gulam exprimit fuperné
dilectam, / foramen quod per gulamabit in veficam aéream,
ccc veficeaéree portionem difledam. | Icone III. ob oculos
ponitur inteftini patefacti portiofuperior. IconeIV.fpecta:
bis inteftini adaperti portionem inferiorem valvulis praedi-
tam. Porro tabul. III. iconeI. adumbrantur appendices dif-
foluti, prout inteftino adherentindeápyloro *. Icone II. ap-
pendicum ora in inteftinum patentia fub pylori valvula t.

Icone IIL interna facies unius ex appendicibus diffeQis. At. |

que hec de fálmonis interaneis, qu aliquando foríàn dante
Deo melius perluftrabo. | Efficit autem appendicum illarum
confideratio ut deinteftino coeco quadam etiam fignificem.
Profectó mirus in hoc naturz luíus eft pro diverfitate anima-
lium. Aliquibus enim plané nullum obtigit , aliis fimplex,
. quibusdam duplex, nonnullis denique multiplex. Coeco piíci-
um plerique carent, nifiin ejus locum appendices ventriculi
fubfticuamus. Sed & multi pifces deftituuntur appendicibus.
Rajz ventriculus appendices nullas habet , ubi tamen intefti-
num coecum elegantiffimé rutilans & plane glandulofum cer-
nitur. Coeco inteítino private fünt etiam volucres nonnul-
Ye,quod haud ita pridem notavi in falconis anatome; quam
experimentis tuis adjeciíti. | Id deeft etiam echino five erina-
ceo terreftri , & calpe ex quorundam fententia , quanquam
Georg. Segerus Ephem. Curiof. Anno II, pag. 114. affirmet
adeffe veficulam glandulofam,inteftini coeci vicariam.Simplici
cocco gaudent quadrupedia pleraque, & inter ea ruminantia
maximo. Humanum,leporinum,felinum, glandulofa funt. |
Talequoque eftcaninum, cujus iconem tabul. I. icon.IL & III
exhibet, ubi A A, AA notatinreftinum ileum claufum & aper:
tum; B, BB inteftinum craffum claufum &apertum; C CCC
inteftinum coecum claufum &apertum 5 d d d d glandulas per
coccum transparentes, eeee glandulas in coeco protuberan-

tes.

Ns
l:

MS
/

)
j|

EY
E

- "Y eer - - - TT
" Z E — e 1 - c : zc za
, t :
i acria asap ery 2 d
i

P E

p i Ze.
Za

: ' "u

amu

i E

E - - —

E uL L

" mS
" j |
2 ) 3 : RS NUN |
| E UN visW
9 dr es n - - i 3 - : D
SI: ^ ELS s p cA SUE ;
j E
"
? *

ree am rr i PE

ze eral

x »
, , X ;
NOR DIM SC aen de o p SMS rH

i ge '

V PAD, UR NI VERAS, VCSEUR UNIO VIL ERIT UN 141 18 F3 2 8. URTEIL n RU RR mun

NSICTWEHIPIS OUS

NEUBI ARUBA Ser

"ENTER EET IR 003) Ward ER |n

ER ILU BEBE RU 443;

celi ace SK CS Cis 3: it

:
ÜU

Wne m. EDr "Ob S430 DUM CON NU LERCAR UPU ER TR EIS OE E EUX 8

iium epi e -

-—— -—À LA
n a I7 Po FFFIEPEILEFRYI

| Qus te | :
De Lepufeulis, Salgsonum extis, inteflimo cec ventriculo ege. 208
| tes. In gallinis geminum inteftinum, coecum przlongum ex-
ftat; cujus ideam fimiliter dabitcab.I/icon IV. & V. ubi AA A 7 IH.
ilei portionem effingit, BB inteftinumcraffüum, CCC C in- —
teftinum coecum unius lateris, D DD D inteftinum coecum
- alteriuslateris, E locum ubi coecum utrumque coit cum reli-
qüis inteftinis, F eundem locum apertum. Hanc cocci du-
plicitatem pridem etiam obfervavic Harvazus inaureolo libro
.deGener.animalium,quem ruminare poteris. Poffem & ego
plurima alia hicannotare, fed fortaflis haut expedic unico co-
natu omnia producere. Reíervamus ergo quaedam futuris
temporibus tibique ifta receníenda cradimus, imó donamus,
quibus auctarii vice jam accedit icon anferini ftomachi, cujus
- fabrica fimilis eft ventriculo gallinaceo; quem commentario
illuftratum evulgavimus cum exercitatione de glandulisinte- NI
ftinorum. Afpice ergo tab. icon. VI. & VIL. ibi enim AA ^£ IE
reprafentat ocífophagum mufculofum, B ventriculi füburbi-
um, hoceft gulz appendicem inftar bulbi protuberantem , fi-
bris mufculofis obductam & glandulofam , ita ut glandula-
rum bafes O O O O transpareant; DD Mufculum prz limine
ventriculi; E EE E mufculos collaterales robuftiffimos ; F cen-
dinem alterum mufículorum collateralium; G mufculum lu-
natum feu transverfum in fundo ventriculi; H pylorum ; Í
internam gulz fuperficiem porofam ; K K fuburbi: interiora
cum glandularum papilliseminentibus. Tandem colopho-
nem his addat fimulacrum renum anferinorum cum par-
| tibus quibusdam adhzrentibus Tabul. III. icone IV , ubi
AAAAAAAAAA renum figuram demonftrat ex pluri-
| mis lobulis glandulofis compofitam , B B B B ureteres; C ova-
rium, D D D oviduc&tum flriatum &fuperné patulum,E capfu-
lam five burfám membranaceam inter utrumque ureterem
pofiram,cum quibus camen illi nihil intercedir commercii. F
Cloacam, gg ureterum exitum, h oviductus meatum, i am-
plum hiatum, qui tendit in burfam membranaceam, KK in-
'teftinum craffum, LLL LLL inceftina coeca gemina, M ilei
portionem. Fig. XXII. Qo : OBSER.

MEALS wcmmy rue

IITNUUEUEYM reel eeh re

qme

- tiüs. Eorum tamen inter Prifcos quondam meminit diligen-

PUNCTI T A TY o NSLTUEE E CENA , FS 345 rrQ E CS Qs ud LPEERU 2 EI

206 | Ober LXXXII. wo

OBSERVATIO LXXXVI

D, JOH. CONRADI PEYERI
De»

Singularibus Rupicaprarum poft cornua
meatibus.

7H Aut ita pridem decornuum in Rupicapris perennita-
4] tcEphemceridibus nonnulla credidi, cum ex obíerva-
3 B donepropria,tumrelatualiorum. | Juvat nunc quz-
B. E dam de meatibus fingularibus poft cornua fcribere; .
fiquidem & curiofa fint & memoratu tanto digniora,quanto -
Zoographorum plerorumque filentio involuca fuerunt al-

tiffimus Oppianus Cyneget. Lb. LH. verfu Ap.
Aindocoic d'é vic $23 Ji durer éiuAG; ád VT
AemlaAén zr Wolsg xepdav Mécoy érO'ty Eze TA
Aun eic npud iuo c mYéu JD Vac iu SU InaVete
Ei d€ "ic ajyasee ienpór ipa» eeiytu,

Zónc HEEx erae idc, 7IV6IsG Te diapAuc.

Que Latinis numeris ita adítrinxit o. Bodinu :
El autem capris agveffibus ore foramen
dugufium , medios per dentes cornua verus
Pervadens ffexts anfractibus intima cords.
Flac in pulmones penetrat perflatilis aura,
Ouod ff qui fusa fenfus per cevnua cera

datercludat inane, citó veffrinxerit auras.
Vitales, animam, £8 vefpiracula. cordis.

Scripfit mihi Poz zoffer fe pratericà zftate rupicapram in.
Rhetia perluftraffe , atque preter elegantem ventriculorum
ftru&turàám & figuram lienis orbicularem, aliadue complura,
curiofam mentem id inprimis recreafle , quód animal iftud.

poft cornua aéris capiundi ergo utrinque patulo gaudeat fo« - "

ramines mirumque fibi yideri, cur natura hoc ita parárit, fi-
- quidem

UE UPS PAN S SN e T Jes C da aad tod ion
Á NWWOS ON "P TORT j Ü i DN
d JM TRA 1 "TE E 4 "EE an

Cad ei diu odios eid! NE,
AS OCC ATO S NERENDETS UNE EAE 2e

VELIE MEM scat RO
dad
xt

- 1

E ARUM CDORAC
PENA CERCLE
;

* EEV E CET x
» DO ros Y^
RENT PS

De [fneularibus vipicaprarum pofl cornua meatibus. — 207.

quidem rupicapra pneumaticas partes obrineant, illis fabricà
omnino fimiles, quas capre poflident domefltice, | Nzz/z, in-
quit Pon zd locos excelfrffrmos fCandunt e inhabitant , nrajori 46s
vis copià rupicapras indicere dicendum eit $ Hareo, cim oves. fylve-
ffxer easdem. fedes petant. Nos meatus iftos ante duo luflra &
quod excurrit in valle cransalpina Madia identidem confpe-

ximus, ignari licectunc temporis, cui effent ufui. Pa«ozi aus

tem id refponfi dedimus; verofimile non effe rupicapras vel

in fummis alpium jugis majore aéris copià indigere, quàm.

alia animantia. Intereacertum exploratumque haberi illas
terram fpius ore vertere, uc herbis & radicibus fruanturin
alimoniam. Fieri ergo facilé pofle,ut rufpantibus nares ali:
quamdiu praclufz fuffocationem inferant , ad quam przca-
'vyendamaérem per meatus iftos pulmonibus illabi: atque hane
'fané precipuam caufam mihi videri;/ob quam Sapientia Divi-
ma, faluti animalium ubique miris modis confulens, meatus
illos & foraminarupicaprarum cornibusadítruxerit. Neve.
'ró noftrá culpá lateant diutius, Nature curiofis Symmyftisiue
/noftris examinanda hec proponimus. De catero é citato
'Oppiani textu patet liquatz cere in meatus & vifcera animali-
jam infufionem prifcis quoque temporibus ufitatam fuiffe,
jiguanquam fortaífis non eoapparatu & concinnitudine, quá
jaodiefummo anatomie ornamento utimur.

OBSERVATIO LXXXVIL -
| D, JOH. CONRADI DREXDREDL
'Ceratographia defiderata , Merycologix
|. fciagraphia, Rupicaprarum cornua
CIODPL- 0 |

Eorgius Hierony mus Velfchius, Neftor quortidam no.
fter magnalaude perpetuaque miemoria dioniffimus,
Hecatolt. I ebfervac. XX, & LXX, in vou bles üt

€ruditorum aliquis cornuum naturam & ortum;dif-
p ferentiase

rA D mE Ly MEX Ur A RET
p ET, x.

-— -

208 |». Obfersatio L.X XXII.

- ferendasqueacuíum perveftigaret. Nosidem etiamnum cu-—
- pientes opratum hodie ingeminamus. Quanquam enim |

oculatiffimus Argus exindealiquid effzcerit,edita fingulari dif
fertatione przftanciffima, tamen nec Velfchii defuncti cupido

neque curioficatis noftre defideriapenicus implentur. | Abfit
autem vilipendamus probatamaliorum diligentiam, cüm nec |

ipfi poffimusaut prefumamus omnia, nemoqueultratenea-.—

tur quàm vultac poteft; horramurtancum & rogamus curio-

fos cacteros,ut obfervationes fuas animique fenfa proferantin

medium, perennem bonz fama laudem reportaturi. Quod
eo equidem precamur vehementius,quores foret inftituto no-

ítro magis accommodata. Etenim commentarium parare.

incepimus deruminantibus ; quibus cornuafunt precipua in-
fignia & arma; cumque opus iftud experientiz plurimum re-
quirar, fimuloccafiorie hac Nature Curioforum opem implo-
rare vifum fuit. Vosergo quaío Myftz & Sodales optimi, fi-
quz vos cura tangit ruminantium, à quibus vite commoda
obveniunt innumera, petitioni animum advertite laborem-
quenoftrumauxiliolevate. Favorem veftrum gratarecolam
memoria , penfabuntque mecum ipfa ruminantia, & magni
femperzftimabit feculorum omnium poftericas.Atq; nenon.
fuccurratis,momentatangam quadam operis breviflimé, fali-:
vam opinor aliis quoque una moturus. In rerum natura
complures exftancanimalium ruminantium fpecies & diffe-
rentie, Quzdamautem veréacproprie ruminantur, aliaru-

minationem analogo duntaxatactuexprimunt. Illorum no^ |:

minecontinenturboum , vaccarum;arietum , ovium, hirco-

rum,caprarum, cervorum, damarumque, cenera omnia, ca« |

melus quoque & lepusatquecuniculus. Interpiíces, carum

ruminare prifcorum multi tradiderunt ; penes quos fit fides, |

quoniam nobisid experirinunquamcontigit, Salmonesquo-
que ruminari preclari Viri Conradi Gefneri conjectura fuit;
quàm fundamento carere demonfítrabimus. Piícestamenet-

. jam cognovimus, in quibus ruminationi fimile quid obtinet,
mirande

* L
M ——

o d " 2. s - —

. — Ceratographia defiderata , Merycologie feiaeraphia, cc. — 209
mirando naturz artificio, perinde ac in nonnullis avibus &
aftacis.Sed & ex hominibusaliquos olim ruminaviffe & etiam-
num veré ruminari experientia teftatur. Obfervavimusautem
ruminationem humanam duplicem effe , nativam & adventi.
tiam: illam imputamus matris;dum adhucgravida effec, rümi-

nantibus vehementer intente cogicationi, hanc morbo, vel vi -

. tjoíe confüetudini. Ruminationem porroimitantur mufcze
Qqucdam,apes;grylli,» vermis cucurbitariusAldrovandi,feu talpa
FerrantisImperati,quam alii compofità voce gryllotalpam no-
minant, fcarabai nonnulli &infectaalia , quorum artificiofa
compofitio & concinnus apparatusnos fzpe in admirationem
rapuit. Necdubitamus,quin automatorum divinorum infini-

| tas plura comprehendat animalia ruminantia, preimenfàfub-

| tilitatecaptumimperitiamque noftram fugientia. Caecerüm his

|" miflisutderuminationecongruenter differamus,pecorum ru-

| minantium ventriculos quadruplices potiffimum colluftrabi- ;

| musquippeeé membranarum textu multiplici; venarum item,

| arteriarum & nervorü congerie, quibusalicubiadhzrentglan-
dularum corpora, denique fibrarum mufculofarum fpiraliac

- torcuofo falce coagmentatos & ad ruminandum apté difpofi-
tos.Quanquamaucem ruminationis motus naturalis fit, camen
judicio noftro à fpiritibus animalibus cietur,firqueimpulfione
magis quàm tractu 5 nec cam autorem habetpabuli ruditatem,
cüm afinos necardui quidé ad ruminandumimpellant, quàm
Deum, qui ruminationem pecudibus data opera fapienter, alia
utomnia, infevit : cametfi largimurpabuliprefentiam &afpri- .
tudinem incicamento illis (Ie ad ordiendam continuandamq;
ruminationem , quam diaphragma & abdomínis mufculi fi-
muladjuvanr. Difplicetetiam plurimorum fententia, pecu-
desappetitu & fenfu voluptatis ad ruminandum agi reputan-

tium: Mallemus enim expediretque animalibus rationalibus,
| brutaanimz fentientis coenofcentifve candem aliquando ex-

j pe Vulgo ruminandi neceífitatem prepofteré ad-

cribunt dentium primorum abfentiz in fuperiori mandibula,
| pd Pro-

210 OD LXXXFII. Ceratographia defiderata, Merycologie dc.
Profe&ó dcfuncillianimantibus quibusdam ad commodiorem
paftionem in pratis, alia primores dentesutrobiqueoftentant,
&tamenruminantur. De cetero perfectionis potiusinbru«
cis quam defectus argumentum effe videtur ruminatio. Hu-

jus caufam majori jure ftatuunt alii ventriculorum pluralita- |.

tem ; atfufficicetiamad ruminandum unicus ventriculus, Imo

notavimus aliquoties ovibus & vaccis ruminatum pabulum

fermé relabi in ventriculm primum , quem Ariftoteles seas.

ut)4^v nuncupat. Nec tamen fupervacanei funt ceteri ven-
triculi : confpirant etenim uciliter ad fubigendam perficien-
damquealimoniam, Fabrice autem varia concinnitudo fa-
pientiam divinam extollit. Eftergó ruminantium pecudum

magna preftantia, & ruminanonis utilitas ampliffima. Hal. |

lucinantur,quotquot czeteris animalibus hec inferiora aut mie

ferioracenfent, Notatu quoquedignum eftinruminantium -

ventriculis multoslymphz du&usreperiri, etfi glandulzcon-
globate nulla appareant , quod itidem Exercitationibus fami-

liaribus nuperrimé tradidimus , addità conje&turà non parvi |

ponderisad perveftigandamlymphz fcaturiginem. | Nec mi-
nus memorabile eft ruminantium ventriculos quamdiu vi
vuntac valent,etiam extra ruminationis tempora in perpetuo
motu veríari. Sed fingulorum explicationem demonftrario-
nemque opcerirefervamus,quod hicadumbravimus, ut, fi fieri

poteft,etiam aliundeilluftratum probatumve nitidius emitte-
retur, Jam quod fupereft, ut undeincepimus, per cornua,
quoque deítnamus, Clariffimi Velíchii opinionem , qua rupis |

capras certo tempore cornua fua corticata deponere putaverat
Hecatoft. I. obf. LXIX, füupervacaneam ducimus, Nam &
capris domefticis & ovibus quibusdam, & hircis &bobus& aliis
animantibuscornua ejusmodi corticata funt, qua tamen nifí
magno infortunio nunquam abícedunt, & offco proceffü
perinde atque illa in cranio firmantür, "Venatores hercle in
Rhztia depoficionis iftius indicium nullum cognoverunt, fed
€ rugarum numero in cornibus rupicaprarum «tatem certó

efti.

-
"d
|
|

——

——n

BENT: t7
3 -

E. Obf. LXYXZ III. De Agatome mulier "apu atione feve 22. r

zítimant. Cervina autem cornua & alterius plané textura
compagem habent, & fpectaculo magis quàm munimento
ferviunt, Atque hzcannotare tantifper dum edamus plura,
ne incuriofi videremur , operz pretium judicavimus,

OBSERVATIO LXXXVIII
D. GEORGII ABRAHAMI MERCLINI.
| De» à
Anatome Mulieris , fuppuratione , five
abíceffu Hepatis mortuz.

8 cere nihilattinet , XLII. circiter annorum , biliofo-
B languinei cemperament , annuo jam abhinc fpatio,
utero tum gerens , de eravidolore, tumoreque, circa
hepatis regionem , & calore praternaturali per intervalla re-
deuntce, conquefta, me primüm vocavit Medicum ; ubi ego,
prafcriptis paucis remediis dita fymptomata vix acne vixqui-
dem prius mitigatum iri prezdixi, quàm foetus exclufusfuerits
quo fa&o, cüm eadem fymptomata adhuc perfifterent, advo-
catus eft & alius Medicus, Excellentiff. D. D, £s. Chrffian. Hal-
bach,praícriptaQue tum ea medicamina;quz contra abíceflum,
quem fübefle ex fignis fuiscollegimus , optima vifafünt, Sed
omniafruftra, Tantum enimabeft, ut remiferit dolor, ut po-
tiusindies magis magisque invaluerioaugefcente infuper & tu-
more & vomitu fuperveniente moleftiffimo. Verbo; obiit
patiens foemina 5. cumque fic volentibus Marito & proximis
Agnatis Anatomico cultro fecaretur,en ! ablatiscommunibus
abdominis integumentis, factà eo loci fectione, quo doloro-
fum tuber , düorum circiter pugnorum magnitudinem

zquans ,feobtulit, tanta puris cenuis copia effluxict, quam vix

integra meníura capere potuiffet. Unde hujus originem cura-
tiüs fcrutati permagnam hepatis inferiorem partem abfum.
| ptam, &inífpurciflimam foctidiffimamque putrilaginem ver-
| Dd z :* dum

t "]
TU MEU- Vie AC PNE A RIRUTIDS T EE e

& Onefta honefti apud nos Civis uxor, cujus nomendi-

212 Olfirvato LXXXIX,-

fam invenimus , cui pauca tantum ejus fraíftula candicantia,

mollia & exefà parvisqQue glandulis fimilia innatabant; uc hinc
caquoquepericonzi portio, qua cumorem contexit , adeó in-
fc&ta fuerit, ucplumbeum, zruginofum , lividumque colorem
altiffimé inde contraxerit; & omninó putrida atque íqualida
apparuerit. Hepar fimà fui parte prope fellez veficulefun-
dum duas oblongas quafi appendicesgallinacei ovi magnitu.
dine velut duojecinorafuccenturiata exhibuit, & gibberefuo
. adeo excrevit, ut prater naturam vaidé intumuifle videretur,
intus marcidum &lurido coloredeturpatum. | Mefenterium
univerfum , quod mireris, nil nifi duraatque denía pinguedo
erat; & inteílinorum tenuium extremitari glandula itidem
pingues, citrinzque, concinno ordine velut quadam in partes
divifz lacinie fuperficiecenus eleganterappeníaz conífpicieban-
tur. Ecomentum ,non, ut naturaliterfolet, fuper inteítina
fe expandebat, fed ventriculum verfus contractum corruga-
tumque, quin &fàatisdenfum ac multà pinguedine intertex-

tum deprehendimus. | Cetera vifcera intaminata vidimus,

prater pulmones, qui fubrancidi ac purulenti nonnihil erant.

|. OBSERVATIO LXXXIX.
D, GEORGII ABRAHAMI MERCLINI.
De»

Anatome Virginis, Cancro Mammz, & mi-
rá plerorumquevifcerum corruptione

extincta.

Udica ab Honeftiffimis Parentibus nata Virgo, anno-
rumcirciter 49.jam abhinc pené biennio cancrofo in fi-

niftra mammilla correpta tumore malé exinde toto cor-

pore habere coepit, ut lecto affixa, Medicum fimul ac
Chirurgum acceríerecoacta fuerit qui etfi nihil intermifcrint,
quod ad przfentia fymptomata averruncanda facere poterat,
tamen

—.— De Znatome P'iyaints, Cancro Mamma, c mird plerorumá, edc.2 13

tamen omnia indies invalefcere vifa fünt. Dolor imo in Ven-
treacerbifiimus tancusquefuit, uchinc uno fzpé die quinqua-
gies pluriesjueanimo liquerit patienriffima Virgo, idiuetan-
tà virium fuccedaneá proftratione ; ut nec brachium forté ex-
tenfum attrahere, nec capuc in aliud latusvertere, multo mi.
nus cocum corpus ullo loco movere fine alterius adminiculo
unquam valuerit. Interea hec pafla totum utrumque pedem
extenuatillimum & folà cute te&tum , genu tenus, verfusab.
domen contractum perpetuó ad ultimum usque vitz halitum
eádem pofiturà tenuit; Ec quia preterca nec dextro lateriin-
cumbere, nec fupina cubare, ob intolerabilem , quem inde
fenfit, dolorem, potuit, ideó cadaveri, quàm vivo homini fi.
milior foemina miferrimam vixit vitam ,intezrum pene bien-
nium, donec nempeanimam Deoreddiderat. CumqQueejus
exta, Cognatorum confenfu, Excell. Dzz. Drr. eis Chriff. Hal-
bachio, T hecbhil. Chrifloph, Scheurelio, Collegis meis Honoracdiffi-
mis, mihique, & Chirurgo Peritiflimo, Dz. Job. Georg. Freindio
multá hominum praíentiá infpicere licuiflet, fequentia nota-
tu nonindignadeprehendimus, Uterus infe continebat glo-

bum fiverotundum cartilagineo- offeum adeoque predurum
tumorem , magnitudine ovigallinacei, | Cordiexterius circa

ucrumq; Ventriculumipfumd; apicem plures pellucidz glan-
dulz; vel , fi raavis, quàdam quafi gelatinà conítantes adnata
confpiciebantur, Hepar naturali majus, durisquealbicantibus

glandulis hinc inde intercextum adeó induruit, ut cultro non -

nifi difficulter difcindi potuerit, Pulmones marcidierant, ut-
ücnullatuffis, nullaque coto morbi decuríu afflixeritfpirandi

. difficulras, Lien oppidó parvum plumbeum exhibuit colo-

rem. Cetera vifcera fic fatis recte fe habuerunt, imprimis
" Ventriculus, undeappetitus nunquam non integer fuit, Re-
|. liqua veró diriffimailla mala unde ortum traxerint , ex hacjam
' defcripta vifcerum praternaturali conftitutione facilé conji-

cere licec; Ut adeo ulteriori declaratione non opusefle videa.

tur, :
Dd 3 OBSER-

pu .—

214 Olferv. YC. DeOffeculá ,in trtnco Arteria magne t9e.-—

OBSERVATIO XC.

D. GEORGII ABRAHAMI MERCLINI.
De» | |

Oflficulis, in trunco Arterix magn defcen-
- dente, & utroque Cxliaco ramo,
repertis.

Ninupta erat foemina , fexagenarià major , exfucca atque
adeó macilenta, ut cutis vixoffibus heferit; Hesccüm ex
Melancholia hyfterico- hypochondriaca, qua aliquandiu
effli&tim laboraverat, fibi ipfi forfice gulam diffecuiflet, ab
Illuftri Senatu noftro ad folemnem Anatomiam Collegio Me-
dico conceffà eft, ubi extis, ut fieri folec, luftratis,in Arceriae
magnz five Aorte defcendente trunco & utroque cocliaco ra-
mo aliquot officula teretia, nonQue nihil concava , nec adeó
parva, ita tamen parietibus Arteriarum adnata , uc liberum
fanguinis cranfitum nequicquam fufllaminarint ; reperta
funt; Prout prefentelcone Figur, I, fatisclaré oboculos poni-
fur. — !
HuicObfervationi affinisillaeft, quam Nobiliffimus Dz.
Dr. Chrifopb. A beoph. Scheur] Patavii Anno 1664.in edibus No- |
biliffimi Dz. Agzrchetté notavit, quiincorpore mafculino Ar-
ceriam magnam , ubi é finiftro cordis ventriculo excurrit, ad |
palmi ferelongitudinem, juxta hicexpreffam Figuram, Figur. |
II. ofíeam vidit. NC
. Idem Vircuriofiffimus & in fe&ionibus Anatomicisdex- |
terrimus porró Anno 1668. Menís Februar. hic Noriberge in |.
venz arteriofe cunicá exrerná , & quidem eà ejus parte, quá |.
verfus Arteriam magnam íe exporrigit, fimiliter bina oflicula |.
Ícminilupini nonabfimilia, hicjue fimul Figurà III. delinea- |

— fareperit. |
| Fig. XXIII. 2!
OBSER-

l
"E
i

ev
a^

La
ac

TL Vena
1L
cot

Oss
^14

B
Ae

artzrvo $a -
ula an.

Ó s s1c
magnae :
JB

cua ouo

B.B
bon

Oss

AAA.

VU em
a. fna qno OSfed

ni ide LN INC
arc PA, BW
2 i X UK A
ALTE PRESTA AY

v 2 LAT
PITT LITAUEN

P, ALL á

rte

2 '
e
"
t y
cH» 7
^
Y r gt
y k
ó A cce
y,
S
"
JA
"
x
m
ES : j
x
Í
sed C
"

T M —À—M Venta rient

1 :
a ise WE

AAA rifrumevdum. Ele» adovium. Z2 B. 5.
m CCC. Sua coronato DD DSuturz sa4iHalus ?

gueei EEEXMPhum. cranii degre Ime e& fercgulari, quasi. sul
BE ftum. cranii deyrejTm, et frgulari quas, m

"——J EF. Fifa, wan versus o5 texip ovum vocedens
GGG. Labia cuir capitis seniota..

" ODf- XCI. De Circulari Cranil fraczurz, f'ablatooffe perfanatd, 215
3d OBSERVATIO XCL

D. GEORGII ABRAHAMI MERCLINI,
Ee. De»

Circulari Cranii fracturá , fublato offe,
perfanatá.

Uvenis XXIII. circiter annorum, cujus nomen patriam«

due non fine ratione reticemus, D. 3o. Maji 1679. íclo-

peto in finiftram capitis partem à Sempronio fortiffimé

4. J percutitur; Unde cutis in tumorem oblongum aliqua-

"tenus attollitur; függilationis emulum 5 fanguinis ne guttá ;

"quidem profusá ; lxsà autem nonnihil ratione & imprimis — B
loquelà. Accerfitur mox Chirurgus Dr. Georg. Freind, Vir fatis
peritus. Hic fomentationes, ut folent, ex cephalicis paratas
' adhibet, fpe;fore; ut tuber indeautrefolvatur, aut mollefcat,

-dehifatdue. | Altero die & ego in confilium vocor Medicus, -
' Secatur ilicó venas prafcribuntur cardiaca, cephalica, & quo
: contra cafum valent, medicamina 5 abraduntur capilli, con-
«einuantur fomenta, inducuntur emplaftraaccommoda, & ni-
! hilintermittitur eorum , que hic neceflaria videbantur. Sed
"omnia fruftra. Quid ergo confilii? fuadeo incifionem, de
'eranii fra&ura füfpicans. | Audiuntur & alii adhuc quatuor
jurati Chirurgi, unusque Medicus, prout inancipitibus hu-
/'jusmodi cafibus confüetudo apud nos fert. Euntomnesuna-
"nimi confenfu in hanc fententiam, decuffatim faciendam effe
Aincifionem füpertumorem. | Háàc D. 5. Jun. factà, labiisque,
Ut decet, diductis , cranium in bregmate finiftro ad palme la.

'"tirudinem circulatim fra&tum , fingulari velut futurà fepara-
tum inque cerebrum deprefIum, (dubio proculà fclopeti fer-
rà) confpiciebatur; prout prezcfens Icon clarius exprimit. Quid
|. hicporro agamus? Cunétaripeffimum videbatur. Depreflam
Cranii partem attollendam ; eximendamque omnes We
ant.

"c LP'"VOEREACL!Ó,.
- - ANS a 5v
o -

$16 OLf-XCI. De Circulari Cranii fractura, fublatooffe,pev[anata.

deliberationem HilZazi Elevgyorium Inftrumentum nonnihil |
mutatum , &ad preíens inftitutum accommodatum pre cz-
teris placebat, — Adaptatur itaque D. 4. Jun. à Chirurgo ordi.
nario, dumque forti manu Inítrumenc hujus ope, prafenti-
bus plerisque Chirurgis, cum ancipite prognoftico, & prz-
viis precibus elevatur, feparat Cranii portio in partes abit,
quas poft feorfim auferre oportebat; relictà fiffurá Craniifive
rimá, quz ad digiti longitudinem verfus futuram lamdoide-
am fe exporrigebat , füummamdque difficultatem pariebat, &
curationis terminum longius protrahebat. Abícedere enim
nuda offis portio fruftatim fquamatimque d. 53. demum inci-
piebat, quod aliàs 4o; plerumque fieri folet ; etfi hic decanta-
tiffimaremedia,corrupta offa exficcando defquamantia;afper-
fa fuerint; inter que Ezphborbizzs primas tenuit. Deinde no-
tacu dignum & hoc erat; quód /Eger quàm primüm fracta illa
Cranii particula ablata fuit , pregrefsà largà fatis vulneris he-
morrhagià , loquelamilicó receperit; id quod dubio procul
indeevenit, quia cerebrum depreffum, demtà Cranii illà par-: [P
te; icerum fe elevare, fpiritusqQue animales rurfüsfeexpandere, |j
&in vocisorganarité influerepoterant. Fecit eciam de czte- |
ris Chirurgus, que debuit; inter quzelabia ab incifione relicta. |
itidem non levem injecerunt difficultatem , quippe quz in-
terea, ut fic, coarQtata ac corrugata, feparari ac extendi debue« |:
runt utuniripotuerint. MNecMedicusintermifitquicquam,
quod fuarum erat partium, quo precautum eft; uc nullum |^
gravius fymptoma fupervenerit. Sic Juvenis patienti ani- |
mo perlarà XVII. feptimanarum curatione, prater omnium 5
expectationem , relictà quidem in Cranio caveá, cuteque fo- |:
lüm primó;& dein etiam argenteá lamina capillicioficto infu-
tà obdu&à, refticutis tamen viribus & recuperatá per Dei gra-
tiam valetudinein patriam dimiflus cft, adhucfalvus beneque |
habens. Fig. XXIV...

"Lv

ODBSER-

— ——
[p

1
1

1
Y

i
-

[

us o and ^ T NAP NUN s 1 bun : 4 Lon

Ev * " !

P OD X CIT. De Epilepfía, esc contuftone Capitis, geravilfmá t9c. 217.

| | OBSERVATIO XCIL.
D. GEORGII ABRAHAMI MERCLINI.
| De» i
Epilepfia, ex contufione capitis, graviffimá
ac diuturná, tandem tamen penitus. .
| profiigatá.

w venis 22. quafiannosnatus;athletici habitus,inter com-
E. porationem folennem, exorrá magnárixà, benépotusab |
B aliquot fympofiaftis in terram profternitur, faxeo pavi-
4 JP mentofortiter aliquoties icaillifo capite ucindeinoccipie
te paulo fupra nucham cutis leviter intumefcereo fugillaretur,
& nonnihil attrita conípiceretur; qu&tamenintra octiduum
ita iterum fubfedit, ut nulla amplius externa lzfio appareret.
Nihilo autem minus altero ftatim à percu(fione nocte inopi-
nató exorta à fanguine procul dubio extravafato , concreto,
| acido reddito, ac principium nervorum vellicante epilepfia
| graviffima miferum Juvenem immaniter invafit, & per men-
ftruum pene illud fpatium, quo indies aliquoties eum excru-
ciavit, ita viribus exhaufit, ut propemodum exanimis mortis
| candidatus non femel videretur. Huic malo primo ftatim
' dievene fe&ioneiceraràobviam itum eft, fed irrito fermé mo-
"limine. Sanguis enim mox reftitit, nec fluere etiam alcerá
' vice, ficut incepit, ex vena licét rectiffimé tusá perrexit. Chi-
"" rurgus capillos novaculà abrafit; ut inunctiones atque indu-
|. &a Emplaftra efficacius penetrare poflent , & ego cardiaca,
/| eephalica &ant- epileptica decancatiflima varii generis& di-
-. verfze forma nullis parcensfumptibus continué adhibui, qui-
"bustandem tantum per Dei gratiam effectum efl ut epilepfia
! indies mitior deprehenderetur, tandemque plané remitteret,
- falvo jam atque fic fatis recte fe iterum habente hzc perpeffo
| | | Ee «gro,

E N
B o

) A A WI Bo, * - 1

218 Olf. XCHI, De Steatomate, in Gena, JGtione, fne relicta Ec.
zero , nifi quod de capitis gravedine precipué circa lung
phafes & tempeftatis mutationes adhuc fubinde conque-
ratur, à |

OBSERVATIO XCIIL :
.D. GEORGII ABRAHAMI MERCLINI
| De» 2

Steatomate, in Gena, fectione, fine relicta
deformitate , ablato.

y ir mediz «tatis, egregius Phlegmaticus, in genarum . |
| J alterà à pluribus quàm 12. annis cuberculum duriu- |
Ículum aluit, quod füccedente tempore in tantam | |
molem excrevit, ut faciem non parum defoedarec & |
incommodum ingens pareret; iddue non fine metu,ne quem- |
admodum aliquot abhincannis notabile fumpfic incremen- |
rum, ita & impofterum adhuc majus fubinde fiere... Unde |»
Optimus Vir incaffum quàm plurimis anté adhibitis reme- |:
. diis, tandem deliberato confilio , meoque imprimis fuafu fe- |-
&ionem fuftinere apud animum fuum conclufit , quando mi- |:
tiora remedia nihil profuturaintellexit. | Fic ergó decuflatim |:
fe&tio ar&a , & cochleari argenteo eximitur primó febo fimi- |-
lis. materia ; & dein ipfe etiam folliculus, quo cinctum erat |-
tuber , forcipe extrahitur ; tumque per dies aliquot digefti- |.
vum inditur , & fübinde tantillum Bal/fami Perziiani inftlla- |.
tur ; reliquumque curationis confueto modo perficitur ; re-
li&à exiguá tantüm cicatrice & penitus fublatá illàdeformita- |j
te, quam abíceflus ille; fteatoma di&tus ; intulerat, - |
,

OBSER..|

|
l

ENCMM wP.

d [a Pueic,

- Of. XCIP. De Puftula Oculi, cum totali vifus ablatione, dc, 219

| ^U. OBSERVATIO XCIV.
.D, GEORGII ABRAHAMI MERCLINI.
Puftula Oculi, cum totali vifus ablatione, ex
Ophthalmia, feliciter curatá.

Uvenis Mercatorii ordinis XIX, circiter annorum biliofo- -

fanguinei temperamenti; optimoque & robufto aliàs cor-
poris habicu praeditus ; nifi quód defluxionibus capitis
fubinde obnoxius;a nono jam etatis fuz anno Fonticu-

|. jum geftare coa&us fit, utriusque oculi Ophthalmià graviffi-
- má,aliàs quidem etiam fatis fibi familiari, corripitur, quá cum

clamabant: fed ego quidvis potius tentare, quàm focorditer
. defperare incaíu licet admodum ancipid,fauus duxi. Hinc -
. a&utum pilulas purgantes exhibeo , quz fortiter oculo inhz-
rentes quoscunque vitiofos humores excutiant atque diftur-

jam pené ultra o&tiduum laboraffec, fruftra adhibitis eupori-
ftis quibusdam remediis, me tandem ad fe accerfit.. Suadeo
cucurbitularum in dorfo applicationem cum fcarificatione .
etiam auricularum; applicatur cum ftupa utrique oculo z/z-.
quen crudum. cum-albumine ovi agitatum indue unguenti for-
mam redactum, ceu indubitatum pracipuumque hoc in cafü
prafidium 5 & /ze zsulieóre tepidum fubinde inftillatur ; quin
& venz fsctioin brachio celebratur. Echecomnia remedia,
quamvis non fine euphorià adhibita fint, tamen tertio ftatim
à venzíectione die, nobis nil tale metuentibus, exorta in fini-
flro oculo puftula vifum ante triduum demum adhuc íalvum
penitüs obfuícavit, Actum efle de oculo adftantes uno ore

bent; & collyriam aquam praflantiffimaminflillarijuffi. Imó
altero mox die Chirurgum & Ophthalmicum dexterrimum

| Da.Brotmannumin confilium convoco; is pulvifculum oculo
- infpergitfacitquequod fuarum erat partium egregic.Quarto
*

Ee-2 pott

asa o uis o ei dal ie s e cM m PORE

í
TN An, Y dip». Ld 3 " PE TN zs ]
au a cd idi ecd dii. Do aac RAT ANE o s rox Uo got em ac cem,

POMA EI TE NT TNIR S d

5 Y " 5. "y^ 'q xi A 1 iod TW a ECC: baee Wr XI ENT ERIS
x T , * ^ TERT EPS ^»
Au E iav A -
* r » (e y
"| ^

220 obf. XCPF.De Febre maligna, cum interpolato gaviffnno e

poft die fecaceum in nucha pofuimus; quod adeó bené fucces-

fi; ut moxpuftulá nonnihil difcufsá oculus indies propius ad
priftinum ftatum redire, ac vifio tandem petbellé reftituta vi-
fà fuerit, relictà folum fuper oculo exiguà nubeculz quafi cu-
jusdam portione; quam tempore non minus deletum iri con-
fidimus. :
' OBSERVATIO XCV.
D, GEORGII ABRAHAMI MERCLINI,
à Des |

Febre maligna, cum interpolato graviflimo

delirio, & continuá floccorum lectio- |
ne,curata. *

4B optimitemperamenti, maligná corripitur febre,cum

E Oneíta Virgo X XI. annorum boni aliàs habitus , & :

B exanthematibus perechiis fimilibus, qua cum paulo f
w. E poft ob admiffum frigidiorem aérem difparuiflent, |
fubfequente nodtegraviffimum exarfit delirium. Altero fum- |f
mo mane primum ego acceríor: fuadeo ilico venzífectionem |?
folius delirii ratione, non veró febris, quippe quam jam ad |
o&tiduum duraffe, inrellexeram. | Hác celebratá fine morá, |.
cádem adhuc horà alexipharmaco- fudoriferum ex Dzzfrerd. |-
Fracaf. 4g. card, ben. theviacal, & camphor. &r 1j. propinari juffi , ut |-
retufa exanthemata fuliginesqQue retentz , à quibus delirium |)
ortum duxit, xftusquefebrilisincrebuit, ad ambitum corporis |
iterum protrudantur, atque reclufis poris excurbentur , quo |:
feliciter effe&o intra dimidiz horzfpatium omne ceffavit de- |:
lirium, .Exanthemata autem nequaquam rediére; utucalexi- |. 3
pharrnacisfolicité fubindeprovocari tentarentur, & udore to- |.-
tacutis continué difflueret, nondum etiamceffante alvi fluxu |-
& pervigilio adhucperfeverante. lInde ezlfronibzus alex: phar-|
anacis femina papav. alb. & aquam lactuca atqueendrv. addere non |.-
| dubicavi.|

OI XCF' I. De Rebis ipfolitis : pofl Febrem malignam ,&dc. 22x
dubitavi, Veràm tancum abfuit, utinde fomnus demulferic
aput , ut potius poft aliquot dies eadem vehementiá redierit
delirium cum incenfiffüimozítu. | Qvidhicconfilii? Venam
pedis cephalicam iterum incidendam duxi, fpe;fore, ut quem-
- admodum primá vice contigic , nunc & alterá , vená fectá,
delirium fugetur. Sed jam non fic. Delira enim loqui per-
- rexitVirgo per integram illam diem noctemque usquead diem
-fequentem , quo fine loquela finedue omni ratione primó
floccos legit, dein pulvillum, quo abdomen operuit, conti-
- nuà rotatione ambabus manibusagitavit, non fine luculenta
convulfivorum motuum expreílione; qui utin febribusma-
- lignis lechale plerunque fignum conítituunt, ita hicquoque
- non potuialiud, quàm lethale ferre prognofticum , maxime
cüm macule non potuerintiterum expelli. Nihiló tamen
minus Clyfterem fortem iterató injici curavi & alexipharma-
cisconcdinué inítiti, quo tantum effe&um e(t, utmens non fo-
/ lum, fed & valecudo priftinafucceffu temporisintegré preter
fpem redietit, !

E 2:,9BSERVATIO XCVI, |
. D. GEORGII ABRAHAMI MERCLINIE

| : De. | |
| Rebus infolitis, poft Febrem malignam, per
p nares & alvum,excretis.

| Ivis apud nos uxor, cum febre maligna aliquandiu
confliGata , tandem morbo ad declinationem vergen-

emunxit, & nonlongé póft magnam equinorum pilo-

' rum compactorum congeriem peralvum excrevit, moxíucce-.

! dente incegrà valetudine,Fcalia Civis filia innupta itidem febre

| smalignà ultraordinariumaliàs tempus graviter & dubia fpe de-

' tenta frequenti(fimis vomitionibus & ventris corminibus ira
- excruciata eft, ut de recuperanda valetudine plané defperans,
| Ec 3 ne

tc, € naribus tres capitis pediculos , eoíQue vivos,

222 Olferuatio XCPIL — RS i
netantillum medicamentiaffumere cogi potuerit, folà aquá
per I4. penédies contenta appetitu plané proftrato, denique
per inferiorem gutturem, cum Plauto loquor , ultra millela-
pillos nucleis mefpilorum , vel mali aurei non abfimiles ecelit,
.que tamenanté nil quicquam ejus fructus unquam comedit,
& pn poftintegré convaluit. -

OBSERVATIO XCVII
D PETRI ROMMELIL
De»
A phoniá rará.

gm Xor Dn. H. Senatoris in Urbeimperiali, Leofano, Ma. . |
B cona honefliflima, 52. annorum, ante feptennium;.
B poítV.S. proprio; utmultorum perverfus mos eft,non
w^ E Mcdiciconfilio celebratam, in levedelirium, hinc poft
deambulacionem (quam convivium aliquod excipiebat) &
motum concitatiorem, in Apoplexiam levem in dextri late-.
ris, przíertim brachii ; refolutionem definentem, incidit, fi-
muldue loquelam omnem amifit, ira ut praeter: 5$a/ &: doni
nullum aliud verbum ,imó neíyllabam quidem pronunciare
vel eloqui valeat 5 exceptis Oratione Dominica ; Symbolo
Apoftolorum , di&is aliquot Biblicis; aliisque Precationibus,
quas fine difficultate verbotenus &absque hzfitatione, fedali-
quantulum properanter recitare poteft; fed quod notandum, |
ordineà plurimis annis illi confueto,ita ut fi predictus ordo |
interrumpatur,& precatiunculam vel di&um aliquod Bibli- |
cum , extra hunc fibi confuecum ordinem recitare jubeacur, |
illud vel prorfus non , vel poftlongam temporis intercapedi. |
nem, & non finedifficultateefficerequeat.— Egoipfe pericu-
lum fiericuravi, & cum admirationealiquot precationes reci-
tantem audivi, fed poftquam ex jam recitatis unam repetere
juffiflem, nullo modo, licecomni conatu id centárit; praftare |
: - potuit, |.

vette ERE HA osa EE. mE n —Á
a : c : '
peu * É Hm " -

u——————— 'ÁÉÉÉHá—
e - -
a^ 4 " "EN "TER -

x
pow

——

$5 A aub e ol

DENEN

De Aphonid vara. : (225

potuit; donec ab ancilla;cui à longo tempore ordo precum in-
notuit, preces immediaté antecedentes recitatz fucre, &fic.
deinceps propofitam precatiunculam fed difficulter admo-

- dumrecitavit. Juflipariter ut nonnulla à me prolata verba
eodem ordine repetereo ex. gr. ($5 Stt foftb Delffett/fed irrito

conatu, licet pluries centaveric, & propterea proprie miferiz
impatiens, lachrymas pra moeítitia profuderit. Tentratum
infuper fuit, utrüm, fi formule quadam loquendi breviífimz,
ex iisdem faltem verbis in Precationibus ipfius occurrentibus
compofice , proponerentur , illas pronunciare valeret ? Sed
quoquefinefucceflu. Interim memoria optima eft, omnia
quz videt &audit,capit & intelligit; &adinterrogata, etiam
de rebus longé preteritis, ab- vel adnuendo refpondet, bené

.. vel malé fa&a in edibus modo fuo aut carpit aut adprobat;

|
[

T
,
|
2
l

|
|
|
|

4
"

!
[D
B

1
L
E.
4i
]

Templum frequentat & conciones audit, magnumque inde
folatium fe babere profitetur. Domietiam facrum Codicem
aliosque T heologicos legit libros, fed conqueritur, ea quz le-

| git; ipfam minüs afficere, nec ita memoria infixa manere;
|! quàm quz auditu percipit. Digiti manus dextre contra&i,
; totumque illud brachium motu &calore deftitutum eft, non

autem fenfu: Ceterum optime valet, appetitus viget; bené
dormit, menfes, non obftante etate, raró huic lunari tributo

" amplius obnoxiá, rité fluunt; fatetur fe jam, ceteris paribus,

longé fániorem, quàm antea efle, pluribus medicamentis ab
excellentiffimis Medicis iterató praícriptis uía eft, fpe femper
frufítrata, & re in eodem ftatu manente, unde à longo jam
tempore ab omnibus abftinet pharmacis, füáque nunc, qua-

" liscunque fit, forte contenta vivit.

[Un Anguflam Vind, 4nn. 1481, 12. d. dugufii ad Lucam
Schróckium, Lac, Fil,

r SCHOLIUM.
MInbilis haze Aphonia in memoriam mihi revocat illam,
4'3auamab Amicisnonnullisad me perícriptam in 44720 X,
Ephemer. Nat, Curiof. obf. 18 3. poftea etiam propofitam [n
|o MENS endi;

224. Obfürvado, MEANIL 1 x 51
hendi, Juvenis nempemuti;ab hora tantüm meridiana duodeci-

ma usquead primam loqui valentis.Ubi preter melancholicam
imaginationem five imáginariam mutitatem , confuetudini |
primas effe cribuendasautumo.Quamvis enim nulláà defunci- .
onejam conqueratur,fenfusd; cum internitum externi fintin-

ecgri , perpeffa camenantea (aris diu fymptomata, Aphoniam |
iftam irnediaté precedenca in fpiritibusanimalibusquandam

ejusmodi renebricofam & vitiofam difpofitionem vel errorem

relinquere potuerunt, difficillime eradicandams atque rüfti-. |
cam gentem minora mala utplurimum non attendere aut |
magni facere, imo melancholicis fzpius nihil ad fanitacem
poffidendam deefle, nifi quód faniipfimet effe nolint, nemo
ignora. Aphoniam autem iftam, licec momentaneam tan-
tüm,áquadam nervorum adfe&tione primitus ortum habuifle.

ix dubitarelicer, quam fpaífmodicam fuifle, fenfusille, quo |
é ventriculo furfum fauces verfus aliquid repere percipiebatur, |
arguit; nervorum ecenim par vagum dictum , prater alia vi- |
Ícera,tum ventriculum inprimis, cum linguam & laryngis mu- 2
fículos ramis fuis copios? accedens, fi alicubi ledatur,paflionem |
iftam reliquis etiam partibus facilé communicat; atque ira ab
infeíta in ftomacho maceria nervi ftomachici laceffiti contra-
&iones fuas convulfivas ulterius in laryngem & linguam pro-
pagant, ficque unà & partescon(ítringendo, & liberum fpiriti- |-
bus tanficum denegando Aphoniam, elegand exemplo ab |:
Exc D, Cafp. Kolichen in Act. ned, Hafn. Barthol. Fol 2.obf.96. de-|
monítraram, inducunt; iddue eó magis, cüm & alia partes|-
inter illasadfit communio, ob plexum ganglioformem nervi
intercoftalis cum fimili paris vagi plexu; cui nempe prafoca-| ]
tionisin gutture fenfum in hyftericis adfectibus & quibusdam| 4
hypochondriacis adfcribere libuit Cl. 75ezz. Villifro cap. 26, de|
zerv. Ucexperimentum illud , quo canis licatis nervis recur-d
rentibus vocem amittere perhibetur , caceam; ut & quódlafis|-
iifdem nervis mutosquosdam fuiíle redditos, Galezus lib, 1. del
loc. aff. cap. 6, teftazusfüerit. Atque hac loquelxinterceptio cüm

E Ó—

| - De Jdphoniá vara. | 22$
atisdiu duraverit, tra&u cemporiseam fpiritibus animalibus,

— fiveanimz, fi ita loqui cum /777/;//» liceat , brutali impreffio-
nem facere potuit, ucfenfim magis magisque ad longioresfe-
rias adíucfa&ti ,; influerefe non femper pofle ad loca illa, quafi
perfuafi fuerint, vel potius, licet influxerint, in iftam tamen
Ííeexpanfionem & motumampliusnon refolverint, quo fibre
muículorum loqueiz infervientium carnez in debitam ten-
fionem vel inflauonem adigerentur ; qux etiam à pregretlo
morbo debilitate leviori fpirituum impulfui non promtéce-
dunt, imó fortiori eidem quodammodo interdum refiftunt,

- adeo ut meníe Novembri, in przíentia Exc. D. D. Goelizi, bal-
buciem illam & lingue in motutarditatem caufaverint, quo

| nempetempore vigoríanguinis, ad motum utique neceflarii,

: minorexiftens parcibus etiam minorem calorem largitur 5 eo-

| demviciflim vernali cempore, quo Celeb. D. D. ZPepferi exami-

ni Juvenis dictus fiftebatur, magis redintegrato iftud lingue

impedimentum emendante. | Quód veró ftacutá adeo horá

| loquela redeat recedatqQue ; non fanéalterialicui caufz, quàm

foli confuetudini, à longiori imaginatione, quà in hac hora

tantüm , & pofteaamplius nonloquiíe pofle delirabat, adqui-

| fite poffüm adícriberes quá fpiritus quiet ifti 23. horarum

| jamlongo tempore adíuecfacti , & quafi obdormifcentes, ftatu-
to momento expergifcant , moveantur, iterumque in fo- |

mnum folitum labantur. Quamvisenim nunc, horarum etiam fo
tranfpofitione aut horologiorum filentio falli Juvenis iftius |

"fenfus horologicus nequeat, primotamen tempore, & ante-

| quam obfervationes de caíu illo Curiofi fümerent, ab horo-

| logiorum indicio temporis illius determinationem eum de-

" fumfiffe, interea credam , uíque dum evidentiora fuero edo-

|. Qus,; qui hzc omnia conje&urando tantüm propofita volo.

F Nec filere hic poffum hiftoriam à laudato /z/ ffo part. r. tr. de

5 animabrut. cap. 16. memoratam, Morionisnempe,quiutut fu.

' tilis&ineptus, horarum tamen intervalla, fine quovis indice

exa&tiffimé dignofcebat, & quoties integra hora elapfum effet

: oT fpatium,

226 Objervdtio XCFII,

fpatium , quafi vivum fuiffechorologium , illicó totidem nu-

meratisbombis, iftius hore numerum talem perfonabat, nul-
làá$ue circaresalias occupationein hujus penfi omiflionem fe-
duci poterat; cüm enim ab initio horologii fonantis fingulos

ictusaltávoce obftrependo imitarifoleret, quotiefcunque ni-

mirum campanz horologice fonitum audivit, ftatim incla-
mando: unüm, duo, tria &c. evenifle hinc judicat D. 77s,

quód fpiritus animales à diuturna imitatione tali motu juxta.

ftata temporum intervallacitariaflueti tandem fponte fuà nul-
loque ducente, quafi rotis dentatis fpatia labentia emetiren-
tur, easdem periodos diftinguere potaerint.Utautem ad Nob.
D. Rzmelii obíervationem revertar , in eafpirituumanimalium
quidam defe&tus itidem effe accufandus mihi videtur, quos
nempe à Venafectione improvida (qua fanguis intempeftivé
commotus & rarefadtus, ferumqQueuná copiofiüsin cerebrum
inftillacum, fpiritus cerebrales inconíenfum traxerat;)in con-
fufionem vel inordinatum motum in cerebri penetralibus
actos , ac ita delirium inducentes, füpervenienstandem apo-

lexia penitus ab influxu retraxerat, usque dum materia mor-
bifica feroía in dextri lateris nervos translata paralyfin excita-
verit; quá ipsà metaftafi quandam ejusdem particulam ad ner-
vosetiam, mufculos laryngisirradiantes feceffifle, & eorum to-
num relaxáffe, ficáue fpiritibus liberiorem in illos influxum
praclufifle,autumo. | Undecerebrum preternaturali ifto hu-
more liberatum munia quidem fuainjudicando , imaginans

do, memorando & intelligendo obire, fpiritusue fuos per ner- - |.

vos finiftri lateris abíque impedimento difpenfare valet : lo«

quelz tamen libertas inhibetur ; atq; fpiritus, quamvisácereb- |.

ro fuppeditati, ob viarum obftrudarum & conniventium ob-
ftaculum,ad vocisinftrumenta ulterius nonferuntur, imó lon-
giori hac exclufione refractarii quafi fa&i ad principium fuum
recurrunt; nifi quandoque omni conatu ada&ti pauci corum
per viasimpedimentum quidem objicientes, non tamen peni-
tus occlufas, perfuadenteic fenfu in partibus adfcGtis fuperftite,

| lrruen-

a METFEPCPPBND« . »

Monto

De Apbonidvará. ... ^ 0 227

irruentes pro fimplicium iftarum vocularum : 4/ &: 1n/

enunciatione potentiam partibus loquelz deftinatislargiantur.
Dum vetó fpiritus illi cerebrales, five, juxta /i//fiup anima

fenfitiva, talem organorum vocis fentiunt vel percipiunt mo--
- tum , ad quem obeundum longo annorum exercitio olim
fueruntadíuefadti, mox, accedenteVoluntatis imperio , col-

lectis quaft copiis infurgentes vi perrumpunt, & folitum de-
curfum magno conatu & impetu peragunt; hincdeproperatà
precum notarum recitationeopus eft, necunctando fpirituum
motüs continuus & per materiam morbificam nervoíquc re-
laxatos tranficus impediatur cefferque:; quosaliás novodenuo
ftimulo fufcitare & impellere neceflum foret, — Quare etiam

7 otdo precum fi invertatur, ficque motus inconíuetus fpiri-

tuum requiratur, illi neutiquam obtemperant, nec obítacu-
lum in viis preternaturaliteradfectis perrumperetentant , nifi
quandoque magná follicitatione & nixu ad id impellantur, Ec
tandem coníuetudini eó probabilius adícribi id poterit, quó
magis indubitatum eft, magnam ipfi vim effc tum in vitali
tumanimali facultate, (vid. Celebrr. D. Erafgii Bartholini Quafi
academ, de Con[getud.) unde etiam altera natura adpellari me-
ruit; proutinprimisfomni exemplo, pluribus ftatà hori adve-
nientis & recedentis,claré oftenditur/. c. à prefato Vili. Quin
imo devotis etiam ceteroquin hominibus, quae nacurz hu-
man« eft depravatio, magnum fxpe anime dolorem impri-

mens, multotiesaccidit, ut coníuetas precandiformulas (ex-
emplo hiftoriz analogo ut liceat uci) v. g. Orationem Domini:

cam , abíque hafitacdione ulla recitent, non intelledtotamen &

perpenfo rerumatque verborumin eadem feníu, fed cogitatio-

nibusinterea alibi circumvagantibus; quz fané inanis batto-

logia & fine mente fonus non fuccederet , nifi fpiritus motui

ifti vocali obeundo jam longo exercitio adfuefaQti monítra-

tum iter decurrerefponte fcirent, |
0 [Dosebrók, L. F-]

: Ff 2 OBSER-

LUL Q. COPA. MAN MM CS TARTEATE 9 M CCP PEN

228 — Olfervatio XCE LIT. De-Vomitu millepedarum.
OBSERVATIO XCVIIL |
D. JOH. LAURENTII L/EELE
vito og un
Vomitu millepedarum.

Nno 1680. in au&tumno ex Puella 15.annos nata,ir
/& Herrieden, Epifcopatus Eyftettenfis urbe , ultra bien-

5 nium diverfis multorum medicamentis fruftra adhi-
- — -& bitis, tandem plures quàm 6o. millepedas mediante
Syrupo emetico Ang.Sal« expuli, atquea perpeflisfymptomatibus |
liberavi; quam aliquando cüm magná fiti infeftaram ex ve. |

tuíta aliqua cifterna fe bibifle confeíla fueric; femininum illa-
rumindehaufifleconjicio. . ! :
SCHOLIUM,
(conr Scholium meum ad O/ferv. $o. Hellvvigiag.ubi Y
etiam fimilem millepedarum vivarum vomitum ex D.Bie«
pingeri cent. 4. obf. med. 3, adnotavi. |
[L. scbróck. L. F.]

OBSERVATIO XCIX.
D. JOH. GEORGII ERNST,
| np De» M ENS M
Verme ex nare finiftra cum longá hxmor- |
rhagiá emuncto. |
/ ^w ludiofus quidam etatis circiter anriorum viginti cone | ^
&,, ftitutionis phlegmatice fanguinez á teneris unguiculis j|

A catarrhis admodum obnoxius, per biennium & quod |:
* excurrit, hemorrhagià narium haud infrequenter exer- | |

- cebatur.

. v ENDE vu Mar
| fA 1 H E v.

c TUER WEN. S T

5 O/f. c LX. De erae ex nave Jfeniftra cum longá bemarr.£9c. 229
cebatur , fine ullo virium lapfu , quam íubinde Cephalalgia

excipiebat. Morbo temporis tractu adaucto fepties de die

é hare finiftra copiofiffimé profündere coepit fanguinem :
hinc variarum pronata fyrmptomatum congeries , dolor &
imbecillitas capitis, virium proftratio,fternutationes frequen
tes, & triftis ac convulfiva quafi nafi circa appendicem fenfía-

tio. Nonità pridem iterum in largam narium incidit hemot-

"DLuravermium, poft vigilias perpeffas,cephalalgias,& méri« -

rhagiamn, que per quatriddum fxvire non definebat s acce-
dente denique quinto; cüm fanguis affatim effiuxiffet, in fi

hiítro naris fpiramine aliquid exitum impediens haerere fen.

tit: quod dum fortiter emungit , vermis hirudinis ad inftar
fanguine curgens, qui depictus confpiciendus eric in terrai
decidit, vixitque per triduum.
Fig. XXV. vi&- (20€.
SCHOLIUM.

tis aberrationes, € naribus excrecorum exempla habentur
in Zzoe IL, Epb. N. C.obf. 147. apud D. Cozr. F'ict. Schaeiderum de
offe cribr. pag. 440. t9c. D, Job. Michael Fehr IN. Cur. in ffa Hiera
Picra p.29. D. b. Bartholinum cent. 2.epifl. 74. D. Nicol. de Bleguy
"dnn. T. Zod. Med. Gall. Menf, April, obf, 2. "I heod. Kerckringium obf.
anat. 43. Nic. Tulpium lib. 4. cap. Petr. Borellum cent. 3. Diff, a,
lac. Eollerium lib, 1. de morb. int, cap. ya. in Schol, Gail. Fabricium
Hildapum cent. 1, obf. 8. 68 cent. y. obf? 1. Nic. Monardem Hifl. Med.

fémapl, cap. 14. oh. Georg. Scbenckium lib.1.obfe med. Mare. Donatum

— ib, a.de Hifl. Med.mir,cap. 26. nec non F'inc. Alfarium Crucium dé
quaf.per e. cent.3, Necindi&tum abire debet, quod Excell.

| D. D. 5o. Jac. Harderus nonita pridem perliteras mihi rctulit,
| de maleferiata quadam, nuperfcilicet vermes quatuor ; praece»
- denteatrociffimà cephalalgià , per nares eam excrevifle ; albi-

cantes , oblongos; minimeque hirfutos. Ipfe etiam £Z/zfina

Jib. 2. fen. x, tv. 2.cap. 3, ex Medicorum quoründám Indorurni
f * 1 t : LE 4 [in EU PARS & A^ Cor o bd
- fide; cephalalgiam quandoque generari jam édocuit à vermi-

busin capite gencratis, mota fuo, tentione &rofiorie leden-
| Ff j tibus;

Wu !
» v. ici
210 Obfirvato C." * » HEPCTENUS «s
tibus, addens: zm vermes siultotier naf cuntur in anteriore capite |
e3 feper leumsqui esl in fIritura mariums e9 poffibile e, ut nafcamtur '-
apud velsmina, etffrarb contigit, Locumgenerationisnon fem-
pereundem efle, verifimileviderur ; interdum enim licet ra- |
fius, à partibusinferioribus, utpote ventriculo &c. adícendis-
fc, perdue palati foramina fic in nares perrepfille, interdum |
veró inipfà nares invcítiente membraná, aut anfraQtuosà.ea- |
rum cavitate, quandoque in caverna oflisfrontis ad radicem |
.nafi ficá, quandoque etiam in ipfis offis ethmoidis fpongiofis |
cavernis ftabulari pofle, autumo ; quin & ficereBrum ipfum |
per nares excretum aliquando fuiffe perpendamus, quod Ce. |
leb. D. Georg. I^ olffo. W'edelims Phyffolog. Ad. fect. 3, Cap, 24: le vi-
ditle ceftatur, cur non exipío cerebro, inquo vermes quando-
que inventos fuiffe D, 45, Bartbolinus cent, 1. iff. amat, 62, alii-
que memorant, eosdem aliquando prodiifle., dicere liceat;
. haudvideo. Utrum veróex ovulisinfectorum cum cibis &c.
adfumtisatque adpartesillas delatis : an veró ex fingulari hu-
morum putredine oriantur, Eruditioribus dijudicandum re- |
linquo ; uti enim ovula infectorum ejusmodi, precipué mi-
nima cüm fint,in remotam illam corporis partem cum maffa |!
fangvineadeferri pofle, nemo dubirabit: itatamenargumen- |f
t4; quz generationem absque feminio ifto arguunt, & à Franc. |
edo 2g libel de izfecf. proferuntur , quà ratione omtimod$
enervari queant, non perfpicio. Ceo Ff? Il- ja. ob f.$7. [257
|.L. Scbróck. L. F.] !

| JOBSERVAIIO C
D. JOHANNIS de MURALTO. ||
. Abortus cum retentione fecundinarum. |

x Onjugi J. M. dilediffimz , viginti octo annos nate;

pluriumqQueliberorum matri, &jam denuó perquin-|.

,Que Menfes gravida , cüm obluctum , & mororem|.

' animo vchementer ; variejuecommoveretur , accidit);
| | utc

prs TURNO TU | "i
E Abortus cum vetentione fecndinarum. 23i
ut die XV. Januarii anno MDCEXXXII. humorem vifcofum

. & albidum utero copiof? redderet, & poftea diebus noveni
continuis, Octavo morbidie fimulefiluxit momentum fan-
guinis, citra dolorem. Quam evacuationem brevi fecuta eft
membrorum debilitas , & corporis ardor vagus , ac per inter.
vallarecurrens, Abfuittamen pariendi ftimulus, & przcor-
diorum ahguftia,& facultatum caterarum,quas vulgó natura-
les cognominantlanguor. Tandem die undecimá nullo pa.
riendiconacu fDonte edita eft filiola in vita! eriamnum fuper.

ftes, & exinde,per quadrantem horz vitali aurá tantifper ufa
e(t, dum extingueretur. Remanfitautem in utero placenta,

|; eijue, canquam immaturus fructus arbori fuc firmiter adhae.
fit. Portiotagen ejus quedam forás dependula, ne retroce.

' deret ; ligata fuic à Puerpera fine incommodo. Illam inde

| &

. quantaeunque diligentià & induítrià manuum feparare ac
- auferre non potui. 'Intéreaeítusingensincorpore exoritur,
| & horrores, rigoresque dorfum zgre alternatim pervadunt:
! membra languenc; & excrementa matricis cadaverofum o. :
lent. Biduó poft, calore ingravefcence dorfum & femur dex.
| trum fummis torquericruciatibus, fanguisiue ex utero pro-«
' fluere coepit, donec vulva adaperta placentam totam eliderer.
Quo molimine Puerpera egrotcans tántum fanguinis & viri-
"um amifit; ut aliquoties in fyncopen lapía; obortis jam fudo-
! ribus frigidis, meancipitem & fine fpe relinqueret. Benedi-
! xittamen Deus remediis, ita ut optatam fanitatem egroranti
- reftituerent. | |

| SCHOLIUM. | |
! DAttiones animi(que per fpirituum animalium motum, &
1 cordis alterationem in mente ita producuntur, confervane
!'tur & confirmantur, ut non ampliüs corpori ; & externis ob-
' je&tis, fed anime ferme uni adfcribantur) mirà vi pollent in
Lfle&enda corporis humani machina. Faciunt ez fané , ut
! homo jam gaudio exultet,.jam moerore contremifcat , nunc
tcontrahatur metu & horrore , nunc ità efluans rapiatur in
n | furorem;

[:]
pi *
.

212 C Obfervatio qu LOL OA
furorem, denique amore mille formas induat, & Protheo mus.
tabilior appareat. ss p
In Gravidis adhuc major eft earum poteftas: quaevis ani- - |
mi commotio, quodvis phanta(ma mente volucatum altiüs |
fligma aut nzvum tenello embryoni imprimit, fimul etiam
matri quandoque nociturum. Etenim fpiritus anizalis ab
objectisalienis inordinate agitati, non cancüm cerebrum de- |
bilitant, & fanguinistemperiem bonam corrumpunt, fed im-
primis ad ucerum ruentes foetum fimiliter afficiunt. Quam-
Obrem accidit nonnunquam , ut affe&uum yehemenciá fe-
crerio humoris nutritii impediatur ; vel nutritio & motus in-
fantis in utero plané pervertatur: imó idea objet imagina- |
tioneconcepti (que quidem idea inlumine & motu confifte-. 2
re mihi videtur) cerebro & reliquis partibus fepe cantum mo- |
tüs violenti imprimic, tit foetum obvolventes membrane
rumpantur, & abortusfiat, quod uxorin'cafü magno fuo ma-
lojam expercaeft. | Iraveró & criftiria imprimis abortüs cau- |
íx habentur: illa, inordinaté commovendo 5 hec;.figendo |
fpiritus & fanguinem. Iratis nempe humores acriores red-
diti &accenfi velociter, rapideque moventur 5 at moerentibus
ii é contrario quafi coagulati frigore aut acore torpent. |
Nequeanimi commotiones duntaxát abortum cau(íans |.
tur, fed etiam quicquid praterea vel cenellum foetum inquies
'tare, vel uterum inflare, comprimere autalicer ftimulare ras j,
turà fua aprum eft5 veluti faltatio ; equitatio , allifio, ca-
fus, ponderum elevatio , candelarum extinctarum foetor; |.
Zibethum , Mofchus , Febres, Plethora, Cacochymia, inor- |.
dinata victüs ratio & alia multa; que hic commemorarenon |.
attinet, — ut
Mirum autem hoc nonnullis videbitur, cur ruptis meme |.
branis amnii humornon omnis unicá vice, unodue die efflu- |.
xerit? Putamus rimam inició magnam non fuitfe, uc brevi -
tempore cantum humoris excerni haud poffet, quantum in | -
amnio &chorio ftagnavit, Deinde hiatus forfan in füblimi | -
à fuit; u

g-- P iw: Cum veteytioue Vaaundidarum. 233
M M — M MM M——M— M
. fuit;i ita uc humor nec facile, nec continuó acconferctimuno-

- «jue impetu emergetet, fed íenfim , & fücceffivé, ad varium
Embryonis motum. Tertió infantis membrum quoddam
rimam hiantem quandoque obturáffe potuit , ne tantopere
pateret. Quartó denique novus humor quotidie genicus &
| fecrecus fuic in placenta utero adhuc inherente, & nec dum
avulfa. k
At,fanguis octavà demum die prodiit, quia vafà prius
' dilacerata non fünr.

. . Hluxitautem éruptis Chorii vafis. Achic fluxus poftea -

| ceffavit, tantifper dum aliz uteri venz aperirentur , équibus
paulatim multum fanguinis denuó manavit, tandemque plu-
Brmum,.-

| Jam cüm tanto temporis fpatio indeá ruptis uteri mem-
| branis, & .profufo Amnii humore, infans nihilominus i in ma-
| tre vixerit, & vivus in lucem editus fic, jure, meritoque. hic

| fuerit aliorum embryonum more (quem Clav. Medic. p. 23.
| expofui) hauftà per os alimoniá? Nutritus fuic herculé: nam
| fempernutrimenti aliquid praftó remanfit, quod foetus abli-
guriret, nectorum abiinitio effluxit;imó quamdiu in utero
| foecus hecfic, placenta novum füccum perpetuó fubminiftra-
vit: deniquefanguis à placenta per venam umbilici refluens
| 'embryonem quoque fuo modo refecit.

Ardor autem, & membrorum debilitas zgram perftrinz

| cor & fpiritus inquinancem f&nguinem. Onus quoque fe-
l moribus incumbens nervos prellir, &fatigavit.
|| parvus enim is erat, & continuus aquarum fluxus os uteri pa-
tulum, & lubricum fecit, |

— Parturientibus nempe dolores à violenta diftradiione

- oris uteri, & tendinum fibrarumque divulfione potiffimum
j
| oaga
|
|
|

Ae | UPC Gg | Potrà

| quzri poffe mihi videtur; an interea aM non nutritus .

Jit; ob ficcam uteri nacruram; ftagnantemque ac putredine fua.

Tandem absque pariendi conatibus infans exclufüs eft:

234 . Olferuatio C. i -
'" Porró edito jam foetu, placenta adhuc utero firmiter ad-

hzfit: quippeimmaturuserat fructus; & poris, fcu acetabulis
uteri arété innatus. ; ^s ism

Haut itaque füaferim violentam placenta avulfionem,
vel intempeítivamíeparationem. | Periculum enim foret, ne
uterus fimul evelleretur, velé disruptis venis cum fanguine
animaerumperet. Satius ergó eft Nature negotium providé
committi, quz fuapte tandem fecernit füuperfluum & emortu-
um. Juvandatamen ea eft medicamentis roborantibus, & ita.
fecretionis opusaccelerandum. : :

Id veró hic filentio praetermitti non decet, frigusuterum
à partu conftrinxiffe , ica ut obftetricantis manus inde fe pre-
mi fentiret & doleret , atque propemodum pars placente prz-
fcindi videretur. Nimirum utero nihil equé inimicum eft;
acfrigus. Hocfutfocat, inflatqueuterum, lochia fupprimit, &
multa alia mala funefta caufatur. |

Quamobrem puerperas alvum exoneraturas aquá fer-
vente matule infusá premunimus atque fovemus , potifli-
müm brumali tempore.

Caterüm majus utiquepericulum imminuiffet egree, fi
placente portionem dependulam nonligáflet. Nam, uterus
femel occlufus difficulter referatur. | Quare placenta pars li-
gata, & identidem attracta ucerum irritavic, & humores cor-
rupti, utiliter emanárunc quirecenti varias creaviffenc mole- |
fias. Ortus tamen eft calor ingens; rigor, & membrorum
languor fümmus: enimveró fanguini & fpiritibus vitalibus
magnopere adverfantur halitus cadaverofi: quippe deftruunt |
corpus, quod inhabitant, & fpiritus plané in fugam vertunt, ^
Quid, quod omnis febris intermittens meo judicio oriatu£. |."
à Ípiritibus vitalibus infanguine perfermentum pucridumlas |
befactatis , uti videre eft Clzv. 44e4. p. $y. Debilitata ergó fue-
runt membra ob defectum fpirituum animalium 5 hi enim |
pauci generabantur, quia vitales cum fanguine labefactadi

crant. Spiritus quoque omnes relictis partibus exterioribus |^
accefle. |."

EN UUMSS : - vili PU CUNT,
2 AEN: E" ^ N , LI ^

Abortus cum vetentione fecundinarum, 234.

acceflerunt ad cor, hoftem inde depulfuri. Demum cadave-
rofus ille foacor in utero ortus eftà foclutione particularum ful-
phurearum & nitrofarum ,' fanguine & fecundinis morá &
cunctatione putrefcentibus: foecor enim feré putredinem in-
dicat, eamque comitatur, ita ut fepé etiam contigua & vicina
quaque inficiat. |

. Indorfo cruciatus itidem oborti funt, ob placentam fir- B
miter adherentem, uterumque dorfo alligatum. Forfan & E
|. fundus uteri lefusfuit, quz caufa eft magnzillius jacture fan-
| guinis, quz ad lipothymias & fudores frigidos adegit: cui fan-
guinis fluxui nifi quam citiffimé habenas injeciíIemus , mors
gram abripuiflec.

Puris evacuatio poftea per cres hebdomadas duravit; in
utero geniti é fanguine putrefacto , & vulnere füperficiario
poft placenta exclufionem.
Quamdiu fanguis impurus, & particulis putridis conta-

minatus fuit, amdiu fudores ingruebanc iique critici &falu. |
| tares, qui puerperam tandem ad optatam fanitatem perdu-

«xerunt.
| Medicamenta adhibita fuere varia. Primis diebus, cüm
humor Amnii efflueret, dedi uterum & foetum roboranctia, ut
balfàam. embryon. conferv. rof. rubr. & quxdam alia é Cydo-
niisparata. Deinde,cüm his nihil ampliüs profici pofle vi-
' derem, fuafu & confenfu amici & College mei, Pythagorz,;to-
? "tis viribusin id incubui, ut uteri vias patefacerem, herentcifoe- — 2
"tui, (quem é quibusdam fignis colligebamus vcl jam mortu-
^ um efle, vel certó moriturum) ftagnantidue finguinbaliisque

exicum procuraturus, neobortá majore putredine, in prafen-

| tius vite difcrimen adducerecur egra jam periclitans. Con-

"! fulrum enim non eracdiudiüs exfpectare fpontaneos nature

conatus. Quarc apertis viis laceffivimus & animavimus vires

quzfitis irritamentis ad enitendum. Propofitum mihi erac

| huncin finem balneum , fed verebar, ne frigidus aér noceret. :

-| ftaquecontentus fui facculorum fotu calido ex herbis matrici B
E | (203. X dica-

Bex - LN on dixi a. — 2 X SAMMUUBEE
T : z

: i2 RUP Non 1 b E
Obfirvaio CL - 0 MAC
A dicatis, & putredini refiftentibus, item vapore éleporinapelle —
- co&ta fübtusadmiflo, un&tionefpina dorfi& offisfacri ex oleo.
cárminativo & rofàto. Nec fuppofitoriaà neglexi.Cordialia ve-
ró &emmenagoga per cochlearia propinavicompofitaéfuc. —
cino, mytrha;borace; aq. lil.alb. conf Alkermes &Sp.Sal.Arm.
qua fane praftanciflima fueranr. Infante edito, cüm placen-
ca remaneret, nec digitis feparari poflet, decodum e vulnera-
riis & alexipharmacis bis de die calidé hauriendum dedi , adje--
&is oculis 9c. &falefebrifugo Sylvii. In hypocaufto fuffitum
eft füccino.In uterum pretereainjectiones calidz, ex abfynth.
agrimon. chamomill. fanicula, alth. marrub. rad. fumar. Alu.
mine, myrrha & mellerofato; Aquz incoctis paratz, fiebant
cüm fücceffu fortunato; neque emollientia iis addita nocue-
runt:promovendaenim & maturanda erat placentzab utero

feparatio. Merum ingruente zítü fanguinis & ardore febrili i
corporis univerfi; negavi; poftea graminisdecoQto probé di- fi

jutum, addità conferva rofarüm; conceffi. Propinaviquoque |
decoctum C. C. cum Julepo violato, fed absque vitriol.fpiricu, — fli
Quoridie bis vel ter oleo rofato & violato dorfum omne per. fi
unxi. Tandem cüm magna visfangüinis fecréram placentam
fcqueretur, & extrema jam inítare purarem ; urgentibus hor-
rendis fymptomatibus ; confectionem hyacmthorum , cum.
tantillo laud. opiati exhibui ,arcüum extremaligavi, lumbis

decoctum rofàr. rubr. fl. papav. tol. plaitag.adhibüi, hauftum | | lr

dedi exaqua plantag. tofar. violar. fl.dlie &c. Denique quie«
tem, & bonum ré£ginien ordinavi. 14
G'-OOBSERVATIO CE 0c
dEIUT JOHANNIS de MURA TOTO, :

Extractuo foetus mortui ; decenter in;
Pod utero pofitt. [8v apud
T gXorR.L. quadraginta annorum; primo die Februar |'5
| gHanni MD CLXXXII. parturiens dolores magnos pertu-. |^
$» lir, quibus candem Infans vivus decente figurá usque
| | | (- D

CON UIN UTR

(o Extracto fetus mortui; decenter ia wtevo pofrti,. à37
ad ofculum uteri internüm depulfus eft. At primipara
tantos dolores ferre recufans , viribus cohibitis ; Nature co-
. natum obfítinaté fuppreflic, donec die undecimo Obftenrix
àuxilium meumimploraret, Igitur opem allaturus; increpás
vi gravidam, & hortatus fum unà cum adftantibusad fuftinen-
dos, fi urgeant, labores & conatus; ie periret proles; Aft,qua
imiferia ! viribusfractis, & conatibusjam evanefcenribus nulla

ita occupárat inhaerens angufliis ; ut nec excrementa, necutri-
na emitti poffet: Quareliberationem rogatus meditans indi-
'€ecaputinfantisin vaginá exploravi, cumdáue vulvam admo-
" dum ar&tam deprehendiflem ; hanc Oleo Chamomillze , Lil.
àlborum & carminativis acemollientibus aliis cepidé perunxi;
fuppofitorio alvum íolicitans, quá depoficà in Balfamo Emi-
! bryonum-praterealiliorum alborum femen cum Caftorei taü-
tillo exhibui, Foéminàá tandem ad labores vel vi adactà cas

fub mento comprehendiffem ; hiatuique calvarie digitos de-
uper inferuiffem ; foetum mafculinum integrum ferifir
;eduxi, Placenta mox fpontéfequu:a eft. Urina &lochia nia-
| nárunt copiose; egradueconvulfionesper horam paflà eft; qua
medicamentis congruis difcuflz fuerunt. Remanfit tameri
Jürinz incontinentia per tres hebdomadas; quà demüm curat;
fluoralbus puerperaminvafit, quem, fpes eft; convenientibus
Jfemediis & exa&o viGtüs regimine; inftaurads viribus ; Drev?
"'éemporefanatum iri;

E 259 SCHOLFU M... t PLI AROUNI
Moo Piunennum felicitas fita eftin etate juvenili; ans
| "- tequam membrana omines, cütis & mufculi corrugati ina-
' fefcant ; ita ütimmiriente partu vie egreamplius diftenidi; aut
amplificari Íc patiantur. — Vetulis enim & fcnefcercincipieri
— £ibus, quanquam rité omnia eveniant; optimeque pofitus fit
fBtibryo, accidir ramen ob vehenieiren! oris uceri retdinott
4 'éxpanfioriem;& offis facri pertinaciam (dum cpiphyles EUUE
BH: | G3 phyfes
| ; ;

| pariendi vis fupererat, & infansfpatium inter veficam & alvum

put infantis emortuum exitum rnoliri coepit; quod cümapté -

"m
"d L] z É : - x
wv LI Www fae ERIS E LI RAM rt

H
UL

SES. QU. cO DMBOMUNNE CR Nn rl "
phyfes per ecatem degenerant) ut pariendi nifus ex voto non
fuccedant, vel etiamfifortes fuerint, non benéimpendanrur,
fed fupprímantur , imprimis fi matres à liberorum educauio-
» neabhorreant, vcl ineptz & truculentz fint, aut delicatx ni-
pis. Hx tamen omnes, quód labori parcant in fuftinendis
doloribus , id fxpe & foetus & matresgraviterluunt, interdum
etíam cum vita. Imprimis autem accidit, quando conatus
nonad uterum dirigitur , fed raptim ad collum & caput. veloci
expiratione. Nifus hicaliorfum ab utero dedu&us & depulfus
foctum füffocat, membra Puerperz debilitat, collum inflat, ita
ut quandoque Bronchocele oriatur. Quapropter completo
jam geftationis tempore, inftanteQue partu, ubi dolores veri
ingruunt, Obitetrix parturientem verbisconfoletur, &ad obe-
| dientiamimpellatalacriter. Affideat prona, € manibusolco

delibutis uterum perungat, quó ar&tiores vie & os matricis pa-
teícat, maximé in iis, quz primüm pariunt. Hasquippe mul- |
tüm lubricafle expedit. Deinde pregnantera cohortari in- |

cipiat;utomnes conatusad enictendum deoríum adigat,atque
diligenter impendat. Iíti enim tales funt, ut facilé avertan- |
tur, iddue velin alterutrum femur, veldorfum, velbrachia, 1^
velcollum, denique Caput. Hinc etiam Puerperarum Para- f
lyíes , herniz, afthmata, & compluraalia mala nafcuntur: ad
qua przcavenda, & neeveniant, Obítetrix porró manum ope- P^
ri comiter admoveat, disitisdue inquirat in infantis ficum 5 f
quod fi qua coníticerit infans , autimpeditus fuerit, digicis P
eum deducat, &facilem partum promoveat: nam, fi diutius E
inanguftiis hzrec infans , devita periclirabitur. Sed & matri
rcípiratioindé przcluditur, & conatusannihilantur, tum quia 1
uteri fibre nimis diftenduntur, tum quia vires evanida corpus |

!
|

quafiimmobile relinquunt. Siftitur quoquealvus, cohibe-|y
tur urina , & matrixinfantis collum adeó arcté comprimi: , ut 2"
fpiritu preclufo fuffocet. Puerpera poftmodum pro tam enor-L
mi peccato luens in graviffimos affectus & ipfà precipitatur,
Urine nempe & alvi inconünentiam, dum mufculi horum |^
eui | : M

' "t ow
Extratlio fetus mortui , decenter in utero pofíti, 239
vitterum conftrictores , onere gravati refolvuntur : hocné
eveniat, íuppofitoriis , vel elobulis mofcharis ano inditis
|. cavendum eít; Parienti infuper os comprimendum, deri-
nendusípiritus, provocanda quoque fternutatio, urtfpiritus
deorfum compulfus , infantem ad exitum detrudat.— Pro.
fuit etiam femen liliorum alborum in balfamo embryonum
cum cinctura Caftorei. Tandem, cüm foetum effe mortuum
certó cognofcerem , manu operiadmotá , externum uteri ori-
ficium, quantum fieri poterat, dilatavi, & cultro vertici infantis
immiffo , digitis finiffrz manüs mez arreptum illius capuc
hincindecommovi, dextrá circumcirca perungens, donecfoe-
tus cotus eximeretur. Urina & lochia poft partum copiosé
|" manarunt; multum enim colluviei longo tempore in utero
| ftagnavit. Convulfiones ortz funt , partim ab evacuatiope
! fubitanea, partim ab alteratione nervorum , membranarum,
& reliquarum uteri parcium , ob frigus admiffum, | Convul-

| runt. Frznum autem iis injecit pulvis Marchionis, fpiritus
I. C; Sp. Arm. Sal volatile oleof. Fr, Sylvii ,Oleum fuccini &c,
E. Aqua item valerianz, jacez,ana gallidis, pzoniz, meliffz. No-
| tariautem velim; convulfionesin Puerperis fzpé fzepius à con-
! ftri&ta alvo, retentisque flatibus diftendentibus excitari; pro-
! inde alvus iis femper ferveturlibera. Noftrazegra pertres he-
! bdomadas Urinz incontinentiam fuftinuit, ufque dum fibrz
|veficz urinariz iterum in fefe redirent, & vigorem priftinum
| adepta effent , atque genitalia quoque antiquum obtinerent.
T Intentioni huic inferviebat exacta dizta, & olei rofati, atque
| ! Carminativinoftriillitus: Caufa veró Incontinentiz urinz erat
T. affliüio mufculofrum vefice partium , &fphincteris refolu-
"tio. Imperita plebs fermé manum Obftetricantem accufat,
1 fed male, & plerumque ex invidia, cüm fieri vix poffit, ut ma-
mus vefice recondite & obvallate vim inferat. lmó fi quis

—7—

"minusurinam contineret, Tunc ergó demum id mali metu-
| APR ps ij endum

——

|! fiones iftz nunc manifeftz, nunc occulte & nocentioresfue- -

* fecundinarum loco ipfüm extraheret uterum , vefica nihilo- -

,
Eger er TENUES

:
UU my c PERFIL

40 Olftryetia CI. iE ;

* endum eft, quando fortia emmenagoga feetumque pellenua |
indifcriminatim propinantur matribus humidioribus & creb- |
ró mi&urientibus, quando item «quo diutius hefitinfansin ^|
vagina uceri;parcusque difficilis & perverfüs fuir. In extractione -
.fcetus mortui nonnunquam franguntur cofte, aut alia mem- 1
bra, que ledunt, & compungunt adeó, ut etiam inflammatio- ^
nes, vulnera &ulceraoriantur: Quo in cafu potionibus vul. ^
nerariiscertandum, linteadue Oleo rofàto imbuta parti adpo-
nenda. Denique«gram noftramab inconcinentia urine im-
rhunem fiuor albus oppreflic, caufa eft fanguiscrudior, qui per
uteri viaseffiuit, Incurationecalia requiruntur, que &robo-
rant, & incraflant: roborat Beconica, Plantago, Corallium, Bi. |
ftorta, Tormentilla; ineraffant gelating, Crocus ga. Sym phy« |
I OBSERVATIO CIL

D. JOHANNIS de MURALTO.
Directio & Extracto foetüs mortui prater«-
| naturaminuteropofit. ^—— ^ -

NUfnnaK.é pago Mediken oriunda & trigintaannos na« E.
S tao dierertio Decembris anni MDCLXXXI. partüs dolos B.
res per biduum fenfi... Cüm brachium infantis dex- E
*— trum illi jam ex utero prominere nunciaretur, juffiid.
lacte tepido foverent, ut poftea retruderetur. Sed fruftra hog -

tentatum eft, namegra candem in fedili omnes natura cona
tus ad enitendum partum die noctudue. (mpendit;usque dum |
vitz nullum fignumin infanteamplius perciperetur. Vocatus. |f
ad illum pagum ut e&gré parturienti opem prefens ferrem, B.
dediaquam liliorum alborum , melifI , cum confc&tione AI--
kermes & borace per cochlearia hauriendum 5 brachium veró
infantis mortuum &fphacelo tactum in articulo abícidi: mox |W.
in pedes ejus inquirens , unum poft alterum ex utero forás
eduxi, denique corporis reliquum penitus inverti , quod par- |
un ! turieng |

Wu y
y$ *

- Diretiio t9! Extratiio fetie mortui preternatumam in utevo poffit, a 4v

NE ipodenia oft. Vua exinde nimium incuam£

- &vomitusfupervenit,quo fedato,zgra denuó convaluit,
E SCHOE HUM.
V4 Ultoties accidit pregnantibus , quando geflationis term.

1 pora non probé obíervanct, vel pariendi conatus veros à
. nothis hautbené diftinguunr,;ucab Obftetricibus antequam
. legitimum partüs tempus inftac, ad (ellam deducantur, &ad
| enitendum laboriosé inftigentur, priusquam infansrité fitua«
cuseft. Hincevenit, ut difficili parcu nunc manus vel pes al-
teruter, nunc dorfumaut nates, jam venter & latera, jam hu-
| merus, mox inflexum genu, denique umbilici funiculus pri-
| müm exitum moliatur, jap
| -. Quodadjuttum pariendi cempusattinet, inftance Menífe
| féptimo , c'im partium nutritioni dicatarum apparatum fo-
ders natura formavit , atque perfecit , foccus in utero per os
| amnii liquore nutricus fubinde pedibus calcitrare, variedue
| moveri incipit: tandem , abfoluto Meníé nono ex tenebrofis
| Uteri carceribus inlucem egrediconatur. Nam foctui gran-
| defcenti nec alimentum ibidem amplius fufficit; nec loci an-
| guflia retinendo par eft. Quare, ruptis membranis exitum in
fans fibi ipfe queri. Quod dum fic dolores parientem cor.
|fipiunt. Uterus veró importunum hofpitem exturbaturus
| fuas &corporisuniverfi vires ad pugnam folicitat. Parturien-
|! tium conarum infüper miré adjuvat fpiritus cohibitus , quó
| diaphragma deprimitur, & abdominis mufculi irritantur.
| Adeoque parturientium dolores reipfa nihilaliud eile intelli-
! guntur, quàm perfe&ti infantis motus &impetus,quo exitum
lipfefibiprocurat. Ruptisveró eximpetu membranis, &re-
! €lusà matrice, humores diffluereincipiunt infans aérem hau-
! rire cupit; cujus aviditate verfus matricis oftium provolvitur,
"| eapiceque obverfo foribus imminet, Doloresparturientium
! veri incipiuntin regione lumborum & circa coxendicem,nec
^! continui func fed augentur per vices, & protrahuntur usque
| ad partum, variis ftipatifrmptomatibus. Initio quidem plu-
Z| FT 1 Hh ribus

1
:
i

/
Y
- MATS UID amu e I C potere eom PEN PPP RP

"Oo Ait

' ibus adeft vomitus capitis dolor, fitis, urinc& incontinentias

poftmodum augetur vomitus, folvitur alvus, dolor capitis in-
gravefcit; picuitofa & cruenta ex utero profluunt, venter infra
umbilicum intumefcio & fuprà eum decumefcit 5 tandem ma
gna oritur debilitas , & fymptomata przdicta intenduntur,
cum anxietate tanta, ut parturiens fella: infidere velcachedre
accumbere, & divaricatis genubus partum eniti teneatur.

Paffiones veró & dolores matricis licec quodammodo

fimiles finc parturientium doloribus, quippe qui in eodem
utero excitantur, tamen non ita deoríum VECBMDcnER exicum
quarunt, fed magislancinant, &cüm fermé fint intolerabiles,

refpirationem impediunt, & foecusexitum períe non molitur. — |

Quód fi nihilominus praegnans tunc ad labores pariendi in-

ftigatur, res infeliciter fuccedic, ficuti accidit mulieri, cujus

hiftoriam defcripfimus.

Partus figura &íicus preterea depravatur quandoqueab —

infantis debilitate, uteri amplitudine, & inquietudine marris;

dum hzc inter parturiendum fzviente cruciatu nullibi quie--
fcens, nec obtemperans fefe hinc inde ja&titat. — Foetus enim

iuncnon confilio fed hucillucadigicur,
Itaque egra noftrzad pariendum vi deduce infans bra-

chium dextrum ex utero primüm exferuit. Ec hic fané fitus |.»

valdé periculofus fuit: quoniam caput ad coxendicis offa fir-
miter appulfum hafit,&indedimoveri vixpotuit. Juffiergó

perinternuncium gravidam in lectum deduci, ut ventre ele-. |
vato &capite demiífo recumberet: vel denique partum manu. ';

la&e calente fotà introrfum per pudenda repelli.

At, cüm ita ex voto res ftatim non fuccederet, pariens in. |.

fedili ad labores ab adítantibus coacta eft per diem & noctem
continuam iniquiffimé. os |

Quod fi prefens adfuiffem tempore cüm foetus adhuc vi-
veret , manu utero infertá protinus infantis humeros repri-

mere, prominensque brachium ad latus inclinare, adeoque: |.

partum naturalem procurare fategiíIem.
Verum

Diretfio t Extratfio fetis mortui pratep naturam in wiéro poffit. 24$

| Verüm labore prapofteré ac preter omnem rationem
- inftituto, infans jam enecatus fuit; antequam accederem : ne-
queenim illefe movebatamplius,& materin hypogaftrio fen-
fit pondus cum frigore, brachiumqueinfantis prominens fri-
| gidum & lividum erat, fine motu & pulíu, etiamfi variis li-
quoribus foveretur, dolor praterea matri circa umbilicum ad-
fuit cum frequenti defidendi & mingendi ftimulo, ac excenua-

» £jione mammarum.
Igitur egré parienti exhibui foetum pellentia, ex borace,
trochiícis de myrrha ; Caftoreo , & croco; cum fyrupo de arte-

agmifia. Quibus nihil proficientibus adoperationem acceden-

dum fuit, ucfervaretur macer,

ptum primo abícidi inarticulo, ne operantis manui ampliüs
| impedimenco eflet: deinde reliquam corporis molem in utero
| Inverti, membra omniaad exitum compofui: in operatio.
| ne hac immifericordia nulla eft, nulla audacia 5 precipitan-
| dum tamen nonet; fed cum prudentia agendum. Cultello;
! quemindici digito, necerneretur, alligaveram , humerum in-
|! €idi;, mox brachium prominensintoríi multoties, usque dum
| tendines plané divellerentur, &ita membrum abftuli.
| Quod fiab hac brachii fepararione infantis corpus verte-
|. renequiviílem,fubícapula, incer coftas vel claviculam digitis;
| autfcalpello foramen feciflem, & perid velinftrumentum pe-
- culiare, vel funem, re hortante, trajeciffem,ficqucfoctum edu«
- xiflem, vel integrum, vel in partes concifum. -
| Aft, amputato brachio, dextrá meá infantis pedes quafi-
! vi , quibus apprehenfis inverfum foctur facillime protraxi.
Labia vulva cumebant, quoniam fanguis per venas ab infan-
^! te herentecompreffas prompré reduci nequibat. Hàácquoque
| decaufà pregnantibus pedes quandoque intumefcunt, fed fta-
-' tim liberantur , atque lochia poft partum fluxerunt. Hujus-
'» modi vulvz rumorem fànac & difcutit oleum verbafci & cha-
-"rgomille. Vomitus adfcribendus eftconíeníui ftomachi cum
| n Hh z utero

Quamobrem brachium emortuum & fphacelo corru-

dear (Crea mm oin oe ERU EC EUR. id Pune

IUD METRE rS ENS TENERE, NS

$44 Olfervatio DORT E | |
utero erramos nervorum à pari octavo ortos: quamprimum - |
ehim foetus utero exemptus fuit,aér ingrediens faucias uteri
immembranas & fibras aiteravit, quarefpiritus animales in ven-
triculofimulirritaci , impetu faQtó ; fibras inferioresindeá py-
loro furfum conítrinxerunt. : : |

- OBSERVATIO CIII.
D. JOHANNIS de MURALTO.

Partus difficilis in Plechorica.

g- Ulier Kilchbergenfis vigintiannorum, fanguinea, &
B primiüm gravida toto geítationis tempore venzfe-
8 Qionem neglexit. Cüm veró partusinftaret, cona-
| $ rusimpenderenequit, Mittiturad meobítetrix,ac-
cedit etiam maritus confilii capiendi gratià. | Suafi venacfe-
&ionem in brachio dextro fufficientem , quá celebratà partu-
riens puerum vegecum feliciter enixa eft.

SCHOLIUM.

TN noftra Helvetia foeminz ficonceperint, &fanz ac pletho-
ricz fuerint, toto geflationis tempore , bis, cerve fanguinem
utiliter mittunt, ita enim primis Menfibus przcavetur abor-
tus, prolesàconftitutione capitis humida defenditur,tandems Ji
Que partus fit facilior. Imprimis autem V.S. celebretur; fi |
jamante mulier aflueverit. |
Primüm itaque venzfe&tio iis inftituirur abortüs precas
verdi caus , aliàsenim fanguinis nimia quantitas foetum in- |
undat. Interdum etiam disruptis membranis fit communi- |?
catio venzumbilicalis cum ductibus hepaticis bilariis, media |?
ante port, ceu notavi in Clav. Med. Exercit. IP, aun. 1, t4. »
15 $. Secretiones fanguinei alimenti per poros parenchyma- |!
tum infantis rité non peraguntur, hinccorpus eorum roultis |^
Ícstec humoribus, flaccefcunt vifeera, curgent vafa fanguisque |.
in placenta coa&tus abortum caufatur. | E

Ne |

ios (Partus difficilé in Pletborica. .o
" Neautem infantes defluxionibus & catarrhis , aliisQue
| cutis, capitis, & faciei vitiis acexanthematis obnoxii fiant, V, S,
meceflaria eft. Eàdem hepatis calor preterea attemperatur,
cerebrum à vaporibus & &nguine nimio prafervatur , & fàn-
guinis, fpiricuumque motus attemperatur. :
Felicior ergó partusimminutam plethoram fequitur,nec
matricis inflationes , aut febres ita metuende funt , ad quas
puerperzalias valdé funt proclives, quamdiu enim fcetus ute-
ri umbraculis tegitur , ipío fanguinis flore,íeu parte ejus pu-
riffimá, fuaviffimaquereficitur. Hincmulieribus, poftquam
conceperuntlanguenctoculi, pal!et faciei color; oriuntur faíti-
dia; anxietas, animi deliquium, nauíea, vomitus, pica.
(— Inbrachio dextro V.S. fuafi; ucé proximo finguinisfon-
teredundans fanguis exhauriretur, naturaque eo fermé obru-
ta vires prompterecolligeret. | Gravidisautem quarto, fepti-
mo, & nono Menífe venzfíectio concedi poteft: quarto enim
Menfefirma jam fünt ftamina. Hacaturgente, & ftagnante
| fanguine jacturam facerent, nifi liberalior venaféctio fübve.
hiret. Quod ut meliusintelligatur, fciendum eft,ovum, équo
| embryo fit, non diu poft maric confuecudinem uxoribus ab
: ovario liberari, &ad uterum defcendere;uci ex epiftola CI. Viri
| Bob. Conradi Peyeri olimad me data, & Clevi Med, exercit, LX. pue.
/897.iníerta apparet. - | :
Atqueadeó foetustunc temporis admodum tenellus, &

"mis zgré ferret, ! :
/—— — Septimo Menfequoqueplethoricis congrué vera tundi-
-tur, fi abundat fanguis quia adhuc robuftior exiflit foetus &

- jam movetur atque vitalis eft.

t Meníe nono idem fieri commodé poteft; juxta regulam |
z rufticarum, optima fperanda efle puerperia, quando gravide

"fafcias venz(e£tionisindicesin manibus gerunt.
^i^ 0 Quin apud nos venzí&Ctionem tana zítimant,utc eam
- lisfuadere nemo facilé aufic. ,

1 1 d

' delicaculus, nec utero firmiter adharens; miffionem fangui--

D
2 ^ Mri d .
MNMCPRTPPNNAEE V EY e PEN NENNEN. p P INEP n. M RE m

vi | Hh | | i. Etc

7 V
VETTRCPIPIND Nd NIIS o S ape RI UI e RU SEES

— Olftvvdtio CIF.

xilium ; etenim illà curantur omnes morbi; à plethora oriun-

di, febrium quoque plereque fpecies, obítru&tionescontuma- — |

ciores, fluxiones, &inflammationes, magna vulnera , contu-
fiones, cumores, ulcera; plurium morborum fymptomata.V &«
nafectio porró mitigat dolores, conciliat fomnum tanquam
porentiflimum anodynum & hypnoticum. Hinc dyfenteriz
& hemorrhoidibus fuccurric , vix alio mitigandis remedio.
Quod fi venaízc&tio podagre curandz non fufficit, praferva-
biccamen, fi cempore admittatur. Nam lafciviz ; & luxurie
foetuseít. Prafentaneum quoque & fecurum remedium eft
contra apoplexiam fanguineam, curat anginam, libertatem
oppreffis reftituit pulmonibus, variolas & raorbillos (ubi uri-
na confufz non fuerint) mitigat, fic ur & cicatrices impediat,
& fymptomata indeoriunda tollat. Quemadmodum autem
venzíecio, fi cum rationeinftituta fuerit, multorum morbo-
rum panacéa eft, ita «gris plurimüm nocet, nifi prudenter
adhibeatur. Morbi magnitudo, etatis vigor, viresque ejus
neceffitatem indicabunt 5 at vi&tus ratio praecedens , habitus
corporis, temperamentum , &aéris conftitutio , quantitatem
docebunt. j

In gravidis hec majoris momenti funt. Ante quartum
Meníem vixac ne vix fanguis iis mittitur, & folüm in cubito,

neutiquam in malleolo. Non tunditur tunc temporis (a«

phazna; non mufcula, noniíchias; non poplitza: Foetus enim
indecum utero debilitaretur: Virginibus, & iis, quibus Men-

fes fübfiftunt, inordinatedue fluunz, jam dicte venz cundun- |

tur, fed caute.
OBSERVATIO CIV.

D, IOHANNIS de MURALTO.

Vermis in vefica lactantis.

( Apicinei R. uxor, partum undecim feptimanarum laQtans,
*-declinante Decembre MDCLXXXI. urinz ardorem & dolo-

Ec hzcetiam extra graviditatem generofum praeftat au- — |

^
e —— —
——————— -—
i M e
B * 4 E iat

- ». — Fermtinvefcalithantó. — 247

, 00072 dHIÓCOUSSEOIHRESASSETCOCPIUBNEERUETDPNURESTOIOC RO GEREENENEURUPNPY SSGKURCINUEDERG T CUWINSTSMPN DUCTUS
- Fem horrendum in veficafuftinet , itaut etiam fanguinis guttze

excernerentur, Suafi V.S. adhiberet, & facculum ex anodynis

& emollientibus lactiincoctum pubiimponeret, Emulfiones
& crum la&is bibit, fedabsquemagnolevamine. Suafiprz-
terca infantem abla&taret, & fubinde fpiritu fragorum uteretur.
Tuffi infuper parari balneum ex herbis diureticis, emollienti-
bus&laxantibus. Cum cibo fumfit elixir proprietatis Para-
celfi. Et tamen pungensdolor in veficaremanfic. | Adhibi-
to cathetere calculum nullum deprehendi. Juffi denuó elixi-
ris & balnei ufum continuaret, |. Tandem infignis vermis ru-
ber, vivus;alvo editus eft; dolorque fenfim remifit , & aegra

- convaluit,

^ SCHOLIUM.
Atura muliebris ob humiditatisabundantiam; & vice ferme
-. *ociofz fegnitiem , ut de aliis nihil dicam; & calculo & ver-
mibus crebró infeftatur. — Difficile fuit ante catheteris ufum
vermem calculo diftinguere , fiquidem hic eadem feréfym-
ptomata fecum trahat, quibus ille zgram noftram affiixit,Qua-
recümanceps hzrerem , ignorata adhuc genuina mali causá &
affe&u , fymptomati urgentiori potiffimum opitulari ftudui
tantifper, dum ufü elixiris & balnei vermis cum lotio excerne--
retur. Utcautem fciamus, quomodo vermis hic eenitus fuc-
rit; ad fequentes duodecim poficiones attendendum eft, qui.
bus perfpedis, fimuletiam degenerationecalculirenum & ve-
fice apté philofophari , & pofthac vermesá calculo meliüs di-

: ftinguere licebit.

I Quz ore affumuntur alimenta, conítanté particulis

varié configuratis iisque fimplicibus , & compofitis,

IL Obfermenti, & caloris differentiam alius homo pre

aliocibosin ventriculo magis velminusrefolvit & digerit; adco-

Qucunusprz altero plus minusvehumorum crafforum, vifco-
forum , & malé digeftorum in corpore cumulabit.
|; . Il. Cum chylo ex inteftinis parces crafliores plures pau-

ciorefve craníeuntin venaslacteas, prout harum ora velampla,
] | vel

248 ^ Olféradiia - cer E

velaneufta iidiner "Adeoque; fi pori Pee fünr, ita uc mul.
tas feculentasparticulas cransmittant, fanguis craffus.& impu-
rus inde aeternis. 5i n ag petlbc icut & fubrilis fanguis:

fet, ''

IV. Chylus, poftquam ad fanguinem dppuliri in Corde,
pulmonibusque denuó immutatur per íermentatioaem,
quam rnoderata corporis exercitia promovent.

A V. Sanguis éfiniftro Cordis ventriculo id bé nitus in to-
gum corpus perarteriasdiftribuicur.-

- VI. Subtiliffiniag& fanguinis portiogesa in cerebro ge.

nerationi fpiricuum animalium impenditur, à quibus vita &
motus precipue depender.

VILI. Sanguinis refiduum , quod ctaffiores continet
particulas, GE pertotum corpus diffunditur ex arteriis facilius

tranficin venas; quàm in poros parenchymatum; propter vias,
continuó tranfirü magis patefactas.

VIII, Sed & fanguis exarteriis facilius tranfitin parenchy-. |
mata", quàm glandulas, que quafi cribrafunt, per que juxta. |.
pororum difpofitionem aliud atque aliud éfanguine fecerni- |.
tur. Quod dutifit, accidere poteft, uc incongruo quodam: |-
motu heterogenes & cra(fiores particule fimul Wi een b
in glandulas quz deindeibidem herenr, "

* HX. Si quid percolandum eft, illz tantüm particulae |.
tranfeunt per colum;que cum ejusporis conveniunc, aut flexis |
bilicate fua feillisaccommodant: nam longe , & rigide parti- |.
culz,quanrumvisfubciles fint; camen non facilé intrant poro- |

: in m anfractus, velfiincant, protinus harent, quia flexiles non. ! [
ng d |

X. Magna fanguinis parsad renesdefertur, ob vaforum. |
magnitudinem. |
XI. Renum pori funtangufliores porisnisemierapd eh
XII, Serum, quod renesáfanguinefeparant , fecundüim
naturam per ureceres in veficam tranfic, & uring nomine ve-
nit. Hcautem primó Sal volatile in fe continet , quod na- |

IC$

i. | Fermis in vefrca latlantis. 249
rés perítringit, & (altum faporem in lingua excitat: deinde

adeít fzculenti aliquid , quod in urina frigefacta fubfidet, vel .

matulz lateribus adherefcit, & poft deftillationemin vafe re-
linquitur: deinque multum aquz, | !
Ex his tandem concludimus, vermem ex materia cruda
& pituitofa, ovum tamen foccundum in fe continente, ex in-
ceftinis cum chylo, & deindeperarterias cum fanguinead renes
. delatà, genitum fuiffe, Perveniffe autem poítea cum lotio
- per ureteresin veficam: ubi moram nectens nutritus fuic feri
craffirudine, ufque dum moleauc&us veficam rodendo vulne-
raret, & dolorescieretgraviffimos. — Calculi fimiliter ex limo
fa & cerrea materie oriuntur, craflum & fixumaliquod oleum
infefecontinente, qua renibusinhzrens, accedente faleurine
fpiffefcit magis, & tandem coitin lapidem.
Venzíectionem egre huic fuafi, ad inflammationem
ámpediendam, dein facculus ex malva, althza, parietaria, cha-

momilla, meliloto, violaria , verbaíco , croco, & pulvere opii

corre&i, lacti incoctus, & tepidé pubi applicatus fuit, & lia
ufurpata , quz dolores mitigant , & inflammationi fubve-
| mniunt.- |
|. Infaffem ablactari curavi, exiftitnans mammarum fu-
| &um dolores augere. Fragorum ípiritu urinz ardorem la-

. &antibus eque ac gravidis commode mitigari aliás expertus.

| fueram, | |

Balneum é diureticis & emollientibus paratum fuit, Ad
.. Elixit Proprictatis tandem confugi , ambigensan forté vermis,
| selaliudanimalculum veficam rodat , & compungat: impri-
| mispoftquam cathetere nihil duri, autfcabri explorarem, Tan-
| dem, erosáà & perforatà veficá , vermis in alvum defcendit, &
-' exinde forasegreffuseft. Fugaviteum elixir, utpote conftans
^. €Myrrha, Croco, Aloé & fpiritu vitrioli, : |
|.» Quod genusetiam alia vulgocontra vermes praedicantur,
*. utiabfinthium, Centaureum minus, fuccus Noltuscit fal abfin-
-. thii;,aqua & radix graminis, item Mercurius,
1 | i li Refert

Ls
j

!
CTI EU OR ARE PNE at ER PN HRRIRRINE: RAP

D $O : Obfervatio CIF. ? | |
| Refert Ferzel. Patbolog. lib. vi, cap. 10. Íeexiguos vermesin. . |
renibus genitos , & cum urina profufos vidiffe, —Preterito:
autumno Clariffimus Peyerzs nofter Bafilez vermem vivum
à puero quatuor decenni cum lotio excretum vidit; illi plané
fimilem, quem P/starchusfympof. lib. VII. quaft. LX, Ícribitab ho-
fpicefuo Achenis cum multofemineédicum fuifle: 64)v qc,
x, rosis 061 14x) Bad iov. Ego quoque Leydae anno MDCLXVIII.
cum ClarifT. Dozz. Doc£. Erico Frarefeg Mamburgenfi Medico, &
Botanico infigni in canis rene dextro duos vermes vivos lati.
cáfic vidi, quorumalter duasfpithamas longus, alter brevior
erat. Excedebanccraflitiepennam anferinam. Ren hujus ca-
nis interne exefus, & pené confumptus erat exterius. Prater-
eainzqualis, &tuberofus. Talequid etiam Barzbolizus in Ana-
somia [ua capite derenibus obfervátle legitur.

Ante biennium Virginem vicennem curavi; menftruo.
rüm expertem, & diris vexatam fymptomatibus, potiffimüm
umbilici dolore immani ;, ubi motum quoque & volucatio-
nem .juxtà fentiebaccaQtu.

Impofui muftclam fluviatilem umbilico per noctem,
manépenitusexefa fuit mufteila, & puella meliüs habere vifa:
noctu aliam muficlam vivam alligavi; quc itidem ad fpinas ||
'üsque confümpta fuit; idem tertià vicefactum fuit. Tandem |:
cum carne muftele vitri pulverem commifcui, cujus mixturze |^
parstantüm per noctem abfumpta fuit. !

Tumor umbilici poftea in abíceffum degeneravit, quó |-
ruptó, tres craff longi &teretes lumbrici cum copia puris ex-
creti func , & virgo decocto vulnerario & erplaftro noftro |^
camphorato paucarum feptimanarum fpatio curata eft. Men. |
Íestamen hactenus promoveri non potuerunt. |

Hic non imnieritó quzritur à DoGtiffimis quibusdam

"VirisFautoribus & Collegis meis: An ab ifta vefice & incefti- |.
ni erofione, utpotevifcerum iftorum lefione graviffima, non h i
majora incommoda oriri debuerint? item fcrupulus ingens | ^
&difficultas maxima occurric; Utcrium vermis alvo edicusane |^

| | | Permis in veficalatlanti. — ^ 241
tea haferit in vefica urinaria, nec ne? Ego cxiftimo vermem
in vefica heffiffe; &poftea per veficam actis cuniculis cranfiis-
fe adanum. Fideliffimus meus Pyzbaeorzs plané fentit contra-
rium, nec fieri illud pofle credic, quod ego factum exiftimo:
" nam uterum quoque, velcerté ejusvaginam perrumpere de-
buiflet verráis, antequam ad anum perveniflet : & fi dicam,
vermem exiiffe per vefice fundum, quà aliàs pergit urachus;
non quidem relu&abitur Amicus meus, fed exitus cunc faci:
- lius patuiffec per umbilicum, quàm per alvum: namque (me
interrogat) anneputem ficripofle, utforiníecus vermis inte-
ftina perfodiat absque corminibus & peflimisaliis ívymptoma-
tibus, diverfis plancab iis; que obfervantur in calculo? vermis
in vefica habitans exitum proclivem inveniffet per urechram.
Quare ut fcrupulum hunc pro modulo folvam, & difficulta-
|— tem in re obícura quadantenustollam, vermem ZEgre in ve-
|. fica haffille;inded; ad alvum tranfiiffe ftatui;,nam ardorem uri«

A nz tancum füftinuitegra , ut fanguinis gutte excernerenturs

non folus hic ardor fanguinis guttas prolicuit, fed & qui uri-
nz ardorem concitavit vermis : hafit & perforavit veficam
- horrendo dolore; eoque inflammarorio. Vermis adalvum
b penetrare facilius potuit, quàm perurechram,fphindlere prope
| peerexortum circumdatam, ad omnem acrimoniam irritan-
| tem fefe firmiffimé conítringencem : fieri enim porefb,ut ver-
| miscirca vefice cervicem mufculofàm , quo loco cum vagina
| 'mteri & inteftino recto jungitur; interiore membrana perfo-
' fata, intra cunicas carnofas , vel perabíceffum , previà inflam-
| "matione factum , absque aliis fymptomatibus cuniculos ege-
| tit; & ad anum devenerit: aliud eft fi vermes inteftina cenuia,
velcrafforum priora erodant, tunc enim urget capitis dolor,
' alvus adítringitur, lumbi excruciantur; convulfiones &deli-
| fiaexcitantur, appetitus dejicitur, & dira alia frmptomata in.

- furgunt, idquod circa finem Septembris A. MDCLXX.in mi-
' litearcis Monspelienfis, quem poft mortemaperui, obfervavi;
gaufa mortis refidebatinimo ventre, duodenum enim i
pu due Ii z | Ocis

242 Olfersatio CP. — |).
Jocis perforatum erat, & ávermibus quinque longis rotun.
disque erofum , nulla excrementa harebant ininteílinis, in
abdominis camen cavirate aqua copiofa foetens fluctuabat:
coloZ; omentum, & mefenteriuminflammacta fuerant, ficut &
hepar integrum. — Taceo nunc , verme per alvum excreto;
fymptomata cefsáffe , urinam liberé profluxifle : interea per
umbilicum fi excerni debuiflec potius quàm per alvum hic |
vermis, ob membranarum craffitiem, tamen & furfum potiüs | |
repere, quàm deorfum , ubi aícarides plerunque nafcuntur,
ferpere; ac fponraneá nature inclinatione vergere debuiflet,
quod vix credibile eft; vel ergo fequeretur, vermem hunc in
inteftino herentem ad veficam pervenifle, & in hiftoria reci-
tatafymptomata cautum efle; velaliud quid gra affedum |
non veró vermem excitáffe, quod hactenus credere non |
potui. Wb

OBSERYVATIO CV.
D. JOHANNIS de MURALTO,
Suffocatio hyfterica.

Phippiarii S. uxor, viginti fex annorum ,in juventute
quidem fua cachexix obnoxia; in matrimonio veró
paffionibus, & inflationibus hyftericis, cüm eflate prie-
B. gnans thermis Badenfibus feliciter ufa effet; autumno
infequente ventrem currui obvio vehementer illifir. :
Sequutus eft dolor, & refpirandi difficultas: fanguis ex
utero copiose effluxic & pariendi conatus egram jam feptem
Menfesgravidaminvafcrunt. AbortumtamenpraecaviV,S, |
in brachio dextro inftituta, & epithematibusdorfo applicatis, |.
exhibitrisque internis fanguinem fiftentibus, & anodynis, Igi- |.
tur usque ad noni Menfis finem partus aufpicató dilatus eft, |.
quo demum foetum vivum parturiens edidit. In Puerperio |
bené fe habuerunt omnia; usque dumfeptimaná quartá poft. |.-
in culinam egrediens puerpera fuffocauone uteri derepente. |.-
d ; correpta, |.

Es - Suffecatio Dyflerica, —— UM i
Correpta, praíente marito vitam brevi inopinata cum morte
ceommutaret.. n"
| | x co CHOR Ua,
E p infanguine particule baláàmice & humide , quan-

itate & qualitate congruentes mifcentur , optima inde.

" furgit crafis; quamprimum autem ferofz excedunt, & balfa-
mice deficiunt, cachexia oritur, id quod virginibus fxpé pro-
pter Menfium retentionem accidit: nam humiditas , quz
cum abundante fanguine per vices menftruas excernenda fuis-
fet; ad habitum corporis defertur , membra inde debilitantur,
caput dolet, coroppreflionem patitur, dormiturit zgra fen-
fibus hebefcentibus. Quod fi matrimonium ineant, nec ta-
men men(ílruales fint; in paffiones hyftericas incidunt, pro-

' pterfrigusuteri, quo membranzinflantur, diaphragma com-
primitur, &fanguiscoagulatur. - ;

Ad mala hzcarcenda thermis Badenfibus utiliter ufa eft

-&granoftra, quippe que multo fulphure & aluminis ac nitri

modico imbutz plurimis mulierum malis ; ipfidue fterilitati

: quandoque opitulantur.

1 Aft, échermis redux ; cüm ventrem currui graviter alli.

! fife, foetum & uterum improvidé lzfit, adeó ut abortus im-

|mineret : Impetus nempe allifionis tumorem & inflamma-

"tionem excitavit in utero , quarefolutà chorii unitate fanguis

'copiofus effluxit , & infans commotus attentavit exitum,

l'Tempori autem fubventum fuit venaíectione cubiti. Inde

enim fluxu & impetu fanguinis cohibito inflammatio miti-

'gata fuit, & infans quieti redditus, Choriique vulnus fanatum.

Quem in finem flatim quoque lumbis tepidé applicavi epithe-

ma ex burfà paftoris, anferina, plantagine; équifeto; pilofella,

l toremarino, marrubio, artemifia, rofis rubris; & floribus pa-

|paveris, cum mutellinz radicibus, & granatorum cortice vi-

2o rubro inco&tis, addito aceti momento. Interné exhibui

loris. Item Confarv. rofar. antiq; 3j). lapid. hemat. vrochitc.
| (gae usc Arg óe

'perniol. Croll. 36. boli oriental. pulver. 5j. inaqua burfz pa«

à
E 2 " , ne
ES 2i NE LEE T INED TN NOE TO EE XN RR RR RE ME EUER A s
KHOE T ADEDCPNUENY LT EAT TENES PET ES VI ENNIO -- D. X e T - - E

zd -

GA Olfcrvatio CE. Suffocatio byfferica. — bx
de Carabe & de verra figill, defpod, Croc. Marcisadftring. 3357.
laud. opiat. gr. viij. cum fyrup. cydon. & de rcfís ficcis, redacta
in ele&uar. de quo nucifte quantitatem quotidie fumcbat,
quod certé remedium in hoc affe&u; aliisque, benedicente
Deo mira preítitit, — Ita foetus fenfim roborabatur, & multo
tempore poft vivus in lucem prodibat ! At, quia puerpere |
nunquam extra periculum verfantur, imprimisillz, que cem» p
peramenti ferofioris func, hec quoque audaciz fue poenam |
dedit: chmenim quartà hebdomadá, forás in culinam egrefla |
fuiffe, fuffocatione uteri fuperveniente derepenté concidit |
exanimis Quippeuterus cunc cemporis adhucvaldé humi. |
dus, & nuper Ixfüs nondum penitüs convaluerat, uccantum |
frigus füftineret, quantum culinz pavimentum tegulis ftra- E.
tum brumali cempore corpori incuffi. Quod fi tempore
prafens aliquis adfuiffet & fuppetias egre culiflec, forte fervari
potuiffet pannis calidis, & aromatibus odoriferis vulva admo-
tis; item caftoreo & a foetida , aliisque graveolentibus naífo |
traditis. Rurfüsinterné exhibito falis armoniaci fuliginis, [E
vel Cornu Cervi fpiricu, oleodue füccini inaquaarcemifiz, li- |
licrumalborum,ferpilli , aut embryonum balfamo , denique f
urgente maximaà neéceífitate, apertà fiphená. | Quid veró inj
azerefrigido velinutero hareac quod ita inflet, & motum fan- [E
guinis uno quafiictuinhibeao ericó híc disquiritur? ad qua- |?
ftionem hanc compofitam dupliciter quoque Pythagoras poflet
refpondet. Áéríua natura inflat: nam fineaére ventus auto
flatus nulius eft. Jam frigidusaér, quiaáíole minüs commo-|?
vetur hyeme, quàm eítate, cüm calido quietiorfit, & maugel-
compaétus, utique protinus vehementer inflat, fiintra corpus.
calidum receptus & conclufus fuerit: nam calor aérem expan4.?
dit; atque dilarat, ita ut majus fpatium neceflarió requirat.
quo contineatur ; & quantó calor fueric intenfior, tantó ma4
jor eritaérisexpanfio. In aére ergó nihil adfuiffejudico,quod| -
tantopere nocuerit, preteripfumaérem. | Nocuit autem aéi ^
& pavimentum frigore fuo, . Frigus tamen nufpiam fubfiftigs

E. -9 218 oi dy

—— Obferv, CFI. | Tumor jn ano Puerpere, ab Obffetrice caufatus, 2.5 8
nifi in anima fenciente. Igitur contactu nudo brumalis aér-
damnumintulit, quia quiete fuà fuperavit motum fanguinis,

fpirituumque animalium. In utero ipfo funt membranz ; fi-
bre, nervi irritabiles, praefertim à parcu , ubi faucia funt, & ex.
coriata omnia. Has aér irritavitfrigidus, ita ut protinusfpafmi

- orirentur, quibus fanguiscoactus, fpiritus praclufus, tandem-

- que vira extincta fuit.

.. . OBSERVATIO CVI.
| D. JOHANNIS de MURALTO,
- "Tumor in ano Puerperz, ab Obftetrice
nit caufatus. ——

. Orothea R. quadraginta duos annos nata, die XXIV,

à Novembris anni MDGLXXXI. cüm partuidenuó vi-
B cinaeffet; tumorem ab aliquo tempore fenficin ano,
JL cumingenti dolore conjunctum, & grandefcentem,
| Anteíeíquiannum parturienti ei Obftetrix, digitis anoimmif-
|! fis partum procurare audacter rentarat;fed parüm faufté: nam
| magnos ab eo tempore matricislanguores , & tormenta paffa
| eft, propter quam caufam hodiedue nulloscibos inflantes, vel
| refrigerantes guftare audet, fuafi V, S. Bibit vinum antiquum,

]

gnaphalio, Meliffà, Artemifta, Meliloto, floribus verbafci 8c

!mater puerum vegetum feliciter peperit,
| SCHOLIUM. | |

: * Olendum eft, apud nos Magiftratum tantisobrui curis, in
4X Republica bené gerenda, ut, quantü pareft; animadverte-
"fenequeatin obftetricum,& Püerperarum delicta.Ferméenim
i garrulis & infciis mulierculis res maximi momenti creditur,
»neque Medicis m eliora fuadencibus fides habetur , uti jam olim
" queítus fura in Claw, Med. Exereit. LX. pag. 43 a. ip annexis. In pe-
[ 73. : jus

E Socket raped aa

| agrimoniz decocto temperatum , facculum ano applicavit, & |

: opio in lacte coctum ; fymptomatainde mitigata fuerunt, &

k AES irr /
246 | Olfervatio CET. :
jusergoóruuntomnia. Conícientiá camen ducor ad ingemi-
nandasquerelas, Obfíletrices fepiüs per imprudentiam , in-
fícitiam , & immifericordiam gravidas nimis citó adíedileco- |
gunt, & varia medicamenta pellentia ipfis exhibent : manus:
improvidé utero ;, & digitos alvo immittunt, & infantem vel
pedibus exire nitentem vel alicer retardatum vi cantá attrahunt,
ut refoluto collo, caputhereat in utero, Quin exdem par-
tum quandoque ventre prodeuntem tam audacter manibus |
arripiunt & duplicatum protrahunt, utíimulalvus & uterus |
prolabantur, fummo pariendum difcrimine. — — IO
ZEgrz huic Obftetrixani partem extimam vulneravit, ut
alvum exoneratura, vel ingravidata ob tumorem cruciatum |:
magnum perfentiret, & pariendi nifus, atque doloresformi-
daret: Tumor ifte ani inflammatio fuit, quzferé femper hz
morrhoides fecum ducit, quandoque etiam prolapfum & fiftu-
Jam cauíatur.
Magna ab eo tempore tormenta paffa eft , matricedebi- |
litata, qua à concepto frigore propter confenfum nervorum |
fefe inflat, diftendic, opprefTionem cordis affert, & fpafticis |:
motibus ftraneulat, TOM M UE
Inter cibos utero infenfos numerantur dulcia, & acida, |!
caro porcina & fumo indurata, lac, cafeus, fructus hornotinis |!
olera&c. , |
Dulcia matrici nocent, quoniam in ftomacho facilé corz
rumpuhntur, fermentefcunt, &inflatusabeunt. Hinclutus |
lentum redduncnguinem , quifacillimé obftruGiones ferit$ |-
etenim materia dulcium eft pinguis, oleoía ; vifcida, ut teftatur |.
Mel, manna, Saccharum. |
Fitautem dulcedo percoctionem , & quandoqüeputres |.
dinis rudimenta includit: nam Mefpila, Sorba, PrunaSylvez |
ftria, Mora, fru&us cynosbati inodori, putrefcendo dulcedi- |.
nemacquirunt, Pyra,pruna damafcena & malavolutata, les |.
viterjue manibus preffadulcefcunt, | Caufa hujus rei hec eft: |.
fpiritusin fru&tu ex purredine calorem contrahunt, & fic pars |

teg

Ro UT. TM *
| tdi ^ à ^

dS Eg"

Tumor in ano Puevbera, ab Olffetrice caufatus. i47
tesfixioresattenuant, atque volatiles reddunt: omnis enim pu-
tredoaliquem caloris gradum habet: hujus caufa eft mollities, -

. quà aciditas, & aufteritasaufercur. pu j
. Acidaquoque matrici funtinimica, quia vim habentre-

- frigerandi &íanguinem coagulandi, Acidafíalia figurá cuneo-
losreferunt, qua fit ex defeCtu caloris moventis ; qui fi adeffet,
minutiflimarum particularum angulos & acumina diffringe-
ret; atque in planiciem redacta Izvigarec: hinc remedia tefta.

. cea, falfa , aromatica & oleoía fermentum acidum diffringere

- poffunt. | "o

j Caro porcina hyítericisadvería eft, quippe quae easred-
dit leprofas,cor opprimit; & flatus ac cormina generat.

| Carofumo ficcata idem praítac, ftomachum premit, &
ut digeratur, robuftum;calidumque ventriculum requirit.

Lac nutrit quidem, humectat, lubricat, emollic,lenit;
fed qualis ventriculus, calis eft laQtis mutatio : ergó biliofis;

-Amelancholicis, gravidis & puerperisaut hyftericis nocet.

| Cafeus eft ferculum évzégieoy, ventriculo gratum, atque
ad plenum victum pertinens, fed debilem gravatftomachum,

' & vix digeritur, fanguinemacriorem reddit, & dorfi, lumbo-

' rumque dolorem atque nephritidem caufatur.

: Pyra, & Pomacoca, cum reliquis hornotinis fruCtibus ob

: dulcedinem facilé corrumpuntur, cormina hyfterica , & alvi

! fluxum cient , precipue gravidis: humores infermentum

' agunt, cüm fucco excerementitio acri polleant. |

- Olera pauciffimam alimenti materiam przbent , fangui-

' nem reddunt fzculentum, caput vaporibusreplent, & matri-

'ceeminflant, ImprimisLa&uca fenfus obtundit, figit fpiritus

- animales, refrigerat, & gravidis atquchyftericis pocet,fi cum

-. &ceto, fale, & oleo comeditur. Quamobrem lactantes detri-

! mentum proli afferunt, ficà vefcuntur, | »

"|. JEgrz noftre venafe£ta fuit, utinbibereturaflluxus , mi-

' tigaretur dolor; & velanififtula, vcl hzmorrhoides precave-

xentur, tu e Li

" 1
AWO
4 " 5

h Kk Preterea

2:8. c0 t Obuao - CFTL i un
ausmassmmc E r2 n n 2
Preterea in potu Vinum agrimoni« deco&to contempe-
ratum fuit, quia hocfubadftringitc, & heparcorroborat, vulne- -
rarium eft, cachexiz & hydropifubvenit, tenfiones hypochon-
driorum demolitur, & hy ftericiscommodum habetur,
Sacculus paratus fuit ex fequentibus fimplicibus vegetabia. |
libus: | |
1. Gnaphalio montano , quod alvi & uteri fluxus fiftit, |
bilern «ítuantem domat, &ulcera ani períanat; hujus deco- |
étum incerné fumptum aliàs dolores podagricos lenit; eadem |
herba decollo fufpenía ; oculorum nubeculas delet. j
2, Meliffa, Hzc usüs magni eftin affectibus uterinis,lo- |
chiis retentis , & füffocatione hyfterica. — :
3. Artemifia. Qua mundificat uterum, extinguit in- |.
flammationes, & preftantiffimum vulnerarium eft, ]
4. Meliloto. Isdoloremíedavit durum cumorem emol. |.
livit; & ardorem abftulic. 2 |
3. Verbafci floribus: quippequi hemorrhoidum dolo-
resleniunc emolliunc, & cumoresdifcutiendoimminuunt. — |.
6. Opio, quodadjunxi, quia vim habet fpiritusinquie- |
tos intüs & extra compeícendi, iisque torporem inducendi,fic- |:
que dolorem mitigandi. use

!
| dM
^

diunt, & urgent.
E Aria B. é pago Tallvvyloriunda,quadragenaria, prz-
&lacin mammisexaruit. Exhibuiaquam lil. alb.ferpill. mu | "

. OBSERVATIO CVIL
D, JOHANNIS de MURALTO. .
& gnans, dievigefimo nono Decemb. A. MDCLXXXI. ^
B queritur, fc inde àquatriduo per intervalla pariendi| -
"x Cinnam om, & matricalem noftram cum borace&crabu-|

Mater & foetus debiles partum impe-
^ dolores pati, cum rigore: Infans parüm movebatur, -

dverdisian S T. ECT OE TRANI Eo v A mL á: M) A PODER Mn 4 H d s ) IB I ee
E zs f - i , f
/

—. Mater & fetus debiles partum Vupediunt tg urgent..— 249
lisalkermes: item fpiritum falis armoniaciin juículis : juffi bi-
bere vinum decocto agrimoniz temperatum ; & edere jufcula
€ ciceribus rubris parata, nec multó poft feliciter peperit; & .

9»

SCHOLIUM, |
p Ves multoties, ut matris & infantis utero conclufi debili:
tas parcum urgeat , non tantüm propter vitam calamito-
- fàm,quelztos fpiritus vitales obtundit;fed etiam propterlabo-
xesgraves, &alimenti penuriam : maxima enim pars morbo-
. rum,quibus affliguntur pauperes, à mala dieta dependet, hoc
. eft, primüm àprava fubftantia & qualitatealimentorum;qui-
- busutuntur: deíndeà victu plané inordinato; nam aliquan-
- docibisabundanc, & famem iis nimiüm faturant, mox in pe-
- nuriapriflina vivunt, & diu efüriunc.— Tercrió à labore; &in-
juriis aéris, namque zítate expofiti func folis ardori, hyeme
/' ventis &frigori , aquibus fe defendere nequeunt, cüm vefli-
|" mentis bonis careant. Nafcuntur ergó inde cruditates,tot
| malorum cauíz, quot morbi premunt inopes, 2
JEgram noftram pauperculam folus caloris & alimenti
efe&tus ad pariendumantetempusadegir. Rigoris caufa eft
nervofàrum partium irritatio, Infans parüm movebatur,quia
'lebilis fuit; debilitaca fimul & mater erat; tam arcta enim inter
| utrumque eftconjundio, ut eodem fanguine nutriantur, iis-
|. demque gaudeant fpiritibus. : |
E Lacin mammis exarnit, quoniam impendebatur chylus
- fpirituosà lymphá turgidus conficiendo fanguini , & reftau-
". randis viribus quibus mater valdé opus habebat.
" Quamobrem deficienteaptá materià, lactis fonsin mam»
», mis exaruit, TECUM | € fa
|. — Quomodo autemlacgeneretur, dixi in Clav. Med, Exerczt.
/ A. pag, 1. aliis quoque de caufis lac in mammis abfumi poteft:
; ob nimium videlicet calorem, velíanguinis cratffitiem & fri-
Ó giditatem. —— 0n | eere ir.
Quia veró «gra noftrz lac aeiesis ob defectum Mone
Kk 2

PRAE, TREE Sr E

T-——— 08.

TI TP PEE e P Yos LIP NE

4660 ODCFEII. Mater 68 fetus debiles partum impediunt, eg urgent.
& debilitatem virium , exhibui aquam cordialem foetum pel-
lentem fupràánotatam. — Lac quoque vaccinum velcaprillum
cum fàcchari rofàti f. q. fumptum alimentum eft excellens; fi.
quando veró calor immodicus lac aufert, veneefectio & ufus Íe-
rilactistuncprodeít. Sicraffities, &frigicitas fanguinis, ju-
fculum carnium cum feminis foeniculi contufi 5j. exhibemus;
vel ctiam decoctum fol. foenic. cum 364. fem, urtic. Fomenta-
tiones quoque mammarum fiunt ex deco&to foliorum foeni-
culi, nafturtii, eruce, in vino albo. i swa 3]

La&is defcctusin mammis fepé mortem & matri, & in- |
fanti preefagit, imprimis fi preter rigorem alia figna mala ad-
fücrint , id quod accidifle memini Lugduni Gallorum prz-
gnanti mulieri, que octavo graviditatis Menfe exfpiravit. In
ca fectionem czíaream Meníe Januario MDCLXXI. admini-
ftrari juflit A, Falconettus Andrea Filius: Renuebant parentes.
Tandem cultroin uterum immiffo,extractus fuitfoetus omni-
buspartibus abíolutus, immobilis tamen & exanimis. Crani-
um ejus & dexter humerus livore fuffufus erat. dn

Matremantiquus moeror exodioconfecerat cum fynco-
pe» cujus cadaver colluftrantes invenimus glandulas mam- |
marum aridas & exfuccas, cor viecum, flaccidum & pallidum;
fine humore pericardii: pulmones nigris tactos vibicibus 8 |-
atrá fpumá turgentes: thymum erofum ; caterasQue glandue |-
lasabífumptas; in fundo ftomachi inflammationis non lzvia |-
indicia. Inteftina tenuia contracta erant, hepar tamen & lien |.-
incolumis. Cur veró gravidis & puerperis mamma :turgefcant |.
lade; hic commode disquiri poteft? l

Veteres putárunt, Naturam mammis cum utero per in- |.
finitas pené vaforum anaftomofes confenfum indidiffe, ut ab |. |
utero ad mammas fanguis commearet, & viciffim à mammis |:
ad uterum, atque fàpienter ordináfle, ut toto graviditatis tem- | -
pore fanguis verfus uterum deferretur , quó foetus inde formes -
tur, &nutriatur: at partu edito, fanguisab utero ad mammas
tenderet, utibi inlac mutatus infantiinalimoniamcedat. — |

—. Olferv. CF. 1 II. lIpflammatio, t adeyes udis alabfz, 26x
.. - Dequafententia quid ftaruendum fic, in Olevi Azed, Exerc 7,

p.17.expofui. Gravidis humidioribus & (nis fermé turgefcune

omnes glandulz, utero ampliato & grandefcente; maximé au-

tem glandule mammarum , ceu coníenífum fingularem per
- nervos cum utero forticz. D

. . Turgefcit quoque thymus, &glandulz alarum, colli, in-

guinum ; dum enim foetus perfectus eft, & minus de inguine

materno, quàmanteain fe recipit; neceflarió lympha füpera-

- bundans glandulis copiosé advehitur, & imprimis etiam fpi-
rituofior mammis, qux lac exinde conficiunt, & per glandu-
larum poros apté fabricatos percolant, |

OBSERVATIO CVIIL
D. JOHANNIS de MURALTO,

Inflammatio, & ulcus vulvz à lapfu.

nata, & jam feptimo menfe gravida, die XXIX. No-
. vembris anni MDCLXXXI. praeceps per ícalas exalto
lapía, vulvam magno cum dolore vulneravit. Mox
' fecutus eft cumor , & inflammatio, deniqueabíceffus ; quo per-
| tufopuseflluxi. Tandem ulcere, morealiorum ulcerum cu-
. Tato, pregnansconfaeto tempore partum feliciter enixa eft, In
| puerperio fitis afflixit, & vulvaiterumintumuit. Pimpinel-
| lx radices potui infufas fuafi, & inunctionem cum oleo cha-
- momillz &rofato noftro , quibusadhibitis convaluit.

SCHOLIUM.

| Afus fuicinforcunatus, & periculi plenus, cümob abortum
' -Ailli imminentem , tum ob affectam naturam muliebrem;
! quz in partu vehementer extendi debet, Quà occafionedi-
cendum mihi eft, devulnere, de tumore, & infpeciedcinflam-
! matione acque ulcere , iddue potiffimüm in gratiam junio-
^ rum;utíciant, quomodoin his cafibus fegerere debeant.

Erena G. pagi Diebendorf incola , viginti tres annos

Kk 3 Vulnus .

——

| $62 3 us d OBfirvato CFIH

Vulnus eftincifio facta in partecorporis molli; profluente

fanguine fine putredinepercaufasexternas.

Eftquevel fimplex, vel compofitum. Simplex eft, quod |

nullam habet materiam peregrinam , & cui fymptomata gra-

via jun&ta nulla fanc, quz impediant, quó minüsintegraftat |

folutaunitas. Compofitumeft, cuifuperveniunt malaacci-
dentia, cum materia peregrina, quefanationem retardat. —

. Vulnera fimplicia curantur.manuum minifterio, Pri-
mum eorum labia conjunguntur, dein inftillaturcalidéoleum.
hyperici addito vifcoex ulmifylveftris veficulis, vel terebin-
thiná : denique fuüperpofito linteo &fafcià vino calente made-
facià, Poteít& fequens Balfamum utiliter adhiberi: s. fol. 8c

flor. Hyperici , Salviz, áá. mij. radic. Valerianz Sylveftr. 3ij. |

Conciía imponantur fi&ili, affüfo vinoalboantiquoad emi-

nendam, ftentin infufioneper biduum, poft adde Ol. veteris |

S1v.früument.integr. Zj. bullianc ad confumptionem vini, agi-

tando; tandem colato & expreffo adde Terebinth.Zviij. churis |
pulverifati 5ij, lenré denuó coquatur ufque dum thus diffolu. |
rumfuerit. Feliciter eciam utor inguento Nicotianz, quod |
vulnera & ulcera inveterata fanat, & hoc modo paratur: g, fol. |-
Nicotiang recent. contus. ib6é. pingued, porc, 3iv. coq. lenta |»
AgneinUnguentum, Vulnerariz potiones ex artemifia, be- |-
ta rubra, fanicula, vinca pervinca, virgaaurea fcabiofa; agri- |-
monia, pimpinella, & oculis cancrorum parate, vel maxima |-

percurant vulnera.

. A Compofitorum vulnerum cura reftringitur ad hzmor- |
rhagiam,inflammationem, dolorem, conruligEtts Co :
fiones, febres, ceu accidentia,iis fupervenientia, Omnibushis |.
Ífympromatibus fuccurrit Venefectio qux remedium eft uni- |
yeríale, fi in principio adminiftrata fuerit, Purgatioquoque|.
in declinatione iníticura juvat, pure jam conco&to, nifi ma-|

ligna qualitas fübfit, convulfiones minitans, quoin cafu mas|

turandaea eft; ad debellandam humorum malignitatem, l |
Hemorrhagia vulneri fuperveniens non ftatim fiftenda |

eft, |

1
J
n

; : : Sedet SHRTCTE TIT PET TERME RUNI IN NP
, "T e " ,
j ULIS

nu wy vy mmm, "P A" id

)

3 ln flammatto , eg ulcus vulva à lapfa. . 263
- eft, fiepéenim febrem , inflammationem & dolorem inhibet.
Illiàutem frenum protinus injiciendum , quz calorem natu-
ralem & fpiritus enormiter exhaurit: Igiturtuncin parte op-
pofita Venaíectio fiat. Hoc enim prafentiffimum magnis
- vulneribus remedium eft, ceu teftis mihi effe poterit Texcor
Dennickerus, qui enfe crudeliter infacie vulneratus, cüm tan-
tam fanguinis vim amififlet, uc inlipochymiam & frigidos fü-
dores magno vitz periculo laberetur, chirurgis fruftra fangui-
' nem aliter inhibere fatagentibus; à mefervacus fuit, quippe
accerfitus derepenté in fyncope,; & fine fenfu jacenti venam
- brachii aperui, quo facto, impetus fanguinisà vulnere ita re.
vraQus fuit, ut eger ad fe rediret, & in momento quafi hz-
morrhagiaceffaret. | Ceterüm ad fiftendumfanguinem con-
ducit eqvifeti pulvis cenuiffimus fanguini vulneris calentiad-
mixtus. | EQ |
: Eo temporequo pulvis Sympatheticus inclaruit, credu-
| ]i eum omnibus vulneribus adhibuerunt, — Sufficit autem,
|. ejuslocovitriolum calcinatum, & cum ovi albumine mixtum
| inlinamentoimplicito vulneribus applicátle,
| Febris &inflammatio vulneri fuperveniens Venzfectio-
| pe, clyfteribus & diatà refrigerante, ac humectanteauferturg
loco affe&o cundem in finem commodéapplicantur Plantagi-
' nis & Rofarum rubrarum folia contufà, item farina hordei in
' "la&ecoctaaddito croco, &rofarum rubrarum pulvere formá
Cataplafmatis, | |
" A "Vulnerum Dolorem , Venzíectione & purgatione nihil
^| proficientibus , mitigant anodyna 6 vitellis ovorum , farina
'' hordei ve! mica panisalbi, cum crocitantillo in la&e deco&tis,
- . - Quod fi dolor rebellis fuerit, mucilagine feminis papa-
^: veris albi contufi cum lacte parata; vel tinctura opii & croci.
" cum oleo rofatoatque chamazmelino fuperabitur, Contufio
*' & Ecchy mofis levis ovo agitato & cum rofarum oleo applicato
-. curabitur, item jue fabarum farina in Oxymelite cocta,admix-
- &ischamorilla floribus. Ecchymofisaurem &contufio eon
| LOTES Uppu-

264 Ü Obfervatio.. CF II.
fuppuranda eft. Quód fi illa poft cafürn magnam corporis
partem occupárit, tergore ovillorecenter detra&to & calfenti |
&ger involvatur. : ; d
Hic praterea cyathum Oxycrati bibat, vel uncias duas
Oxymcelitis cum Ziij.aqua fcabiofi. Specificum eft vini fpiri-
tus à quacunque tandem caufa contufio originem traxerit,

velaqua Regine Hungaria. à
Vulneribus bombardarum &fclopetorum cum contu-
fione conjunctis digeftivum fequens fructuose adhibetur ad |
impediendam gangraenam: g.terebinth. 5j. Vitell.ovor.n.ij. |
myrrh. churis pulv.2&. 3j. fp. vini q. f. M. F. Ung. |
Tandem convulfio vulneribus accidit, eaque vel ex re- |
pletione, vel inanitione, vel punctione nervorum, vel vene- |.
nata qualitate. : MEME |
Si à repletione eft, V.S. & purgatione curabitur. Siab [
inanitione aut ficcitate, fomentationes tepida in parce fiant |
lacte; vel hydrelzo , & adhibeatur dieta humeGtans & refri- |
gerans. 53 que i d
.J Siánervorum compunctione,ol.lil. alborum,lumbri- |
corum, hyperici, proderit: Imprimis autem oleum juniperi
non re&ificatum eminet; quod etiam animalium rabidorum |
morfibus medetut. Prom
Tumor eft difpofitio partis preternaturalis, in qua ma-
teria aliqua éloco fuo naturali egreffa colligicur, & ibidem im-
pletionem , & diftentionem excitat. Producitur à natura
irritata, & interna difpofitionedepravata, quamvis nonnun- |:
quam obférvernustumores criticos, qui funtíeparationes, vel |.-
translationes materie impurz à parte nobiliin partem minüs |.-
nobilem, vi & dominió difpenfantis nature. Tumorum cau- |.-
f materiales fant vel corporis partes € loco fuo naturali rece: | -
dentes,velaliena corpora preternaturam vel humores in cor« |.-
pore contentià ftatu naturali defle&entes: vel ferum & flatus; |.
vel humores commixti , vel humor quidam non naturalis. | -
Caufx cumorum efficientes funt ; Fluxio;& MU E
i;

ET I SEELERMM—————— 3:

t oflammatios cr ulcus vulva à lapfa. - 26$
fi. quando humor vel quantitate, vel qualitate moleftus alíam
in partem propellitur. Fichoc ordinarié ab humoribus cali-
dis & fervidis. | |

- Congeftio fit, cüm vires, quz humores in parte coquere,

.- ac diffipare deberent, languent: aliquando etiam vitio partis
mandantis. Cura tümorum generalis confiftit in obíerva-
tionemotüs humorum perquatuor cempora; Cruditatis,Ma-

turitatis incipientis, maturitatis perfecte, &integra redudtio-

- nis, juxta nature motum facte. Sed, utcuratumorum;quam
- in Compendio quafi tradam, facilior fiat,ad duo tempora ma-
^ ximéattendendum eft, íc. motüs & fixitatis. Fluxus mali in-
- cipientis fiftendus eft; Malum veró jam fixumauferendum eft.
? lllud fit plechoram &cacochymiam tollendo ; hoc materiam
"fixam refolvendo, vel fuppurando, ut exemplo inflammactio-
| nisin fpecie jam declaraturus fum.
| Inflammatio eft tumor przternaturali calore , rubore;
dolore, cen(ione & pulfatione ftipatus; à fanguinis naturalis
-eolle&ione ortus. - | |
Extrà vafa ruit fanguis ob fui copiam, & effervefcentiam.
/'* . Sanguis copià peccans imminuendus, & partibus influ-
ens cohibendus eft.
|— . Quamobrem hic venefeQio ante omnia locum habet,
- juxta vires, etatem & temperamentum egri inítituenda , &
- dica huinectansacrefrigerans. In principio quin etiam parti

| tur folia fempervivi, portulacz la&tuce : cafeus recens: pulpa
pomorumcum aqua rofarum. |

— — Sed cautione opus eft, ne in parte affeQta ficcefcere fi.
| nantur, (ed identidem madidentur Oxycrato. In progreffu,
tumore manifeflé accrefcente, ficut etiam in ftatu; vel vigore,
»"uibitumor in omnes dimenfiones penitus adolevit, refolven-

' buci; ebuli ; foribus chamomille , meliloti , concifis, &ccum
L|. | Il | aceto

- - à - : $ ]
: ive st Y R- un
vd e : P erMAIR SA d cs r od ign ts " "TH ALI EN NOTES TENES E PEERS I xs UUUSPY EC TP HUPNNTA, s
; MED Te RS E LS IN UMEN MUT TT T TT T T b T NONE MSS de. x T a -— s- Te

"affe&z applicentur repellentia , veluti eft Oxycratum, aut ovi.
' albumen cum oleo rofàto mixtum. In ufüm quoque trahan-

! dum quidem adhuc eft, & repellendum oleo rofato, fol. fam-

N » ^ :
Z n H
mn E UPS NOI a Re rt ai RR RUE: E ES dE al "

dh : b "WS : T^ a Jor 4 1 ue EE teer e 9j LE UN Va Te SES f s SARCINIS GL TH TA IR RUN
" ? zm "m d y yi n T

266 Obfero. CP III. Ioflammatto, t9 ulcus vuloe alapfe,

aceto & aqua coctis ; item olco chamomille ,lini &laná facci-
dà: autfabarum fariná in urina coctá; addito melle & chamo-
millz oleo : Sed fi tumor inde altiüs aflurgit, inflammatiodue

&tenfio cum doloreaugetur, € veítigioad füppurantia & ma.
curantia procedendum eft, ut pus generetur: Itaque g. Bul-
bos liliorum alborum fub cineribus co&tos , adde pinguedi-
nem porcinam , ovique vitellum; &applica. Prodeft etiam
fzquens Cataplafma: y. rad. bismalv. 5ij. fol. malv.mj. cochle.
as cum teflis n. vj. coctione, & contuíione redigantur in pul.
cem 5 fucco expreflo addeaxungiam porci recentem , & F. Ca-
taplafma. Sipertinax materia nequerefolventibus, neque ma-
turantibus cedit , ad precavendum Scirrhum , Ceratum de
mucilaginibus in ufum trahi confultum eft, cujus effectum in
nodis & fcrophulis mirum comperi. Factà demüm füppu-
ratione, abfceffus aperiendus eft fcalpello, velfizger ferrum
abhorret & materia in füperüicie fita eft, cauterio potenciali.

. A Ulcustandem eft concinui folutio cum fànie & putredi- |
neabhumoreacrifacta. Idvelíimplexeft, vel compofitum. f
Hocà mala difpofitionefovetur: illud nulla habet accidentia |?
funefta. Cura uniuscujusque ulceris eftjimpedire humorum I?
adaffedtam partem affluxum venzítCtione & purgatione , vi» E
é&usqdueregimine ficcante. Curantur ulcera fimplicia hocun- ] il
guento: x fol. nicotianz, bugulz, faniculz &à. p. j. bulliant |*
in olei olivar. $vj. ad confümptionem humiditatis, pofteaad. |!
de refinz 5j. pulv.ireos sij. cere 36. F. unguentum. Item: g, |f
cerebinch. zii]. ovorum vicella n. v. fimul agitentur, &adda- |?
cur mellis q. f fuper ignem lenté coquantur agitando , usque |:

dum emplattrum inde fiat nigrum. | His adminiftratis , ad. |»
ftringentes pulverescum linteis carptis ulceri imponantur,ut |.
cinis écombuflis linteis ; creta alba, fpongia combufta & lota, |:

calxlota, antimonium calcinatum. Cicatricum inaqualita- |.

tem impedit amalgama Merc. cum empl. Diapompholygos, |-

ceruffa, oleo rofato, fücco hederz terreftris, creta & cera...

Ad hunc plané modum etiam curata fuit &gra noftra. "

| | Sed | -

(0. 2. Olfervatio CI Y. Hedlica inlactante. 267
- Sedápartu fidis afflixit, que non tam precedanee inflamma-
" tioni, quàm & puerperio & lochiis &fudoribus copiofis, & fe-

— brilacteg;& alvi fluxuiadfcribenda erat:ad quam compeícen-

dam, pimpinellz radices vino diluto infufas exhibui. Vulva
dterum inrumuit: nam dubio procul ex recenti cicatrice in-
gentes cruciatus perpeffa eftegra, quos infans, dum naícere-
tur, renovato vulnere matri peperit. gitur affluxus & in-
flammatio denuóoborta efl cuitempeftivé fuccurrebam oleo
chamomille & rofato noftro , juxtà rnethodum fupra de-

fcriptam. 2

OBSERVATIO CIX.

.D. JOHANNIS de MURALTO.
| Hectica in lactante.

Anionis M. uxor, quadraginta duosannos nata; chole-
rica, la&ans, die X V II. OQobris, Anni MDCLXXXI.
apud me conquefta eít, fc cocà etate viribus defecifle,
E—Jinde veró à decem hebdomadibus cuffim ficcam pati,
- cum fiti, citra cordis oppreffionem: rurfus jam à 14. diebus
cibum fermé nullum appetere, paffionibus hyftericis crebro
. affici deniqueab octiduo ardores;rigores;defluxiones,fudores
'copiofos, capitis dolorem, cordis palpicationem ; & maciem
extremam fentire: fuafi infantem ablactareo utererurque vino.
| Ámedicato,& balfàmo;antiphthificis,preterea biberet ícrum la-
/ &is cum conferva rofirum, & fübinde acciperet Diaphoreti-
Pogum Joviale. His vires inftaurata fünt, &egra convaluit.

SCHOLIUM.

'] [N&ncbus fortiter fugentibus, etiamfi &c mamm«e & lac fa-
L *!num fuerit, matri optimum nutrimentum decedit; & corpus
P. exfüccum redditur, ita utcandem marcore tabefcat , imprimis
! fi biliof fimul adeft temperies. Vires egre noftrz paulatim
. defecére, quia optimum, dulciffimum , & pinguiffimum fan.
L ! Ll 2 guinis

268 - — Olfervatio. CIX. | s
guinis ad alendum infantem matri detradum eft, juxta z2-.— |
zexum VT. Exercit. de Bile in Clav, Med. pag. 10 iem de firitib. — |
pu. 7. | p ds |
Poftmodum tuffis ficca invaluit, ob ficcitatem pulmo-
num,& partium vicinarum, ardentes febres, & alias caufas,
videlicet optimi nutrimenti ablationem. — Hzc cuflis fpecies | |
curanda eft medicamentis áttemperatis, modicé refrigeran-
tibus &humetctantibus. Imprimis conducit lac vaccinum &
afininum , ceu Nature humanz familiarifümum. | Dein val-
dé prodeft vinum noftrum aut ferum ladtis medicatum, cum
balíamo antiphthifico. | B
Singulorum ingredientia precipua heic proponere, &
examinare lubet:
Hedera terreítris vulneraria eít, ficcat, aperit; abftergit,
& conífolidat, afthmati medetur, & phthifi, item Coryze , &
calculo, |. Odorem habetterreum, gravem 5 faporem fubama-
rum, acrem , qui multüm faliva provocat, & linguam ab-
ftergit.
i Hepaticanobilisfaporem habet herbidum , & propéfari-
naceum, vix perceptibilem , odorem fuavem, inftar ftoracis.
Modicé refrigerat, & adítringic, fanguinem emundat, hepatis |
& lienis obftruGiones referat, hernias curat, & phthificiscum ||-
fucceffu exhibetur. "
Mufcus pulmonarius faxatilis faporem habet aromati» |.
cum,odoriferum , gravem, glutinofum ; amaricantem, pifces |.
redolet, fummum phthifeos remedium eft, modicé refrige- |.
rat , ficcat, abftergit, hepati valdé prodeft, & vefice obftru- |.
&ionibus, item febri hecticz, i&tero, fcabiei, lichenibus, go- |:
norrhose , febribus, — Extrinfecüs vulnerum hamorrhagias |
fanat. ars | N
Pinguicula Gefnerifaporem habet pinguem, butyrofum, | -
excellentiffimarum eft virium in phchifi, & acribus humori- | -
bus demulcendis , pingues reddit homines , pectus amplifi- | '
cat: é plante hujus floribusalbis & carulcis paraturoleum per l i
| |
|

. infufio. |:

— Hetiica in latfante. 569

f Mono A quod balíamum noftrum anciphthificum. con.
fticuit.
.. Tuflilago faporem habet fübasosftüdpii balfamicum , co-
ftinum, aqueum & aliquantüm acrem , hinc modicé refi ige-
rat, pectori & inflammationibus prodeft, cuffim & phthifin
. eurat5 flores ejus menfe Martio colle&i & cum paffulis decocti
tuífim leniunt, alvum laxant, denique fiuxiones filtàs deftiI-
lantes ad pectus & aíperam arteriam emendant , atque refol-
vunt.. u
Viola fuaviter olet Martio collecta,tenues & acres deftilla.
tiones ad pectus perfanat , in phthifi fanguini bonam confi-
ftentiam largitur, & nervoífum genus à convulfivis motibus
tuetur.
| Rofzrubre adítringunt, modicé refrigerant, cor robo:
rant, hepatice funt, & ftomachicz. Prefervant àphthifi, |
Balfamum antiphthificum preter pinguicule & viola-
| rum rofarumque oleum recipit quoque pinguedinem cani-
, nam, & oleum hyperici.
Pinguedo hzc reliquis calidior eft. Interné adhibetur
"vulneribus & exulcerationibus abftergendis, ac confolidandis,
| item in phthifi, & fi cruor à cafu diflolvendus eft: fpinz dorfi
|! inuncta fpiritus animales ferocientes mirum in modum re-
i frena,
|. . Oleum violatum ufurpatur fermé in Clyfleribus, & in-
/|flammationibus, Ceterüm ardores internos lenit, fi eo fpi-
—na dorfi ungatur, inordinatos motus fpiricuum animalium
: tollic; fomnum conciliat, tabem beers f addaturei
1 | pinguedo canis & caponis,
| Oleum rofatum noftre compoficionis , rof ceri , in3
flamumationes tollit; tumores & oedemata penecrando folvit.
/Panacea eftaffectuum externorum, luxationem , & affluxum
humorum impedit, acrimoniam mitigat, in phthifi curanda
- prinias tenet.
-— Oleum Hyperici, vulnera curat , imprimis ligamento-
JE : L3 rum

— partu,cuümlacad mammas confluit, ftatim atque fugunt in-

270 Obfervatio CIX, Hetiiea ip latiante. UA
SRMSESEV GE AS REF CAR UR CA ett MN DEG CCERERL? V Dur -RESERRERENNI I SU eR uer a SQRAFP ETIN DES IRL
rum & nervorum , ad ambufta prodeft, articulis refrigerads
fuccurrit, colicz, dyfenterie, & phthifi inun&tum folatio eft.
: At non tantüm ficca tuffis egram noftram vexavit , fed
etiam ficis humido exhaul(to à ficcitate faucium, cui camen -
fero lactis& rofarum rubrarum confervá fübventum eft. - E
Appetitus proftratus erat ob bilem in ventriculo colle.
&am quz ibi eciam ardorem excitavit, ad quem curandum
ufi fuimus decocto herbarum refrigerantium & humectan-. |
tium , icem balneo aquz dulciscepido, Emulfionibus, coníer- |
và violarum & rofarum.
Pafliones hvfterice adícribendz funt uteri imbecillitati d
confenfui marriciscum mammis, 'Manifefté hicobfervaturà |

^ Ww x"An Ww kc y n ce LLL LM Leu Li TE Wd uto INS Y
v * 9 uci] ri ACT
r / * Sd
t M
: : ^ lj:

fantes: tormina enim puerperas corripiuntin utero exorta, |
quibus radice petrofclini, cum femine anifi vel foéniculi de- |
co&á füccurricur. Oleum nucum vel florum cheiri in co-
chleari exhibitum fimiliter decantatum efl. Ventrictiamime ||
ponuntur facculi ex herbis uterinis. | /Egre noftra multüm |
profuit infantem lade depuliffe & ufurpáffe Diaphoreticum |.
Joviale. j
Primüm enim ceflavit uteri vellicatio à fu&ione mam: |:
marum orta; deinde alimentum matri non ampliüs fübtra- |:
&um fuit: quareifta fcfe reficere potuit, & recuperare vigorem |.
priftinum, |
Diaphoreticum autem Joviale, feu pulvis antihecticus|
Poteriiad demulcendam acritudinem humorummatricem &|.-
nervos irritanrium mirum quantum valet. | Idem uterum].
corroborat, fpé ex emaciatis quadratos & robuftos homines
efficit. |
Calores & horrores ortum duxerutex intemperie cali
fanguinis febremihecticam minante, Y
-., Defluxionesortz funcà debilitate cerebri,acres ez erant ob.
falícdinem &acrimoniam fanguinis: hinc eciam capitis dolói.
ingravelcebat, dum catarrhus tenuis & acris cerebri cunicas ai
fii LE. dd fixit

m " ^ ; du ; T du
- Olferv. CX. Flux Menftum cum gravibus fymptomatibus £70,271

"flixit: cordis palpitatio itidem humorum acredini imputan-.-

- da eft, | |
— . — Maciesin corpore totoadíuit , ob chyli, & fanguinis con-
fumptionem. j

| MOBSERVATIO CX.
D. JOHANNIS de MURALTO,

- Fluxus Menfium cum gravibus fvmptoma-

tibus in gravida.

Lifabetha A, é pago Tallvy! oriunda & annum «tatis

quadragefimum fuperans, parve ítaturefoeminaAnno —

" MDCLXXXI, menfeSeptembris, cüm jam feptem men

quinque hebdomadas, cum virium debilitate, tuffi , refpirandi
difficulcace,dorfi, lumborum & coxendicum dolore: Utcpraca-
| veretur abortus, fumpfic aquam plantaginis, Equifeu, fol.
' quercüs, bellidis, fior. cili & rofarum cumSaccharo rofato , &
/'Syrupo violarum per cochlearia: In victu regulariter fe geffir.
' Inle&to quievit, cin&turam rofarum cum vinobibit, cubitum
|eunti exhibui tantillum Conferv, flor. papaveris & betoni-
»€x. Quibus uífurpatis, convaluit, & legitimo tempore pc-
io ouMEMÉ SCHOLIUM, |

! Y" Ravidz ante partum pluribus vexantut incommodis, vo-
|! 7? mitu, picà, mammarum dolore; difficultate & inconti-
" nenrià urinz, tumore pedum, hzmorrhoidibus, hydrope,
? albo & fanguineo fluore, menftruis .alvifluxu , cuff», & refpi-
^ randi difficultate,dorfi,lumborum & coxendicumdolore,uteri
! procidentia, febribus & aliis morbisatqueimprimisabortu, In
"ipfo partu jam narratis malisaccedunt matricis pafIionesatqs
'" tormenta, pariendi conatus prepofleri, ficu infancis vitiato,
lipothymix, convulfiones, molz, monftra, fecundinzrum

[i Íes gravida effec, fluxum fanguineum pafla eft, per

7 Ww oXeLencios -

peo oo uS xDbfertatu C NV oce. sc ae
retentio, infantis mors, genicaliumanguitiz, offis facri & coc-
cygis obftinata & inflexibilis durities, denique naturam obfi-
dens tumor vel cancer, 2; | T j
A partu puerperas urget hemorrhagia, inflammatio & |
ulceratio matricis, & perinai, tormina ventris, Quin iifdem |
quandoque fupprimunturlochia, uterus prolabitur,anuspro- |
cidic, nervi debilitantur , paralyfes, deliria, febres oriuntur, |
mammuecorrumpunturabíceffu papillarum fiffuris &ardore |
inter lactandum , | uc fexcenta mala alia filencio prateream, |
Summa, concipere; utero geftare & pregnantem eíle, ac pare- |
re, cantz molis res eft, ut mifericordià ductos homines adiis |
ormniauxilio & arte fuccurrendum invitet. Quicquidergó |
poffumus ad mulierum folatium largiter contribuamus, In f
«gra noftra intempeftivi & diuturni menfium fluxüs caufz |
| plures effe potuerunt, nempe fanguinis abundantia &acri-
monia, vaforum debilitas, deniqueinfantis motus. Sanguis
nis abundancia efficit ut fponté abícedat id quod naturam |
gravatnec in nutrimentum embryonis cedit. Hoc fubinde
accidit Nature robore; quo levantur gravida , & liberantur |
embryones. Oboritur tamen abortüs periculum quód vià |
]ubricatà uterus adinfantis motum facilé aperiatur, . Quo in.
cafu V.S. brachii magnopere conducit; juxta Hiftorias pra- |.
cedentes, i. ree m
Plethoricis hemorrhagie ifte protinus cohibende non.
funt; ne Inflammatio & ulcus in utero excitetur. E contrario!
fanguine exiftente biliofo &acri, exhibenda funt demulcens|o.
tia, & ea que motum fànguinis remorantur ; quieti ftuden-|-
dum eft, & paffionesanimifugiende. Prodeft gelatina C. C.|
cum fucco cydoniorum, & confe&tione hyacinthorum ; item).
alimenta ex hordeo, ; M 1
Spina dorfi-oleo violato, & rofato inungenda eft, & lag.
vaccinum chalybeatum in potu adhibendum. b.
Vafis porró laxatis fi placenta ab utero abfcedit , & (àn E

guis effiuit, nifi vulnus citó per gluten naturale fibrofum fan4.- 1

Flux us Menftum in gravibus fsimptomatilusin gravida. 73

guinis uniatuz, abortusimminet. Quamobrem in ufum tra-
hendafunt ova forbilia, cauda cancrorum , extremitates ani-
malium , mucilagines, cydonia,; rofx , mufcus pulmonarius

jor; flores juglandium ficcati, & pulverati. Preterea Cata-
plaíma é duorum ovorum albuminibus cum bolo paratum, &
lumbis applicatum , experientia commendat. | Motus infan-
cis luxum huncquoque concitavit attracto funiculo umbili-
|. €i; & lzsá placentà, quare uterum roborantia, adftringentia &
cordialia exhibui, ne vires magis dejicerentur. :

Ré hortante;hzmorrhagiam inhibere quoque potuiffem
radicibus biftorte; cormenrillz , filipendulz, corticibus mori;
|: foliis butfz paftoris, fructibus berberum : Mammis praterea
| applicare potuiflem magnam cucurbitam & extrema ligare.
|! Tuffim & refpirandidifficultatem augebat flatura parva; dum
enim infans ad pectus propiüsaccedit, diaphragma inde mo-
leftatur 5, deinde eandem fovebat acrimonia biliofà fanguinis
&'catarrhoruni pe&tus obruentium. Optimum in cafu hoc
medicamentum fünt pilulz éStyrace S.Cloffei,quz &à phthi-
fi prefervant &abortum praecavents; icem unguentum pecto-
| rale. Hicloci notandum eft; gravidarum pectora thoracibus
| ar&tis & balenarum oflibus neutiquam confítringenda efle;
| quia tuflis & precordiorum comprelfio indeoritur,quà infans
| facilé necatur. Dorfi doloraàdilatatione matricis & compres-
! fionepartium vicinarum, putà Diaphragmatis, Inteftinorum;
:Renum, Lienis &c. originem fuam traxit... Commodéhicin«

1 tivum , verbafci. | |
4 — Coxz & lumborum dolor,à fimili caufa eft; potiflimum

Mm " torminas

faxacilis, trochifci de carabe; fanguis Draconis, confolida ma-

! ungitur parti affect ol. liliorum alborum;hyperici, carmina«-

DEC EET

PV ES REHREENS, vaieeraos, IE" Je APT EPIS ESO TMe e Q oenr e D. Rp eT PON. T ERA RR ERE M S n M

E :
Ee MULA SRMEENL UTR ENWNEOTMMMUPEUPPL-TS

274 | Obfervatio CXL | T
tormina, febres, aliaque malaaccerfit. | Calor quoque immo»
dicus enervat & fluxiones concitat. Cibus fuit laudabilis,
jufcula confortantia ex decocto capon, galli veteris, carne vi«
culina, cremore hordei; àcarnibus & vi&u pleniore egra per
dies aliquot abítinuit, potus erat tinctuta rofarum cum vini
modico. Quievitin leQo, nefanguis promoveretur,vel uterus
agitarecur. Somnus & vigiliae alternabant, itemque motus
& quies ; fomnus neceflarius erat; ad inftaurandas vires & fan-
guinem. Alvusíemper naturzlegibus refpondit: Menfes ca-
men fiftlere confultumfuit, neevacuatione immoderacá la-
befactaretur, velabortiret zgra. Abfuit quoqueira, qua aliàs
fpiritus &humoresexagitat. Terror aliquandoin hemorrha«
gia conducit, ob fpirituum rependinam cohibitionem.

OBSERVATIO CXL
D, JOHANNIS de MURALTO.
Sterilitas à fluore albo, cum Melancholia
uterina , feliciter curata.

VExcoris S. Uxor XXIII annorum;inordinatécibo &
potuálongo tempore ufz, triennium integrum fleri. ||
lisin matrimonio vixit. Inde veróà pubertatenovem |
-E- annis continuis albo fluore tentata eft. Tandem ad. '
hibitis medicamentis variis concepit. Mox primis Menfibus
usque ad medium geftationis, terrore , criftitià, metu , &tana |.
tüm non defpcratione agitata fuit; ita ut folirudinem amarer, | |
& in idem objectum defixà cogitatione deliraret. Pratereg M
uteri infiatiories perpeffa eft. Demum ediditpuerum;qui cüm |.
per Menfes novem fuperítes vixiffct, convulfionibus epileptis |."
cis nuper correptus interiit: anm
| Li SEdIO d TRUM. I
[i foemina prolis cupida; ut vorum obtineat, fequititur tice« |."
rus bene difpofitus, pubertatis anni & etas non ultra. quina . :
quage. | ^"

i
i m
M

Sterilitas à fluore albo, ciim. Melencholia utevina feliciter cuvatà, 27 4
quagefimum annum provecta ; denique ordinata menftrua.
. Aduteridifpofitionem quodattinec orificii matricis coarcta-
tio mulieribus plurimümincommodart, quá fit, ut non modó |
retenti Menfesgenerationemimpediantfedinfuper malaalia — ^ |
pullulent. Deinde obeft quoque cervicis uteri amplicudo |
nimia: ita enim femen mafículinum non retinetur, fed
diffluit , evanefcente fpiritu. — Tertió oris interni per-
verfio feu obliquitas, recipiendo femini inidonea. Quartó
morbi alii organici, inter quos compreffio ab omento pingui,
cicatrix , tuberculum, callus, adipis copia, membrana hyme-
nza quo durior, & ftridior : quz omnia impediunt, neMen- |
fes efBuere, & viciflimfemenadmitti poffit. Quintó ovimu- — — |
liebris, é quo foetus nafcitur, craffities,impediens itidem, ne fc.
minis virilisimpreflionem foecundam aut vitalem charadte-
remrecipiat. Sextótubarum obftrudtio, quàáovum defcen-
fü prohibetur ad uterum. Septimó denique ovarii marcor,
quando caruncula circa ovum foecundum emergensflaccefcit, ——
necovumabovarioliberat. JEtratem quod concerniGaban- :
Ano decimo quarto usque adannum quinquagefimum, foemi-
i1 ad conceptionem apte cenfeéntur, quia hoctemporis in-
' tervallo per naturam fingulis Menfibusaliquid fanguinis prze-
| "vià effervefcentià ad uterum mittitur , ut vel foecui formato 1
| alimoniam fuppeditet, vel fifoemina gravida non eft, necla« E
| &tat, expurgetur. Vide C/zv. Med. Exercit. IP, p. 143. -
- — Menítrua quoque fterilitatem inducunt : fi nimia fue: :
rint, itautfemen virilecluant, & ovumfoecundum inundent, j
- quodper vias lubricas & hiantes fruftrato partu evadit.

P " Sed & retentio menítruorum matricem infeftao & femen 2
—'utero traditum propter fanguinis boni inopiam luxurianti- 1
|. bus malis humoribus fuffocat. — Ex mulieribus quoque ez; |
| quz nimiüm viragines funt, generationi minüsidonez pu--
"tantur, cüm purgationibus menfítruis, & humoribus nucrritiis
feré careant, —. Menftruaalba, & phlegma füperfluum fterili-
E tarem pluries inducit, qui iH, eft cacochymiz pituitofz
| t m 2 | e

ETT EP e 28 79 Rs 14 ar a TERIS TAL URS RU. SURE TRE gea ar QU S Uer NIRE RN re PCI M LER QR a EE n P

En coo Obffroaio (CXL (75.

& ferofz , quacum egra noftra fimiliter conflictaábatur: Cura--

ta ea fuit convenientibus remediis ; fubinde purgationes ex
radice Afàri ,fol. Calaminthz fena ; Rhabarbaro ; &Syrupo,
rofàr.folutivo exhibui: pro potu ordinario dedi infufum ra-
dic. biftorcz, fol. plantag. fru&t. berberum in vino 5 item lac
vaccinum chalybeatum : fudorifera etiam optimo cum fuc-
ceffuin ufum vocavi, éfp. buxi, falis armoniaci , Diaph. Mar-
ciali& Joviali parata. Mifiegram ad chermas Badenfes : fübin-
devomitum concitavi hellebori nigri extracto. .Exactum &
congruum victus regimen obfíeirvarijuffi. Etfic candem con-
cepit.
Melancholia veró fuüperveniens uterina fuit, & provenit
à anguine impuro frigido ab utero per venas regurgitante:
unde mens & fpiritus curbati & obumbrati fuerunr, — Sicut
enira ad videndum fpirituum opticerum tenuitas & oculi
claritasrequiritur, ita nifi fpiritus animales puri, atquetcenues
fint, actionibus principibus noncommodeé inferviunt, fiqui-
dem objecta rationi per fpiritus impuros reprafentata cali-
gant perinde atque imagines per vitrum obfcurum & nubi-
lum transmiflz , quo fit, ut timor oriatur & triftiria. Et hec
eft ratio; cur eera noftra folitudinis cam amans fuerit: cüm

enim vapores & fanguinis imperfecti cruditas alacritatem fpi- |!
ritibus adimunt,; dejecta mens averfatur hominum confortia. |*
Accedit &illud ; quód zgra nimium intenta fuis cogitationi- |o

busaliorum praíentiam fibi impedimento efle exiftimaverit.

Sed eo tandeminíanie proceffit; ut ctantüm non defperabun- |.
da delirarec: Quemadmodum enim aqua commota aut nul. |:
lam effigiem reddit, qua diftindé appareat, aut obfcuram & |.

tortuofam duntaxat, quiefcens veró nativam rei imaginem
reprafentat: ita dormientibus & delirantibus, dum vapores
per cerebrum errantes fpiritus animales curbant, imaginum
feries vel plané obliteratur; velvitiosé menti offertur; idáue
có magis, quó vapores impurioresfunt. Vid. Clsv, 24ed, Exer-
&it, XII, f. ó. | : ; : j

ET
-MY

x j ;
Sterilitas à fluore albo cum Melancholia uterina, febeiter cuata. 2.77
Uteri affectus cerebrum quoque affecit, ob mirum par-
tium confenfum,;qui tancus ef;vucjuvenculis quandoque;cüm
Menífes iis primum fluere incipiunt, epilepfiam, hemicrani-
am, vertiginem &alia malacaufetur. Vide Clev./4ed. ExercitL
f" : pd
Uteri inflationes flatui & fpiritui craflo, five incavitate
matricis, fivein cubis fubfiftenti ; originem fuam referunt ac«
| Cceptam, quem uteri imbecillitas, & frigida fanguinis intem-
peries genuit. — | CU RM PIA
Omnia tamen hzc fymptomata circa medium geflatio-
| nismitigata fuerunt, quia foetus grandior factus, impuritates
|! & humiditares abundantes àcerebro ad ft pertraxic.— — |
Hincliquidó conftat, viduas & virgines proveclioris aeta.
! tis, nifi probé purgentur, morborum femina fovere, & deliris
"quandoque cogitationibus exagitari : Conftat quoque matri.
; monii legem tam altas inipfa natura radices egifle; uc quiid
'fpreverit, ve neglexerit, fibiipfiplurimüm noceat, & in mille
'morbosícíe praecipitem agat. Puerum nono Menfe à partu

'convulfiones fuftulerunt. : 1
| - Namnutrimentum, quo in utero nutritys fuerat & com-
|motionesanimi, quibus mater percellebatur, fanguinem cor- -
'Tuperant, oriunturautera convulfiones, fi materia acida;acris;
vel auftera nervos.compungit, & vellicat. sos |
Seri acrimoniam temperare, & nervorum quoque irri.
tationem à dentitione auctam demulcere ftudui pulvere Mar--
'chionis, aq. anagallidis, violarum, jacez , peoniz, magifterio
; €. C. & ocul. cancr. illitu gingivarum cum melle rofarum;
'€mul(ionibus;fyrupo violarumr&c. ed vis morbi vicit, — —

Iron se doo opi goo hio oeyperm

in MTS

E o 2 : Olftecetio. CXIL | | hase "m
OBSERVATIO CXII

D. JOHANNIS de MURALTO. .
- Prolapfus Uter. VERRE

Nna K..é pago Cid)vattietibingen oriunda, &c annos
nata 34. poftquam ance undecim feptimanas partum |
À enixaeflet; conqueritur mihidie 10. Juliianni 1681.fe |
- -? indeàs.capitis & faciei ardoribus fübinde repetenti- |
| busdivexari, fiti prtereaaftligi , fedappetitu ciborum carere; |
ab obítetrice à partu fecundinis herentibus Iafa eft, uc uterus |
nunc foràs promineat cum moleftia & ardorefummo, impri- |
misdum urinam emittit, autrefrigeractur, Hortatu meo uía |
eftper 35. hebdomadas balneoex herbis traumaticis, naturzad- |
hibuitpeflos annulorum inftar perforatos , & refticuraeftfani- |
tati prifting, : |

isdem opcs C HOLIUM, | B
MaAnifetum Exemplum hoc eft imprudentiz obfítetricis; |
que poík editum foetum fecundinas utero pertinaciter ad- |
herentes violenter excrahens correptis acdivulfis membranis, |
Juteruminvertit. Factum hinc; utlumbi cum pube dolerent?
& «gra neq; ftare, necfedere, neuprona aut fupinacommodé?
acfacilé pofletjacere; fimuldue urine ardor, fitis; faciei fervor,
aliaque mala affligerent.— Sunt & alie caufe, ob quas uterus
procidere poteft, hic obiter enumerandz: Cafus, percuffio, ^
ponderum gravium elevatio curfus velocior, faltatio & equi-.^
ratio intempeftiva, nimium exercitium , fefTio diuturna füper|.
tegulasaut terram gelidam,vel pavimentum frigidum, longior!"
morainaqua frigida , nimius & frequentior frigide potus,ím-|.
petuofa infantis proruptio in gravidis, parcus difficilis, cuffis.
frequens, ingens clamor, fternutatio vehemens, tenefmus, -
longa meníium retentio, humiditates & flatus retend ,liga- ^
mentorpm uteri corrgpuo & debilitas. Symptomata inhi--
lom ; US ftoria -

| : ada Prolpfas tttert.
oria non omnia recenfentur, fed precipua tantüm :; ardores
capitis & faciei per intervalla Iecurrentes , ortum fuum deben
uteri procidentiz , qui inflammationem contraxerat , cüni
abambienteaére, cám à falfa Urinz acrimonia. Indéfpiritus
cum fanguine effervefcentes ruebant ad caput & faciem , quas
cum utero miré confentiunt. Sitis oriebatur à (Alivg &lym.
phedefeáu, nam aftus & calor humidum abfümpfir, ur ficci..
tasin ore dominaretur: Appzctitus quoque ablatus fuit, im.
moderato ventriculi calore, & penuriá fermenti ; quod aliásá
| falivacontinuó deglutitain adum deduci & acui putamus;jux.
ta Clav, Med. Exerce1.p. p.

. Balneum;quo ufa eft egra; parabatur ex ártemifia;chario.

, milla, malva, althza, foenugreco, bellide, fanicula, fcabiofa,
| lauribaccis. His &cuterusfovebatur , & remittebat uring acrj.
, moniaíalina, &lumbi roborabantur. : | : |
, Tandem uterum prolapfum candela ex afa & cera paratá

| trudendo repofui. Peffi repofitum in naturali fuoloco reti.
nuerunt uterum :. hi magnitudine thalerum imperialem,

| &quánt, rotundi funt, aut quasirauguldzes » aut inzquales va.
! rié in medio pervitamplo foramine annulum fingunt, Fiunt
; autem e linteis contortis, cannabe, fubere, &aliis, ac inceram.
/tür. Adhibentut veró cum funiculo peflorum lateri adligan.
| do, & tali modo diriguntur, ut firmiter hzreant, procumben.

' temqueuterum fuffulciant, ne vel inceífus, vel concubitus im,
'pediatur. Qua de reconfuli meretur Fraucifeus Manuyice Chi.
'rurgus Parifinus, Preceptor olim meus honorandus in libro

»gallico de Morbzpraenantiuzs t puevperarum kb, 3-Cap, d,

1 Fotus poftmodum & Muíco acacizx Germanice it víno

| dicum , calceorum corio, & goflypio combu ftis, |
1d Reflicudo ftarim acceleranda eft poft partum s ftam fi
| Bropendens vagina , aut uterusabaére alteratus, acinfla rr.
| tus fuerit, facile gangrenam concipit, cujus caufa confiftera

tibi

279

; übro co&to vulvzcalidé adponatur; naribusinf, uperadmove. -
' anturodorifera , genitalibus autem graveolentia, € pennisper--

PETASTTPTIPARSATTEA LIO VARIETAS CUR pM PIE RIEN. Iu

180 dn T CXIIT.

mihi videturin fale acri, frequentius lixiviofo, rariüs fmauriati. |
Co, quod preecér alid videreeft in Militibusé Dalmatia per Alpes |
Rheticasad nósrevertentibus, quorum membra frigore exuíta |
ingangraenam & fphacelum abeunt. |
Nam partium'cidarum & aüfterarum ari ifiigidoi innatans |
ciumacricudineita figitur & coagulaturfanguis utà motu cef-
fct, &intró penetrent partes falinz'acres ;perinde atquein vino |
congelato faling & fpirituofie particule ibis verfüsfe re-
cipiunr. "Ng
Oborta gangroma curari debet dizi Mak deeituo, & mo. |
dicé ficcante,item V.S. & blandá feri evacuatione, porró cor«
dialibus;fudoriferis , é fpiritufalis dulci, & aquá fcabiofx para-
tis. Przterealterusfcarificanduseft, utaliqua falfuginispars
evacuetur; & fpiritus virales afluant; mox lixivio in quo ra-
dix fcabiofe & vincetoxici cum marrubio & fulphure coda
fuit, additofpiritu falis; calidé lavanda procidentia, ut putre-
-dini refiftatur, & corrodentia fpicula obcundantur. | Quem
in finem etiam fpiritus vinicamphoratus utiliteradhibetur;nec |
non mica panis & ftercus equinum inaceto acerrimo coctum;
& EDMUND inftarcataplafmatis. ;

j -)OBSERVATIO CXII. :
D, JOHANNIS de MURALTO.

| Procidentia ani, & Hernia umbilicalisin
| - Puerpera.

z| Ohanüis H. d Julii anni MDCLXXXI. infedili s H
] ] partutieridum intempeftivé coacta infantem mortuum |.
B enixaeft, parcum infauftum praterea fequente ani procis»|-
. j dentiá , & umbilici herniá; /Egram moxinvafit magna fi-
tis, Appetitus veró ciborum proftratuseft. Alvum decenterre-|.7
pofui; poftquam éumfotu emolliente excalefeciffem , deiade, .
n: felle elignoquernofattz infidere juffi, fphin&erem 2 1

AMT vU T^ "E
m pons rar
De
25 5 dd -
A "
ue

Procidentia ani 8 Herzia umlilicalis in Puerérd. — 281

. mayi pulveribus adítringentibus, . umbilicum autemligavi
ii & vium emollientem flatusq; difcutientem ordinavi,

SCHOLIUM...
e pariens conatus fuos vehementer impendit, infansautem
malé ficuatus eft, alvus facile protrudicur, relaxato & in.
- verfofphinttere.
| Affe&tus hic aliàs Pueros fiepiüs quàm adultos infeftar,
- propter pituitz & flaruum abundantiam , undeligamenta
emolliuntur,ac difi tolvunturperfacilé : Adultos tamen quan-
doqueidem malum corripità teneímo , dyfenteria , apoftema-
te & inflammatione,imprimis ícatentes fuperfluáà humiditate
- fenes, & eos, quibus poft apoplexiam Paralyfis remanfit, Gra-
vidisitem & difficulter parientibusfrequenter accidit, ut alvus
| iisinftar pugnitumens procidat, cum dolore impediente, ne
| federeautambulare poffint commode: ardet & facilé inflam-
|, matur.
| Memini, me aic odo in uxorefabri cujusdam ferrarii
| tantam ani procidentiam à partu vidifie, qua ulnam longitu-
| dine equaret, quam tamen graviílimis licet Dm pipmanbus
| | ftipatam tandem magnolaborefanavi,
| Parturientibus porró à vehementi fpiricüs cohibitione
! hernia umbilicioritur, rum pitur enim violentià peritonzum,
| & inteftina prominentia cumorem pariunt: affc&us hic in-
! fantibuscetiam familiariseft, fi quandoumbilicusiisnon recté
| ligatur, velfortiterattrahicur , & dum laxaturperitonzum, &
tumores ac flatus fpatiofe infinuant, ex ejulacu & cutli; quibus
' tenellum peritonzum fpe difrumpitur.
| . . Sitis «gre noftra procul dubio à calore & effervefcentia
| fanguinisortafuit. Appetitus veró proftratusá defectu falive
|&ferment ventriculi. —— |
|. . Cümobtumoremalvi reftitutio difficilis effet, c foliis al-
'thzez, malvz, violariz, floribus chamomille, fem. foenugreci,
' lini; in la&te coctis fotum paravi , & oleis lilior. albor. verbafci

| & chamomille tumentem partem perunxi ; mox fequente die
| Nn utráque.

282 OD CXIIL Procidenita ani, t$ Herniaumbilicali in Puerpera.
utráque manu anum prolapfum molliter intra corpus recon- :
didi ; fella quercina; cuizgram infidere juff5yobducta erat pan-.
no coruleo. Pulverem ex cinere fcarabzorum pilularium; |
maftiche,chure;cortic. granatorum,affeda fediinfperfi:Nates |
circüm oleo rofàto & myrtino inunxi: alvum liberam tenere.
juffi, urgente veró defidendi necefTitate fuafi, ut in maculam. E
operculo querno perforato &cocruleo panno fimiliter veítito |
inftructam alvum exoneraret. MEER
. Ceruleus hiccolor,quem Indigo appellant;é planta qua- |
dam infülarum Ancillidum eft, quz ad pedum duorum alti-
tudinem 6 terra affurgic, &folia habet parva, viridia. Hc
per maturitatem fenfim flavefcunt; flos veró ex rubro nigri-
eat; gratiffimumque odorem habet , ab Indigo terre Madaga-
fzar longé differentem , cujus flores parvi func, & é purpureo
candidi: fliuxiones hoccolore miré fiftuntur: nam valdé ad-
ftringit, utlochiis nimiüm fluentibus &alvi uterique proci-
dentie decantatum remedium przbeat. |
Umbilicum fafciis ligavi : initió autem paravi quoque
facculum é mufco prunorum fylveflrium, burfa paftoris, &
plantaginein vino rubro decoctum quem umbilico impofi- 9
tum fafcià firmavi deinde cingulum élinteo confeci, quo ab-
domen devinciebatur: ei veró circaumbilicum pulvinar exile f$
fed duriufzulum adaptavi, in cujus centro globulus é corio |t
rubro eminebat ut ifte fein umbilicum dilatatum altius infi- |
nuans caveret , ne omentum vel inteflina denuo prolabe- |?
tentur. M
Aérem frigidum, & ventum , cibos item flatniofos decli- |-
nari juffi5 Alvuslubricafervandafuit, denique motus animi |.
& corporis nimii vitandi. a
Ex hac Hiftoria liquidó conftat , infantem mortuum; |.
quód inflar lapidisimmoti in utero hereac à matre debili vix |.
edi pofle absque periculo: fariis proin eft mulierescunc non |?
urgeri ad enictendum, fed cultello cauté adhibito foecum priüs |.
zelolvi ; ejusque interanea fenfim excrahi ; donec corpufcu-|-
lum |.

— Okféro. c » IF. Bud. uteri ex meos fum. veteniione , t? -* $ 3

jum inanitum concidat » quod poftea facilis tutiusqdue exi-
metur,

OBSERVATIO CXIV. Be
D. JOHANNIS de MUIRALTO,

Hydrops uteri ex menfium retentione per
umbilicum evacuatus. :
Nna F. € pago 9fttlifciepi oriunda, ance biennium

& interpariendumlzfsuteri prolapfum füftinuic. Men-

- fesab cotemporeilli nunquam proceflerunt: venter

| * autem fenfim in maximam molem crevit, ut propin-

qui przgnantem effe exiftimantes , tandem judicium, fenten-
tiamdue meam peterent, Re exploratá adhibui peffos ute-
rinos, faufto cum fucceffu. | Preterea de Ele&tuario contra pe-
ftemter die fumpfit xgra, & bibit vinum tarcaro martiali infu-
fo alteratum.

Noviffimé die X VII. Martii Anni MDC LXXXII. poft
fum horum medicamentorum magnus dolor & inflamma-
-&io circa umbilicum oborta fuit; cum tumore coloris lividi.
- Malum degeneravit brevi in abíceflum ; quo fponté rupto ac
- aperto foramenapparuit pifi magnitudine, ex quo fefquimen-
P furaaque procenuseffluxit Inde vencer aliquantum detu-
Lamuit. Preflo abdomine aqua copiofa etiamnum egreditur.
| Juifi concinuaret ufum rmiedicamentorum fupráà memorato- -
rum & Empl. nigr. Helmontii infuper loco aperto impone-
|xet. Appetitus & vires redeunc, refpiratio liberior fir fed Med-

fs ha&ten us fübfiftunc.

OSCITOTLIIM,

quee: uterum prolapfüm ambiens in principio, vafà & po- |
ros ejus ita coércere poteft, ut coalefcant, & fanguine repul-
fo menítrua cohibeantur , quz deinde retenta, vel per alias
partes foras seliduntur 4 € corpore, vel inftcirrhos & farcomata

Nn 2 degene-

284 ^ Obfervatio CXIP. e MM |
degenerant. Hujus rei memorabile exemplum prodidit D.
ob. Conradus Peyerusin Parergo anatom, e$ med. VI. quodipfe hor-
tatu noftro pofteaScholio fequenti breviter ita illuftravir.
Quod mulieribus conjugatis frequenter accidit, uterum
fibi excidere, virginesraró experiuntur, Necidfieriunquam
pofle mihi videtur,nifi adhibito conatu fummo aut extrinfecus
ingruente vi maxima, dequa tamen altum in hiftoria filen-
tum, Quamobrem laxacum uteri collum cervicemqueautc
ofculum virgini prominuiíle potius dicamus, quam forasita |
prolapfam effe matricem, ac fi penitusintelligerecur dependu-
la. Cujusequidem laxitatiscau(am edimus duplicem, nati-
vam & adventitiam. |. llla fic genitalium mollities & humidi-
tas , hec menftruorum intemperies. AffeQui autem pería-
nando quadraffent deficcanda roborantiaque medicamenta
interna & externa, feu topica varia, à prominentcis partis re-
du&tione, neutiquam therme. Nam harum ufu mirum non |
eft, morbum fuifle adauQtum , cüm experientia & ratio teften- |
tur , thermis laxari claufos ftrictioresque equo loculos atque
meatus & proritari magis quàm fifti menftrua. Humoresergo|
intempeftivo balneo allecti ac. exagitati ftimulatis fibris &|
membranis nerveis gravia illa exquifitaque uteri cormenta|
pepererunt, Deceterismedicamenuis nihil judicamus, cum]
eorum materia & forma nosfügiat. Quiatamen non profue-]
re, neque iis devictus aut abactus vel mitigatus perhibetur af£-?
fe&us, necpanacez fuerunt, neque convenientia medicaminajy
optandumque fanéforer, ut id genus homines damno fuo ir.
reparabili tandem aliquando fapientes medicina prorfus ab4o.
ftinerent potiüs,quàm ucerentur promifcuá & undique emen-c«
dicatà, Imo fame quoque fuz, conícientie, ac ipfis deni?
que zgris clientibus melius confülerent medici, fiopem nuni
quam promiderent aut adhiberent, nifi cognitá ac expení2y.
morbi & remedii naturá , nec latius ulteriufve confilia & for: c.
mulasremediorum producerent, quim apud ipíos feexcendii s.
valetudinis in illo individuo, cujus curam in fefüfceperung
! clari -

—"

PY TS

*
V

Hydraps uteri ex men[tum vetentione, per umbilicum evacuatus. 285
. clara & diítin&a cognitio. Ceterüm mihi videtur virginis
' iftiusnaturaà menítruorumintemperie potiffimum jacturam
feciffe, quz non cantum copia peccaffe , fed eciam acrimoniá,
|» probabileeft; nam cochlez vitamin otio vixiffe dicitur , quod
pertinaciter ac immoderata fectantibus , nifi cura accedat
maxima,humorum optimifzpein peflimos degeneranr: dum |
inteftino calore perindeatque ftagnans aqua azftivi folis radiis
corrumpuntur, Neque otio uíà credi poteft ira tranquillo
& pacato , quin ex miferiz füze contemplatione variis animi
commocionibus , quibus etiam fequior fexus pra altero vehe
mentius indulgec, fubinde canquam procellis agitaretur, tri-
ftitia, mxrore, metu: quorum faneaffeQtuum dici non poteft
quanra fit vis ad inducendum corpori torporem, corrumpen-
dumqueíànguinem. Hic enim inde coacefcensdiffluxit, &
menítruo quovis curriculo éreconditis penetralibus juxta or-
dinem nature dimanaturus irritatis membranis tormina uren-
tesque dolores acritudine fuà excitavit ; à qua acrimonia dubi-
um nullum eft quin eciam interna uteri fuperficies lafa fuerit
tandemqueexulcerata, Quoniam autem acida & acrianer-
vis, membranis, &glandulis inimica (unt, labem fuam parti-
busiftisutique paffim affricuiracidusfanguis & degener. At-
| quehincfa&tum,ut menftruisper aetatem fubfidentibus acor in
I uterum &glandulasabdominis redundansibidemque coadtus
| poros ac meatus primum obftrueret, deinde fuo & fanguinis
L-infar&u omnia in cumorem attollere. Solentenim degene-.
* rantium ejusmodi humorum acumina rigida in glandulis ar-
! terias & venas minimas percundercaut corrodere, & praterea
i configurationes pororum deítruere ac immutare, ita uc fan-
| euis poftea interceptus ftagnet tandemque putreícens verta-
turiníaniem. | Quare cüm etiam uteri tumores in hac virgi-
" neabiftacavfa ortum fuum duxiffe mihi videantur, pofthac vix
1 pro molis habendi erunt, nift hoc nomine licenter & fincau-
^ toritateícirrhos quoque complectamur. | Genuine namque
*. molzabovo humanooriginem trahuntex tefticulis per cubas
B Nn 3 in

———X

»
1

Olférvatio CXIF.

286 Ta vidi ate
in uterum delato. — Virgini autern totidem ova defcendifle '
quot in ejus matrice tubera pullülarunr, verifimile non eft. |
Quid quod molam concipientibus perinde atque mulieribus -
cravidis menftrua plerumque deficianc? Noftro ieiturjudicio -
tumores ifti molarum nomen non merentur, fed funtícirrhi
à fanguinecoagulante ac uteri poris hinc inde impactogenitd. ff
Czxtera omnia mala fimiliter adícribenda fun: lencori &acre-.
dinifanguinis, quorumgeneratio cumé di&is fuapte fluacauct
nullo prope negotio deduci poffit, opere pretium non eft;cun-
&is figillatim exponendis immorari, Deinde quz in parergi
Eeriicap.PI. commentati fuimus , plurima quoque huc qua.
drant, imprimis de refpiratione difficili, de aqua inter cutem
gelatinam gmentience, de hydatidibus, de polypo cordis, quem
hic acidum coagulans equé ac fegnities produxic, de pallore
' hepatis, de hydrope, cujus rudimenta ingenti illi cumori in fj
abdomincimputamus,quippe qui molefu3 venz cave crun- f
eograviterincumbensíanguinis motum coércuit: uc ferum in-
dedifflueret. | Quodgenus tumores maximos cumafcitecon-
jun&os ante duo prope luflra obfervavi quoque in cadavere
xuftice , qua de relatior ditlerendi campusforfan alibi dabicur. ff
Jammanumdetabula, Difficilius enim eft invifisrebusora- B
tionem accommodare , quàm iis que quisipfe viditacexperi- [E
undocognovit. Satiustamen paucismulta & de abfítrufis ali- |f.
quid quàm per ambages aut nihil omnino dixiffe , ut fatisfiac i?
aliorum folicitationi. | D -
Sed utad egram noftram revertamur, Menfium reren-]?

tio ventrem in magnam molem iili extulit, ferum enim fan-]f
guinis inde fecrecrum &regurgitans, tumcfactis lympha vafis |^
di tentisque membranis, elitas feu hyacides efficiebat s cras-|o
fior veró parsfanguinis coacta,tumoresin utero & abdomineslo
dum enim fanguisáquacunquetandem caufa in motu fuo im-]y
pedirur, vel alicubi in corpore fübfiftit, ftatim lympha vafa.
ultra modum repleta turgent, utiid cumprimis in ftrangula-|.
torum & hydropicorum cadaveribus diffectis videreeft. Imól-

. lympha]. |

-——

NT 7 : i; N
— Hydrops uteriex mentum retentione, per umbilicum evacuatti. 287
Iymphaipía quandoque in gelatinam quaft concrefcens vafa
fua & receptacula ifta diftendit, ut rumpantur, & collectus hu.
mor profluens ventrem in tumoremaattollat. Ex quo patet,
in hydrope non femper hepar primarió laborare, ísd frequen-
ter vifcera, & partes alias , ut funt lien , mefenterium , omen-
fum , renes , ureteres, vefica, uterus, teftes muliebres: Tubas
quin etiam colle&ioni ferofi humoris anfaàm darepofle, ratio
& experientiaevincit. Certéapud gram noftram uterus ac-
'eufandus effe mihi videtur, quo fede fuà moto , fanguis ftagna-
- vit; factumque eft; ut (erum hinc per tubas regurgitareG;actare
dem inabdomeninflueret. Mihiautem mirum videtur, hy-
dropem 2ravidz excitari potuifle, absque prolis difpendio.
- Memini mealiquando uxori piftoris tali tumore per gravidi-
"tatem preffz, cüm vulva magnopere tumeret, cultello huic
| admoto maximam aqua copiam eduxiffe, & exhibitó intüs
:ele&tuario nieo , quod aliàs contra peftem ufurpamüs , procu»
'ráffe; ucfalva gemellos vivos pareret, & poftea optimé valerer,
! Dubitari tamen poteft, utrüm in uteri cavitate, an abdomine
'aqua hzferit; Equidem utrumque fieri poffe judico. Nam &
.embryones intra uteri clauftra per naturam aquis tutó inna-
L tant, & ferum in abdomine infanti vegeto cedere cenecur. Ca
Lrerüm é fanguine materno fuccum optimumr& fpirituofum
Linfans elicit, nec cam labefa&tatur ipíe, coarctatus licet loci an-
T euftiáà, quàm utero gravis mater.
!- — Aquatandem exitum facilem invenit propeumbilicum,
libi eriim ligamentum hepatis, qua olim vena umbilici com-
/mearat, tranfit, cutisquetenuiseft, & venterfaftigiatus. —
| Praceflitautem dolor & inflammatio , ut perabíceffum
!'via aperircetur. p : sue p
"oe Quaquideminre Natura valde provida fuic, exili durita^
L'xat foramine efformato,ne inteftinis fimul procidentibus ma-
"| um anceps & periculofum redderetur, | ; |
"D —Ele&uarium contra peftem paratur éx rad. angelicz, Va-
! erianz fylveftr. helenii; baccis juniperi, fcordio femine rut,

| A

598 Obfervatio C A "
& melle defpumato. | Hec theriaca eftrufticorum, hydropi, —
qmarrieis inflationibus , cachexiz, refrigerato hepati,crudi- |

. tatibus ftomachi ; febribus peftilentialibus apprimé conve- |
niens. : »
Tartarus Martialis fit écartaro crudo, limatura chalybis, |
cinnamomo, aniío, foeniculo, & radice caryophyllate vulga- |
ris; Hic obftru&ionibus meníium, cachexiz & melancholiz.—.|
opiculatur, appetitum excitat, fanguinemque perficit.
Aqua per umbilicum effluens, falfa & flava eft; quia àfpi- |
ritibus deftituitur & flagnando acrimoniam à fale ditloluto, |
flavedinemque perinde contrahit ; atque ftagnantes & cor- |
rupti fucci alii. T | |
Emplaftrum nigrum Helmontii componitur écerze ci- |
trinz;olei olivarum aà, Sij. refinz 216. cerufle Zij. cera, oleum; |
& refina diflolvuntur &ignecoquuntur. Tunc ceruffà fen- |
fim additur , torumque ad aliqualem nigredinem perco-
quitur, * : E
Hoc Emplaftrum preterea nuche impofitum oculorum |
affectibus medetur, item lienis cumori atque dolori ; nephrici- |
di, lumbagini, mammarum tumoribus dolentibus; tormini- |
bus ventris poft partum, podagra, clavisQue pedum, |

OBSERVATIO CXV.
D. JOHANNIS de MURALTO.,

Malum hyftericum & papillarum fiffurz | ;
feliciter curatz,. E
T Xor Hofpitis noftratis R. ad infigne corvi ;Íex dierum i

2
EA

puerpera die XX. Martii Anni MDCLXXXII. ad dolo- |.
4 FE rem &ardorem à fiffuris papillarum ortum raüitigan- |.
72 € dum aque borraginis calicem plenum exhaufit, &in |.
loco frigidoalvumexoneravit. Ingruentenocte dolorem in |

psctoris medio circa cordis regionem atrociffimum,ac cantum |;

non|-

- Malum byflericum t9 pápillarum fifrma feliciter curate. — 289
non intolerabilem cum vomitu, fuffocationis metu, rigore
fpine dorf, & fudoribus frigidis pertulit; primüm in ventre -
motum inftar globi vagantis fe percepiffe afleruit.. Quamob.
rem periculofum efle malum ratus cum balífamo embryonum
oleum fuccini & fpirit. armon. exhibui: Zibethum vulvz ad-
fricari, caftoreum & fuffitionem ex equorum verrucis naribus

. adhiberi, facculos quoque matrici, & pectori amicos, vinoque
coníperíos calidéapponi, dorfum oleo laterum & füccini for-
titerperungi, denique corpus injectis clyfteribus diícutienti-
bus calefieri curavi: dolor tandem difparuit, &íanguis mo-
| tum priftinum recuperavit. Refeci vires cordialibus , & pa-
| pillarum malo diligenter profpexi.
| SCHOLIUM,
— apis languens, fi valetudini fue bené confultum velit,
| '* probé perpendere debet, quenam affumatalimenta , & quae
|! fubminiftrentur medicamina, Aniles enim foemelle mife-
ricordià incempeftivà ductae & commotz, nec non imperite
|! Obftetrices audiendz non funt; quippequaz noxia pro falutari-
| bus & proandidotis venena fzpé propinant.
| Experta eft egra noftra, dum infantem fuum mammis
' applicarec, immanem dolorem & ardorem, | Perfuaderifibi |
| paffa eft, ejus rei caufam efle incendium hepatis & fanguinis,
' Quare ad hauftus aque borraginis frigidos & copiofos perali-
;quot dies continuatos recurrit: & fui negligens alvi neceflica-
' tibus inloco frigido facisfecit, ignara malorum contracto fri-
! gore imminentium. Ex his iraquecaufis ortuseft dolor in-
' tolerabilis & precordiorum anxietas ,. nam fanguis in corde
| €oagulari incipiebat. Hinc excuffo fero fudores frigidi coorti
"unt, & in pulmonibus faffocationismetus, Frigus in dorfo
! adfuit, quia vena cava & arteria magnafpinz ductum fequitur,
| & fanguis aliquantum coactus fpiritum vitalem calentem
| amifit, : !
| — — Nomitus aderat ob inflammationem & fpafmum à fri-
j| gore contractum , ifritatis fibris & membranis nerveis, e
| : ia Oo | us

A x hj x: ; E x
290 - Olfewatió CXP, ^ — nii.
busin ventre volutatuseratuterusconvulíus,& inflatus. "Aér |
frigidus hinc per tubas adícendens fanguinem intrà vafa & —
circa cor coercuit, utliberé promoveri nequiret, &dirafym. |.
ptomata ; anxietatesque pareret, quales pluriesexcitaviin ca-
nibus viventibus fpiritu vitrioliin venaminfufo.
Aqua ergo Borraginis zgram noftram nimis refrieeravic
immoderaté fiau fta , licec aliàs cardiaca fit.
Periculum eratin mora, quia virium poftpartum imbe-
cillitas ; & doloris vehementia urgebant. Itaque przfentem |
opem attuli, fuccino, balfamo embryonum , & fpiritu falisar.-
moníaci, iud | : |
Succinum bituminis, feu pinguedinis terr£ genus eft.
quod vel in mare effluit, & ab ejus falfedine elaboratur, velab
ignefubterraneo in terre vifceribuscoagulatur.
Eftáuetriplex: flavum, nigrum, &album: calefacit, ex- |
ficcat, roborat , adftringit leniter , capiti & utero dicatum eft,
utiliter adhibetur in cacarrhis , apoplexia, epilepfia, lecharoo, |
vertigine, inflatione & fuffocatione matricis, profluviofangui-
nis acfeminis, in fluore albo mulierum: globuli é fuccinoin |
monilibus & armillis defluxionesad oculosimpediunt,
Zibethum in ftrangulatu uteri fubtus admiffum , pra
ftantiffimum eft. Etenim huncodorem fequitur matrix, cui.
jucundiffima funt odorata, ut eft ambra , mofchus , unguis|
odoratus, caryophyllus, Cinnamomum, macis, iris, trochifci f.
Gali & Alipte mofchatz. &c. foetida vulva ingrata &aliena f.
funt, Fragrantium fuavitate & defiderio uterusinciratur, re- I.
creaturque uc quafi geftiensiis occurrat, propenfione, ut italo-|]
quar , naturali, citra ullam utilium cognitionem. Unde veró
-hecinclinatio fit, querentibus refpondemus, àfpiritibus, five
àfermento uteri , quod foetidislabefaQatur, odoratis reficiturs|
fpiritusenim animales odoribusgratis nutriuntur, & foetoribus|
fugantur, Porró fpiritus animales à foetidiscum horrorede-l.,
pulfi & commoti ípiritus vitales in corde reparant , fangui-
nemque diffolvunt, Uterifermentumfpirituofiffimum miram"

vim
-

— Malum byflericum t2 papilavum fiffura feliciter etpaté-— 291
vim poflider inficiendi, cüm enim meretricis uterum poft par-
$m in Pharmacopolio meo per horam duntaxat afferváflem,
acetaomnia & fpiritus fragrantiflimi , & aqug aromacice ma-

^ gno cum damno immutate & corrupte fuerunt, id quod ea-
tepus evenifle credo , quatenus particule fülphurez rerum
odoratarum à fermento illo uteri, canquam à magnete artrra-
€tz, & abrepta fuerunt.

AEgra caftoreum utüliter odorata eft, potenter enim dis-
| eutit: Eftautem cafloreum caftoris animalis circa pubem in
| quatuor receptaculis colle&us fuccus (vide. Clav, Azed, p. 47 3.)
foedus, qui calefacit ; ficcat, attenuat, aperit, flatus difcutit,
nervofas partes & caput roborat: fpiritusanimales excitat; ve-
nenis refifliGfternurationem ciet; anodynum eft, Menfes pro»
movet: proficuum eftinlethargo, apoplexia, epilepfia ; para-
|. lyfi, vertigine; artuum tremo:eo, defluxionibus ad articulos,
! ftraugulatu ureri, dolore colico, cinnitum aurium corrigit , &&
|! dencium dolori medetur. |
|! . Suílimentum ex equorum verrucis ad fedandam matri-
! cemfpecificum habetur, obintolerabilemfoetorem. Verruce
hz funclichenes in equorum genibus orti, vel prope ungulas.
| indurati calli, qui aliàs triti, & cumaceto poti comitiali morbo
| mederi craduntur, item ferarum morfibus,fodz,calculis. .
| . -Sacculi ad matricem mihi parantur € radice murellinz,
? primulz veris, imperatoriz fol. melife, marrubii, falviz, fer.
^| pilli; calaminthz: Floribuschamzmeli , lavendulz ; byperici,
L-cheiri: fem.anifi, carvi; cumini & caltoreo. 1
" — . Sacculi veró pe&orales recipiunt Rad. ífcabiofz, garyo-
- phyllat. herb. melifIc,carduibenediat flv. hed.terreftr. veron.
- ferpilli, cort. citri, crocum, cinnamomum anifum & focni-
* culum. | |
|—— "Oleo lateritio & fuccineo vis ineft, fpiritus animales in
- fpinali medulla, & nervisad cor devenientibus calefaciendi,ut
' liberum motum recuperent, &fanguis in vena cava & aorta
- diflolvatur, flatusQue difcutiantur. :

| dg ue Oo 2 . Clyfteres

eee
——

: EIN eg lid i. "
| MNA Olftrvatio CXP T. NUBE a.
Clyfteres parabantur € foliis mercurialis; parietariz, arte-
mifiz, pulegii, rutz calaminthz, femine carvi; cumini, baccis
lauri, hiera, & benedicto laxativo, oleo rut3ceo & camphorá,
Quibus adminiftratis ofcitationes fupervenére, ventris
flatus difcuffi funt, & relaxatz cordis anguftiz : at debilis sa-
ien adhuc manfit &egra. gitur confuitum fuic iHam robo-
rare cardiacisaquis temperatis , ficis enim calidiora prohibuit
medicamenta: parateautem fuerunrtille ex aq. fl. ciliz , jaceze;
cinamomi, meliff. julep. violato, margaritis , coralliis, & ocu-
lis cancr. cumtantillo confe&t Alkerm.
Demüm papillis profpe&um fuit axungia canis, & pileo- 1f
lo plumbeo in apice foraminibus pluribus pervio: Manamas |
oleo rofato noftro bis de dic tepidé perungi juíffi: ad fiffuras Wf
papillarum dolentes,quz velà futu fortiore infantum, velin- |
temperie lactis vel la&entium aphthis cooriuntur, oleum hy- |
perici adhibemus, papillà priüsíalivà madefa&à, item ol. ro-
farum, in quo radices pimpinell minoris infufzfuerunt. Ali-
quibus ol. cere prodeft, item faccharum afperfum. Ol.amygd.
dulc. Ung. nutritum, Ung. Diapompholygos; pomatum, fed
hzcpro rationecaufarum fcligentur. ! /

OBSERVATIO CXVI
D. JOHANNIS de MURALTO,

Abortus absque pariendi doloribus cum
retentione fecundinarum. -

E Xor Hofpitis L. habitantis in domo alba, trigefimum|t:
B «tatis annum agens, feptimo graviditatis fue Menfel:
E domefticis curis multis moleftata fortuitó in cubiculo|
2- lateribus ftrato frigori f exponens ex improvifo foe-Ite
tum vivum fola fine magno conatu enixa eft, quiin pavimen-
tum frigidum expofitus brevi póft refrigerato corpufculot:
obiit. Matriplacenta in utero remanfit.Mox autem ingruente:

EV ! us à p LJ
B. - j
" « -—
avi , s
L9 D
E 6

gerata puerpera ab accurrencibus foeminis protinus lecto &
curz rez tradita fuit. Excempló igitur lumbis ejus Epithe-
maé€ vino rubro calente & aceti tantillo adhibui ; aquam car-
diacam adítringeritem bibendam dedi, extrema ligavi,burfam
paftoris potui immitti juífi :: denique ofcitationibus & vomi-
tionibus infurgentibus caftoreum & Confe&t. hyacinthorum
oppofui, poftridie placenta aufpicató tota excreta fuit, hzmor-
rhagia uteri remifit, egra languida fitire cepit, & caput ei in-

rarem : affumpfit praterea fpiritum fàlis armoniaci & aquas
cardiacas : ad fallendam fitim vinum dilutum adjectà cruítà
| panis concefli: tandem «gra fanitati reftituta convaluit.

| SCHOLIUM. ns

guod incumbit cavere & temperare fibi à multo & gra-

C vi labore; imprimis tempore hyberno, nam fortiores ani-
mi & corporis motiones debilitant membranas, in quibus foe-

reddit &ftupida. Indeque factum eft, ut apud hanc «gram
yix ulli partüs dolores oborirentur & infanseditus pauló poft
vitam amitteret cum difcrimine matris.

| Similem ferc hiftoriam prodidimus jam in harum mea-
sum Obfervar. initio ; ex qua lucem ad hanc melius intelligen-
D dam repetere cuilibet licet. | |
: Quzritur quomodo partus feprimeftrisabsque doloribus
| edi poffic? Refpondemus diftinguendum efle inter parcum
| naturalem & praternaturalem inter abortum &foetum per-
? fe&um. |

[1 Naturaliter dolores parcurientibus adfunt , qui fenfim
$ augentur usquead partum abfolutum. — Prater naturam au-
' tem absque fenfibili dolore foetus in lucem emittitur, & quafi
jp procidit. Fermé autem abortus facilis quam grandior &

E
|

4 maturus foetus exit nec ita vias dilatando parientem excrti-
' [DUE : : Oo 3 Cab.

— Mlortus absque pariendi doloribus etum vetentione [ecundinarum. 595
i "i vigi xd E Ae ^ n e le NT j ; MTEEVEGE. FEN. T
hemorrhagiá maximá dimidiz horae fpaciolanguens & refri-

doluit; ucé pane fecalino & ruta atque camphora frontale pa-.—

tus recumbit , frigus autem feré omnia membra infenfibilia.

294 t OBeruati | cxEL CNN Hp
ciat. Embryo namqueintra membranas ovi m natat
liberrimé;quin i imo conceptus ipfe, fimulachumanum ovum
in uterum delatum eft; hinc inde fluctuat. Itaque fieri poteft
facilé, ut foetus primis conceptionis Menfibus przceps elaba«-

tur. Placenta autem,quó immaturior foetus fueric hoc firmiüs
inhzreícit utero & difficilius abícedic.

Altera porró caufà indolentiz fuit, genitalium humidi.
tasac frigus, nam-his de caufis fenfus perit aut obrunditur. Et
humiditas quidem in fibris & membranis tenorem deftruit,ut
flaccefcant, & fpiritibus praclufis aucinterceptis moleftiz per-
ceptio impediatur. Frigus autem ftuporem partibus con»
ftringendo inducit & ita dolorem tollit, juxta Zpbarifm. Hip-
poer. lib, P, 2r. Itaqueftupide membrane continuifolutionem
non perceperunt, quia fzntiendi vis frigore periit.

Senfus enim tum demum peragitur, quando nervi ab f
objecto quodam vehementius agitati confeftim cerebri pare |
tém quandam,aqua nerviilli ori untu t;concutiunt,non fecus |
acin funibus vel chordis excenfis, unà extremitate concuféá, |

altera quoque movetur.

Epithema évino rubro calente & aceto requirebatur, fi |]
quidem periculum adfuerat mortis, ab effufo fánguine, quem f
fidi in cempore coní(ültum erat. I

Vinumrubrum foris ufürpatum valdé adftringic, fangui- 1
nem incraflàt , &ejus impetum refranat ac fulphure fuo nar- | j
cotico figit : Aufteritatis caufa in vino rubro eft multa terra |.
frigida & crafla e fcabris particulis conftans. |J

Acetum comraune repercutiens eft & difícutiens. Aliàs |.
lumbis applicatum efficax eft remedium Menfibus immodice
fluentibus; fortiüsautem operatur, fi fpec. diatr. fantal. diars |-
rhod.& pulv. alii adftringentes adjungantur. 1.

Aqua cardiaca prohibuit, ne fanguis repenté coactus cor 11i
opprimeret vicamdueexdangueret. Docet enim experientia, |.
hzmorrhagias non fabitó fiftendas effc, ne fanguis regurgi-| |
tans majora mala atra Quamobrem & corallia & marga-|..

ritas, -

- uidit » : - NDS TONS e

Albortus absque pariendi doloribus ctum vetentione VEM, erum. 295

; ritas, & cancrorum oculos pulverifatos addidimus, quibus fcr-
menta acida franguntur.

Ofcitarionum caufa fuerunt vapores & flatus, à frigore
fpatiis mufculorim maxille inharentes.

Vomitus ab inanitione erat , ceftatur enim experientia
eos, quibus nimium fanguinis emittitur, & ofcitari & vome-
re; labefactaris fpiritibus & nervis irritatis ventriculum ultimo

' velut conatu fuccutientibus.

Caftoreum naribus admotum , & hyacinthorum confe:
&io interné affumta profuerunt , illud enim matricis afcen-
|! füm ac inflationem difcuffis flatibus impedivit : hec fudore
moto heterogenea? afanguineexpulit & zgram refocillavit.-

: Poftridie, cüm placenta totaliter utero ejecta effet, ha-

| morrhagiautericeflavit, Adeoque illa ex parte duntaxat fe-

| parata, hzzmorrhagiam excitavit irritatione perpetua. Idemv
| confirmat experientia quotidiapa cum in mola tum in abor-

| tu: Mola fiab utero leparari inceperit, hzmorrhagiam maxi-

: piam fepé paric, ut in vitz periculum egre DERE nam

molatunc ob fibras utero ex parte adhuc valdé cohaeret; nec

| priàs definit hemorrhagia quàm univerfum molzfeparatum

"acexclufum fuerit, In abortu fimiliter vel minima portio

| ' immaturi fru&tüs haerens, finguinem e vafis jugiter & copiose

| proluit: nontamen negarim placentam diu hirentem & pu-

P trefcentem perfepé utero fponte excerni;absque magna hz-

Pmorrhagia. Hoctrum fit, quando vaforum ofcula conftri&ta

' editis Eus precluduntur , aliquando etiam citra vitz
kh | difpendium fanguis ad uterum amplius fluere nequit, viribus
| jam plané fatifcentibus in puerperio.

Cor enim in corporis humani machina princeps rota

* €ia preftecrefiduum fanguinis fibirefervatquà de causà puer-
T pere magnam fanguinis jatturam pale in artubus motum,
/formicarum mozui fimilem, convulfiones, horrores & rigores
| experiuntur, quibus nonnunquam finem imponit mors ulti-
! malinea rerum. Sitis

id : eft; quz cümad vitz coníervationem maxime neceflaria offi-

- -

296 Ol froat CX ^g fis fre
Sitis humoris nativi defectui omnibus partibus s flacitas |

tem inferenti , itemque affumptis medicamentis "sos

da eíl. ,

Capitis dolor lef matrici & fpitiraundi itritationi,quippe i
qua magnumcum capiteconíenfum habent. -

F rontalezftum mitigavit, nervos roboravit; &fpiritibus
blandiorem motum conciliavit. Ruta enim & cephalalgiam
ex crapula & hemicraniam ab utero mirabiliter fanat.

. Camphoraautem prater alios ufus fuffocationi uteri ma«
gnopere convenit. E 5i

OBSERVATIO CXVII ue
D. JOHANNIS de MURALTO.

Funiculus umbilici & manus exerta , fotu.
reducta, infanti Gangrana à balneo

vini inducta. s 9 uu

Lifabetha S, é Palatinatu oriunda & 5 5, annos natanu-
per pauló anteconftitutam partüs horam utráque ma-
nu furfum extenía , aliquid arripere volens, crepictum E
—^ in ventre perfenfit: dictum fatum, funiculus umbilici|
ex utero procidit, atque fanguiseffluxitfinedolore. Umbili-|
cum dependulum fovendo calefecerunt: at matris abdominil?
& cordi preterea impofucrunt epithema é placentis aromati-|
cis cum vino rubro: obfletriximprudenter manum utero ad4
movit; & brachium dextrum eduxit, excoriatum usquead di-
gitos inde ab axilla: fed cum nulli pariendiconatus ade(fentj ^
zgraeniti haut potuit... Quare vocate funt fupremi locum;
tenentis Ze/2 Porte & Ípectabilis Mercatoris Hezrici Rómeri cogna)"
ti mei fufpiciendi uxores fagaces & mifcricordes. Ha confu.
luerantexternéquidem vaporem utero fufcipiendum effe é ra;
piítro , artemifia , hyperico, calamentha, meliffà , chamomil.
la, mentha & femine lini aquz incodis, & lafano immiffis|

V : SERIE sida E d

Cox

2 ^
"i

[m Funicula nnlitici ch anus exerta, fotu vedutta, infantitde. 297
Interné autem hauriendum cíle Embryonum balfamum.
. Quibus adminiftracis: noctu fequente infans brachium &um-
bilicum retraxicintra uterum, | Quatriduó póft doloribus in-
- gravefcentibus infans bené ficuatus, feliciter in lucem prodiit.
Acturrentes mulierculz poftquam matrem tractaíTent, pufio-
nem excoriatum balneoé vino fortioriimmiferunt: undein-
- flammatio & puftule ac convulfiones oborte, uctriduó poft
accedentegangraná occubuerit, | TA
P- is ucc CELO LIU A,:
| ( 1 Ravide ultimis geftationis menfibus manus & brachiain
^— altugg extollentes fedue paníis arcubas exercentes & fibi

is abdomen & uterus valdé comprimicur & coar&atur, ut

' fluentibusabortus exiftat, : |
I Inegra noftracrepitus,aliquid ruptum fuifle;fonitu figni
favit; rale quid etiam in herniis, rupto peritonzo, accidere
' obífervatur, unde nonnullis crepature audiunt. Funiculus
umbilicalis ex utero prominere haut potuiffec, nifi rupcz fu-
| a(Ient membrani chorion & amnios. Egrediautern umbilicus
| poteit, quemcunque fitum fervet infans; maxime camen , fi
" ventrem uteri orificio admovet. |
| Fotu calefactus fuic umbilicus , & intra uterum retrufus
' re&tiffimé: nam neceífitas id maximé urgebat, quia umbilico
| femel refrigerato infantis morsimminet, nifi is ftatim ligatus
- difcindacur, & quod haud raró magno cum honorepraftitiin-
"fansexutero arteeximatur. | Frigore namque concreícitfan-
' guis in vafis , & nifi liberéfluere queat; vitam protinus extin-
' guit, Operationem imperite temereque attentabat obfterrix,
".qua brachium dextrum violenter arreptum unguibus fuis &
| concadtu rudiore excoriavitac eduxit, nefcia educto brachio
' caput offi pubis maternz impingi exitumque foetui totaliter
|» praecludi. Re&iüsegiffet, fi manum dextramoleoinunctam
- Aitero fenfim immififlec, & quafiris pedibus apprehenfum foe-
du | tum

| : Pp

& partui vim inferunt. |. Ecenim diftentis abdominis mufcu--

membranz foecum ambientesinde rumpi queant, & aquis ef.

ui^ desi ir ^ *

E ke" o. "e ;
298 |. .... Obfervatio cxP x
tum reduxiffet 5 limbilico interea ab adftante míniftra cal
'£&o: ficenim & funiculus redu&tus & foetus ad exitum com-
nodum przparacus fuiffet, Ceterüm à Matronis adhibitus
. vapor auípicató vigorem infanti infpiravit'* utis brachium -
fuum fponte retraherec, & alium fitum adipifceretur, donec
'ttiduó poftinlucemeditusfuerit, -— ^." 77 T 4 3

i. Rapiftrum, à fimilitudinecum rapffoliis nomen has
bens, Eryfimi fiveIrionis fpecies eft; faporem habet acrem; in-
ftar Erucz calefacientem, ficcantem, hinc mucilaginem tar-
taream incidit, attenuat, refolvit, vifcera aperit, diurética , li
thontriptica , & antifcorbutica eft: Lac.quoque imminuit va-
por ejus genitalibus were n penetrantiffimus & agtivuseft,
ut menibra foetüs prominula eum fugiant & retrahantur.

| 2. De Artemifia & Meliíla egioéferv. CFI. im Scholio. -
.3. Hypericonfaporem habetadftringentem, ficcantem,
balfamicum 5 hinc diureticum & vulnerarium eft, mundifi-
cat & confolidat vulnera; fanguinem coagulatum refolvit cal
culos renum atterit; lumbricos (certo tempore) fugat; &To a
uterum roborat. | , z 3 r*g0

4. Calamintha ,. feubona & utilis mentha , excellenci f
odore fuo ferpentes fugare folet, ut habet Arzffapbanes Simo &
uterum; faporem habetacucum , amàrum ,fudorem & urinas f
movet; colicerefiftit, & exficcat: Cecerüm cum mentha vi--
ribus convenit. t]

/.$». Chamomilla planta eft mali odorem habens gravetn.
& aromaticum , faporem amarum , medicum , naufeofums |?
pinguem , calefacit, ficcat, digerit; laxát; mollit, mitigat dolo- |"
rem, meníes & urinasciet, eaprepter magni usüseftincolica & |"
parefi: Hac Antifebrile Clariff. Bar£eiraci Monfpelienfis Medi- |:
ci certiffimum conftituit, fi centaurio & abfinthio addatur. |.
Fxtrin fecüs utero dicatur in fomentis & vaporibus, ob gravita- |.
tem odoris & calidicatis effectum, NET

6, Linifemen un&tuofum eft, blandum, doloresleniens |.
& foecum demulcens, tumores maturans; intuffi pleuritide & "
phthifiadhibetur. —^- -De

"^h

v PNE

uicti umbilici E. ue exerta fotu vedutia enfanti ege. 299
E as De atero obítetricum officium requirit, ucà partu fpon-
giam puram aquá calidà imbutam fumant; puerperamqiue ad.
huc defidenrem leniter abluanc, &fi quid de matrice propen-
xler,aut vulva cumec oleiscalidis, rofarum, violarum , chama-
meli, verbaíci, deungant, & omnia quantum fieri poteft in-
| tegricati priftine reftituant, Quo fado puerpera in lectum
| deducenda eft, illicfupina recumbat, cruribus divaricatis, &
| rcliquocarporis ita compofito, ut magisf:denti quàm jacenti.
fimilisfit," Hacenimrationequicquid reftacfuperflui,admo--
.tislinteis, commode diffluit:' Quod fi fluxusifte citiuszquo
«efsárit , ut fepe fit, fpiritibus urinofisautfuccini oleo concita.

bitur: fiufpvchementior fuerit, ut'puerpera debiliorreddatur,
(magna requiritur quies, & cibi ficciores, e gallinis & caponibus

allatis, nec non ea; quz in fartagine torrentur , acfriguntur::
| abftineat à liquidis: litacur confeQtione hyacinthorum, vel
tragemate roborante € fantalis, rofis, coralliis, biftorta, tor-
| mentilla & fimilibus. | | : :

- —. fnfantes nuper nat;poftquam umbilicus ligatus & abfcif-.
fus eft, in balneum immittuntur, ut crufta mollis & caíeofa:
«corpüfculi fuperficiem obducens abfcedat, & infans in partu
| nonnihil refeiceratus, fotu ifto calefiat, viresque recuperet:
| paratur balneunféla&te; aqua & vini modico, ut blandacon-
| tingacalteratio. 5i abrafa fuerit cuticulaaucexcoriata membra,
! oleoroíato füccarrendum eft, vel Empl. griífco: Nam vinum
'! tuncnon conducit, quiacalore & acrimoniá fuá cenellum cor-
| puículumaffii ic; & dolorem, inflammationem,. convulfto-
nes, candemquegangrepam füneítam excitat, Lotus infans
| butyro perungitar, fafciis involvitur & matri, antequam ubera
/ füzir;in lecto decumbentiadmovetur, uc materno calore inca-
|Jeícat, Deindepofthoram unam jutalteram fugitcoloftrum
!quó purgatur Meconium , &infans à motibus fpatticis prafer-
" vatur, Magiflerium Corallorum rubeorum infyrupo rofa- —
"rum folutivo fimplici; vel oleo amygdalorum dulciuminfan.
Li gibus utiliter exhibetur : fufpenduntur etíam à collo & brachiis

ms í Pp 2. ^ eorum

ee.

m E

5
MH
| i
j

v
[
D
I -

300 Qlfirwuio CXPTRR. 3... 3
eorum monilia ac armillz é coralliisrubris & granispeonie: |
Calyptra é panno fcarlatino capiti ejusimponatur; inde enim
fpiritus animale$ excitabuntur , cerebrum confortabitur & hi-

laris pucllus evadet. | e s...

e *

OBSERVATIO? CXVIII... 7.
D, JOHANNIS de MURALTO. |.
Tleos à vermibus 1n puerpera mifera.. ^

y Xor V.G. 38. annos nata herniá duplici laborans, al-
. B teràumbiliciab infantia, alterá inguinum à partu dif. | |

B ficili; & pede ligneo claudicans, jamque duargmfepri- |
t E manarum puerpera cüm MenfeJulio Annizégi.alvi |
excrementa & clyflteres vomitionibus crebris rejeciílet, nec |
nifimucum alvo excreviflet, ingentia ventris tormina perce«. d
pit: ad quz mitiganda inunctionibus quoque ufà eft & fotu
cannabinorum filorum viho incoctorum ac inguini impofi-- |
torum : deco&tum agrimoniz cum fàcch. rof. tabulato ad de-
mulcendam fitim & oris ficciratem emendandam bibit: edic
perparum & cuncta revomuit: Suafi juícula hordeacea ufürpa.
ret; paffulasque & poma cocta. Tandem extremis imminen-
tibusadhibitum fuit balneum ex herbis calefacientibus,difcu-
tientibus & uterinis: cardiaca fimul etiam in ufüm vocata. ' |
Demum alvo & ore editi fuerunt lumbrici complures vivi, |
quibus vifis cabulas ftomachicas contra vermes in aqua anifi. |.
&graminis cum confervarofarum vicriolata diflolutas exhi. |.
bui. Indeplureslumbriciteretesexcretifunt. "Moxdolores, |.
fitis & vomitionesremiferunt, ut zgranon fine magna omnis |.
"um admiratione fanitati reddita fuerit. | wo ^ X
2s euer EORUM, uber 1
[Npuctp eris difficillimum eftaffectiones hyftericas à malisine ||
ceftinorum dignofcere: Apollo fané magnus mihi fuiffet, |.
qui ftaiim in principio judicáflct egre hujus accidentia lum- |.
| j bricis |.

& t

x Ileos à vermibus in puerbera mifera, — 30t-
bricis deberi. Quis non flatus porius aut hernias male cu-
ratasaccusáffect? Quare càm difficilefit, morborum caufas ri-.
mari, neceffe eft medicos egris frequenter adófle , & quz illis

| accidunt; diligenter. notare ac obfervare , ut ftatá & certá ra.
tione medicinam facere poffint. Multa autem fuerunt ma.
la, que zgra noftra in vita hacerumnofa,& calamitatibus per-
inde ftipata atque aculeis Erinaceus, fuftinuit. Primó her-

| nia umbilici, ubi peritonzum inteftina prolapfa ftrinxit: vide -

-ebfervat, CXIII. Deinde ramex inguinis. Hic fimiliter perito-

! nzum inteftina à partu difficili protruf ftrarigulavit; & tu-.

mores,inflammationesaliajüemalaexcitavit. — — |

| |... Inpuerperioileus, nam vermes ad herniofa loca prore-
pentes, membranis & fibrisinteftinorum vim intulerunt; uc

anverfo motufurfumadigerenruromnia. ^ ^. ph
| Adeo hic etiam rarum manet, quod Amicus& Collega
| meus Pyzhagoras Exerc.1, de glaud. intefl.icripüt: IHleum à vehe-
menti fpirituum animalium excandefcentia oriri.

| Caterüm noninficiorampliüs moturi iriteftinorum rias

'turalem quoque furfum deorfumque fieri. zn
| lleiautem fpeciesquatuorfunt: ———

| . Prima generatur à coarciatione iriteflinorum tenüium,
iphermt "7

- Ktehim notabile efftmufculorum abdominis & peritonzi
" foramina fibi invicem itaimpofita effe, ut foramen primi pa«
| ris mufculorüm locum infimum teneat ; fecundi paris fora.
"men altiüs in. inguine fitum fit; transverfi denique mufculi.
- perforentur fuprá oblique defcendentes; adeoque erectus ho-
"mo herniis non continuó moleftatur, nifi vis magna infera-
- tur, quà vià patefcit : nam in brutis hujusmodi ftructurami
- ha&enus non confpexi. ..

Secunda fpecies Ilei eft ab obfiru&ionibus inteflino-
Tertia abeorüandem inflammatione quà fibre pertina-
- gite corrugantur, | '

d
t . *

*
-

!
1

Pp 3 Quarta

3oÉ - (V UNO dax nba EUM
- — Quarta denique oritur à convoluuone & ingreílu inte» J|
ftini unius win Nl sv M M B
. AbHernidortum dolorem Iliacum curamusfotuéfolis |
malva, bismalvz, féminelini. Deindeoleoliliorumalbo-...—
rum partem inungimus, & fifieri poteft; inteflina fenfim ad. 1|
fitum naturalem redigimus: Poft faífcià ex panno fortiore lo- 1
cum arcte ftringimus , &«grotantem balneo immittimus ex |
aníerina, lupulo, convolvulo, plantagine, radice virga pafto- |
ris, aqua parato , idjue per hebdomadam quotidie horisali- |
quot In exitu ex balneo auferenda eft £fcia , & empla(trum.
aftringensapplicandum cum alia nova faftia: Demum in le-
Go egrotans collocetur, ita ut pe&tus fic pedibus decliyius: die -
GCtavà emplaftrum aliud admovendum ex pulvere muíci fa-* |
xatilis rubei, glandibus quernis, confolida majore, cumino & .—
szummibus allincenibus vinorubro & melliincoctis. Iddue -
triduo quovisreperendum efl, fafciàmunimentiloco defuper.
adhibità. Intusautem quotidie mane & vefperi hauriendus
potionis cyathus: &. rad. confolid. maj. & min.rufci; burs. pa-.— |
ftoris: fol. hepat. nob. ling. cerv. capill. 9. ana m.j. Croci 5j.
trita & concifa infunde in Zxx. vini optimi rubri & dimidio
cyatho rnellis, digere perdiem,; &colaturam ufuiferva: mox.
ab hac potione dinde tres pilule é pilis leporiniscum melle |
paratz. Tandem per decem hebdomadas mané & velperi, 1
utendum eft pulvere hoc efficacillimo, quo plurimos reftitus—
tos cognovi: m. rad. aronis Martio colle& ziv. pyrole zi8.
aeizoif fempervivi fylveftris radices n. viij. herb. filipendü-. |
Y rn. j. rad. füccife 21). fem. perfoliatz 5i. virg. aur. faniculz,' [:
keienii, nummular. veronic. rad. hirundinar. ana m.j. M.F, |.

Pulvis. .. My
Alvus fi quà forte conftiparetur , folvendus eft clyfteri- t
bras auc fuppofitoriis: Quod fi veró Heus ab obítructione in-, |-
tcítinorum accidit, curandus eft iis medicamentis, que pro« |.
Aint Colicepituitofe,nempeclyfteribus &purgantibus. |^.

- Hzc ex decocto feenigpli & chaerefolii commodé para» |.

: buntur, |^

— . Cfennadleos à vermibus in puerpera mifera. 2200571
buntur, inquoDrachmz iij. & pulveris hermoda&tylorum 5j.
Denduerito ^. croapeenECos c c nun, | E
.Clyfteres parari poffuntex decocto fol. rutz, abüinth. fos.
nic.addito cliamomillz vel juglandium oleo copiose,
. .... Porró abinflammatione inteftinorum ortus Ileus curas
tür , ut colica biliofa, venas&tione, clyfteribus demulcenti-
- bus, balneoaqua dulcis tepido, potu feri la&dis cum faccharo ;
rofato. Si autem inflammatio à vermibus originem duxe-
ri; «grum poftadminiítratam venzfzQtionem leniter purgari

convenit deco&to portulace, & fol. cichorii, cui infufum fit

| rhabarb. 26. cum tanrillo cortic. citri & fyrup. fl. perfic. 3j.

- . Pauló poftinjiciatur clyfter exdecocto hordei ,furfurum,

- glycyrrhiza, cum facch, rub. 5j. :

| ^. Poftremó Ileus abinteftinorum ingreffu & convolutio.

| ne folvitur globulo reguli antimón. deglutito , vel Mercur,

! crudo poto, clyfteribus item & balneis. un

| - Apudzgram noftram & clyfteres &inunctiones & fotus

! tamratione hernia, quàm pucrperii &flatuum refpectu adhi-

! biraomnia parüm admodum profecerunt, usque dum balnc-

| um ex chamomilla , malva, violaria, jacea, mercuriali, radici-

" bus feniculi; tanacero & artemifia paratum lumbricos alvo

' &oreexturbaret, ad quos dein reliquum curz direxi. |

|. Tresautem lumbricorum differentia funt ex occulto fe»

' mine in inteflinis genictorum. .

| — .Primoenim funt teretes, longi, terrz vermibus figurá fi

/| miles, qui in tenuioribus inteftinis feré procreantur, Hi auterh

T fepe inedià compulfi aut alimentorum blanditie alle&i in

/| ventriculum afcendunt;atque illincononnunquamin os & na»

.zespergulam. — | (OU Bo 1003 PIMUR

| — - Deinde reperiuntur alii breviores, fed lati & feminibus

J| cucurbitz fimilés, quorum origo frequens eft in coeco into-

" füno & colo. Ifli interáum ferie quadam invicem connexi
in longitudinem incredibilem excrefcunc, & vel integri vcl
in fragmenta difloJuti redduntur, : |

EA | Tenia

i| ^" /
Y l í

:504. Olfero. CYP III. Ieos à vermibus in puerpera wifera.
—». Tznià autem dicitur ejusmodi lumbricus latus ; quód
fafcie fpeciem habeat inteftinorum gyros &anfra&us ftipan-
.tis, Hivermes morfu & füctu egris fenfim atrophiam & buli-
mum inferunt, cujus rei hiftorias pluresreferre poflem, fi ne-- 7|
.ceffitas pofcerec. -. Pre czterisautem laniorum familias magis |
infcftant. Nos eosfyrupi emetici uncià propinatà feliciter ex- f.
pellimus, 2. : dh d
. Denique funt A(carides vermiculi exigui, tenues & cafei
putris vermibus fimillimi, qui imprimis in inceftino recto at- |
-que ano magná zgrotantium moleftià herent. Dantur pra-
terea &lumbrici aliarum formarum, videlicechirfuti, viren-
tes & lacertis fimiles. Vide fupra obfer. CIF.

Confule praterea & Exercitationem familiarem Pythagora ad |
Posez. Miros ego vermes etiam pluries obfervavi in piíci- j
bus teniarum modo convolutas, quos cave comedas, quiala- |
€tibus decipiuntur ancillz. | |

Ad hzcin muftelaruro fluviatilium oculis fingulares ver« 1
mes notavimus, quorum anatomen aque ac pifcis iftius de« |
Ícriptionem alibi tradimus. : |

De cetero muftelis iftis umbilico alligatis lumbrici hu-
mani miré delectantur, & ranquam efcá capiuntur. — a
Tabulas ftomachicas contra vermes ita paramus: t. co-
rallin. mar. 5j. Diaph. Mart. 2ij. fem. portulac. ziij, fan&i z1i6.
Dictamn. C. C. ufti à. 5j. Rhabarb. 5iij. Caryophyll. 5j. Croci |
36. M. cum fàcch. 1b.j.inaq. Gramin. q. f foluc & fiant Ta
belle Dof 3j. .— | "i.

. Medicamenta autem hzc falfa amara, & acida, penetrans -
tibus, acutis afperisque particulis fuis, ceu cotidem hamis & |J!
aculeis captos vermes trucidant, & alvo irritato expurgant. |
lisdem quoque medicamentis fànguinem attenuari , flacus|
difcuti, pituitofa incidi, & vermium ovula deítrui credimus.

——

4 OBSERVATIO CXIX
D. JOHANNIS de MURALTO.
Abortusà balneo Vulturino.

& . E. XXVIII. annos nata; poftquam autumno Anni
" MDCLXXX. balneo Voltureno perinde ac aliz foemi-
B nz infeliciter ufa fuiflec, domum repetens, concepit: |
«P poft cres Menfes conquefta eft; fe luxum fanguineum.
| pati cum vertigineac dorfi laffiudine: Interné quidem ro--
"borantia medicamenta aflumpfio foris autem lumbos fibi in-
| ungi curavit. Tandem die29. Maji MDCLXXXI. abortivit,
| Abortus repraíentabatovum inftar nucis autjuglandis. Hoc
| forinfecusalicubifibris & glandulis pertextum acafperum , &
' intrinfecus lymphà turgidulüm erac ubiloco capitisapparuit
| bulla exigua &ancterius puncta duo nigra. Membrum virile
| cum teftibus confpicuum fuit; itemque pedes & manus exi--
| gue: corculum pulfabat & vená umbilici per hepar traductà
| fuffultum efle videbatur. Poíteditum ovum hemorrhagia
'ingruens magnam virium ja&uram attulit, quam tandem vi-
| &tüs regimine exa&o , aquá cor roborante, in primis autem
' quiete reparavimus, EM |

-— Olférutio CXLX. Alorius à balueo F'ulterins, — 308

| SCHOLIUM, E tu

| MER perennes & therme equéac flumina oriuntur é ma-
| - ri, cujusaquaad terra cavernas penetrat, in quibus copiose

! eolle&a fontesabyíli conftituit, — t | |
| -. Aquaaurem marina éterrg cavernis perfabulum & po-

| rosanguftostranfiens falfedine depofità dulcefcit, & poftmo-

! dum diverfa loca minerasiue alluens faporem acquirit vel
! acidum, vel falfum, velfulphureum, vel bitumino(um, velni-

! srofum; vel vicriolicum, velacerbum, vel amarum, velalium.
! Unde varii fontes medicinales exiftunc, qui diverfosin corpo-

| xe humano cffc&us edunt. * |
EUR Qq | Aqua

»" AU LE TESTO Pic m TO 4n VS ABEEONYS OR U ET ET A T UN USIET TREE Es

4o6 *. Oljeratio CX X. | j

Aqua fulphurata fi in terre eryptis ignem fübterraneum |. .
vel calcis mineram attingit, promté incalefcit thermasiue -
conftituit. Idemfit, fiaqua nitro velchalcantho pregnans
perferri mineram defluit. Nam ope caloris fübterranei effer--
vefcentia excicatur.

Sed cherma hincorientur alterius natura.

Illius rei exemplum in Helvetia noflra prebent chermz
Badenfes.

Hujus veró Favarienfes: prater quas etiam celebres funt
Leuceníes in Vallefia.

Balnea veró in territorio Tigurino precipue celebrantur
Urdorfenfe, Riedanum & Vulturinum.

De thermis Badenfibus. obferv. CI egi. :

Balneum Vulturinum ; quó zegra noftra ufa fuit, in valle |
Turbatá fitum eft, &aluminofi quid continet, fed foeminis mi«
nüs conducit, quia uterum refrigerat; efficitQue, ut mulieres
. à conceptiore abortiantur, alias intendendo fermentum ro-
boratventriculum , &appetitum excitat; acrimoniam bilio-
. fam contemperat, phthifi pluries medetur, &imprimis in ex-
ternis affcQibus ucile reperitur.

: -OBSERVATIO CXX
D. PHILIPPI MARCI MARCI, ]
penu |
i
|

Lumbricis.

à Oft fata hominem in vermes abire, & àvermibus quo-
B que confumi, communiter creditur: ex cerebro nam- |.
quebufonem gigni ferunt, ex renibus ferpentes,ex ven» | -
*-. trelumbricos,excarne vermes, &ex pelletineas. Hinc | -
Lilius Vicentinus, orator quondam difertiffimus, in Oratione |

de Fugac. & miftr. vit. hum. hereditatem hominis poft mor-
tem ferpentes & vermeseíIcait, Atveró veritati & experien-

l3
tia |

E ^ DeLumlricá. : f 805
| tiz hoc non confentire videtur: Siquidem; hác tefte, cadave.
rahumana etiam ultra decem & plures annos adhuc integra,
velapparenter talia, in fepulchris obfervantur. ,
Quod autem vivi adhuc homines in vermes abeant, &
variain femetipíis vermiculorum genera progignant, varios-
| que, mifcerabilesque cruciatus, tormina atque dolores ab inte-
ftinis hifce hoftibus experiantur, quotidiana proh dolor! ex.
periencia teftatur, adeó ur verum dixerit, quifcripfit: dygeumor
ena] doydeu» Bagdter xg. Quantos,quam multos, quamque
longos natura nonnunquam lumbricos in corpore humano
| progenerare foleat , non eft, ut tibi, Vir, lectione & experien-
| tià celeberrime, prolixioribus exemplis oftendam,;utpote rem
|. quidem miram, fed non novam: unum velalterum mihi ob-
| fervatum hic adduxiffe fufficiat. |
Memorabile & obíervatu digniffimum exemplum prz-

terito Menfe Novembri hic loci obfervatum eft, nimirum

| Mulier per duos fermé annos miris & capitis & brachiorum,
| imótotius corporis convulfionibus, ícu porius gefticulationi-
! busin ftuporem & fcandalum feré omnium fpectantium ten.
- tata: alii enim veneficis arribusillam adeó miferé cractari ju-
|. dicabant: aliiillam ipfam veneficam effe, artemque non re&té
| didiciffe ;ideoqQue àveneficarum Patrono , Diabolo, ita affligi
. peffimé exclamabant: (nam fpé numero inverfis atque ere-
&is pedibus nolens volens in capite ftare vifa fuic) Ego veró
folus, cognitis morbi circumflantiis; fignisque pathognomo-
micis Medicé ponderatis, affectum vermicularem fufpicabar;Ge
curam etiam fpondebam, fed hancpropter opinionem incan-

. tationis femel atque iterum impreffàm , utfit; fruftra &incaf-
. fum. Cum autem proxime e vivis excederet miíera mulier,
" "eres ipfi lumbrici per guttur egrediebantur. Confirmatus
« itaque ego primáà opinione meà, cadaver , conniventibus
| agnatis, & miniftrantibus tribus hicloci Chirurgo & balnea-
| toribus, fc&ione aperiebam , & eccetotum abdomen facibus
&undiquaque lumbricis fcatebat: dum veró ulterius viam &

Qqa . egreflio-

STEMS - ^ TAM Ki

dog — Obfervatio CXX. — *
egreffionem horum vermium inquireremus, foramen in in-
teftino jejuno, ultra unius lumbrici egreffum vix 2mplius ap.
parebat, ex quo tota & fecum &lumbricorum (quorum nu-
merus 41. erat) colluvies, prater quatuor in inteflinis hinc
inde reftitantes , in abdominis cavitatem proruperat: Prz-.|
terea inteftina undique velut pedibus conculcata, putrilagi-
nofà & gangrenofi videbantur: Omentum itidem cotum pu-
tridum, &ut videbatur, à vermibus propter. denegatum in
inteftina regreffum , nutrimentique defedum , penitus con-
fumptum: quanquam dubiusadhuc hzream, numforamen
hocdiucius fuerit, muliere adhuc vivente, an veró eadem illa .
fiflura propter impetuofam fecum in cavum abdominis eru-
ptionem fubite mortis cauía fuerit, infignirer enim venter
poft mortem intumuit ? En miferabilem ab hifce lumbricis.
tragoediam , curiofitdti cuz non celandam , injuriá Diabolo
imputatam! | |

Sire&é memini, fimilem aliquando de puella hiftoriam
antefeptennium forté fortuna communicavi , quz itidem mi-
ris corporisatque membrorum concuffionibus fpafmoticis ul-
tra 3. Menfes indefinenter agitabatur, in incantationis fufpi-
cionem usque. Hzc poftfruftraneum tot medicamentorum
ufüm repetitó vomicorió tartari emetic.ad gr.ij. prodofi(nam |
11.annorum erat) binis vicibusultra manipulum granorum |
triticcorum , & ut vidébatur germinafcentium , cum multa
ftercorum albicantium fàburra 4v» «gj «ao rejecic & fic foló
hóc medicamentóab iftiusmodi convulfionibus, Deo fit laus;
penitus liberataevafio pedibus camen ultra quadrantemanni
adgreflum invalidis. * Poftannum veró cum iisdem fympto- |.
matibus vexari inciperet; adhibitó iterum jam dictó vomito- |-
rio, longiflimam tzniam , cujus fruftum duarum ulnarumin |.
" Carta extenfum adhuc mecum férvo , excrevit , ceflante fic |.
iterum affectu, & füperftite adhuc integre fanitatis virgines | -
fponfo füohaudingratá. Dubitare hoc me poftea fecit, an»
non eadem tenia primi hujus mali caufa fuerit, & tamdiu in |

ventre

| DeLumbrict, 209
ventre delicucrit, an veró tunc tem poris. fimilis teniarum
progenies cum reliquis excrementis , adítlancibus id non ob-
fervantibus, fimul rejecta fuerit; & pofthac de novo progesd
ncrata?.

- Tertiam,nontam propter raritatem hiftoriz,quam con-
tinuationem materiz , obíervationem addere lubet. Nimi-
rumretulit mihi pronuper civis hujusloci frequenter fynco-

- pticus; fe aliquando in rus abiifle, fegetes fuas vifürum; ante -
recurfum autem frequentioribus fedibus neceffitatum,nume-
ro 36.lumbricosexcreviffe. Idem ille civis, inftante háclunà,
códem maló cum naufea vomendiqQue cupidine , tandem in-
| genti lipothymia, & copiofo fudore frigido &c. defubitó affe.
&tus, fuafü meó fem. Santon. cum pulv. jalap. 8a. 36. in melle
| fümebat, & 8. grandes lumbricos svo fecernebat, non fine
maximo fanitatis impendio. In memoriam jam mihi venit

|. 78 Seir illud Hippocratis : Profe&tó fepenumeró in morbis

|! intricati(fimis v6 9&» hariolamur: at fi rem apertioribus ocu-
lis penfitamus, vermes fzpé füncatquelumbrici. Adeo peri-
| tiflimosetiam deludere novitfoedum hoc atque ignobile ani-

| malium genus. Ego faltim miror, undetanti, tamque mi-

rabiles, imo fepé ftupendi effets, membrorum corporis &

omnium artuum concuffiones , conquaffàtiones, convulfio-

, nes; aliajue fymptomata oriantur? genuinam caufam lubens

' ignoro; in mufculis eam quarendam efle, certum eft; fed quid

J| habentcommune inteftina cum mufculis, proprió atque pe-

» culiari motu dotata? Tuam,Vir eruditiflime, informationem .

j Bron em; nifi gravioribus negotiis l'e occupatum fcirem.

. Pro Tuain mebenevolentia facies ut vel faltim priftinam s

-meimemoriam, amoremque tenere cognofcam.

[Ex liter ad Exc. Dn, G, Wolfe. W'edelium date]

EV Qq3 4 | OBSER-

510 Olfervatio CYYL

/— .. OBSERVATIO CXXL
D. JOH. GEORGII SARTORII.

. Phthifis inveterata & deplorata curata.

Ivis Bambergenfis opifició Sartor N. N. etatis 40. cit-
citerannorum , deterrimà & longe inveteratà detine-

batur Phthifi , fanguinem copiosé pluries evomens;, |
cui puris rejectio , cuffis moleftiffima ; lenta & habitua-

lis fucceffit febris; Adhzc marcorinfignis & cutisafpericas, ari-
ditas, facies Hippocratica; omnium tandem peflimum , alvi
laxitas, pilorumque capitis deluvium. | Ab omnibus dercli-
&us & humanis privatus mediis Deo tandem Creatori fuam
commifit & jam jam exfpirantem commendavit animam.Pau«
ló poftperfuadentibus nonnullis accerficus ego vivum Scele-

con &cutetancrummodoó hzrentem & oflibus reperi : defpera-

bam ipíe cum R. R. P. P. Societatis de ejus falute eventuràá.
Quemadmodum autem fzxpiüs in Medicinà contingunt ali-

qua miracula, & fepenumeró fanitati refticuuntur ii, qui à Me- |
. dicis morte opprimi exiftimabantur:ideó neabsqueremediis |
ulterius derelinquerem, fpeanimatá quedam praecepi; adjun- 1
&à tamen hác exprefsà prognofi, quod fi preter eventum |
mors contingat, ne mihi , neque faluberrimis medicamentis, |-
quz aliis fzpius fuére faluti, mortis caufa adícribatur. —Juffi -

igitur eundem ut nutriant & reficiant foló la&te caprilló , ad-

mixtà bonáfacch. cand. quantitate infuperQue finguló quó- '-

vis die mané & veíperi 3ij.pul.de fungó falicis ruffz cum facch.

candi tantundem fümendas przbui: Pultes dedi ex lacte, vi- |.
[:

tellisovorum, butyró infulsó, faccharó, farinà hordei, oryz&

&c. Pedtus & fpina inungebantur linimentó refumptivó cum |.
ol.rofar. & violarum. — Quibus debite adhibitis rectequead- |
mihiftratis, omnibus deinceps iis ad hunc morbum foven- | -
dum plurimüm juvantibus ferió interdictis , intra Meníem |.
ita reftiturus, ut perfedté & optiméabsque ulló hujus affedtus |

| re grava-|-

[1d

: Phibifés izveterata t9. deplorata curata. 3L
gravamine ac moleltià, à curàfanus & vegetus, vividioreque
etiam , quàm antea, corporis confticutione convaluerit. Eà-
dem cruentá correptus Phthifi Zz4rez: Boc Celüiffimi S. R. 1.
PrincipisEpifcopi Bambergenfium Superioris Aule hortula-
nus prafacó pulvere reftitutus fuit, cuiprerer prefatum pul.
verem noctuantele&i ingreffum emulfio ex Amyggd. dulc. ex-
cortidat. fem. quatuor frigid. major. & papav. fimpl. & aq.

» nymph. quotidie propinabatur; vivit uterque edamnum fa-

tis bénc.

| j SCHOLI'UM.

Alicis virtus uti prater vim refrigerandi adíttrictorià etiam

|, "gaudere creditur: itacur phthifico huic, juxtacum aliisre-

| mediis, prodeíle potuerit, hincedocemur; dumacidum illud
morbofum & corrofivum in fanguine & ejus fero abundans,
pulmonesQuelzedens fungiifti alcali fuo mitigare &abforbere,
ficqucfebrilem calorem unà compefícere, nec non terreftribus
| adftringentibus particulis vaforum aliarumque fibrarum laxi-
| tatem conftingere valuerunt. Id quod non folis fungis iftis
competere, cortex medius cenella falicis comprobat, cujus ex-
| tradtum utfingulare remedium pro pulmonibusexulceratis
| ex Job. Previstio proponit nofter celeberr. Georg. Fiieron.ZWel/chius
Millom. cent. 2, obf. 4o. ubi quoque fungorum iftorum, five pi-

lularum mentionemfàcit. Imo reliquisetiam partibusinfa-

" liceeandem vim effe, non eft dubium, quibus omnibus vim

adítrictoriam Diofcorider lib. 1. cap. 1r, adjudicat. Et licet ob

|» eandem przlaudatus /elfcbius cent, s. Mzctom.obfi ao. de vircate
| ejus, quz in menftruorum defectu à C. Exrio laudatur, fcrupu-

- lum moveat, adftringentia camen fluxum illum quoqueciere

- poffe, non abíonum videtur adferere 5 idque vel toli granato-

- Tum cortices ceftantur, quos menftruorum fluxui deficiend

- opitulari; ex Nob. D. Bartbolini cent, 4. bifl. anat. 29. conftats

caufiraque in fal eorum volatile aperiens Exc, D. Lagcelottus

- cent. 3, epif]. Barth. 63, vel, quodideminnuit, copiofum eorum

- alcali; acidum morbofum, obíftructionis illius caufam, fim
| : : ens,

31 — |. :Olfervatio. CX XII.

bens, erudité rejecit Clarifl. Ozzo d ackezias Hippocr. chim. cap. 174 j |

-OBSERVATIO CXXII
D. JOH. PAULI WURFFBAIN.

Salivatio in Phthifi critica & falutaris.

y Iri cujusdam chariffima Conjux , XXXIV. annorum, .
binarum filiolarum , unà hebdomadà prematurà
morte circumventarum , moeítiflima Mater, cenuio«
.* risaliàs corporis conftitutione praedita, luctuofis ca-
lamitatibus nimiüm commota,XII. Aprilis An. MDCLXXXI, |
febricula quadam , predominante tamen calore, cum dolore |
capitis infigni, &levi ab initio cuffi , obruitur; fe&tá abinitio |
ftatim ad caloris vehementiam infringendam brachii venáà |.
adhibitisque remediis incernis convenientibus, unà cum calo«, |-
re; febris mitiorem fe prebebacingravefcente e contra capitis
dolore ac tuffi , quam expectoratio pituitofa vifcida infeque-
batur; cui de die 15.ad zo. feré, vera purulenta quedam mas
teria, quamvis nondum foetida , Phchifeos tamen incipientis,
' haud levis index; cum faucium & linguz fcabritie admixta;
confpiciebatur, interim die feptimo morbi febre hactenus fal- I
tim fympcomaticá, aliquoties iterata alvi dejectione (non obs |:
ftante Fizpp. Sect. P7, ph. 14.) criticé folutà , penitus ceffante. |-
Die veró 20. Aprilis, cum aliquali, utriusque gena, maxillas |.
veríus dolore, infignis, fpontanea, critica & falutaris, fine ulla |-
Mercurialium medicamentorum exhibitione;oborta eftíali- |.

| Vatio, quz, cumad 27. usque, duraffet , & ob nimiam limpide | -
& (alivofz materie copiam, refolutionis virium metüm in» |.
jeciflet ; fenfim adhibitis moderaté incraffantibus , cohibita | -
fuit, fymptomatibus de die in diem remittentibus; fanitate | |
brevi, in integrum fübfécuta, quà etiamnum,(velit Deus diu)
optató fruitur &c. | 3 |

)

$CHO-

^ 0 Salioatio in Pbebrft critica eg falutart, $13
SCHOLIUM.
c Ses Ífymptomaticus, in plurimis morbis contingens,
uti nunquam in falutem zegri vergit ,. qualis ex imperité
. fedtisranulisconüngit, propofitaà D, Car, Raygero in uot. ad cap.z.
- "eloffoffomegrabh. Roland, aut fanguinis quandam difcrafiam
- fpcirituumque pauperiem denotat, exemplo fuppeditante D.
Herm. Grube de Arcan, Medic. non avcan. pag. 1 94, D. Job. Hellyvigio
- obf. gmed. 6a. D. Dan.Sennerto Paralip. adinflitut. 3 1. D. Auguft, T ho-
nero lib. 3.obferv. ctc. quó etiam prepofterumfàalivantium ufum
-à D. Thom, V iliffo part. 2 .de Anim, byutor, cap. 2. Guil, Fabricio Hil-
damno cent, 4. obf, 92. & cent. f, obf? 15. aliisque notatumreferre
poffümus: ita quiarte paracur, multorum eft morborum do-
mitor; ut deluevenerea nil dicam, in capitis dolore, vertigi-
ne, mania, epilepfia, ulceribus , &archritide falutares ejus vidit
effectus D. Gzerz, Rolfincius Ord. £9. metb, med. f[pec. comm.lib. 6.
fé. 3 .cap.r. Quartanam falivationecuratam recenfet 7/illrs lrb.de
| Ferment.cap.é,colicam part. z, de anim. brut.cap, 1 5, podagram D,
| Georg. IFolffe. W'edelius lib, 2, de medicam. f acult. fett, 2. cap. 12,
| corpulentiam nimiam D. O/, Borrichius in ACE. med, Hafn. vol, t,
- ebf- 74. & plicam Polonicam Herc. Saxonia cap. 5 7.de PP, None
; nunquam veró Natura morborum medicatrix, inque debel-
|Jandis morbis variarum fxpe viarum admodum infuetarum
| pro evacuanda caufa morbifica inventrix , ductus etiam faliva-
! lesex glandulis majoribus minoribusque plurimis inoriscavi-
1 tatem hiantes , pro fanguinez maffx depuratione feriqueab-
' undantisacdepravati evacuatione eligit, atque ita morbos fe-
|Aiciter profligat; calemque criticam morborum folutionem;
| &quidem febrisardentis Ro/frzcíus L c. lib. 2. fett, 2. cap. 41, verti-
'einis Iécol. de Blegny Anz, t. Zod. Med. Gall, Menf.Octobr.obf. 7. €
: Graubed.l. exhibuerunt. js a vum
IR ^ L[Losbrick L. F.]

Rr OBSER-

kho x Omne COXTIE, E
| J OBSERVATIO CXXIII.
..D, JOH. GEORGII SARTORII.

Angina lethalis curata.
Xcellentiffimus D. D. N. N. in ipsó die Divi Johannis
Pracurforis Chrifti , cujus natalis erat dies, quem aliás
* Jauté, opiparé & folenniter cum fuis peregiílet amicis;
-4 in fatis lugubrem , vix non funeflam incidebat angi-
nam : in quà mufculi faucium laryngisque omnes horrendé
intumebant, refpirationis & deglutitionis viz ita reddeban-
turanguítz, ucexinde fummam perciperet & refpirandi & de-
gluciendi difficultatem, finechoracis tamen aut pulmonum
vitió, dolor circa fauces erat & guttur , ruler ; calor , & febris;
lingua arida; vocis'languor , potusliquidadue omnia rejicie:
banturper nares. Accerfitusconfiderabam ferió ac primüm
feduló, que maximé hóc inaffectu locum habet, venafcctio-
nem, numilla celebranda, num omittenda foret? Cüm veró
eadem pauló anté, &quidem largius adminiílrata fuiffet, cam
pro viribus & roborerepetendam confideratiüs duxi; Apertio
venarum fublingualium raninarum , cucurbitulz, veficato- |:
ria, enemata, gargarifmata, topica &c. nec proficiebant quid. |

quam. Fx gargarifmis fequens unus aut alter repellens con-. |-

cinnabatur hàcaut confimili forma.

Eg. Folior. T araxaci mifi. hederzterreftris,violar.áàá. m8. |.
coque ex aq. hordei in colat. 3xx. diffolve mellis rofat. colat. |.
31$. addendo fpirit. vitrioli gutt. xv. mifcepro gargárifímate. ||.

Minüs auxilii quid, vel fpei convalefcentiz dabat difcu- |
tiensin hàc formáà.

&. Radic. liquirit. cortic. granator. à, 3ij. flor. balau-

füor.

| "Angina lethal curata, ed s TUR
- "ftior. pj. jujubar. num.xij. ficuum nym. iij. paffular. minor.
5iij. coque ex aq. hordei. in colat. xx. diflolve fyrup. capill.
ven. mellis rofa. colat.3á.$j. Mice, fiat gargarifmus &c. Mi-
nusque fublevabant topica, nec cataplafmata , nec emplaftra
ulla, Utpoté : d :
g. Radic. Althez, lilior. albor. 4. 5j. nid. hirund. n.j.
ficuum, dadylor. àà. num. jv. alb. greci 3($. ceparum 5vj. co»
que exaquá hordei, vel cerevifiá, & colat. f. q. adde farina tri-
tici; femin. lini aa. 3j. foenugraci alchaz 2a. $ii(j. vicell. ovor.
num, ij. Croc. oriental. 3ij, ol, chamomille 3ij. M. F, Cata-- "i
plafma. | £É At
Eg, Succi ceparum Tij. ol, lil. albor. irin. àa, Zi($. vide
parüm addendo nid. hirundin.3ij. picis, & cera &&. q.f, M. fiat.
- fa, emplaftrum. | ? cop
Poftremó omnibus his & fimilibus nihil proficientibus
-.monitó empiricó edoctus, ut lanam ovillam, nigram veró; in
.. .ol chamomillz frixam , duplicatis involutam linteis, defu-
perque Emplaftrum demelilotó parti affectz applicarem, quó
applicató intrà pauculas horas calis fubfequebatür effectus, ut
- omnes adftantes fümmoperé admiraremur, egerque fe parüm
"füblevari , nonnihildue auxilii perfentire voce languidà effa-
batur: Cumiue finguló quóvis die ternis vicibus hoc reitera-
| «etur topicum, preter omnium noftrüm fpem & opinionem
intrà paucos dies eger convaluit, & hodie faniffimus fuo pete
ftrenué fungitur munere & offició. ; o
b .— $CHOLÍUM, ^
Uod hic Emplaftrum de meliloto in Angina preftidit, id -
M ectiam in Cafu, ficaufam morbificam fpe&temus, nonadeó
diffimili, Pleuritide nempe, effeciffe , 4709/0, Thbonerusobf l5, 3.
| depleur.obf: 2. vecenfuüit; cui oleum chamazmelinum, anginofis
" infigniter prodeffeà Celeb. D. Sizsone Pauli € uadrip, Botan. dea
s. celebratum , vi fuá anodyná, emolliente & refolutivà fup-
"petias tulit; lana autem nigra , przcerquam olei hujuscom mo-
| diore proadplicauonequóg infervierit aliquam diio
| 1.28 am. Rr2 A t

j
li » »
| ^ 2d
D : ;
DEL. : * 0L E RRERMIEEEEEEEIEEELEIELEEIELEELLLE LELELEILLLLLLTLEÍÍÍTÜÜ

316 | . Obfervato CX AAP . Ppiieplta vara.
di & difcuriendi operam , calorem nempe fovendo, contule.
.— yatab alterius quoque qdoris lanacateroquin non minüs obti-

nendam. tu
eene ra cal La Sc ED P.
^4 ..OBSERVATIO CXXIV.
D. BENEDICTI HERMANNI
| Epilepfia rara.
Nno 1678. Menfe Januario Puellam vidi Memmin- |
ge, Davidis Hummcelii Sucoris filiam ; 9. circiter vel.
10, ahnos natam, qua per vices ; non fine veneficii |
7 fufpicione; horrendis centabatur convulfionibts epi- |
lepticis, quas inftare nuncdolor quidam punctorius in exter- |
nà aliqua, eáque varià, corporis parte , maximé in digiti indi« |.
cisapice perceptus; nunc fenfus quidam reptantis intra cor- |.
pus animalculi, premonuit. | Paroxyímus aliquoties in die |.
nunc fedentem , nunc decumbentem , quin & flantem non |
raró corripuit. . Motusconvulfivi fuére variis poft menfàm |.
fedens corpus coacta retró ad parietes allifit; ante fe quicquid |.
in mensà occurrebat, manibus disjiciens: humi proftrata pe- |.
-dibus mirum in modum calcitravit, nec uno inloco haerens, |:
huc illuc corpus provolvit: manibus prehenífà; nullo mem- |
bro flexilis cota rigida furrexit : ftans erecta aliquando lecti, |.
quo decumbebat, tectum, ponderofum licet & ei firmiter an- |.
nexum , capite corftra nitenséfedefüá movit. Per tres circi- |.
ter hore quartas partes paroxyímus duravit; qui hocfingula-| -
. ze habuit ; quód eo durante egra fenfuum tam internorum |."
.quàm externorum ufum non exuerininterrogata quippe,quá|
nunc in parte punctionem fentiat, vel animalculum reptare| '
percipiat ? locum digito monftravit. Aliá vice, dum paro-| ^
xyímum fuftinenti adílo, illa per feneftram cubiculi apertam| '
hominem notum eminüs venientem vidit, & nomine fuo;|
raucálicetvoce;appellavit. Bienniumtuncerat;exquoaffe- '
: - Gus

-—

Obferv. C X XP. De serpente magno e monflvofs. — 317.

"&us hicprimá vicein eà fuit notatus , qui co quidem tempore,
poft multa remedia fruftráà adhibita, balfamo cuidam Magico,

Stutgardiá allato, ceflic: Praterito veró anno; cum malum re-

-crudefceret;nec balfamo modó laudato ampliüs obediret, V.S.
profuit; quz & hoc anno tertiá viceredeunti , Menfe Janua-

- rio medelam attulit, non diu licet durantem ; paucis eriim

póftMenfibus malumrepullulavit. Tum quidem Menfe Ju»
nio Emeticum illi fuit exhibitum , quod aliquot per gulam
exturbavit vermiculos alatos fsu fcarabzzos parvos; eo tempo-

- recircumvolirantes & floribus, rofatum inprimis, infidentes,

& à Menfe Junio in vernaculà noftrá 8radjfáferlein appella-

' tos, quorum ego duos vivos ab ipsá per vomitum rejectos ipfe

vidi, & manibus palpavi, brevi poftavolantes. Cure poftmo-
dum cujusdam fàcríficuli Chymiftz commifla, an ab hoc af
fc&u liberata fit; civitate di&tà valerejufsáà, ignoro.

OBSERVATIO CXXV.

D, CAROLI OFFREDI. |
| De»

. Serpente magno & monftrofo.

. Uod menfibus circiter abhinc duobus fcripfit ad me
à D.Daple:, Medicus Laufannas eruditiffimus, hac vice
B communico, fcilicet inagroilliusurbis; nec quidem
" e procul, àrufticis deprehenfum ferpentem tante mo--
Jis, ut utrumque crus carnofius & craffius equárit, & quod
-monftri loco eft, auritum , anguem procul dubio, prout de-

! fcribitur in vita Clariff. Herz? infidias vite ejus ftruenrem Pa-

" tavii,ubi ftudij medici caufa tunc commorabatur, non procul

' Adecurrente fluvio; quid porró acciderit in relata hiftoria cu-

i chium Luc, Eil.|

P riofa, animum deftituit.

[Patavii "Auguflaua Vind. nn. 1680. 21, Maji ad Luc, Schrá-
Rr 3 A -$CHO-

3i. Obfervatin CX Y"L.-

SCHOLIUM... Er d
E&é aurcs iftius Serpentis monftrofz adpellantur; fiqui-
I V dem azrer et ff babeant,non eminent tamen; vecté cavernas ad andi-
entum Plinius vocavit, ut cum Nob. D. Job, Jonffono ex Hifl. natur.
de ferpent. Yoquar. Forté ipfa quoque magnitudo fuit monftro-
fa; quamvis enim naruraliter maximos dari ferpentes, Indiain-
primis , cum orientalis, cum occidentalis , fatis ceftentur , iftud
- etiam ferpentis aquaticigenus; Italizinquilinum, quod Boas |.
vocatur , & Henurziovitz difcrimen minatum fuerat, ingentem n
in magnitudinem excrefcerefoleat, hictamenin agro Laufane |
nenfi infolitum quid fuiffe, eft. credibile. :

[Luc Schróck. L, F, | | | |
OBSERVATIO CXXVI, ]

D, CAROLI OFFREDI. r

De; S

Fecibus alvinis & lumbricis ex abfceffu ab- |:
dominis prodeuntibus. —— :

r Onadeo monítrorum ferax eft Africa, ac ipfa Natura |.
, | parens, quz propterea woA/poot- à Veteribus merito |.
& cíEnuncupata, proutamplam fidem faciunt quotidia- |^
* naexperimenta,ac nuper potiffimüm in muliere ani- |-
cula, annispannisiueobfita, feptuaginta & pluseo annorum, |:
qua duobusabhinc annis gravi dolore ventris conflictata, ir- |.

. ritis variis remediis, pro tenui conditione, nullo levata eft, | -
verüm erumpente pauló fupra inguina , umbilicum verfus,à |.
partedextra; tumorequodam, eo fponte patefacto & difrupco, |.
lumbrici aliqui rotundi, ac digito longiores ; hac fibi viam fe- | '
]

cerunt, fluxualvipereandem viam fuccedente, qui hucusque |
durat, non cádem camen fampercopiá , nec materi, nec ver-
mium , non intercepto fzcalis materiz per deftinata illi loca
fluose 5 rari veró nune prodeunt vermes, nec dolore premi-

cur

De Fecibus alvinis 9 lumbrich ex abfceffu abdosmins prodeuntibus.3 19
tur alicujus rei , ambulat , comedit perbellé ,:& cetera vica
munia obit fatis commode, | Memini in hanc rem Zej/izgi-
un clariffimum , ad ulcus externum inteftinorum commen-
dàíle füummopere decoctum Eupactorii Avicennz cannabini,
uà ufu interno, quà externo , experimento proprio, cuiin-
Boone per fiphonem admiícuit Mel rofatum.
[4d eumdem Ann, 1680. 27. Junii] —
| SCHOLIUM. *- UM
Lura excretorum per umbilicum &alia in abdomine loca i:
&. cibiretrimentorum,ut&lumbricorum exempla paffim in«
veniuntur; & quidem partim eorum, qui reftitutià tanto ma-
lo, partim non fanatifuerunt: Horum v. g. in £phezz. Nat. Cur,
"Ann. I. obf. 145..4nm. IIl. obf. 122. apud Barth. Cabrolium obf .smed.
43. Guil. Fabricium Hildanum cent. 1. obf. 74. Henr. Smetium Mifc,
- aned. lib. 10.pag. f 66. Greg. Horffium part, 2. lib. a.obf.smed. 19. Phil. D
| Hócblletteyum dec. 10. obf. med. 3. ob. Rhodium cent. 2. obf. 92.637. :
'Xllorum veró itidem in Zpbem. Cur. Germ. Ann. I.obf. 146. Ann,
|J. Obf. 6a. 175. nn. VT. ODf- 144. Zodiaco Med. Gall. D, Nicol. de
!Blegny Ann. 3. Menf, April. Obf. 4. & AMenf. Octobr. Obf. 4, ch» y.
Hilioni cent. 1. Obf- sa. Nic. Tulpii lib. 3. Obf, Med, cap. 12. job.
| Fabri expoftt. in Nard. Ant. Recchi Hiff. anim. Mee put Óf7, 6f fs
Edmundi de Meara Hifl. zmed. Schenckit Obfervat. lib. 3. £9c, Quo-
; modo veró fcybala ita excerni queant , ut non abdominis in
'cavitatem potiüs excidant, mon(ílrat D. Seznertus lib. 2, Med.
Logract. part. 2. fct. 2.cap.o. in labiorum tum vulnerati abdomi.
"nis, tum inteftinorum mutuam conglutinationem caufam
Prejiciens, quale exemplum inprimis illud allegatum .$zezii
" fuppeditat, lUtrümautem noftroin cafu vermesipfi viam fi-
»bifecerint ex inteftinis adabdomen , vel materia quzdam acris
partes illas eroferit, vel utrumque concurrerit incertum eft.
"Acrimoniam quidem humorum tale quid praftare poffe, ne-
1 mo eftqui dubitet; à lumbricisautem idem effe metuendum,
" cum Sezzertol. c. fef. 1. cap. f. arbitror, cutn tantus in abdomi-
L ne; quem fzpius excitanc, rofionis & doloris fenfus ; ipfam
3 | | ctiam |

T ) ^ T

320 Olfirvatio CX XP IL, De Proceffz faleato offe.
. etiam convulftonem inducens, eandem reddat probabilem ;

precipuédum &aliainíecta vermiformia, erucas, cineas, terc- E

dines &c. dentes, vel faltem analogum quid habere, abunde
ex effectu, quem rodendo edunt, conítat, Remedium,quod

Eupatorium cannabinum fuppediràt,«etiam commendatum, |

& forté exeodem fontedefumtum ,inveniturin o£ferv. sed, D.
Georg, Hieron, VW elfchii epifagm, 46, quod & diverfis ex Botanicis
libris nemini ignotum eife poteít. Aniculam autém iftam

diem fuumobiitle , diuturno morbo confe&tam , & «tate gra-

vem , idem Dz.Offredus me 23. OGobr, Ann. 1681, certiorem

reddidit, cujus in abdomine ulcus quidem coaluerat, opem -
prafentem conferente dicto remedio, lento tamen ploracu ma- f

W- daverfuitattritz , & obftinaticapitis, ut nil mirum, fi
ejusdem mollia in offeam duritiem concreverint.

[44 eundem pn, 14gr. 3. April.]
. $SCHOLJI' M.

DRocffi umfalciformemantrorfüm cranio ar&téadhzrentem;
& ad dimidiam fui longitudinem penitusoffeum pariter de- |.
fcripfit Nobil. D. olckamerus nofter in Ephem. Cur. Germ. Ann, |.

et —ÀdáÁ€À

| kw. Xe VCI à .H
[ WMieatrum anatomicum hoc anno exhibuit nobis no« |

.vumquid &infolens, proceffum ícil. falcatum offeum |5
omnino, quem penesme habeo ; Meretricis nempe ca« |:

FI. obf. 7 1. in Celfiffimo PrincipeBambergenfe, Philippo Va- |

lentinob, m. inventum, quem tamen miti ingenio fuiffe, &
longiori vità dignum, conftat. [L.Scbróck. LE]. — |

OBSER-«|

"
Hi
m

f
D

E Olferv, CX YF ITI, De Plewritide venafeilione ctata, 7321
| OBSERVATIO CXXVIIL

D. CAROLI OFFREDI.
- is 3 De» je : * E *
Pleuritide Venzfectione curata.

—UW gp lier Veneta 44. circiterannorum , temperamenti ca«
| lidi & ficci, gracilis & fufca, cüm aliquando exgravi
| ] pleuricide convaluiffet, aliquot póft menfibus paffa
- eft íputum fanguinis, magná fatis copiá fine cu(li, ex-
quo fanata eft miflfionefanguinis repetitá; & quoties impoten-
ti irá excandefcit, vel alio quolibet pathemate afficicur , aut
immodico exercitio defatigatur, recurrit idem pleurítidis a£-
fectus, quo copiosá fanguinis evacuarione levatur, nullo fu-
perftite fignoaffedi pulmonisvelempyemacis ; ceterüm bené
"comedit , placidé dormit, &aliis vitz muneribus probé fungi-
tur, [Ex isdem ltteri.] :
! &CHOLI'UM,

"DLethoram inprimis hic effe accufandam ,nemo non videt,

4 quaVenefe&tione omnium optimétollitur. Iraautem uti
fanguinem in majorem & concitatiorem motum concitat, ita
veundem ad lateris adfeti vafa etiam majori in copia amandat,
"ubi eadem à morbo pragreffo adhucdebilia five laxiorainve- .

: niens , facilé iniis ftagnare, eadem diftendere, & pleuritidisica
fenfum inferre poteft, Nec inaudita eft multoties recurrens
!illain uno fübje&oadfectio, qualem nempefeptuaginta quin-

' que vicibus virum quendam invafiffe; mulieri etiam multo- — —
ties & tandem letaliter infeftam fuiffe, referc Pezr. Borel/us cent, —
A bif.med.3. -.— |

c5 [L.sebróck, L. F.]

Ss OBSER-

bri Cr MENU mee arae amammsesceqee eR mat : : : d

3212. Olfervatio CX XIX. Scroti Tumor ex Colica. BÉ"
i OBSERVATIO CXXIX.
: B,cWEIII QRIBBLDN
" Scrot? Tumor ex Colicá.
- Icut reliqua humani corporis partes omnes variis fub-. |
b. jectzfuntmorbis, ita necícrotum ab iisdem intactum re». |
"* linquitur. Ut taceam jam calculos, pruritum, ulcera, |.
A —7 fphacelum, aliaque plura in hiftoriismedicisobvenien- |.
tia, quibus obnoxium eft, mala, vix Tumoreffevidetur,qui |
hanc partem non occupaverir. Inter hos funt, qui à morbis
precedentibusinterdum oriuntur, qualem poft dyfenteriam |.
obortum Auguftinus Thonner.l, 4. obf. Med. ».curavit, ali- |
umque Colice Filium fequens hiftoria defcribec: Juvenisqui. |.
dam Aurifaber Hamburgenfis doloribus colicis fepius tortus, |.
eosdem fumrà Mixturá quádam ex Aquis calidioribus con-. |.
' ftantefemper mitiores ftatim fenfit, hac decaufà hisipfisdo- |
loribus. & hic Augufte correptus, ad idem remedium , quod. b
defcriptrum fecum habebat, recurrit, necfineexoptato even- |.
tu, doloresenim Aquá vix deglutitá remictebanr, & paulo poft |-
omninó ceffabant 5 fed ecce! cum nondum omnino ab hoc |
dolorerefpiraffec , pondusquoddam minusconfüetum in fcro- |-
to fentire coepit, locum itaqueaffedtum , quia fimul dolebat, |.
infpexit, cumorique, duos ferme pugnos viriles &quanti, & |.
finiftram fcrotipartem extendenti , originem fuam debere, ex |.
metu, ne forfan Hernia fübeffet, non fine terrore vidic, hinc |.
metum huncHero fuo detexit,quiharum rerum minusgnarus |.
mein confilium vocavit. Accedensigitur tumorem accuratiüs |.
confideravi, eumque tam magnum, ut modó defcripfi, du- |.
riuículum, &, dum tangebatur ,. magis dolentem, minimé |:
tameninflammatum inveni. Interroganti; an nunquam antea |.
fimilem cumorem notaverit , an non vis externaquadam illa. |
ta fueric? analvusobftruda fit? negando ad fingula refpondit; | -
Tuffire &ícreare juffus, nullam moieftiamíenfit, nec tumor |

ipfe

; ^

- ipfe inde auctus conípiciebatur ; quibus omnibus attentius

1 | |

) "A XM xe . . « . . . S LEN À
rum formalis, ut ajunt Philofophi, ratio unicé fit quzrenda,

confideratis , in flatus huc delatos , caufam inprimis rejicien-

dam efle, conje&turam feci; Bono animo ergo eundem effe,
fauftumque exitum fperare jufli; & fequentem pulveremin -
actead confiftentiam cataplafmatis coctuma cut duplicato

linteo fzpius diligenter applicaret , fuafi, !
&. Pulv. Rad. Alch. |
: - AHerb.Mdilot. &à zig, —— -

FlChamom. egi i

' Farin.Sem. Lin.
Hord.&a. 5j.
HA Mifc. ad chart. |
Mh Sign. Swfber itt Sola) $u fiebetti

-»Hoccum fedulo obíervaflec, tumor perunicam noctem ultra

dimidium imminuctus fuic, altero veró mane, cum ut corpus

ad reliquam curationem aptius redderetur, cum , ut, fi forfan

humorquidam fimul peccaret, idem fubduceretur, lene pur-
gans exhibui , & cataplafmatis applicationem continuaret, in
mandatis dedi , quibus Deo benedicente effedum eft, ut dieà

morbi principio quarto, tumoris ne veftigio quidem reftante,

priftinam fanitatem omnino recupzraverit.

ine: OBSERVATIO CXXX.
— D. GUNTHERI CHRISTOPHORI
SCHELHAMMERI,

... Anatome Ialpa.

D morborum curationem , ad quam tanquam ad fco-
pum prudenti Medico omnia dirigenda funt , cum
*À aliamulta, tum exacta morbi cujusvis notitia appri-

& meneceffariaeft. | Cüm vero inactione lxfa morbo-

facilé omnibus patet; eorum cognitionem neutiquam acquiri

- poffe, nifi & partium fingularum ufum & adionem recte quis
[po |

&£
as ix

oS 2 perce-

ilisisin Olf£rvatio CYYX. "Aatome Talpa; i 323

UMP mer ve RI Rr a Qa ETE Fe Pere P PEERS J. QR.

524 Olfervyatio CX XX.

peceperit. Et veró hec eft ipfa Phyfiologia medica , que .
necin nuda partium per Anatomen contemplatione, nec in
Controverfiarum Philofophicarum prolixa enarratione, íed
in eo potiffimum collocata effe, videri debet; uc quid ada&tio-

nem uniuscujusq; rede obeundam velinipfàparterequiratur,

velaliunde etiam conferatur, inftituco non vano fatiocinio,
innotefcat. In hac paleftra cum alii hujus feculi praftantiffimi
Viriadhuctrenuedefudarunc, ctum etiam tu cumprimis, Vir
ampliffime, cujus labores Phyfiologici juvenum manus men-
tesqueexercent. Sed multa tamenadhucdeefle nobis)nemo | .-
facile, nifi quem fuz eruditionis magis quam naturalium re- |:
rum affidua contemplatio oblectet, ibit inficias. Inter alia
Diaphragmatis, mufculorum abdominisac thoracis actio tam
intricaté partim , partim etiam perperam vulgo traditur, ut
noninjuria mireris;in rebus adeó obviis potuiíle camdiu eos
aberrare, quibus hecdo&rina curz fuit. Quod; Deo annu-
ente, peculiari differtarione aliquando oftenfurusfum. Vide-
turautem mihi ad excolendam phyfiologiam noftram haud .
vanam operam allaturus, quisquis animalium brutorumana- |
tomen aggreffus actiones vifcerumiin iis profequi diligentius
non detrectec; nemo enimdenature operibus equum ferre
judicium poteft, nifi qui intimé ipfius modum operandi &
varietatem hujus in variis animantibus habeat perípectum..
Cujusreiexemplo fic velíola ciborum in chytum immutatio;
quam cum veteres in folo ventriculo quafiverint, & fiam co-
&tionem nobisobtruferint,imperfectum opus relinquere coa-
&i func. At poftquam recentiores;ex collatione variorum vola-
cilium, quadrupedum, aquatilium, cognoverunt, plurima ad
eam naturam arceílere; & vario modo in variisidem prafíta-
re; adeó expeditam nobis dederunt rem omnem, ut dubitem,
an ulterius procedendi, aut multa adeó his füperaddendi fc-.
quentibusfeculis faculcatem reliquerint. Hanc autem Zoo-
tomiam cum plurimi hincinde, cum ex profeíIo vir maximus,
M. Aur. Severinus , de cujus libri publicationemultum Cla-
! : riflimo-

E. "dnatome Tale. —— | 325
- riffimo Volkamero noftro debet eruditus orbis & nuper Bla-
- fius, fatisamplo volumine;atqueetiam ante ipfum nefcio quis
- alius, cujus nec nomen occurrit, nec libellus; (fercrurautem
fac elegans)unquam oculis factus eftobvius, excoluerunt. Ho-
rum premens veftigia ; dum graviora nunc defunt, ne nihil
- conferam in publicum ufum, quid intalpá mihi vifus fim ob-
fervafle haud ita pridem , fimplici dictione acbona fide bre.
viter exponam , fimul etiam quid caufz fubeffe exiftimem.:
- quod ab aliis animalium partibus hz fint diverfz , fubjun-
gam. . |
| cis ' [n Talpa igitur :
1. Pellis hujus animalis duriflima eft; & plané nervea,
ut; nifi acutiflimo cultello; vix cedat. Cujus rei preter ipfam
|. pellis nervofiorem fubítantiam hec effe caufa mihi videtur,
quod cum animal fit frigidius, & fub terra in locis frigidis de--
gat perpetuo , exhalationes € corpore paucas & rariores emit-
|! tit; ideoque poros ipfi longé minores in pelle, quàm majori-
"bus animalibus effe, verofimilefit. Frigusautem, ne per hos
| fubrepat promte, nimis, & vifcera interna laedat, erat caven-
' dum nature, Qua de re etiam pilos ipfi tenuiffimos & ob
' hanctenuitatem quovis ferico molliores effe videmusin id,uc
| frigus repellant. Necdubium fieri adeó tenues, quia poruli,
| exquibus ipfis enitendum eft, cenuiffimifünc: video enim il-
" lisanimalibus, quibus circa os fetarum more crafliores excrc-
"cunt, ut feli aclepori; poros ibi &longé majores & confpi-
": ceuos plané effe, in aliis partibusminores, Inlepore praterea
"tut obiter hoc) ubieorum origo eft, folliculum humore albo -
-' plenum femper reperio, fatis amplum ,quale quid in capillis -
- "etiam humanis quandoque occurri & quidem vifüm eft mi-
-' hi iniis,qui lue venerea laborant, turgidiores hos effe, quod
tamen an femper ita fit; certum nonfcio. Sed preter hoc
- aliud &qué novum hic circa pellem talpe occurrit. Nam
— -—. 2$. Carnofus panniculus adeó firmiter adnexus ei eft, ut
— innatus videatur ; fcparari enim, nifi radendo, eum non licet,
B 98 3 quod

326- da E ES (CXYX. Tip pe

quód przterquam, quód motum pelli conciliat; ; apprime eti-
amadífrigus excludendum valet, eftenim fubftantia hzc car-
nea, utin minoribusanimalibusfolet; longé etiam quam in
majoribus denfior & compaétor, ob fibras minores; acten-
dinofiores.

3. Pofthunepanniculum in pei édtali fe dabat mem.
brana cenuiffima ac pellucida univerfum abdomen una cum
chorace involvens, qua tota fine dilaceratione inde porerat
avelli, & | :

4. Sub hacdemum mielcali oteliiós c utrecteé Bine of
munem mufculorum forraffis appellaveris. Sed quem in fi-
nerh & füperaddita fic, haud ita facilé dixeris, poteranc enim |.
frigoriparcendo, que modo di&a; fafficere:. Videtur voluiffe | |
pellem omninó à mufculis feparatam natura , quo magis fit"
mobilis,cüm aliis de caufis , tum eaetiam; ut pedes, qui pené
toti fub cute funtabditi; moveri expeditius poflent; circa ho-
rum enim, pofticorum praeprimis, fuperiores partes etiam in
aliis quadrupedibus pellis laxius adhzrere confpicitur, inhoc -
autem brevioreanimali, penétotum intercutaneum fpatium
ad motuminftituendum requirunt, ut mox : patebit,

5. Mufculi inferioris ventris erancomninó bini, fibrisin
longum protenfis, ut reti in nobis, conftantibus; fed latiore,
in membraneam fübftantiam tandem degenerantes, quá pe-
ritonzo firmiffiméadherebant, Hic;cur obliquis fibris pra-
diti huicanimali defing, velim intelligere ab illis,qui (tacuunt
vel ad refpirationem , yel exclufionem excrementorum eos |.
majoribus datos: quz nemo huicanimali neceffaria effe nega- |
bit. Sed hocalibi docebimns, ne nimium hzc epiftola excrea-
fcat. Interim videntur hi longirudinales fimul cransverforum.
officio przeffe, qui revera , & unice abdomini ad feces exclu
dendas dati fünt. Secus enim hic fe res habecac in homine;
qui curn ventrem breviorem nactus fit; & confideat ad hog. j
natura opus , ejus in latitudinem feu potius profunditatem
coar&dtationem requirebat. —. At hoc animal dum excrementa.

exclu-

E | — Auitome Talpa. : dpa
.. excludic, longiorem ventrem verfus pectus contrahit; quo fiat
- "brevior; &altius diaphragma poffit impelli, quod ipfi cum
- eanibusaliisque quadrupedibus plurimis communeeft. Rc-
. «&tos autem muículos in eum finem datos, fibre ejus docent,
quod nemo non videtquiin hac doctrina hofpes non cft. Sed
. sadipfavifteratandem accedendum eft. — —
do Sl Itaque in infimo ventre notavi JOPTOTTAE
— 56. Inteftina, que omentum (quod multis animalibus
deeft) contegebar, non in tenuia & craífa dividi fed unius craf-
- fitieiad finem efle, nifi quod extrema pats rectiampliorfit, fed
- "eelluligex initio adfinem omnia plena;quodad chyli retarda-
- &ionem factum, uri in ipfo etiam homine;tenuia quog;remo-
ris ejusmodi non caren5, quod vulgusanatomicorum ignorat.
Doleo me in obfervationibus meis non reperire, qualia fuc-
rint qua his continebantur excrementa, fufpicio enim eft; o- :
^A mniaanimalia craílis inteftinis deftituta liquidiora excremen: T
- ta reddere. | | ; | |
| 7. Ventriculus latus finiftrum occupabac.fub eoduelien 1
erat: Hepar veró nondextrum tantum;fed totam füperiorem |
|| partem ventris implebat. | Idque perpetuum efle reperio, uc
| huic ventriculo cedat, necaliter fieri potefl, quam ut à majore
| jecinore is in finiftrum latus detrudatur : Quod in homine
nonnunquam etiam occurrit Íed non femper. Ubi tamen
repletus ventriculus eft, non poteft non ; hepatenon cedente,
— finiftrum verfus extendi,quod practicis notandum eft. Jecino-
|! reautem majore gaudent omnia volatilia ; fortaffis quia lienis
E 1 defectus erat compenfandus ; ne fan.
| guis non fatis comminucretur , id
quod notatu dignum efle etiam exifti.
mo. kEratautem figura ventriculi &
infertio cefophagi feré calis; qualis eti-
amin fciuroalisque occurrit: Inori-
ficio veró dexrro; feu pyloro crenam
obíervabam veluü fi filo cfl&t conftri-
| &um

328 i Obfervatio. CX XX..— SURABEOE
é&um utc infigura ruditer id expreffi. FaQa videcur hec in-
fertio in medio, quia nec ocfophagum ávertebris dorfilibus
fecedere par erat; nec ventriculum in medio collocare licebot,
adeodue cjus parsaltera finiflrorfum erat amandanda: itaque
hacinfertio commodiffimaerat. / Interne cotus rugofus erat
ftomachus & fübftantiam continebat quam lumbricos terre-
flresfüiffe patebac, — Hisenim atque aliis vermiculis fubterra-
neis vivit hoc animal; in-eumque finem cüm terram fodit,
tum & roftroatcollit ac disjicit fic enimaccuratius venari lum-
bricos, & ex latibulis excrufos deprehendere poteft. « (Quod
facit mané ac vefperi potiffimum , cüm*fames tunc yrgeat:
poft pluviam verójugiter, quia cunc odore facilius percipit
€0s, & cerra laxior eft, ucvelléviimpetu vertipoffit. — *

8. Fel in veficula füa contentum manifeftam dulcedi-
nem cum amarore conjunctam habebat, id quod ego quidem
in omnibusanimalibus ita effe reperi, & quoties aliis guflan-
dum przbui , affenfum fuum nemo denegavit: ad quod non
advertitur vulgó, quid veró cadere fenciam itidem fingulari
difIercatione aliquando exponam. at fou OAMIUIA d TN

:9. Subinteftinis in mefenterio corpus glandulofüm infi. E
gnis magnitudinis confpexis ita ut craffum inreftinum refer- |
ret, quod ex glandulis la&eis inunam congeriem hic conge-
ftis conftare exiftimo; erat enimcorislomeratum. ' P
.10. Renietiamutrique candidiffima adjacebat glandu. |.

la, quàm examinare accuratiüs tum nonlicebat. Sed inipfis |.
renibusillud quoque notari merebatur, triplicem eosfubftan- |-
tiam przfe ferre. Externé enim limbus fanguineus lienem |
colore referens apparebat, altera ftriis perpetuis ab hac parte |.
decurrebat in pelvim, tertia pelvis erat ipfà, quatuor caruncu« |
lisprzdita. Ec hec quidem, datá occafione curatiüs exami- |j
nari meretur, interim patet facile, qua fit diverfitatis hujusra- |.
tio. Eftenim fanguinea prior fubftantia, in quam fanguis e£ |.—
funditur & àfero feparatur. Striz veró albicantes funt tubuli, |.-
per quos in pelvim influit; uc vel hoc exemplo difcas ; quan- | .—

cum |

OM "dnatome Talpa. - 529
-tum animalium f&ctione doctrina parcium illuftretur ; hic c.
- nim, quod in majoribus non licet, ftrias à Malpigbio, € tenebris

- erutas , manifeftó licet cernere. - |

|
:

Sw.

1 II. Sedomnium maximóé mira circa genitales partes oc-
Currebant. Nam r. penis intus pené totus , utfolet animali-

Pda 4 . . E E E . .
bus, abícoridicus,longiffimus erat;ut dimidium feré cocius ani-

maliszquaret. 2. Teftes non propendentes.íed fub cute; ma-
nitudinerenes fuperabant. 3. Paraftate non modó ad teftes

| "adherebant, fed cüm'ipfis capiendis non fufficerenc, fingula-
| fifacc infuper eximia earum pars erat inclufà, qui ex fibris
|| carnets gonítabat; ex quo facculo demum vas feminale pro-
|bdibat. 4. Corpora extus carnofà manifefto , indedue rubicun-
^ diffima 5 intus nervea, canali nerveo duriffimo praecita, qui
I uonge ante veficulas ferninales in penem feorfim inferebatur.
"Porró 5. circa veficam, quz craffiílima, rugofà ; nervea; aliud

|^ veum in ipfo pene fitum, in quod cum ex vefica aditus erat,
tum etiam vafa femen deferentia terminabantur, ex quo pro-
/tacas effe; patebat. | Sed poft hanc demum infertionem ex di-
"tis corporibus réturtdis canales illi nervei feorfim in penem
"abibant. Ita fe habenc hujus animalculi genitales partes, in
quibus tahtum apparatum haud immerito admireris. Cum
'enim réliquis prater teftes valdé mediocres, cujus paraftatz
-appendicule furtt, &glandulas proftatas veficulasve nihil na-
&tura dederic, huic & maximosillos; & paraítatas ampliffimas,
"& reliqua , & infuper novum corpus feminale ab his diver-
"dum acíeparatum, novis du&tiBus inftru&tum conceflit, pe-
inem etiam facilé omnium, ni fállor animalium longi(limum.

"malibus voluptatem in.coicu hoc abjectum & vile animal per-
[ eipere; ut habean quod ipfi inviccant, qui in hac fupremas
»wita fuz delicias collocant. |Cumprimis veró confiderari di-
F-gnum, omnes has partes carnofistegumentis muniri, ex quo

dt i il pre-

-"Occurrebat globofum, carneum parte exteriore;interiore ner-

IxEx quibus colligere eft; maximam pra omnibus rcliquis ani-

manifeftum fit; contrahi eas atque. fic feminalem materiam |

: ARE. X
310 jum Obfervatio CX X X. | :
propellere: ne veró fiftatur,nervofz fünt vie ac cedere nefcio |
quz trajiciendz func aliàs facilé impreffionein latera factà, via |
illa elanguefceret , ut ad partes deftinatas pervenirefemen ne»
quiret. Ubi mirarifubit, neminem anatomicorum adver- |
tere, etiam in nobis femen omnino pulfione, undecunque!
demum illa'pendeat, protrudi in urethram , ea(fue tanta; ut |
extra penemlongé profiliatquod fine maxima viac fingulari |
fieri non poflet. Antiqui ex turgefcentia feminis effe & fpiritu]
ftacuerunc.. Verum hoctam vanum eft, uc nihil magis. Quic-|
quid enim curgefcitaut fpirituagitatur, ebullit lenté,nec pro- |
jicitur,fedintumefcittantum. | Achoclongé aliter figin femi- |
nisejectione,imó manifeftis fubfultibus cüm extolli uretram,?
«um recurrere, deprehendere licec, idáue repetitis vicibus. E
Quod turgefcenriz adfcribere ineptum eft, fed manifefto de-E
clarat; impelli aliquo cum impetu cantam feminis copiam, ut]
fpatium non inveniens, eam diftendat, ficut à corde propul-L
fusíanguisarcerias. Itaqueinfüfpicionem venio, circa partes?
genitales nondum omnia nos habere explorata , fed fupereffel-
adhuc aliquid , quod femen cum impetu propellat: certum
enim eft in corporenihil tra&tu, omnia pulfb fieri, uti dudum?
accuratiores philofophidemonftrarunt. | Quid veró illud fic,*
difpiciant illi, quibus in humanis cadaveribus omnia exqui-]t
rere felicis conceffum eft. - In hocanimalculo quid fit, in^
aperto eft, &cum nihil incorpore noftro preter mufculos mo4]
veat quicquam, idem hicfieri ego quoque exiftimo , erectores!?
tamen penis effe, ríequaquam credo. Sed dehis fatis. Deinde
ex his omnibus. mihi videtut lux affülgere controverfiz, qua.
inter Regnerum deGraf & yvvammerdamium agitari cepit; an una |
cademqiuefitfeminis materia; an vera triplex. Cumenim hic"
fcorfim ex variis locis materia confluat; idque per ductus fépa--
ratos ac diffitos, manifeftum efl, hic faltim variam materiam"
& femen non unum effundi incoitu. Quod cum hic potis.
quàmalibi confpicuum, aut quare quadruplex hic ; cum alibi)
criplex.fic officina fanguinis, doctioribus expendendum relin -
quo: ad reliqua propero. 12.In|

—

EL : Anatome T alps. | BE
.I2. In Pectore pericardium aut mediaftinum nullum

- repertum eft, fed cor in finiftrum latus devolutum, pulmo--

ne in dextro collocato , idque quod mireris, infra cor. An
in hacuna calpa id preter naturam ica factum fit , nefcio; inte-

rim caufa hujus non patet... Pulmonem autem non denega-
"verat natufa, quia & füb terra aéreft; perrimulas &ab ipía fa-

|. &os aditus penetrans. - |

| I3. Ex corde prodiens vena cava, non ad dorfum , fed
per mediam pectoris cavitacem fufpen(à & undique libera per-

——— HD — E"

des refpexi, ubiartifieium fingulare etiam animadverti. Cüm
| enim, utantea dictum, non nifi extremus pes extra cutím pro-
| mineat, latus & digitisinftructus, brevibusillis quidem fed ro-
| :buftis & ad motum compoíitis, & quibus nec ungues ad ter-
ram fodiendam defunt, omnes camen reliquas partesintcus fub
-eute abíconditas reperi, Poft pedem enim proprié di&um,
-duplex eft os, quod radium & cubitum nominandum efle pa-
ter. Sedloco humeri latumos eft criangulare, ne comprimat
| rotunditate fua quod fübjacet: fcapule veróloco; quiain lati-
| tudinem fe exrendendi fpatium deerat oslongum fàtis, quod
cum fcapula alterius lateris fortiffimo ligamento in dorfo ne-
Gebarur, Hiísiníerviebat mufculorum ingens numerus , quos
| defcribere, opere pretium non putavi. Glandule etiam cum
' maxime,rum numerofiflimz occurrebant, ita ut nullumani-
mal pro ratione magnitudinis tot ac cam magnis abundare
«exiftimem : atque hz fortaflis ad motum intracutim facilitran-
"dum hic collocat func; effundendis contünuó humoribus,
'funcenimin unum congefta que alibi longiilimé extra cutim.
| excurrunt. duh NU |
4 - I4. Ultimo cepit animum lubido in organon auditori-
"uminquirendi. Ofdficula hic reperi minima, cavitates mini-
mas, tympanum ramen non deerat, aurem externam non ha-.
! ber, cum élonginquo colligi radios auditorios non hicnecet-

: | Tta - his

"£rahfipatad hepar :: Poftpectorisexamen forté fortuna ad pe-.

! fum, audit tamen fatis exquificé quz propiora funt. ^. Sed de--

his clariüs in tractatu deauditu;propediemlucem vifüroactu- .
ri fümus : Meatus auditorius cartilagincus, flexilis, facislon--
gus. :

$52 | Olférvatio CXXXI. Caleulus eerebri.—— j

15. Sed de oculis, inquis, nihil : Equidem nihil, cum.
nullosreperiam. Rudimenta oculorum conífpexi,non ocu- |
los, punctulum fcilicet nigrum, durius vero , & nifallor foli- . |
dum; cui nullum cum cerebro commercium eft, fed cocum
externum eft, & fub cutelatec, uti dixi, denfiffima. Hisnon |
videt: nec poterat füb cerra: An veró lucis radios aliquantu-. |:
lum percipiat, fciri non potefl, nec intereft. cs

OBSERVATIO CXXXI t
D, GUNTHERI CHRISTOPHORI
SCHELHAMMERLI. !

Calculus cerebri.

Ecui cadaver hominis, dum viveret, validis lacertis ad- |:

eodue robuftiffimis, pariter ac audaciffimis; animo ve-. |:

ro & membris vifcera quoqueinterna refpondebant;po- |.

tiffimum fanguini dicata, cor , quod bovis cordi vix ce- |
debat; quod magnanimum fignat, fecus ac vulgó quibusdam
vifum eft, hepar, lien, renes: Non minus ampla erant vafa, at
in his emulgentia duplicata etiam , quatuor fcilicet arteriz,
quatuor itidem vena : quod ob fanguinis copiam, cui bina |*
non fufficiebanc fadum, nullusdubito. In fellis veficulàla- |t
. pilli duo, flaveícentes, ut ex bile natos conftaret, exfriabili (E
fubftantia leviter cohzrenti. *In capite veró ad falcis dex«- |?
tram partem alius occurrebat, parvusquidem mole, pifüm e-. |-
nim non zquabart, fed filicem duritie & candorezmulans, de- 2
preffior ubi adhzrebat , rotundior verfus cerebrum. In de- |j
preffiori latere duo figna, pun&ula rubentia ac fi veng &ar- |.
teri&, cum nondum lapiseflet, huc in nutritionem inferte ve- |
fügia referrent. Eumaftlervo; Illuflris focieracis fcriniis, inter L.
IariOrd |.

P |. Obfervatio CX XXII. DeGalin£vevivifcente. 333
- fariora reponendum, ft gratum efle accepero, oblacurus. Ut
- enim lapilli in corpore haud raró occurrant, tanta tamen du-
- ritieeffenon folent, in parte cumprimis nobili, mentis fede.
Delapilli hujus generatione nonlubet jam difputare , cum id
fatis alii egerint, quamvisia hoc fortaffis quzdam occurrant
dubia,quzex vulge notis rationibus difcuti difficulcer poífent..

EL |. QO0BSEAVATIO CXXXIL

.R, P- ADAMI ADAMANDI KOCHANSRI, S. T,
PU. De» |

- ^. Galliná revivifcente.

y Ecenfebo rem miram , quam retulit Vircuriofus &In- -
genii non vulgaris, factam in loco; in quo ipfeagitad
b Aulam Epifcopi cujusdam. — Die 4. Decembris lapfi,
JR. *-coquusgallinam mactare juffus, id preftitic eádueaquá
' bullientideplumatà & exenteratá , illam in aére perfrigido &
|. glaciante jacere permifit aliquo tempore : tum veró conchae
| cuidam amplioriinjectam frigidá perfudit, ut ablueret: & ecce
gallina maximo illius ftupore & confternatione fubfilit € con-
|! chá, & alis pedibusque fuccuffis, non alicerfejactavic, ac fi cum
rimum cultro fuiffet fübje&ta. Eodem veró tempore, his
peractis, obfervatum eft coquo, ffuxiffe écollo gallinz liquo-
| remquendam inítarlaétis. Hzeccoquus ille Vir ferius, & qui
complura gallinarum millia jam jugulaverat, affirmavit co-
"tam eodemillo viro Erudito, qui illum fibialiàs notum fami-
"iariter, putat vera, minimeque conficta narrafle. — Hacfive-
'ra funt, oritur non levis difficultas inreddendá causá corivul-
'fionum illarumin Gallinà jam frigicà &rigidà , in quà fpiritus
" Animales inteftinis exemptis, quomodo confervari potuerint,
' pon video; fufpicor tamen hac interiora nonfuiífe exempta, .
'fedtum primum, durain frigidam conjecta fueracgallina, ut
|! €oquis mos obtinet , eximi debuiffe, vel certé dum eximeren-
| tur, accidile motus illos: Nam fxpe fic, ut qui mira narrant
| oz It3. eventa,

p "eut o EPIABE LORD, RR

a——— — ——á—2 cá euÀ

eventa, vel audiunt referri , ad has. Circumftantías; earumque -

ordinem non attendant, in quotamen multum eft poficum,.
SCHOL /IUM.

Orde evulfo, canes nonnunquam , imó & homines ali-
"quandiu füpervivere & moveri , ex Galezo, jofe pho à à Cufía,
Rd Columbo y & Zindr. Laurentio quafi, 32. Ely . jucund. quaft.

camp. Cafp. a Rejes 1 memorat, idque edam Franc. Baco de 'erula--

sio in Hi jf. vit. eg amort. V bom. Bartbolinus vent. 3. hifl. anat. 15$.
Ephemeri ides noftre Cur. Ann. Il. obferv. 263. & Aun Fil. obf. 10.
exemplis confirmat, Cor etiam exemptum aliquandiu motum
fuum retinere, Ga/ezzs 6. cap. 3. de decret. Hipp. & in lim. Plat,
comma. cap. ult. Galenus veceniet. Gryllum cinereum exencera-
tum vixifei integrum feré diem vidit 44. A. Severinus , uti referc
in Zootom. part. 4, . Caput crabronis five fcarabzi cornuti (quem

cervum volantem indigitant) abfciffum, fextiduo poft, vivere

adhuc & moveri confpexit Helontius, vid. tr. ignot. adf. regim.
f.35. Corinfuperanguille, quorundam pifcium, aliorumque

animalium exemtum écorpore pulfàre, imó partes ejusdem

diffe&tas fyftolen & diaftolen exercere, carnemque anguilla-
rum (quod & inaliispifcibusfierinovimus) poft: exenteratio-
nem fimiliter motum habere, & columba emortuaz cor à digi-

to falivà madcefacto calidé fuper impofico fuifle revocarum, E
Guil. Harvets cap. 4. de motucord.teftatur; idem deanguillisfer-
pentibus & infectis habet Verzlamizs , quorum fingule partes ' f
poft concifionem nihilominus diu moventur; & motum cor- '
dis felini canini &c. quafi jam penirus.emorrui, à contractu, |
inflatione, & pun&uraredintegratum ,imó mucronemetiam |!
cordiscanini vellicatumrecuperáfle motum , D. Stegoobferva-. |t
vit Zolum. 2. AG. sued. Hafn. obfer. 46. Et eb. JF alensin Ep 73 de |
227177 chyli, fécor , fcribit, integrum y aut ejus vivi diffecti, MAYO, |

alizve vaajor particula cultello aciculzve prngatur , quoties fungitur,
Zoties fe quaft naturali motu commovebit , etiam[t jam aliquandiu a-.
ganem amififfe motum videatur. Idquod&alii pluresobíervarunt.:

Capita.

AME, | no

335
Capita etiam viperarum à reliquo corpore abíciffa diu vitam
retinere, ipferion femel vidi, & exemplisà Borello cezt. r. bif. a5.
Rhodo cent. 3. obf. $9. 9c. confirmatur. Cujusphanomeni cau-

De Gallina revivifcente.

- fam in fpiricuum reliquias communiter transferunt: fic e, g.

Corz. ab Hogelandein econom.animal. particulis fanguinis raobilio-
ribuscordiadhucinhzrentibus, inque motum reductis adícri-

bit; & 7/5. illas part: 1. de anim. brut.cap. 2.liquorem tum vita--

.]em, tum animalem vifcofum & minuüs diflipabilem in lum.

bricis , anguillis & viperis effe, ideoque in partes etiam difcif-

faaliquandiu fe movere & compunclacorrugari ftatuit; quod
. €tiam Cl, D. Job. Conr. Peyerus nuper in Parere. fuss num. 7. pro»
| pofuit. Echec ratio uti ftis eft vexifimilis , ira eandem qui -
prafenci Obfervationi adplicare voluerit, dubio procul non er- .

rabit, Siveitaquegallinailla eviíceratafuerit, fiveintegra poft
mactationem permanferit, motum illum convulfivum à fuz
perítite fpiriraum infanguine & humoreci analogo fubfiften.

tium manipulo derivabimus, que ipía movendi potentia eó.

longius perduravit, quó largior eorum copiaincorpore fuper
erat , indue viícofiorevelcraffiore humore, qualem la&eusil-

- lefluxus € collo innuit, volatilitas eorum implicabatur. Hi

itaque abaéreperfrigido , &glaciante, partesiue galline exte-
rioresdubio procul conftringente, ne omnimodé exhalarent,
füerunt cohibiti , usque dum aquafuperinfufa fuperficiarians

.' ftam conftrictionem refolvens ; fimulque novas particulas
- aéreasad motus excitandas maximé neceflàrias infundens, la.

- tentes ibi fpiricus in expanfionesiftas convulfivas excitaveric;

fugamQueomnimodam fubirepermiferit, Liquorem autem €
] ai dena :

- collo fluentem la&teum fufpicor eumipfum fuifle, qui naturali-

ter ex glandulis oefophagi, ingluviei & gulz aliàs ftillare folet,

- hic autem in extrema illa Ípirituum lucta fpaímodica ünàex.-

- preffus fuerat, perjue vulnus collo infli&ium exitum invenc-
fat; quem nempe fubvifcidum & albicantem effe, conftat;
Vid. Peyeri noffri amatome ventriculi eallin. nec non T b. Coraelii Con-
: u entini progymn. 6. & 1 b, I ilis Pharm.vation.pars 1 fet. 1. cap. z.

[L.Shr&hL.R] gut OBSER-

» : S : à Xi kr LEE x3 LT
: d : cest E LODrIHel eo p E MEE Si leta c oct VADE ESCRIBE ANTE POS e RE EDS
e RET DERI TQ T IE PR I LR, TOP 3 diea o CROCEMGERIT SCOTCH NUNT e ER RAT RCM SEIT M OY oe E - EP 2

336 Obferv. CX XXHI. De Calculo in corde capreoli jmruento,
COPUSTOBSPRVUCHIS OXIEINM |
DN. THEODORICI A MARWITZ.
-. Calculo in corde capreoli invento:
wv Uod me admones fidei mez nuperrimé Vobis datz,
B fcu, quod tu mavis dicere, ut memor fim promiflo. :

£4

i — PB rum meorum,quz fecerim; S. R. Imp. Academiz Ji
M. Nac. Cur. pro invitatione & receptione ejus 5 fcico. |
me memoriam veftri beneficii efle culturum benevolentia

rum obfervatione condecorare , ficque curiofz
pofteritati relinquere ; mihi veró eundem re-
mittere. Item iR
—LEx Bter& ad D.FA ellgnadium Uratrslatan datis.]
2 o 05:] d IBRER RPIQU CR OETV
D, JOH. LUDOVICI.HANNEMAN NI.
Veneno Bufonis feliciter. curato. — |j
8 ^w Uer XV I. annorum bufonem lapide petens, femper |.
H Jcundem lapidem in manum reaflumens , qui veneno 19.
"| bufonis infeQus , hinc & ille puer Conrraxit fibi hoc d
maium, ut utraque manus incumuerit, & alter pedum.
s | e "ad d

ER
«X

: OL feruatio CU x ur F. Rip Dg "di fei Hatio. 337

'ad nates retractus , cocum corpus tumidum & magnum, afth-

ma precordiale. Dedi illi quater de noftra cheriacá 5ig. cum.

liquore : hinc Dei auxilio plané reftitutus, cumidis manibus

(meo Confilio) admovit bufonem exiccatum, hinc & ille de-

tumuerunr. Hzc acta funt 4. 5. 6.7. Maji Anno 1681. Die
octavo reflicutus fuic, ucin püblicum egredi rurfum Beyueric.
| Hinc Deo debentur prae.

4OBSERVATIO CXXXV,
Lo. Je, LUDOVICI HANNEMANNI,

Rorismarini refufcitatio.

Nno 1681. ex floribus Rosmarini affufo vino Malva«

tico eliciebam fpiritum : elicico fpiritu, & omni hu-

mido abfítracto vitrum cum capite morcuo fepone-

. bam & negligebam. Die 14. Junii A. 82. vitrum illud

-adufüm repofcens caput mortuum florum Rorismarini erac

plenum vermibus, mufcis alatis & (emialatis & chryfalidibus

velaureliisin quos vermes 9L NANQUAM Hua um
formá induebantur.

: Jam expendendum propono hoc nature phanomenum
- & metamorphofin in capite mortuo, quod ignis vehemens
tiffimi ad fümmam ficcitatem & abftractionem omnis humi-
.di torturam paífum. — Certus fum; quod aliunde feminium
mon illatam fueritin maffam capitis mortui. Hincre&te olim
cripfic Kergeriusin uo tracéata de fermentatione, quód nulla mors.
"detur inrerüm naturá&c. Vermces incafeo nafcentes fimi-
liter in chryfalides & denique mufcas transmutari docuit me -
[ 'experienria;qu um À. 8 r.fpiritum meum antipodagricum pa-
rarem, cujus compofitionem ingreditur putris cafcus, Hr
gicrum omniumoptimus, - . :

B n tu OBSER-

cue 1 Notus nf ee oe. Deer Ls Ri ve al

Eo OS

D
Vet, NVERMIEEC ME T, EEE ue r N8 TITRE, SIE QUEE NE SU EAD n Ie SED

2 » s Sax J z. ?
x WUPISE A Re o WEE II E m ARR TZ PL T CORNER e e E AC T Y ER

338 Obfcry. CXX XP. 1. De Gonorrbea virulenta cum excrefcentim.

OBSERVATIO CXXXVL
D. CHRISTOPHORI SELIGERI,
Des :

Gonorrhoea virulenta cum excrefcentis. — |

* uvenisquidam temperie biliofus, opulentus & falax , ab !
— B impuro & impudico proftibulo numifma venereum pro |
B aurco permutaverat, ut de feminis profluvio dolorifico |.
J codue flavo querelas habere coram me neceffum habe |.
ret, monftrando infimulexcrefcentias verrucofàs ad fibulam, |.
unicam principio quidem; poftquam veró eandem acu ape- |.
ruiffet, proliferam , nam quousque fanguisinfectus fluxerat; |-
eousque novarum notaverat exortum, ut edam nimerum |
tandem fexagenarium tranfcenderent. | Huic inanteceffum |
nodulum ex lignis , rhabarbaro &c. cum vino ordinavi ; dein- |
de Pilul. de Terebinthina cum pauco mercurio dulci praícri- |
pfi, tandemque deco&t, nigrum Mynfichti compofui exterius |
applicandum, qui nuncaliquot liberorum pater vivit fanus,

OBSERVATIO CXXXVII.
D, CHRISTOPHORI SELIGERI.

Vomitus infeliciter coercitus.

J irgo quedam non adeó deformis difficilioribus men- lf
' fibuslaborans cum depravato obfoniorum tanto ap-lP
petitu, ut quandocunque modo liceret, auterva, hor-|*
' — deum triticumiue molà confractum crudé devora-|?
. ret. Ánro 1678. Menfe Julii quancitatem myrtillorum illo-
torum ingerio fuperbibendo cerevifiam fecundariam,ftatim-|!.
que vehementiffimis vomitibus corripitur. Mater infelix|-
neício quo medicamine vomitum tandem fiftio fed cheu ! fü-|.

am um L]
T- *

- pervenit in pundto Epilepfia immedicabilis , filiamquc incra
- horas feptem é medio viventium abripit. : |
zum SCHOLIUM. EDD

Omitum non omnem effe fiftendum, Exc. D. ob. Theod.

-.* Schenckius Exerc.anatom.pae. 3 17. animadvertit , diftinguens
- interopera morbi & naturz,ficQue,cum Rivc/ago,promovendos
- effe ftatuit quotidianos illos à du&u cholidocho in ventricu-
- Iuminferto obortos, criticos, atquceá repletione nimia, &ob
errorem externum productos. | Cüm itaque hocin Cafu ven-
triculusà depravato vidu jam antea debilitatus, abingeftisco-
piosé myrcillis, dubio proculibidem in corruptionem abeun-
tibus & reliquos in corpore amicos humores unà exagicanti-

| matusillos fedare, crudiorumdá; humorum evacuationem pro-
| curare, fimulque ferociam eorum demulcere, & corruptio-
nem alcerare decuit : quibus neglectis & ventriculi cantüm
| motu illo convulfivo, quem vomitum dicimus, violentetin.

; Tati letalem epilepfiam induxerunc. | Myrülli enim, judicio
Celeb. D.Szmonis Paulli Claff.5. Sizadripart, botan.crudo mulco ex-
!ecrementitio humorecümabundenrt, conum ventriculi di(Tol
'" vunt; in quibus itaque edendis modusaut parfimonia eft ad.
hibenda ; £ cüm fincbaccedulciffimz, plus aquez fubftantiz,

"debili ventriculo fubeunt, przcipué ubi potus cerevifi fecun-
'dariz infuperaccefferit. Quàm periculofa eriam fic Vomitüs
dántempcftiva fuppreffio , 755. Ferzelius lib. a. defebb. cap. 10. eX«
'emplo plethorici , quotidianz vomitioni biliofe diu obnoxit,
'ofteadit, quá nempe repente fupprefsà, non dolor folüm ven-
'triculi , & terciana febris, fed etiam paralyfistandem , ipfaque
JI. waorsfucceíferat. ' | | | TE
Nc - - LLoschróck, L, F.]

| Obférv. CXXXP'IL. Ponitue iwfeliciten coeveitu, - 339.—

| bus.aadmodum oneratusfuerit, blandiori potius molimine co--

/ hibito , reliqui in corpore efferati & tumulcuantes humores
| recenti majoremacredinem conceperunt , ináuecerebrum de«.

: uti loquicut Cl. Cafp. Hofmapnus lib. 2. de medicam. afftc.cap. 1 y».
|$. 27. quàm opottet habentes, eó promtiüs putrefattionem in

Uus — "3 OBIR-

$340 Olfemo. CXXXPIII, De Epilepffa ex deccéfi byofeyami ge.
(7. .. OBSERVED GEMEEEIL
"D. CHRISTOPHORI SELIGERI .
Epilepfia ex decocti hyofcyami fomen-
. tationc.

Extoris cujusdam filia , quoties Menfium fluxum pate-
retur, totiesimmanicapitis dolore vexabatur. Mater
.Empiricos adventantes omnes & fingulos àconfiliis
incaffum habuerat. Praeterito anno quidam mirum |
quantum]laudibus extulerat decoctum hyofcyami'pro fomen- |
tatione circa vefperam adhibendum. Cum itaque 28. No- E
vembr. Anno 1681. in cauponá choreas duceret, & ex hac cor. |
poris agitatione nimiüm incaleíceret, MenfiumqQue tempus
inftarec, cephalalgia irruit 5 29. ejusd. circa vefperam predicti
confilii memor decocto hyofcyami fotüs loco utitur , fed poft |
femihorulam horribilis fupervenit Epilepfia matrem perter- |
ritamad me adigens, cafumque filie cum remedii recitatióne |
aperiens. Huic inipío paroxyímo fpecificum cephalicum ex |
Cinnabari nativa &granis aliquot Caftorei in aquá fquama- |
riz & rut? propinabam, cumque eo per aliquot dies conti- |.
nuabam; dein premiflo nodulo ex uterinis &emmenagogis, |
cum martialibus patientem plenarie , D. B. refticuebam,; & ut |
impofterum cautius mercari difceret, ferió admonebam. ]

: SCHOLIUM.

T-[toicyamum letalevenenum in finu fuo abfcondere, ideo- |
ue ex foro medico cífe eliminandum, multi funtqui fta- |!
tuunt; quamvis autem ejusdem in operando vehementiam, |
&ita; fiintempeftivéaut nimiain quantitate adhibeatur,noci-|
vam admodum qualitatem , quam tot exempla apud Autores.
paffim notata teftantur, negare nemo poffit, rité tamen in ji
| ufum |.

m is Ve : ^ te | : 3
(.. Offro. CYXXIX, Ex Conefla cucurbita noiabilà Tragedia. 34x
. ufum vocatus faluraribus non omnino caret viribus ; unde
- eundem izppocrater lib. 2. deimorb.in quartana commendare fu-
ftinuit; conferantur etiam , filubet, Pharmacopeja Auguft. à me
vofitutapag.141. €) 142. lpíe Diofcorides licet in "i 6.cap, 1f. Ve-
nena inter reponere eum non dubitaverit, /j. 4. tamen cap. 67.
folia medicamentis omnibus dolorem fedantibus perfe, & ex
polenta utiliffiméimpont, perhibuit, Quare cur in hoc ca-
Í1 epilepfiam excitaverit decotum hyofcyamipro fotuadhi.-
bitum, jam paucis videbimus. Sanguineafcilicet maflà, mul-
tis dubio proculimpuritatbus gravata , & jamjam perinftan.
tia catamenia , non fine quadam fermentatione & impurio-
rum partium evolutione, deplenda, à vehementiori corporis
- agitatione in ie»acu? concitata impetuofiüs in cerebri mem-
| branas cüm irrumperet , adplicitum illud medicamentum,
'- narcoticas fuas atomos confertim infpirando, impurasbilio-
- fasfanguinis partesaltiüs cerebro impegit & quafiin centro de-
tinuit, quz falino- fulphureis foetidis atomis jun&tz convul-
fivasiítasirritationes com moverant,
| [LE scbróck. L, F,]

IB —— OBSERVATIO.CXXXIX ..
D. CHRISTOPHORI SELIGERL

— Excomefta cucurbita notabilis Tra-.

B. us .goedia. |

secum mcam t ——

Xulis Bohemici filia agens annum decimum octavum
per tres menfes catamenia non celebraverat, laboribus
interim confuetis dedita, dimenío trium milliarium
E itinere, redux domum ligna findit, & coenando. ma-
gnam portionem cucurbitz cepatapi perate & in clibano affa.
"tz confumit, füperbibendo portionem aqua frigida, poftea
"eonfüeto more de colo fila ducit; circa decimam vefpertinama
de quali quali lumborum doloreconqueritur, propterabíen-

: | Uu 3 4 MEI"

; S AL - JA RS: h
342. Olferv.CX XXIX . Ex Cunefla cucurbita nptabilis Tragmata.
tiam verQ matrísíola cubiculum fuum petit: fequenti dienon
videtur; tertia veró, hac erat Jovis & 14. Octobr. Anno 77.
domefítici, ubi degebacrecognofcunt, & per feneftram cubicu-
liindumentaadlectum repofita confpiciunc, cadaver inle&o.
Detegicur fatum Judici, qui infpedione habità Nobiliff. no-
ftro Phyfico Dz. D. Gedefredo à £audjifd) Heredizarioin Dornit$
accuratiorem cauízinquifidonem recommendat. | Poft me-
ridiem itaquecum ipfo ego & Pzzi»zs Pauli Chirurgus cadaver
deprehendimus horribiliter focodum, non ucthumanum, fed
tumidiffimum truncum reprzíentans, lividum anterius, po-
fteriusnigrum , cuticuláà nudum, fuperius ad umbilicum uf-
queabominabile, inferiusab umbilico ad extremos pedes mor
tuorum haudabfimile. "Venulz capitis, mammarum atque. |
thoracis capillares, ad obrutum intumefcebant ; cruorbulliens
exftillabat, Aperto cadavere caro mufculoía, inteftina , me-
fencerium, partes generationi dicatz &c. erant falva & natura-
lia; ventriculus vero mirum quantum infar&tus putrilaginosá
materiá.. Hinc vericas elucet afferci Nobiliffimi joz/foni Id.
7Med. Pract. L. r.c. 1. art, 2. Cucurbita corrupta in ventriculo in
malignum fuccum vertitur,

SCHOLIUM.
a Urn. Sethus de aliment. facult. lit. K. s. Cucurbitam pituitofos,
qui ad colicam pronifunt, offendere fcribic, addens: 5i pra-
vvi in ventriculo bumorec morantur ,vitiatur , cj in malum fuccum de-
generat. Id quod ex Galezo hauferat , qui Jib. de bozit, t3 vit,
f'cc.cap. 8. fiin ventriculo corrumpatur, malum valdefuccum
generare adftrit 5 corruptionem autem hanc accidere, prout. |
lib. 2. de aliment. facult, cap. 3. habet, ubinon bené preparata fue-
rit, auc fuccus pravus in ventriculo abundaverit. Imóetiam, |^
quantumvis diligenter coquatur , Judicio D. Guerz. Rolfigcii |
Ord, eg meth. med. fec, comment. lib. 2. fett. 2. cap. 67. facilistamen. |
eítcorruptionis, Que cüm ita revera fe habeant, curinhoc |
eaíu cantam noxam pepererit , facile dijudicari poterit. loe
| L, Schróck. L,, gj | "n ;

| OBSER. |:

v] ul

ODf.CXL. Paria fymptomata ex injelfés per incantationem e3c. 343
E OBSERVATIO CXL. hun
D. CHRISTOPHORI SELIGERL
. Varia-fymptomata ex injectis per incanta-
tionem materialibus.
& Roeteriro anno 1681, Junii tertio diffecuerunt mecum
B Domini Doctores Richteri Cadaver Ancille quinquagena-
Tig Sabina Kratzerin , cuianteannos tres & viginti, men-
: fcs primüm fubftiterant, fubfequentibus fubinde era-
visfimis, omnium fere partium, morbis atque fymptomati-
- bus, unácum tumore ventrisinferioris duriffimo, reliquorum
veró membrorum gracilicate & macilentiá marafmodicà. Tra-
dideranr quidem miferrimz huic pauperculz intra tempus
tam diuturnum Gratiofz facultatis Antiftites hujusloci, mul-
| tifaria medicamina , abíque omni camen levamine. Cüm
itaque Mifericors Deus tandem beatam analyfin largiretur, &
culter anatomicusin caufam morbirefractarii inquireret , fub
mufculis infimi ventris cenuiffimis, prope umbilicum ; & qui-
dem fupra peritonzum, per incantamentum, confpiciebatur
injecta non menfurabilis pilorum abraforum cum calcis quafi
| extin&z liquidioris & croceo colore tin&te mixtura talis, qua-
| lem coriariiabjiciunt, infuperqueglobus ex predict materia,
' cranio quafi fclino cum fuis maxillis, dentibus bruticaninis,,
|! aliquotque vetule molaribus compactus & tendinibus adeó
' intertextus, ut cultellis difficulteradmodum cederet. Sub pe-
'!gitonzo cavitatem abdominis putrilaginofa , prememoratá
; modo ficcior,fedabíque pilis, itidem uncta burra, cui torri-
da quafi vifcera inherebant, replebat: Ulterioremautem in-
'quifitionem prohibebat fcetor. O miferabilem hominum ejus.
/modi conditionem! Nec Adeptorum Medicina hic fuiffec
dufficiens, |
|: ved SCHOLIUM, |
Í QI Demonis fummam velocitatem confiderámus, varias
' "iítas res e fafcinatorum corpore excretas vel in eodem inve-
B" —-- niendas;

344 Obferv. CXL I. Uterus beo fetüsincaute extratlus. H
niendas, in iploexcernendia&tu fummáarte fuá praftigiatorià |
celerrimé eum fupponere, autetiam corporiin ipfacjusfectio- |
ne poft mortem quandoque infticuca irjicere poffe, dicemus, |
Quod ramen ita ab eo, aut faltem femperfieri , nemo prudens | |
defendere prafra&é fuftinebit; cüm non minüs infignisejus- ||
dem in rebus naturalibus fcientia, quà inftru&us fxpe talia,
fupra naturam que funt, agere videtur, modos perpluresalios
incelle&ui noftro imbecilli admodum & coecutienti non adeo | |
perfpectosadhiberevaleat, Imó ficorpora ejusmodi infolita, |
facilioris inprimis que funtflexure, vel pernacuralesin corpo-
fe humano meatus , oculis licec noftrisvix percepubiles, arti- |
ficiosé intró pellere, aut etiam per vulnus dextréinflidum & |
. mon minus fubtiliter icerum abfque mora confolidatum , im-
mittere eum poffe, dicamus, non errabimus, quia tam pra- |
grandesin ventriculum deglutitas, autaliterabextra violenter. |
intrufas res varias per vias & m«andros inconfuetos aut im-
mensüm dilatatos adalialoca, veficam &c, delatas fuifle, toe
exemplis paffim à fide dignis memoratisconvincimur, ut du-
birare velle de iis, grande facinus foret reputandum. Quz
omnia pluribus erudite expofuit in fuoeleganti Ze Fafcizatione
dracfatu Exc, D. Chriffian. Frommannus lib, 3. pavt. 6. cap. 16. |
[L.schbrock. L. F-] ! : :

OBSERVATIO CXLI
D. CHRISTOPHORI SELIGERI

Uterus loco foetüs incaute extractus.

Nno 1681. Junii 20. Dominus David Richter Medicint |.
Doctor , me prefente, aperiebat Cadaver Juvencule; |.
Uxoris- Zzdree S ieletg Scriziari , cui primiparee |.
^ -*3glioquin robufte obftecrix incauta; fub perfuafione |.
foetus reftitantis alterius vefanà, uterum inverfum plané, ut | -
inftar marfupii verfi propenderet; atque cum hoc, ipfam vi- |.
tam violentiffimé extraxerat. : Él

$CHO-|-

zr : i ;
— OD CXLII,De Flagri funiculo, vefte à Litbotomo extracto. 343
UPEPCXGSOGSIORMEUDORASUNINECSOHIIUANUCURMENK/M OL. AUI MM TTE UTMMU TNGUSCCO CI MDUCTMT UIS re iom mueren eue MMNUCLCLHNMMUOVANI ADS e D e s cmm OETTUIDL lp MEai CURT

PUN CACHUOTPSOTM |

(Càm vel.aliàs uteri prolapfum feminasà partu difficiliorein-
currere novum non fit, eó facilius, fi obftetricis imperite tc-
meraria violentia acceflerit, idem conci nget; quo nempe tem-
pore ucerifübftantia adhuc cum ligameactis fuislaxioritexcurà
predita violente cractioni promctiüs cedere cogitur. Quale
- etiam exemplum Petr. Marchettis obferv. chirurg. 61. recentuit,
ubi obftetrix fecundinas à parcu non ftatim prodeuntes ex-
cractura,& uterum nonnihillaxatum deprehendens, magná vi
manibuseundem extra pudendum ,lecalifubíequente effectu,
| dgjecerat, exe;ipl», uti verba Auctoris habent, ob/fetricibus , que
| apeuium peritiamprofitentur , quanquam imperitifffgna , ut fecundinas
| fponte potizis prolabi permittant , ponviolentts manibus eas follicitent aut
| earum loco uterum ipfum extrabant , quamplurimts mortis auctoves.

|. Confer. D. Nicol. de Blegny Zodiacus Med. Gall. Ann. 2. Mens. duguf,

|
| obf. 8. & D. Franc. Mauricean de morb. mulier lib. 2. cap. 1 3, & lib. -
|

| 3. cap. 6. [ L.schróck, L. F.]

Il |. OBSERVATIO 'CXEIL

D. JOH, BAPTISTE SCARAMUCCII,
| 3E | De»

|A Flagüi funiculo, e veficà à Lithotomo
Dp PIXPNI AQ |

Ordium nodum non Macedonico enfe reícinden-
dum, íed anatomico cultro diffecandum Vobis, pra-
r clariflimi Medicineg Proceres , Natura proponit, qua
^——7 cum in neceffariis non deficiat ex Philofophorum at-
fertis , ecfi videatur ludibria, & monftra patrare, perfectiones

' buscerté non ambigere.;fed credere fas eflet; Naturam aliquan.
| do nobifcum jocari , in crutinam vocare non gravabor; quod
. paucis abhinc dicbus accidiffe ipfe percepi, ut non folüm ejus-
jd - Xx dem

tamen efformat: hincexperimentis ficco pedetransactisqui- -

C NN E Jn CUN TM OM

346 : Oblferoagáà CX LIU 5: Pyef |
dem Natura folertiam coadmiremini, fed ingenii veftri acu-.
mine ipfius penetralia rimando,ea ex Anatome deducatisqui. |
bus facti veritas labyrintheis confüfionibusirretita innotefcar.-
Duobusabhinc Menfibus fefe obtulit curandus dyfüriá- |
& firanguriáà detentus 7arer jofeph, ex Turre vulgó dicta Cec. |
' cona Comitatüs Tuderti, Laicus Capucinus, cumqduein pejus
rueret ex iis, quz lixiviofas urinz particulasedulcorare;falino. |
füulphurearum portionum exaltationem compefcere valerent, |
atque ex eo quód renum gravitate, fimulque ureteris dextri |
dolore pauló antea fuerit detentus , incongruum conjicere |
haud fuit;patientem veficelichiafi laborare ; Undeáà Chirurgo
factà exploratione per catheterem indubitató lapidem adeffe |
autumavit. |
Non Apollinem ab zthere, ut jaculis transfigeret , neque
Neptunumab zquore, ut tridente domarer; neque Herculem
€ terra; utclavà contunderet, imploravit patiens, fed exper- |
tiffimum, & non faris laudabilem D, Jo. Raizaldum Bonajutum, |
ex Caftro Nurfie vulgo dicto lo Preci;,qui exanimipietate;abs« |
que mercedis fubfidio, utfectionis opus aggrederetur, liben- Y
tiffimé hucfeconculic proutdiligenti manu 15.Kal.Novemb. Y
inacum deduxit. A |]
Se&ionis executioni unà mecum interfuit; preter diveral]
. fos Capucinos, D. Michael Angelus de Benedichis in arte Chirurgica ff
peritiffimus, cumque Lithotomus vefice collum refcinderet, ?
atque illius latebras fcrutaretur, non |.

S circumvolutam deprehendit,cumque|.
ES. eam inftar funiculi efformatam pri-|-
; , mo intuitu dijudicarem , obíervacu-|

NN NW NE
i NS ju N X NI Y | , í

pus

«De Flagri fonicub, à veftcd à Litbotomo extraflo. — 347

ptus, adnotaturus an eflet funiculus, eum divolvi inceperit,

verum effe flagri funiculum , &quareáue hanc longitudinem,
& rotunditatem

| étiam nunc reficcatum, omnes fümmàadmiratione contem-
plantur. Examine fado, anunquam patiens eum deglutive-
rit; tancüm recordatur, fe quondam MeníeJunii preteritiin- — .
fatiabili quadam bibendi licentià cam avidé matutinis horis
aquam éputeo hauftam ore hiantein fitula perpotafle, ut ali-
/ quod moleítum cum aqua haufifle , non fine periculofà de-
gluciendi difficultate, vifum ei fuerit.
Prout tali pa&to probatiffimum füfpicor funiculi tranfi..
- tum ad ventriculum, fic difficillimum intueor iter à primis
viisad veficam. Non melatet, Anifi femen fimulque Carbo--
| nes, & Pilos (Hil4. cent. y. o/f- 5 1.) fuifle cum urina excretos;
| Pulmonis fruftulum (J2ezz cent. 2.95730.) cum urinis emiffum;
Grana Alkckingi (14ezz cezt. 2. obf. 73.) per urinarias vias de--
mandata; Fungifruftulum (eol. Flor. in Schenck.lib. 2. obf: 22.
de uriz.) cum lotio deportacum 5 Officula (e. Plat, de sic. c. 10.)
! cum alinentis affümpta, & cum urinis excreta; ex diabetica
| paffionetotum (Apzatus Louf.cent. 2. cur. 94.) quod affümebatur
per urinas fuiffe exportatrum, (non loquor de diverforum ani-
| malium perurinas excretione , cüm captu £acilior fit modus.
eorum generationis , velin renibus, vel in ureteribus, vel in
' vefica, prout mille ceftantur ceftimonia ) ac lacet; quo du&u
' iter fecerint ad veficam.
— Non enim probabile eft, per mefáraicas ad venam por--
"tam, à vena porta ad hepar, ab hepate ad cavam, ex hac ad
. emulgentes venas, X fic ad renes; ureteres, & veficam, prout
! tranfitum fecille Acum deglutitam (,72/. Caf. Claud. ve[p, med.
! lib. 1. eff. 20.) & per urinam cransmitlàm quondam fomnia-
"tum fuit, nam precerquam quód impoffibilis fit aditus iis '
Lu Xx 2 culi

j
i

sum o tar -— Olfervatio CYLIL —
culi per hepar, adhuc tamen non concedimus tranfitum cavae
ad emulgentes venas, cüm à quo innotuit fanguinis motusin
orbem, (Har, de circul.fang.) habeamus, motum in venis efle à- |
circumferentia ad centrum, adeojueà minoribusad majores, |
fimulque edo&ti, ferofitates émaflà humorali eliminandas ut, |
precipitatione factà per renes, ad veficam per ureteres depo-
nantur, non pervenas emulgentes , hz enim funt refluz , fed
per arterias emulgentes (FHarvenus , T b. Barth. P alam , Wills, Sl
vius dele Boe , Charletoz) cranficum obtinere.

Nequereor recurrendum ad inteflini, & veficze perfora-
tionem, prout tranficum feciffe prefatam Acum , fuit affirma-
tum: Effet enim fabulofum id de funiculo aflerere.

Cüm veró alius non poffit effe cranfitus ad renes, quàm
per arcerias emulgentes, non admittimus funiculi motum per
Galaxiam viam , nempequód per lacteas venas ad cifternam
chyli pervenerit, ita ut per thoracicas lacteas ad füubclaviasaab
hisad venam cavam, à vena cavaad dextrum cordis ventricu-
lum, ex hoc per venam arteriofam ad pulmones, ab hisiterum
perarceriam venofam ad finiftrum cordis ventriculum, atque
ex hoc perarteriam deícendentem ad emulgentesarterias tran-
fitum obtinuerit: non enim fine regiminis vitalis ccconomia
interrupta per anfractuofos. hos finus aditum fibi funiculus
paraffet, fed probabilem fuüfpicarer tranfitum à primis viis ad
renes per venas lacteas, taliter tamen ut funiculus ad cifter-
nam chyli inter renes, ut capfulasatrabilarias firuatam (Pequet.,)
delatus; non per thoracicas lacteas iter cum chylo fuerit pro- |

fequutus, fed breviori tramite, nempe per fürculoslacteos, é. |?
dicta cifterna chyliin arterias emulgentes infertos (7 5, Bartbo- |
lig. cap. 6. de lact. thorac.) tranfitum fuerit ingreffus. n

Per hos furculos enim (Jdem Barth. cap, $. de ven, lact..) fe« |.
rum ad renes transfertur ibiàchylofeparatum,; velad capfulas |^
arrabilarias fero melancholico deftinatastraducitur. |— —— |.

Hinc cümad dictam chyli lacunam é partibus inferiori- |.
bus lympha progrediatur, five eam conftituamus (77, Barth, . |.

"n d : de ,

QT
" -- PIS n *

ES
TE t dme mature met SÉDBCN mt ————
- mr ^ " L OD

p-—

ee «ue

: De Flagri funiculo, é veficá à Lithotomo extratío. — 349
devez, lymphbat.) excrementum tercie co&tionis; five credamus
partim (5y/v. dele Boe Prax. Med lib. X. cap. 49.) heri ex fpiritibus
animalibus per nervos delatis, partim ex fanguinis aquofiori
parte, eaque acidiori in glandulis conglobatis é maffa humo-
rali fecreta ; five concludamus (Gz, Charleton de econ. anim.exerc,
9.) ex halitibus tum fanguinis arteriofi, cüm fucci nutritii per
nervos delati componi, etfi non inficiamur, multüm prodef-
fe; vel cordis eftum temperare, vel (anguinis volatilitatem fa.
cilitare, vel fanguinis coagulationem inhibere, & micationem
ejusdem promovere, probabiliffimam fufpicarer lympha fü-
perflue fecretionem, & per urinarias viastranslationem.

Per hunc breviorem tramitem, fine diabetica paffione,
| paulóà potu vina oligophora, clareta, lacryma ; Urbevetana
| vina, vulgó raffee, &limilia per urinam excerni conjecturare.
| faseílet: per easdem vias Aquam Nucerinam aliquando im-

mediate à potu deportari , cutó concludendum , nam cümfz-
| piffime eàáutamur , utfervefcentium particularum maflz hu-
| moralis morbofà efferatio compefcatur (ejus enim aquofitate
| partesfanguinis fulphuree diluuntur, & ratione boli,feu cerrz
! Samiz, quáinfignitur, partes falinz obtrunduntur, &ab ea ab-
| ripiuntur) fruftraneus ejus ufüs comperitur , cum recto crami-»
| teàcifterna chyli,non per thoracicas ladteas ad cor, ut cum fan-
| guine circulante cranficum obtineat, fed ad renes deferatur.
! Hisobiter dictis, redeamus undé digrefli fumus.
|... Nequedijudicandus difficilis aditus ab emulgentibus ar-
/ teriis ad renes, àrenibus per ureteres ad veficam , nam renum
|! fübftantia (ex Bellz. refer. Will. de Pherm.vat. fect, a. cap. 1.) nec
| parenchymate eft infignita ; ut hepar, lien , nec fibris carneis
' conftat, ut cor, fi recentioribus fides habenda, fed cubulorum
"membranaceorum aggeriem componere videtur, ira ut per
- eos ductüs licetexiguos, facilis fuerit redditus motus funicu-
Jo, cüm experientcià doceamur, calculos non exigua magnitu-
!dinisà renibusad veficam deferri per ureteres, qua vafa duos
| digitos poffe admittere (77. Barth. lib. 1. cap.19.anat.ref.) ceftan-
P4suwrAnatomici — — XX 3 Sed

j [ | |

2 - " 9 A" i M LE he L UB

3539 Obfertatin CAXTA es ;

— Sedrenum fübftantia dura fit, compacta, & denfía, adhuc
nonobítatcüm noníolüm renes finus habeant,in quibus fub-
ftantia laxa, & cavernofa eft, (75. Barth. lib, z.cap. rz.anat ) fed. |
finus ipfi membranacei exiftant exureteribus in renum cavo |
expaníis & dilatatis, quó minus funiculus per unum ex reni-
bustranfitum obtinuerit. | "t

Dela&tearut exiguitate major difficultas : aft non folüm
affirmandum in vivente corpore meatus longe patentiores
efle,&ampliores, quàmin defuncto, proutquendam innuifle
legimus, dum Apii radices perurinas excreras deprehenderit
(ex Jul. Alex. refer. Sehenck. lib. s. ob[. 20, de uriz.) cüm non de-
fintetiam , quiquadruplo majores (jo. Fort. cent, 2. confalt. 10.
£9. 2.) efle pronuncient 5 fed concludendum,;Naturam fine
Do&ore (Epp. lib, de alim.) fibiipfi invenire vias (//2. 6. Epid.
- fect. f. text. 2.) que licet oculorum vifum effugiant (44, de art.)
eatamen mentisacie comprehenduntur.

Interim fiincongrua Vobis videbitur,qua rudi Minervà
meditatus fueram, libentiffimé ea fübmitto, ut purgatiffimi
judicii veftri cenfurá meliora reddantur; oprarem tamen ,ut
íi quis Veftrüm Arcem Palladis conícenderit ; atque Apolli-
neis influxibus verum funiculi excogitaverit iter, deeo per
epiftolam certior factus, tanquam ab ZfczlapiFanoinfomniis |
deprompto beneficio mererer dignari favore. Valete. Tuderti. 1
IV. Idus Nov. MDCLXXXI. DE

[Obfervationem banc communicavit Iufir. Dn. Antonius Ma-.
ghabechius, 24. D. Hetruria Bibliothecarius, A, 1682, M. Mart, |

SCHOLPFUM - v6 |

( im Clar. Hiftoriz hujus Autor ipfe aliorum circa rariffi- |-
7^mum hunccafum expetat judicium, paucis meum, Palla- |-
dis licec in arcem nondum receptus, fed tantümadatrium ex-. |.
cubans, proponerelicebit. Quod fi itaquemeatus illos fupe- |-
rius Ob. L XX VIII ab Exc. D. Zl/recbto memoratos crebrior. |-
anatomica infpe&io confirmaret, quod utique futurumfpe- |-
rare poffzmus , (i naturaliter incorpore humano reperirentur,
.eorune |»

; SARUM Ei £& Li b LG
s 2. 1
M

(

| 5 De Flagri funiculo, 2 veficd à Litbotonzo extratfo. — 351
eorundem extenfio egregié corporum folidiorum , & itaetiam
- funiculi iftius in veficam tranfitum dilucidaret, ut amba gibus :
iftis per difficilesadeo vaforum & cubulorum minimorum vias
opus haud foret. Quid de vafislaCteis ad renesabeuntibus fta.
tui debeat, non minus incertumeft. Dubiumfíanéron par-
vi momenti fuggerit 7 pom. Jartbonus Adenograpb. cap. 1 y. ubi
ex naturz iníticuto talia immediaté ad renes di(tribui , con-
jecturam valdeimprobabilem vocat, quia fuccum utilem,non
materiam excrementitiant contineant, minusque credibile fit,
eumà nacura cam follicité eum infinem eductum effe, utmox
cum lotio forás protrudatur. In quem veró ufüm chylusad
renes delatus inferviredebeat, nefcitur , quirevera ad nutritio-.
|. nem artium ,antequam ulterius elaboretur, eft ineptus ;cum
| autemin finem tantum vafa ifta adeffc, uc. qux nonnullorum
- fert opinio, fuccus alibilis, fi copiá peccet, per ea expellatur,
dubio non caret, cüm urinasla&teas, in multis obfervatas, vel
revera tales non efle, vel prazternaturalem & morbofàm cor-
poris conftitutionem aliquam, cui emendanda Natura nullibi
| fingulares du&us, multó minüs uteorum ope ingluviei & in-
cemperantie humanz coníuleret , unquam efformavit ; deno- |
| tare; in bené aurem conftituris corporibus, ciboque copiofo e
fe replentibus, ac confequenter chylum multum elaboranti-
bus, fimilesurinas non confpici, deprehendamus. Ita utva-
| falymphatica potiüsilla efie, candemQue cum hepaticis, pri.
' mointuitu fimiliter chylum ex receptaculo aveherecreditis,po-
| ftea veró folüm lymphaminillud invehere, ipfomet Celeberr,
| D, d bom. Bartbolinodif[. de vaf.lympb. cap. 3. candidé fatente, ob.
! fervatis ; fortem fuübire, ficduelympham potiüs, àrenibusaut
' eorum ex vicinia refluam. in glandulas lumbares lacteas in-
' fundere, & fic eoipfo nihilexillisad renes deferre , Naturá con-
| grarii iftius motüs, quem valvularum etiam in vafis lympha- .
|. ticis ftru&tura non admittit, per unumeundemdue canalem
' omnino nefcià ; velfalrem vafa chylifera ab inteftino re&to &c,
" seceptaculum verfus prope emulgentes adfcendentia, de gie
E : - US

352 ^ Obfervatio CXLII. ! ^
buselegantiffimé fcripfit Guz/z. Needbam Difquifrt. anat. deform. V
fft. cap. r. decepifle quofdam , conjecturare mallem. Unde
idem przlaudatus Bartholizus cap. 6. non absque veri fpecie dici
ftacuic , à fingularum partium (& ica eciam renum ) privata
coctioneaquam feparari, peculiaribusiftisvafisexpurgandam.
Atqueitaillud quoquefpontecorruitquod cap, 9. de lact. tborac.
Bartholinus fcripferac, viam nempe expeditam fuppeditare va-
fa illa lactea, per quam deglutira multa craíffiora corpora per
urinasreddantur. Hicquidem viarum aliarum longior ftricti-
ordue, quàm quipenetrari queat, trames objicitur, ex peditio-
rem multó vafis hifce fpondentibus; fi tamen arteriarum
emulg&Entium anfraduofum per renes iter (uc fubtiliffimam,
& tantam extenfionem , quantam crafliora illacorpora requi-
runt, haudabíque ruptura fuftinentem vaforum ladeorum
autlymphaticorum fubfítanriam non urgeam;) inque minimos
furculos divifionem, glandularum porró renalium minima-
rum, à Celeb. D. A4arc. Malpighio decedarum , tenerrima cor-
puícüla perpendere velimus, nec aliam exarteriisemulgenti-
busad pelvem viam naturalem daricertum fit, quomodolon-
giorem omninoexfibilare valeamus, non video, Sednovus |
hic fcrupulusinjicitur, dum vafà lymphatica à glandulis mes
fentericis ad renesabeuntia, fi ligentur;à ligatura hac, quá renes
Ípectant; omnino depleri, ex oppofico veró , quà ad glandulas
mefíenterii vergunt, fero urinz fimili ref£rta confpici, ficque
ad pelvem usque renalem , quo pertingunt, ferum deferre Cl,
D, Buferius in Zodiaco Med, Gall. Aun. 2. M, Febr, obf. , Eruditis
perfuadere conatur, qua etiam numeroía, & ràm ampla àc
cava effe; perhibet, ut eorum aditus ope fete porcine craffiu-
Ículz etiamnum in cadaveribus inveniriqueant. | Verüm, ut
cum pace Cl. Autoris (à quo diflentire libet, ut fententiam |
hancífuam communi de chyli & feri motu ac ufu tot experi |^
mentis confirmatz repugnancem uberius explicandi, experi-
mentisQueevidentibus,fi quz dantur, comprobandianfam ha-. |-
beret, laborem Eruditispergratum fubicurus) idfcribam,;pra- |-

i . . terquam

3k
Ge
i
*

De Flagni funieulo, 9 veficd à Lithotmm extratto. — 318
"terquam quód diligenti habità infpectione, aditus illi in pelvi
oculisfenünquam exhibuerinrc; & omniumlymphaductuum
"iniftacorporis regione renalioccurrencium liquor,in fanis puta-
- 'fübjectis , colore, odore, & fapore careat, limpidiffimz aquzin-
ftarfe habens, (erum econtraurinam conftituens, & flaveícen-
te colore, & falío fapore odoreQue manifefto, inipío demum
^renali parenchy mate emergentibus , compareat, lymphatico-
Yum infuper quorundam in regioherenum occurrencium in-
tumefícentia verfus mefenterium ab alia caufa oriri , ficáuefaci- -
Jéin errorem aliquem conjicere potuit; quam caufam fatis pro-
|babiliter Exc. D. 9b. de Muralto; càütn hac de materia fententiam
"ejus perquirerem , nuper 16. Jul. Ann. 1682. hifce verbis ad
me perícripfic :- Mérarz debeo Da. Buferium Gallum 9. motuna c9
| ducins lymphe novos cudere , atque ceu vera F'irts curioft]]gats proponere
vnum elfe. Notantur quidem lymphatisavefa , à glandulis venalibus
| tffe füccenturiatis orta , pervenum pinguedinem di/feminata, c quan-
| doque emulaentem venam attingentia , fed quorum liquor verfns [accu-
| um 63 ductum chyliferum facilé urgetur : poffto itaque , Du. Buferium.
: Migaffe unum. velalterum horum duifuum , cà verfuscentrum infra üi-
| "eaturam ductus iatumuiffe , aciterum nod lmphá adimpletos effe, non
"adeo fequitur lympha motum à centro ad circumfeventiam fieri , quia
|! sver/zs centrum in ducitur quos ligavit,à venum glandula alii inferuntur
"Canales, qui adgnodum numeroft e$. diverfis 1n locis confit liquorem
Lem fpatio ultra valoulam integro infundumt, quod fepe cum Difcipulis
Lesen obfervavi. Novosduehos meatusalteradcuratiffimus Ana-
''tomicus; D. 9b. Conr. Peyerus pariter (cignorare nuper mihi faf--
/fus eft; talem in epiftola 2 6, d, Jul. fcripta difcurfum formans:
!aeias velim, qme lymphadauctus à glandulis smefenterii ad veceptaculum
Vwrina in venibus aut ureterer, nullos unquam reperiffe , adeod, Buferia
vmondum adflipulari.Utera, borum inventum magni momenti eflimat,e9
lamen neuter animalin [fecie denominat,ulbi id primim widerit,De ca
V'Rero B. experientia anceps eb. Cam enim lympha motus fecundzim natu-
v? leges Avenibus tendat ad chylum aut fanguinem, fieri nequit, ut adhi-
P Bitovinculoin animali vivente lysupha duttus ver[m renes detaum dio
[i5 T) : P

€ verfus me[enterium intume[cant,nifí aliquo errare.Quod ff meatus ilt.
A mejfenterio in renes tam con[Dicul funt, Cr pori in ureteres tam patuli,
ut etiam fetam porcinam cvaféufeulam admittant,cur eos exaétins nom
defcripfit B. quin icone bos ob oculos omnium po[rit f Nibilexperimen- -
£o illi foliditatis efl, aut fíquis canalis , prater arterias , "venas Ej nervos, |
ed venes tendit oportet illum effe à lyaspheduttibus diver[nm | nosautem
bucufque nihil comperimus , neque aece[farium congruunrve effeputae |
auus, ut aliquis meatus me[enterio ad venes abeat. .Objiciturqui- |
dem magnalymphzin chyli receptaculo copia,qua eapropter |
inutilis effe videtur, nimiam utpote fanguini liquiditatem |
conciliatura , ideoque à chylo, antequam ad corper ductum
thoracicum deferatur, fegregari, inquerenes amandari debeat; |
pec non, ferum à maílà fanguinea Íecrecum , tanquam excree |
mentum fecundz co&ionis iterum chylo commifceri, dein- |
€eps in correferendum , inque partiumalimentum ceffurum, |
credicu perquam effe difficile 5 attamen vanum effe hunc me- |
tum, ipfa Natura nobis perfuadet, que non contenta, chylum |
copiofo fero vellymphá, (ne curiofiüs hzc jam diftinguamus;) |
quamundique ex inferiore veritreàfecunda, aut etiam tertia |
€o&ionerefiduam , &ita quafi excrementitiam , ad receptacu- |
lum chyliferum confluere videmus, diluiffe, ex ipfaquoque |
fuperiore corporis regione eandem pauló ante à fanguine in |
glandulispaífim fegregscam, liberaliter in venas jugulares de- 1
nuóinfundit, nonalium fané in finem,quàm utíanguini, fi |
Hippocratem , ntu vie eod in ftue lib, de alinz, óyeacia» hanc vo- |
cantem , fequi velimus, majorem liquiditatem concilier , vel $
etiam fimul, in ifto per corpus tranfitu , novo, ut nutrire que- f
at, vigorceanimetur. Mihiitaque,uctandem in viam redeam, ||
imiffis cantifper novis iftis Iymphz viis, donec evidentiores |?
evaíetrint, omniain ejusmodiCafibus preter naturam fieri, & |.
non fine violenta partium difruptione autpenetrationecorpos|!
ra ifta, folidiorifübítantiá predica, quorum ingentem cumu- |^
lum ex Autoribus addücereliceret ; ad veficam pervenire; proe h
babile videtur; quaratione etiam fortéiidem ductus lyrapha- |.

tci

-— MEME — Rh " P4 " bd yt tos. » 71 ác £I
Ui Ad Y , ^ * Ent p
» ^ ' T / ^
: nt » ,
* ] e
/ UE
ew à
4 ? k

po cs De Flagri funiculo, $ vefica 1 Lithotamo extrath, 334

. ticià glandulis lumbaribus la&eisad renes quandoque tranfit
tum dare potuerunt. | Scilicet; uc Bartboliniana verbaadducam É
ex Cent.6. Diff, anat. 9 Mebique fébi viam in corpore bumano flernit, bu- FAatwa

enanti mentibus fenfibusd incognitams quá alienas ves fitid, moleflas ex- | ]
pellat. — Ec: Occultas corpori ambaaer alias quavit natura , ubimani-

| fefe defunt , id4, iid prudenter moderatur , ne ulli parti nocumentum

. efferatur. Quis itaque nobis perfuadere aufic , Naturam in
corpore aliquo crallfiori , compadiori & folidiori ad veficam -

. propellendo ordinarios quosdam du&useligere? Imó nonor-

dinarios ejusmodi, fed violenrià demum factoscerto certiüsin

'" expellendisiftis adverfis corporirebus praferre, rotaliisexem-

plis convincitur, quibus ex variis corporis partibus, non fer-

| vato du&tuum naturalium tramite, eas fuiffe excretas, con-

ftat: fic vulneratus ille apud. Nicol, Tzlpiuze lib. 3. Obferv. Med.

cap. 15, turundam caviradi choracis illapfam fcreatu rejecics :

acus dezlutita é crure erumpensinter oZ/ervatiozer D. Henrici 4 |

Moinichen, & lib. a, Roderici à Caflro de morb, mulier cap. 26. habe- —

tur; graminis ramulum decluticum &integrum perincerco-

ftalefpatium, uc & deglutitum gladiolum ex incuine reddi- M

tum Zmebr. Parens lib. 24.0bf cap. ro. vecenfecs cultellum pergu--

lam demi(Tum exabíceflu inguinali extractum Hildagus cent. T.

obf. f4. & Ípicam filigineam deglutitam é dorío erumpentem

Annus LX. Epbem. noflr-obferv. r0 7. producunt. Idipfum quoque

illuftrare videtur obfervatio in olg. 2. AG. zmedd. Haniens. obf.

| 6$. addu&a, decandele fruítulo in rene bubulo invento; in.

cujusparenchy mate fibi foffulam , callo abdu£tam , efforma-

verat. laliaveró quaratione per occuitos m«andros proce-

|| dant, Excell. D, Chriffian. Frommannus lib. 3. part. 6. cap. 16. de

| fafcinat. ottendere conatur, Natura, lcribens, reiratione in[tta fua :

| gravitate progreffum qmolienti vias extraordinarias quandoque conce

| lit , velipfa pev iufolites vias , ft per ordinarias commod? non licet , vem

| moleffam. expeliit , fed ciem fet fui coufervatrix [Iadioftlfrma , ves tron-

^ feuntes arPle ambit , ne laudabili liquorfs frat profufto , easdem fenftm

|" €g lente movet , ae fibitd continui folutioue parits inflammzatio oria- I

IH con Ty 2 Lr. E

356. E DUCI CXLIL.

33 LL———————————————————————
ur. Utverbpars ip[acontinpi J^ Glutionempa[fa f "em (m interea refi.

eur curat | por
bn IL Schróck. L. F.] s

OBSERVATIO CXLIL
L. BALTHASARIS CHILIANI

Monftrofus foetus.

"gr Xot Georeii ( dytoendens Civis & Lanionis Eisfclden-
E fis honeíta, EZ/atetba, qua per VI. annos cum marito
B vixerat, tres liberos fanos, quorum Filia natu maxima
t» 8- adhucfuperftes,genuerat, Anno 1680.d. 4. Maji; note
inter hor. 11. & 12.0bortis tamen uteri doloribus immenfis,
abortum enixaeft monftrofum facie duplici , ad triginta he-
bdomadas vergenrem , foeminei fexus; cujus caput fine collo
axillis infitum; univerfum occiput afpectu horrendum , addi-
tamento carneo deforme, intus cruore refertum s fed lacera-
cum &pendulum. | Cranium craffum, Cranii leporini inftar,
cum pauco cerebello & materiámucosá. — Pars fuperior dorfi
gibboía, mediainverfa, infimaqduciterum elata, fed totum car«
tilaginofum tenuiffimáà cuticulà obdudtum. — Frons exi-
gua & propé nulla, inque cà fuperné hinc inde tenelli capilli.
nigricantes. Oculi tresleporinis fimiles &aperti , unus qui-
dem cum duabus pupillis in medio frontis, duo in utroque
temporum laterefiri. Duo nafi comprefli. Ora duolepori-
na, cum uná linguá humaná ad utraque oraflectente & füpe-
rioribus maxillis fiffis. .Ambza aures latz & flaccidz. Cutis
totius ferécorporis pilofa. Inter utrasque genas foraminu- -
lum umbilico fimile. EÓ diffectó, COR cum]obo pulmon.
minimoin dextro inventum latere, magnus veró lobus pul-
monumin finifiro. Sub Diaphragmateingens hepar omnia. |
iliategens. Ceteraviícera benéconítirura. Lubet & hicalías: |
addere obíervationes : Kódem anno Menf Majià muliere |
quádam Fabri ferrarii $t biridymbort » in Praefectura sns |

den :

ELLE

A DPNN 4

j,
: Xt:
IN SENSN St
TELLE E——

pu IM a oT

^Á, a

AM —— M Ó€— M —— UM

Ny EN EEENESRE "Os

5 y wuvot

CAUM a

nA RM M eM ONDE d e e T een

- —- —— agen cpm e am n RAD
— nme mmm mars P

T-

Monflrifros fetus. HUE SL ICT ERAN $52

- denfi, nata puella quidem formofa; fed grandi cum tumore

ftrumofo à dextrá genà ad finiftram usque tendente, ferofo-
. que humore pleno, qua eódem die poft facrum lavacrum de-
nata. Aliaprioribusannis Eisfeldiz vitam iniit puella paren-
tibus cenuioris quidem fortis ; fed honeftis , cujus fumma. oc-
cipitis párti adnata moles carnea & rotunda magnz pile pal.
mariz inftar, ut plerumque eó cempore lautioris fórtunz foe-
mingcrines conglobatos velvittà albà vel reticulo involutos
& ligatos juxta verticem capitis geftarunt, ideoque matrem
hujus puella, tempore pregnationis, accuratius ex invidià co-
gitatione intenta facilé formatricem facultatem ad caput foe-
tüs impuliíle crederetur. Anno 1679. circa Menf. Febr. in

"Horreo Chriffophori Steudyaufs / Civis &lanionis Eisfeldenfis

honeftiffimi , agnellus uno collo biceps cum duobus oribus,
quatuor oculis, totidem auribus & rimáà dorfi duplici natus
& à plurimis vifus. Binos Hoedulos, unumbicipitem cum
duobus collis, quatuor oculis;tot auribus, duobus ventribus
annexis, quatuor furfum , totidemque deorfum tendentibus

| pedibus 1680. Menf, Febr.in pago $5odf(tabt exclufit capra vi-
| talem, fed pauló poftdenatum. | Alterum veró naturalem &
"vivacem. In pago 9fiffíabt in Ducatu Coburgenfi vitulus tri-

| pes, qui anticà parte unum , pofticá veró duos habuit pedes,
iem alius in códem pago capite urfino cum fronte crifpa à

Ore urfino in lucem editi & demortui.
Fig. XXVI.

OBSERVATIO CXLIV.
D, SAMUEL. LEDELII

- Spica filiginea deglututá, & per coftarum
P. interítütium exclufa..- tiis

O&or Polifius, Medicus Francofurtanus cis Viadtum, Áca.-

| A demicus curiofus, Aricusreus, dum Zullichii viveret,

Yy 3 fingu-

-$58 ODBLCXLIP. De Spica fliginea deglutita, &3 per coftarum dre.
fingularis; obtulit obfervationem Anno 9. & 10. Ephemeri-
dum iníertam , de fpica filiginea deglutita &in tergo exclufa.
. Scribit; quód habeat ex relatione civis primarii Steinavienfis
inSilefia, & coincidit cum mea, quam jam exhibeo obferva-
tione: an veró una eademque fic, judicandum relinquo. In
págo Comitatus Sorani inferioris Lufacie &Wabtg / rufticus
cum marica in horreo laboriofus dum eft, feponit uxor pucl-
lam unius anni in aream ftramine replectam. — Puella forté
fortunaatripitfpicam& deglutic, ftacimdáue utfuffocanda ve-.
hementer tuffic.— Accurrunt parentes ; inveniunt difficilli-
mam refpirationem, fümmum calorem, tuffim aridam, confi-
liumin arena vixcapere poflunt, accerfunt itaque balneato«
remSoranum. Hicomniain faucibus accurate explorat, vi-
det pradicta fymptomata, unde tamen neícic, confulit ergó
Medicum loci t. t. b. m. Dn. à t ábtel / qui putat effe defluxio-. d
165: adhibent medicamenta pectoralia, & quiafitabsque eu» |
phoria, Prognoftico relinquituregrota. Elapfàgeminafepd- |
mana infignisfoccor per os erumpit; vomitQue pus puella foe |
tidiffimum. Tandemtumot in dextro latere circa coftas fü-
perioresíe exeric, finunt parentes per aliquot dies, & iterum
deinde balneatorem adeunt, petentes ut egrotam invifat tu- |
nioremque palpet. Dum hic more folito tumorem exami- |
nat,tangendoque premit, invenit tumorem eífe maturum; |
ut vocant, & mollem, & tamen aliquid renitentis offendit. fj
Aperit ferro tumorem & exit cum pure fanguis tandemque
ariíta; fafr toic terfpefert / uc loquebatur balneator.. Quoties |
cumorem aperuit , emplaftris fepofitis, fibilus exiit calis, qui |!
candelam ardentem extinxit, & puélla jacuit canquam exanis |.
rpis: quamprimum autem iterum apté vulnus deligavir, can- |^
quam € forano exporreQta egrota fibi refticuebatur. Copio« |!
fiffimus autem vomitus puris foecidiflimi adfuit per toram cu. |.
ram. Dederunt matti potiones vulnerarias, infant firupos |.
pe&orales , & mediante Dei benedictione expleto quinque H
"feptimanarum fpatio priftine fanitati reddita. Vivicexnunc Ly
| ; a | vegeta h

—-

j ^ : | Olbferv. C XL P". De Gallo gallinaceo eviparo. 319

b "vegeta & fana virgo, facie rofea. Hic balneator retulit grà-
. tiofiffime Facultati Medica in Alma Lipfienfi, dum propter
. Baronis à eRedienberg ftatum morbofum & Chronicum ibi-
dem fuit; & pomum Eridos veluti projecit: nam pro & con-
tra fuit difpucatum, uirum per afperam arteriam, an per oefo-
| phagum fpica corpus intrarit, tandem perpenfis omnibus cir-
- cumftanuis conclufum per afperam iviífle arteriam , & ut ra-
rumquidfuitconfignatum. | Vivit hic Grünberge fabri fer-
- rarii filia; quz anno etatis certio nucleum nucis avellanz de.
.glutivic; fuccedente cuíli arida moleftiflima cum confumptio-
necorporis Jamagit 15.annum & vegctior reddita tuffit ad-
- huc,licet nihil exfpuat, bené ingerit; digerit ; egerit, nücleus
tamen adhuc hzret in pulmonibus, utipía fatetur & conjectu-
- ra fcrt; quid candem futurum fit , Deo vitam concedente , dili-
| ,genterannorabo. Bartbolizus Centur. 2. Obfervat. ZA natomtc.rar.
Obfervat. 27. habet fimile quid de deglutito nucleo, féd felici-

ter iterum rejecto, confilium füppeditante D. D. Sala.

OBSERVATIO CXLV.
ED SBAMUELL. LEDILIL--
! i vois

- Gallo gallinaceo oviparo. |
Lebat loci judex; Dn.$fafbe à Creutteifleiit/ gallum
/* galiinaceum admodum alacrem & grandem ; quens

"À prater proprerfexannos completlejudicabamus. Hie
p * hujusanni1682.quinto dic Augufti ovum ponebat,
| quod in ícatula transmittumus. | Eft minus ovo gallinaceo
majus columbino, & oblongius. Omnes qui audiebant , ad-
! miratio capiebar, & plures de veritate dubitabant ; qüia infoli.
| tumeratgallumovaparere. Aftdum quazrebant, quid fta.
' tuerem, porfigebam obfervationem Bartholinianam; qua de
' fimilirefert gallo unum ovum excludente Offervat. Anatonic,
' Far. Cent, 1. Diftor. 99. Quidfit: dum pro &conira difcurrimus,

d o*u lae.

360 ofr bem rud
-&omnibusexpenfis circumftantiis pro vero galli ovo ftacui-
^gmus, fecubdum ponit, &ípatio unius Menfis numero fex ad-
-huo quz tamen omnia ipfe gallus roftro ftatim poftexclufio- $:
nem transfodiG;ututcfoemina,cujus provifioni füberatme mo-
nente diligenter pracavere allaborárit, Duas dimicietates
fra&torum ovorum mihi exhibuit: nilinerac nifi liquorlim-
pidus & vifcidus inftaralbuminis, fed non ita craffus, nulium-
autem veftigium vitelli. Interim quoad pondus grave eft
noftrum ovum (íecundum proportionem , nec ur Bartholini |
pellucidum. | An naturaliterfieri potucrit necne? hzereo: fi-
quidem iteratio exclufionis auget dubitationem , & procuravi
ut gallus diligenter cuftodiatur; expe&taturüs quousque nu-
merusovorum fefe ficexcenfurus, Hucacceditc quod gallus
femper admodum iracundus fuit toto die ante exclufionem
ovi,adeó utomnes gallinas, quarum numerofà erat multitu-
do, acriter laceffiverit & roftro petierit, foeminaque rede judi-
caverit, cum itain gallinas fevierit ;ipfum iterum ovum pofi.
turum. Spatio quinque dierum femel ovum peperit, &poft-
modum fe cicurem exhibuit, usque ad modo fcriptum diem
ultimum anteexclufionem. ^ Anilem fabulam, quod bafili-
Ícus excludatur, fi veterisgalli ovum per rubetamaut ipfum
gallum foveatur, hic allegare, fuperfedeo; cum.rem nervosé
exhauferit: Nobiliffimus Dominus Conterraneus Wedelius
Obíervat. 128. Anni 3. Academ. N. C, curn additamento; ideó fii
hic cramben bis coctam nolo. Sirius num aliquid faciat ad
exclufionem ovorum galli , uti Scotus in Phyíica curiofa
habet, non determino; attamen fub hoc ipfum tempus no-
fter gallus ova fua pofuit, & hoc aflercum non de nihilo effe
confirmavit. Decane oviparo dicit Obfervatio 250. Anni
Í&cundi Academiz Nacurz curioforum. |

Continuatio Obfervationis de Gallo eallinaceo
i - Oviparo. ; d e
Biovum cumObfervatione &literis Uratislaviam ablega-
veram, fequenti die gallus nofter iterum ovum & quidem
| ulimum;

De Gallo gallinaceo Ovviparo. 36r

- ultimum, nempé feptimum pofuit. Figura erat exacté rotun-
da; & magnitudo pauló minor transmiflo : ipfe galli dominus
fibirefervabat, alias etiam mifiílem. Petebat autem valde, ut
gallum morti tradcrem , ne amplius infua domo alere mole.

flaretur ; fiquidem mali quid fibi porcendere hoc infolitum

ftatuebat. Tandem cum(ípatioaliquocdierum amplius nul-

]lumovum excluderet, exenterationi deftinabam, & quidem

| primo die O&obris, fereno die, fubaére frigido, circa horam
matutinam nonam & decimam ; aftantes eranc Domini do-
müs inquilinus, &Provifor Officine Vogelianz. Ipfe ma-
num fe&tioni admovere certis de caufis renuebam, ideó fub(ti-

-tguebam foeminam, quz gallo alimenta prebuerat. Primüm
jubebam, ut firmé, dum collum diffecarec, ipfum ceneret, ne
avolaret, aut alias ipfi mole(tias excitaret; quia folito erat ma-
jor: morem gerebat, & fanguis probi coloris poft incifionem
copiose ftillabat, quem ut arena tegeret; monebam , ne reli-
quz galline, quz frequentes aderant, noxam, fiattingerent,
caperent. Ánteaquam autem poterat obtemperare, una gal-
linarum decruoreguftat, ftacimque incipit vacillare, & altero
die moritur. Ubi deplumatlec aquà fervente gallum , plu-
. mas ut defoderet fub fimo, inftoxdum autem non accurate ob-
texiflet, en canis poftaliquot horas accedit, qui veftigando e-

ruit pennas, & ubi deguftaflet, ftatim fit rabiofus, quem lictor

etiam fclopo trajecittertio abhinc die, ne; quod fecerar, plures
gallinas difcerperet, & alios canes laceflerec & morderec.. His
fepoficis gallum menífule imponimus ; & foemina me preeun-
te & monflrante pro commodi vifitatione gallum ditlecat.

Propiüs dum accedo & exta infpicio , odor teter & ingratus
mihi nares ferit; quo commotus retrogredior & é longinquo
fpe&o. Nihilautem inconíued offendimus ; omniaintera-

nea erant naturaliter conítituta, & gallus hicce , nift culter
€um vitá privaffeG;aliquocannos füpereffe potuiffet;ita omnia
"vifcerain ipfoerant fana& optima. — "UEM
: Dum nihil curiofi vidimus, feceffimus, foeminz injun-

Y aus gente3,

362. Olfervatio CXL. DeGalb gallmaceo Oviparo, — |
gentes, ut corpus velincer dumeta in campo abfconderet; vel |.
fepelire.. Inquilinusaut minifter Domini Judicis poftinfpes |.
&£tionemdomum regreffus, malé habec; & lectum querere co- |
gitur: ego & Pharmacopola immunes per Dei gratiam fui- |
. mus, & ego nil amplius fanfi. Foemina dum exportat gal- |
jum, & proximum in fuburbiis petit agrum,ventus vehemens |
incipit furere, & ipfa veluti in turbinem acta vertiginofa pro- |.
jicit cadaver ; vixque à procubitu in terram fe tutari potett, |.
Poftquam autem fibi redditur, domum repetit; in via tamen |
adhucfemelcorripitur vertigine &deliquiis animi. Domum |
tandem poft longam moram ingrefla , laboribus fe accingit |
domefticis, & ecce femi-animis concidit, aecurrunt liberi; |
dumdáueconfilium àmequarunoprafcribo hocce ut cochlca- |
tim infunderent, | lnsrhs E

&. Aq.Card.bened.$u(. -
Cinam.zü( .
| Tin&. Bez. D, Mich, 5i(..

Mifce Sign.Bez.Mixtur. £'offel/tocife eittiqufloffett. i
& Deo benedicente reftituebacur: dabam tamen ulterius zif. |.
Theriace Andromachi,& poftcopiofiffimum fudorem fanam |
fc eflein publicum prodienscomprobabat. . Jam fenfim inci-
pit manus incurvefcere, &digitiad laborem fiunt inepti, quid |.
amplius futurum fit, videbimus: Ita memea conjectura non |.
fcfellit, ab incantatione hec omnia ortum trahere. Hicce gal«-
lus dum cum galliniscoiit; antequam coepitova ponere,fem-
per morbidas reddidit, & fub pectore & circa uropygium fue-
runt lividz, unaque gallinarum à coitu obiit exclufo ichore |
per os & anum: reliqua omnes poft coitum femper fuerunt:
«grota,imó pro pofle fe defenderunt ab ipfius coitu, & tergis |.
illapfe ipfum pedibus amoverunt. Interim galline bona pe- |.
pereruntova, fiquidem foemina aliquot confregit & plena in- |.
venit. Carnem galli in dumetis jacentem nullum animal at- |.
tigit,ideó per lictorem tetra mandabatur. | Erat civium ali-|.
quis, qui peuerat, ut fibi darent poft infpectionem gallum ;|-
n vellet i

cIIMeR Ue eee nme cmm mm put Te

^71 PNd0/88, OR NE VICE T. XA 1 NY VB E UT TR 241 SET ERI SEL UAE UG e

T Tanta miralil
ifüllatoria.

La AA 78 -—R -

EL ETE ILL oe

| "een í
|... Olfero.C YL I. DePlanta mirabili deffillatorta. 363
. vellec coquere pro cibo; fed denegabam, quia antcaliquocan-
| mostragicum hic fuit exemplum dum civis etiam obiit ,qui
|. de gallina comederac, quam lictor in publico foro trucidarac
| ^ propé menfàm judicis;1n quam volarat ina&u publico , quo
|" venefica fueratad rogum condemnata, | Ec hzc eft relatio de
gallo noftro gallinaceo oviparo, qui in vita & poft mortem
£uit admirabilis. | E

^ [Grünebergá Uratilaviam ad Excel, Da. Janiffum, Med, D.
Z2. Ocfobr, 1682. feripta.] 1 :

OBSERVATIO CXLVL

D, HERMANNI NICOLAI GRIMM,
De» |

Planta mirabili deftillatoria..

g Agna (uncopera Jehova , inquicfapiensille, quicon-
B fiderat ea, meram deledtationem exinde percipit.
8 Hujusdictiexempium, nobis prebet hzc planta,qua
| € ranquam miraculum Naturz , copbfiderationem me-
| recur. Nam quoties eam conípexerim, imo, adhuc hodie
|! confiderem, gaudium percipio ex mirandis Nacure produGis:
idque multó magis; cum fxpe memet, hoc Nectare, recreave-
rim, lafficudine ac fici defatigatus, |
L De forma hujus plante nihil dicam , quoniam in hác
pi&urá, cum fructu, fiore & (eminibus, fcfe, ad vivum repra-
íentat; fed deítillationem Nature, in hàe plantá, paucis fo-
| jummodóattingam. — Radixex terrahumorem attrahit, qui
* beneficio radiorum folisin plantam ipfam afcendens, per cau-
- les& nervosfoliorum defluit, & in hoc naturali vafe recipienti;
- tandem refervatur, donecad neceflarium hominis ufum adhi-
|! beatur. . Receptacula hujus humoris, quamdiu nonduni ad
| excremam pervenerunt maturitatem , fuperius, operculo ele»
| santer clauía funt, quod interdum digitis preffum , diflilit,
| haneque dulcem, limpidam , amabilem, confortantem & fri-
| EM v Eu Zà gidam

364 | Obfervatio - CTI HL o vy
|

gidam aquam fuppeditat: ita , ut interdum fex vel oGo re-
ceptacula, plus minus, tantum aque contineant, quantum
unius hominisfitim , cum maximá delectatione, bené reftin-
" guere poffit, Interdum receptacula feré plenafunt; interdum
femiplena , & nonnunquam vel minusineít, nec etiam omnes
— eandem habenctcapacitatem , quod proficiíciturà conftitutio-
ne aeris, prout ille diu ficcus, calidus; vel humidus extiterit.
In Mediciná fuasetiam habet virtutes. Radix aftringentis eft
facultatis. Herbafrigefacit & humectat: & poteft fuccus, cum
proprio deftillato liquore expreffus , interne ufurpariadfebres
ardentes, & externe ad Inflammationes, Eryfipelata , & fimi-
lia, . Crefcit nonlongeà Colombo , que eft MetropolisInfu-
lz Ceylon, inhumidis & umbrofis fylvis. Ecfic defcriptioni
hujus plante mirabilisfinemimponemus. -

Fig. XXVII. |

OBSERVATIO CXLVII
D. HERMANNI NICOLAI GRIMM.
De»

Quibusdam Lapidibus medicinalibus , qui
inter L.ufitanos , Cingalenfes, & Mala-
baros in ufu funt.

Nter hasgentes magnizítimantur lapidesexanimalibus,ut —

| &,quosomnium Mater, terranobisprofert, Quiexterrá, |
inter eos; frequenti ufu ceruntur, funt inter ceteros qua-

É tuor fpecics, quiab eis Pedrafrigoa, hoceftlapides frigidan-
tes, vocantur. Primafpeciesflavaeft,in quà tamen, quidam
diverfos colores, ut coeruleum , rubrum , 2lbum ,-& viridem,
intermixtos habent: Sunt quidem mediocriter duri, fed ta-. |
men fragiles, utfacilé conteripoffint. Egoaccepifruftulum, |
quod multis Granatis, &quibusdam Rubiniserat confperfum; | |
undecertior fum fa&us; quod illud hujusmodi Gemmarum | |
/ mmater |—

Dequibuidam Lapidibus medicinalibus, qui intev L ufftanos, 830.5 63
mater fic; & propterea non immeritó frequenter ab eis ufur-
pari. à ae
Secunda fpecies eft viridis, qua polita, fpeciem viridis
jafpidis exhibet: Diícuffa veró, fibrofa eftfecundum longitud; -
nem &fragilis,atque mediocrilabore poteft conteri,
Tertia fpecies cana eft, & etiam fibrofa inftar Talci,Quar-
ta fpecies eft candida, & magisnaturz lapidez, quam priores.
Hc quatuor lapidum fpecies, ab eis , inomnibus affecti
buscordisufurpantur, quos excalore natos judicant, quoniam
ineorum morbis, maximecalorem & frigusobíervant , & jux-
tahanc methodum medentur, | Imprimis veró eascommen-
dant ,adfebresardentes cum ficcitate, ad morfus &ictus vene-
natos ferpencumaut aliorum venenatorum animalium , ut &
adveríus affüumptum venenum. Externé utuntur eis, cum
aquis vel füccis herbarum contritis, ad inflammationes ocu.
lorum , & aliarum corporis partium, quibusallinunt, Non
obfervant differentias lapidum ; nam, fiunafpecies noneftad
! manus, fumunt alteram; nifi, quod viridi, in affe&tibus re-
num majoresvirestribuant. Egocuriofis, ufum & experien-
tiam meam , qualis qualisilla eft; hiccommunicabo. Cercum
eft, hoslapides terreftris & alcalinz effe nature, & eas poffide-
re virtutes, utomnesacres, acidos, & corroftvos humoresim-
| bibant, abforbeant5 & quando hi effervefcunt, precipitare
»poffint, Magno ufui mihi fuerunt in febribus continuis, in
ebullitioneacidorum , &fuperfluorum humorum, in ventri-
culo &inteftinis,& exindé orto vomitu:in omnibus Diarrhoee
fpeciebus, acres & corrodentes humores mitigant. ' Externé
- €os, collyriisadditos; in Ophthalmiá, &aliisoculerum affedi-
bus,excellentiffimosinveni. In ulceribus depafcentibus,a-
* vamentis infperfi, enecant affluentes acres & acidos humores,
&t mirandum in modum incarnationem & cicatrifarionem ac.
^. celerant.. Tandem, etfi incompendio meo Medico- chy mi-
^! co, quibusdamin locis, illorum ufum docuerim: attamen cu-
-; riofo Le&ori proponam , quomodo à me ufurpatifint. Ex«
- empli gratia, — ! £z 3 In

E
Ez: : x iot i " $2 Joecenseus
» . H x d m ETT SNNT SELON NON AE T EOM MULT EPENOEESE ARITECRATPE.
cam T » NUMEN UR SUOAMIISI op TOP PES T SERE » cese UOI SU HC STEM SE SERA AE I e a EET TINO b e e e PET
: x M A A E x res ONT cid E EE ca Ros nie EE ORE TT NPRHICONRDETCREUER RO PT TPRNIER E 277
me A nO El. ECL MM Ema AME EL X De SPP TDIBPSISSEOLLFEEDICAE (SL EL eer dm s: xa i E wie. m »

rerum — ups e

N
| í "m
Sape EE CRNEPAVISURCAMIS: SRESEPONTC UEM T EROR alit Doe EI e Lair iE 1o NDA EE qe ORDER RE IR MEL RI E

iai

E $ otf c XLFI i De Degeliosdión melicinalitus, vis quiim inter edt

Ín febribus continuis & ardentibus.

&. Lap. frigid. citrin. preparar. 2(f.
Matr, Perlar. preparat. 5j.
Anrim. Diaphoretic. gr.xij.-

Sal. Prunellz gr. viij.
Mifc. £. pulvis pro rz, dofi,

Vel gj. Lap. frigid. alb. 36.
Margarit, praeparat. 5j.
Bezoarcic. duplicat. gr. xij,
Nitri Antim. gr.x.
: Mifc. £ pulv. pro 1.dofi.
Hoc modo etiam viridis exhiberi potett.

In Diarrhoca , Lienteria, & Dyfenteria
(equenti modo utor.

In forma pulveris.
&. Lap.frigid. citrin,alb. feu coerul. 3j
Croc. Martis 9j.
Tin&. Solaris orient.
Sang. Draconis à. pf.
* Mifc.£ pulvis pro 2. dofibus, -

In forma Boli.
&. Coníferv. Rof. rubr.3j.
Extr. Rad. Cinnamom. 5j.
lin&.Sangyv. Dracon.Bj.
Pulver. Lign. Calitur. 36$.
- Lap.frigid. 5j.
| A Mif, f. Bolus dofis 5j. pro dofi dd
Cuiibus; ubi opus cft, aliquantulum pulveris Rhabarbari, 8. |
Myrobalan. citrinorum addere foleo. T
In Ebullicione acidorum humorum in ééderentós feu -
inruQu acido, cos per fecontritos, vel praparatos, à pj. ad5(.

in vino rubro, exhibeo 5 & fic optimé vires fuas exerunt, Ex-. |.
cerne 9

X Obf CXLP II Linie /n lapides rt 367
ternéad inflammationes oculorum , cum defluxu. humorum
; Serin, fequenti modo adhibeo:
| &. Aq. Rofar. ij.
Succ. Solan. 36.
- Sempervivi 51j.
, Sacchar. E A
ap. frigid.alb, feu citrin. 5j.
. Mifc. f. Collyrium.
- Ad ulcera corrofiva hoc modo. !
X. Aq. Calcis Mercurialis ij. ^
Succ. Plantag. 3j. - :
, Sacchar. Saturni 57.
Lapid.frigid. alb. 5j.
Mifc, f. lavamentum.
&t hac de hisce lapidibus fufficiant.

OBSERVATIO CXLVIIL
D, HERMANNI NICOLAI GRIMM,

Gammari in lapides converfi.

Iclapis, qui Cancri marini, feu Gammari naturalem
habet-formam , & reverà etiam eft, Gammarusinla-
pidem converfus; reperiturin Chin, & , ut narratur,

turam , utomnia, in eum projeQa, inlapidem convertat. Ad
huncergolocum, é mari, vidtum petitum, advenientes Gam-
mari , ad majores ufus, i in hoc Laboratorio Naturae, convers
| runturintam egregios lapides, quemadmodum in hác figurá
| confpicitur.

Hic lapis, à Lufitanis pedro de Kameron dictus, magni
ab iis zftimatur, & ufurpatur in febribus, in pleuritide ; inob.
| ftrutione ürinz , in calculo ; & Ery fipelate; interne, & etiam.
L^ externé inunQtus: tam in frigidis morbis, quam calidis; fed.
J| hác differenuiá; en percipiuntcalorem yuvdque aque.
L Q

, H3
TI
Mi

inlutofo,arenofo, & humidoloco , qui harc habetnas.—

368 Obferv. CXLI X. Lapides de Bombaco, vel Mombaza.
fo eum exhibent; ubi veró frigus adeft , in vino Hifpanico , vel
alio generofo.. In Eryfipclate cum aceto eum, interne & ex-
terne adhibent. E (o i Doe n

Huncmodum Nature confentaneum effeinvenio.Cum
enim ex Alcalifixo conftet, etiam fortiffima corrofiva dulcare
valet; idqueimbibendo , abíosiendo, &pracipitando; quod
nobis, hoctempore , qui hancícientiam poflidemus; fatis pa-
tet; Sedadmiratione dignum eft, illos homines, ufüm harum
&aliarum rerum, fine cognitione Nature didicifle. Quare
cercum eft, in homine habitarealiquid innati , quodfuperné
caCtum, folàinfpiratione talesícientias ei communicat.

Fig. XXVIII, j

OBSERVATIO CXLIX. . —
D, HERMANNI NICOLAI GRIMM.

Lapides de Bombaco, vel Mombaza:

E Ic lapis, qui magni &ftimatur à Lufitanis, reperitur
4 inanimaliquodam, & fecundum relationem quorun-
B dam, in equo fero: magnitudine adovum columbi-
&- -S-num fere accedens: fumma duritie , colore cinereo,
externéaliquantulum ad flavedinem vergens , eleganter con-
- cretus, & inftar lapidis Bezoar,; cruftulatim compactus. In
centro fübpilofus eft: deindealiqualiter calciformis, & pofteà
Íequiturdurities, Nomen habet áloco;inquoinvenitur,

A Lufitanis ufurpaturad Colicam, dolorem ventris, va«
rias febrium fpecies, Melancholiam, & precipué commenda-
tur ad partum facilitandum , nec, nifi in ífümmá neceffitateco
utuntur, cumaliás, ut perhibent, ante debitum cempus, foe
tum propelleret virtuce füá maximá, Propinant eum feréà
5j. ad 36. invino , cüm adeft frigus: & in aqua, quando calo-
rem íentiunt.

Fig. XXIX.

OBSER« |

Ad annotat

I
ITE

m. 7t 9.eizo.

—— —Á
— —

ob/. Z Ja 449 :

MM (2 «$i Bt À P 1 t

18 (t (ORB, OA CIE UNLCN E. VC P1 | RI YN 107 EA VERI CLLIL.UENIL Vf U

yv.

»
Ky

NIIT

E Oferv. CL. De Pedro Ponvv, vel lapidibus ex [zenofatizs. 369

J OBSERVATIO CL.
D, HERMANNI NICOLAI GRIMM.
| TS po. | :
- Pedro Pouw , vellapidibus ex ligno
Jide E o0

lapidem convertit. Colorem habet füícum , & foz-
mam fiffi, vel fracti ligni, Utuntur eo ad omnes fe-
bres, & ad ructum acidum ventriculi, à 5(j. ad 30. inaqua vel
vino.

E^ Ic lapis, qui ex ligno converfus eftinlapidem, reperi
curinaquà quádam, in Ternatá ; que omnia ligna in

OBSERVATIO CLL M
D. HERMANNi NICOLAI GRIMM.

Generatio cujusdam Mannz.

randisnaturz adionibuseít przdita, In hàác vidi genera-
tionem alicujus Manna fubrilis , facile folubilis, & erati fa.
poris, inarboribus quibusdam vetuftis, fadtamabanimal-
culis quibusdam parve apis magnitudine: quz fupercapuc&

| E: Ceylon, prz cxteris Regnis in Oriente, multisadmi-

| medium corpus conteQa funt cute Íquamosá, fcuti formádm
|. tepra'íentante, longis pedibus: & tacta, faltu fe fervant, In
| tempore laboris non funtalata; nequeab arbore illà ; vel ra-

"mo recedunt, in quo operantur , & femper pulvere, fatine in-

ftar, albo, funt confpería. | Unde patet, hecanimalcula, ad

praeparationem dulcis hujus Manng, rorem, cum adjundtis

. quibusdam aéris particulis, attrahere, & exinde Mannam haac
"conficere: quia non, inftar apum, ex diverfis herbis & floribus
nutrimencumquazrunt; fed in eodem loco permanent. Ne-
| queetiam negabo, fcfe imulaliquid de fucco illius arboris ac-

Aaa trahere,

370 J Oblférvatio CL 1H. De Arbore Bezzoini. —— |

trahere, cuiinfident, Hic illorum labor à pluvià valdéim-
peditur,. Namquando ficca parsanni praeteriit , abluitur haec
Manna deftillance pluvià, .Et tunc temporis etiam à labore
defiftunc: In quo hancarborem perfcrutacus fum; nullamque

Mannam inveni; fedanimalcula , tam mirabiliter mutata ut.

reputarem ea effe vifcum quendam , qui inftar Clematidis ar-
borum ramos circumvolvitur: & cum vellem ejus aliquid
decerpere , refilicbant: quo perturbatus, vidi eaiftiusmodi vi-
rides & craffas alasobtinuiffe, quibus totum corpuserat con-
ccctum: ficque conjuncta erant omnia, ut impoflibile eífet,
folo afpe&u, ea cognofcere, & à dicto viíco difcernere. Qua-
propter ego curiofis picturam forma corum , in ambobus
temporibus, offerre volui, M

Fig, XXX. |
OBSERVATIO CILIT.
D. HERMANNI NICOLAI GRIMM,

Arbore Benzoint.

Fc arbor, quz egregium illud Gummi Benzoinum
B profert, crefcit in Sylvà propé Baros, qui fitus eft in
B cerraoccidentaliSumatre, ^ Ego curiofis communi-

periri non potui; fructum veró accepiabamico quodam, qui

rotunditatemi habet compreffam : magnitudinem parva nu- |.
eis avellana , & inclufus eft cutice , inftar nucum magnarum, |.

qua

JL -&-cabo quantum de Naturá & formá illius experiri po- |
.tuí. Arboreftegregiz forme; recti caudicis, & mediocrisal- |
citudiniss viri plerumque haber craffitiem ; quanquam fine |
dubio velcraffior evaderet, fiad finem incrementi (ui perveni. | :
ret, quod non fit. Namincolz hasarboresultráfexannosnon |
permitcunt excreícere; fed decidunt eas, & tanquam inutiles |
evellunt, Interim novum arboretum plantarunt, quod ex |
frudibuscjusperficitur, . Quales habeat flores hecarbor, ex-

RS j

BEAT ENPASHLEM cL UBL SOON

wb Em

DMLTCIR TDI UC. VERAS | TI V EE CRIG UI USA UBIRLGS EG DID. E RP! LU, SY OL 8. 2855 CUNEYEEHTIC.. CURE TRU C 80m BG RENI f en TAIN Ha RO MEUS CB IRERLCY 2 LATUR LESE 0f ON RO DUEB: rt de. IDoad VIR DICRIL NO TOO. EO 882:7:78) BIL9N XVSUNA ET wig ARES no. (uL 2 REGIME SENEI EIL DES SC Cem E IR e (pos m nti n t ABC B qzmteeg Ur J cam t C nh f s muda LESE HY

LL Obfervatio CLIIT. De Arbore Caomphore. —— 371
qua camenaliquanculum piloía eft, qucmadmodumadjunc&a
. figurademonftrat. Folia funt cenera & mollia; inferius colo-
re pallido-viridia; fuperius veró (aturaté viridia, Nucleushu-
. jus fru&us faporem habet ingratum & amarum , ut comedi
nequeat, Deforma nihil amplius dicemus , fed folummodó
- proponemus modum , quo incole ejus Gummi colligunt:
quod fit, urfequitur. CMM grs
| - Poftquam dicta arbor ad 5. vel 6. ztatisfue annum per-
venerit ,füpra, ad principiumramorum, fecundum longitu-
dinem, fed aliquantulum obliqué, ad lignum ufque incidi- -
: tur; unde cunc praftantiffimum hocGummiprofluic, quod
Afole &aérefíuam maturitatem & coagulationem acquirit. Pri-
mo colle&um eft colorealbo, tenue, vifcofum, glutinofum
& pellucidüm , tractu veró temporis flavedinem concrahit.
Ex taliarbore non ultraunum Catti Baros Gummi impetrant,
hoceft, creslibras noftrares,. Duplexfemper Gummi ab eisat-
fercur; primum , quod elecanteralbum & flavum eft: Secun-
dum, quodeftcraflius,fubfufcum , durum, & recrementa ha-
bec admixta 5 cujusrei cauíà eft, quod Surcamici, & Coerlangici s
populieorum Gummi diucius inarboribusrelinquunt , & ma-
gis intra-morites liabitant, qui arena fcatentcryftallinà, que
cum aliis recrementis à ventis in hoc Gummi injicitur, pre-
fertimintemporecolle&ionis, Ecfichecarbor facis defcripta
fin |— Fig, XXXI,

JOBSERVATIO CLIL
D. HERMANNI NICOLAI GRIMM.
E D ds c
Arbore Camphor. |
Neodem loco prope Baros, non veró intra montes ctefcie
hac arbor, hic defcribenda & cujus figura heic depicta eft.
Arbor magna & deníaeft: Ejuslignum ob duritiem & fir-

mitatem ad «dificia perutile caudicem habet re&é afcen-
Aaa 2 dentem,

372 a Olbfervatio CLIIFT.
dentem : ramos fuosordinaté explicat: elegantis formz: folia
magna & carnofi, anterius acuta, & contrita, odorem fpirant-
Camphorz, qui tamen ceffat, fi aliquantifper retineantur , ob
volatilitatem Camphore 5 formofos profert fructus , parve
nucis avellanz magnitudiue, oblongé rotundos, tenui cunicá
indutos, quz rurfus; inftar nucum avellanarum , alteri ele-
gantis formz tunice inclufàjaceo quz diverífos habet colores,
ut rübrum,purpureum,flavum,& viridemsintegrum fructum
contegit, &inftar culipa füperius fefe aperit. De colletione
Camphorz nunc dicemus, quz fit fequenti modo. Poftquam
incole externis fignis, illis notis, percipiunt; arborem divitem
efe camphorà , fpoliant eam omnibus foliis cortice; & exter-
no ligno, usquead medullam, quzab eis finditur. Inhac me-
dulla camphora eleganter in formá coagulatà, inftar tenuis
cryftallini foliati falis refidec, qua à medullà abeis feparatur.
Ex liác tam magnáarbore colligitur 15j. 15i. bij. big. & ad
fummum fbiij. que faciunt unum Carti Baros: certé perpau«
£cum;quod noftris in terris non foretlaboris & opera precium;
multó minus , ut tam egregiam arborem propterea decide-
rent. Ego veró in cà fum fententiá, ut hi homines, fi artem
callerent diftillatoriam, & lignum illud in parva fruftula di-
ícinderent, longé majorem quantitatem impetrarent: perce-
pienim, quodillud lignum, etfi odore camphorz videtur ca-
rere, mulcum tamen camphorz in fefe adhuc contineat. Si
enim transverfim ferrá difcindirur, fpiracodorem , & multum
oftendit pinguedinis ; quod Japannenfes melius fciunt ad u-
fum eorum transferre , hanc enim Camphoram omnem, ex
ligno eorum , perdeftillationem expellunt; quanquam puri-
ficario ejus eos adhuc latet : Vili pretio nobis hanc cam-
phoram vendunt, & écontra tenuiffimam camphoram , ut
& quz ex Borneo adducitur maximo pretio redimunt;quia.
magni ab eis eítimatur in Medicinà: ducunt enim cam-
phoram reliquis medicamentis admixtam , inítar centu-
rionis aut Prafc&i militum fefe habere, qui gfcopias fuas

VS ras co

! De Arbore Campbora. 373
ad deftinatum locum ducit, ut cum hofteconfliganr. Fgo
putaviarborem illam in Japan effe eandem ,*quz ereícicin Su.
matrà. Sedpoflquam parvumfacculum cum foliis ejus acce-
pi vidialiam effc fpeciem , quemadmodum ex figura XXXIIL,
hic depictà apparet: Suntcenuiora,molliora,& diutiffimé odo-
rem camphorz fpirant,totque habentvenulas & nervos,quàm
illainSumatrá. Quodattinet ad arborem illam in Borneo,

. dehác nihilexperiri potui, videtur tamen eandem efle arbo.
rem cum illa in Sumatrà, quia eodem modo colle&a hzc cam-
phora eandem habet naturam 5 quare hisce contentus effe
debui, quod etiam erunt curiofi indagatores , donec à Dn. D.
Wilhelmo ten Rhyne Amico meo integerrimo , qui fuit in
Japan, prolixior defcriptio edatur. Ufusejusin Medicina fà-

. tisnotuseft & propterea hic non defcribendus. | Hoc folum-

. modo dicam, quód fru&us conditi grati fint, & fubrilem fapo-

| rem camphorz teneant , funtque egregium Antidotum &
|! Alexipharmacum ; fed difficillime impetrari poffunr, propter -
| bella, quz illic (epégeruntur. Ex hisce fructibus, floribus &
| foliis eciam aqua deflillata , oleum deftillatum & expreffum
| confici poffet, quia lignum , quando aperitur usque ad me-
|! dullam, oleumin abundanti quantitate profundit. — Et fic fi-
| nem imponemus. Fig. XXXIII.
OBSERVATIO CLIV,
D. JOH. MAURICII HOFFMANNI

. Anatome ovis foetum utero gerentis.

" (In Theatro Anatomico Altdorffino MenfeFebruar. Anro

B | 1680. habita.) :

Oetum cum fuis involucris membranaceis in uteri ho-

fpitio delitefcentemi cupidis Philiatrorum oculis expo-
ficuri, ovem partui vicinam diffecandam € brutorum -
genere f-legimus, quia, tcfte Clariffinno Gvaltero Need-

— hamin Tr. de formato foetu, fi ad prima usque Anatomie in-
| Aaa 3 Sunabula

D».

retuente. dMiisr. — qe
Vifo latis promtuario, domicilium foetus primumque!"
hofpitium querendum erat; refectis itaque mufculis abdomi- 1"
nis cavum pandebamus, & uterum in fitu proprio demon- t"
ftrabamus, cum proceffibus lateralibus cornibusà figure fimi- 1
j | litudine?

EMT - NOE IAE Dna : Haee uc : "
L - U Y :

| "natome vts fatum utero eerents. 375
licudine ditis, foetus receptioniin plurium. brutorum &miliá
deftinatis; mox uteri fübflantiam, cenuem fatis, rec tam crafz
fam , prout à quibusdam deftribitur , e triplicis rmembrana
complexu coníftantem exhibebamus ; quarum extima pror-
fus fibrofaerat, valida ; nullàvená autarteriá confpicuá przdi-
ta; certiffimo indicio , nori alii eanderi ufui infervire, quàm
continendis & fovendis interioribus tunicis; hàc remotá fe.
cunda turiica apparebat multiplici vaforum fanguineorum
ferie cin&ta, que fanguirie türgida paulatim fubingredieban-
tur & definebarit ád cerciámi fiveintimám tunicam ; cujus in-
teriorem fuperficiem occupabant tubercula quadam glandu-
lofa albicantia; quibus totidem chorio adiiate glanidulz five
cotyledones per fibtofas digitatas productiones firmiter adha-
tebaric ut facile ab invicem feparari non poffent; obfervaba-
müs infimül, quod Needliamius notaveraiü ad priora vaía ras
| €ernd uteri ; ad pofteriores vaía foetus per chorion diftributa
definere.fine minimo tamen anaftomofeos veítigió; cürm ab
invicem diftra&ta neguttulam fanguinis prodiderint; verüun

| fa&á compreffionelacdteum quid exhibuerint. |
| Separatis uteri tunicis foerumi involventes membtarice
attericióriém riérebántur: iriter eas prima chorion cotyledo-
| nibus fivecaruriculis fuisátuberculis uteri fejunctis quafi tot
1$ rofis variegata occurrebat , übi nominis quoque rationerti,
P cur cotyledones appellentur; cognofcere licebat, nam soréoay
| k.e.cavitatem cotitinebanr manifeftam 5 coxifiderabamus turic
f ad predictas cotylédones vaforüra umbilicalium propagines
fion folümabire ; fed & multiplici choro ipfam membranam
'€itigere, cujus eciám ufuni conftictuebamus; ut vaíà umbilica-
|! lia cuni cotyledonibüs fulciat, & depurando liquori nutticio
Y foecui offerendo fecuridarió inferviat ; in glandulifcris fiqui-
|! dem animaritibuscotyledones eum priniarió ufum preftant;
| ucin tuberculisinternz uteri cunice depofiras fangüi (iis aftC«
1 fiofi materni portiones chylofías fpiricuofas inde rccipiarit, &
' percolaias nguini per veram ümbilicalem ad foetum refluo:

| ellocienc. | Vulue-

d
1

T ^ l ini CT E , 7

376 Obfervatio CLIP.
. Vulnerato leviter chorio & ad latera digitorum opede-
du&o, membrana altera , nempe Allantoides fuper amnion
prope funiculi finem obliqué ad utrumque uteri cornu ex-
panfà cernebatur , figurz fimilitudine farcimen exprimens,
unde &latinum nomen ad greci imitationem obtinuit, atque
farciminalis dicta eft, aliás urinalis etiam denominata, ob li-
quorem contentum urinofum, falfüm , quem ex veficá foetus - |
perurachum ad hanc membranam effundi, veficá comprefsá — |
demonftrabamus. LM

Inde ad tertiam nos recipiebamus membranam expli-
candam, Amnion nominatam, & foetum integrum proximé
complexu fuo foventem; tenuitate hzc mollitie & lzvore nom.
malcum diffimilis priori videbatur, fed minutiffima tamen
ipfam vaícula hincinde perrepcabant(quorum ne minimum in
Allantoide veftigium) & liquor inclufus purior cranfparebat.
Liquorem iftum nutricium infignivimus, cum eo nutriatur
foecus, quod aperto hujus ventriculo verum efle quivis expe-
riebatur. Dumveróitain Amnio explicando verfabamur,en
foctus per intervalla movebatur, &indu&am proximé mem-
branam fubinde attollebat,

Remotis velamentis membranaeeis ad foetum ipfum te- f.

herà multa lana veftitum oculosconvercebamus , & primüm |
. quidem ad funiculum vafa cum urachoá foetu prodeuntia &
umbilicum perforantia colligentem. — Vafaitaque illa umbi- |
. licalia dicta videbamus efle Arterias binas cum venis fociis & |
uracho. Arterix non ex Aortz trunco (aliàs enim fangui-
nis impulfus fuiffet vehementior , adeoQue vel teneros arte--
riarum canales difrupiffec, vel certé metus fuiffet, ne fpirituum |
repentina fierct jaCtura , & difpendium difficulter refarcien- f.
dum) fed ab internis Iliacis ramis propagabantur, & veficam |

perreptabant, atdueurachum medio loco pergentem ad funi. 1.

euli usQue finem comitabantur , ubi ab invicem diducte dex- |
trorfum finiftrorfumque infinitos ramulos ad cotyledones |.
gmandabant; harum ufüm cum modernis Anafomicis con- |.

EA B ocn ftitucba. |.

o ooo o Visatume vvis fetum utero gerenti. 377

ftitacbamus, ut,dum fanguinem à foetu ad cotyledones propei-
luntliquorem exteriüscircumfluum ope caloris fanguinei col.
liquando prepararent, & quoniam foetus intra uteri ergaftu-
lum liberioris aure ufurà protinus frui nequit, refpirationis
deFectumfupplerent, cüm fanguis pereas hinc inde excurrens
non poflit nonàcolliquamento tepido ejusdue particulis ni-
" tro- aéreis blandé attemperari , ficque flamma vitalis à fuffoca-
tionis periculo vindicari. Poítarterias monítrabamus venam
umbilicalem ex fciffurà epatisenatam , unicam quidemin iti-
nere breviori ab Epate ad umbilicum , hoc veró fuperato mox
duplicem fadtam,ficque arteriarum numerorefpondentem, &
cum iisdem ad cotyledones usque in infinitos ramulos divi-
fam; unde ufumfíequentem concludebamus , nempe enim
quemadmodum arteriz fanguinem ad cotyledones diffun- .
&unt, ita vena umbilicalis geminatas propaginesillum reduce-
re , fimuldue portiones quasdam nutricias ex cotyledonibus
reaffumere, foetuiQue offerre. Reftabat urachus, quem ex
fundo vefice protenfüm medio interarterias umbilicalesloco
| tendere, candem veró ubifanguinea vafa ad latera diftribuun-
tur,in annexam allantoidem tunicam expandi, & liquorem
| contencum illüc effundere fa&à compreflione cuivis patebat.

- . Adhzc foetus corpufculum rimabamur, in cujusaperto
abdomine inteftinorum fitum contemplabamur , &interilla
coecum fecibus diftentum oftendebamus, rectum quog;excre-
menta continebat multa, imó talia jamdum rejecta foetui ex«
terius adharere confpiciebantur. Ventriculus turgidulus va-
fculis fanguineis ceu lineis purpureis elegantiflimé pictus, li-
| quorem: fubftantiá, confiftentià atque colore alteri in amnio
contento fimilem , guftui veró acido- falinum , exhibebar, .
| Epar cenellum purpureo nitebat colore, glandulofis acinis di-
ftincdté confpicuis, aceiannexa veficula fellea arteriis venisque
|. €yíticis eleganter cincta fervabatbilem copiofam , quam etiam
| perdu&um cholidochum ad duodenum jamdum expurgave-
Lb rat. Lien fubfuícicoloris numerofaro vaforum copiam obti-
B : ; | Bbb nebat.

378 | Olbfer.CLI VF. Anmatomeovis foetum uteyo gerenti. .
uebat, Renes cum glandilis adjacentibus vel renibus fuc-
centuriatis magnitudine admodum conípicuieranG & per me- —
diam longitudinem diffecti carunculas papillares diftin&e ex-
hibebant, Abimo ventread Thoracem progrediebamur , ubi
fternum cartilagineum albicans, cenuiffimas coftarum cartila-
gines molfiffimasáuerecipiebat. Diaphragmaambitu carno-
ío lumborum vertebris coftisáue fpuriis adnatum , centrum.
nervofum tenuiffimum concavum habebat. Pericardiums |
aquá paucá repletum erat, quo ceu involucro detracto Cor ob-
veniebat figurà vafisque coronariis difperfis adulto exterius
fimile, fed colore differebat 5 auriculae enim fole admodum
fubebant, reliquá ventriculorum fubftan cid exiftente pallidá,
. eertiffimo indicio, fanguinem prius perillas.quàm hos tranfi.
iffe. Enimveró quia ea propter quoad internas cerdis partes
diverfitas quedam vaforum & capfularum notanda erat, hinc
porró monftrabamus, 1. foramen ovaleabauriculà dextrá ad
finiftram ita patens ,utfanguis V. C. exillàad hanc ftatim in-
fluere, haud facile tamen ex hác ad illam regredi poffet, pro«
pter adhefum membranulz valvulz vicem praftantiss 2. ca«
nalem oftendebamusarteriofum ab arteriáà pulmonali ad Aor-
tam protenfum , ucex illàin hanc fanguis defcenderet, neco-
mnisad pulmonesabiret.Pulmones veró colore cineritio pra--
diti flaccidi concidebant, perdue cunicam exterius fuccingen-
tem transparebant pun&ula fübnigricantia innumera, vefi« f
cularum definentium ofcula. Iis perluftratis tandem in fu |
premo ventre cerebrum quidem curiofum prabuiffet fpecta- 1
culum, fed cüm ad fceleti ornatum offa cranii illefa fervanda -
effent, commodiori illud refervavimus occafioni. Ceterüm
in capite oculi protüberabant , palpebrisfuperinductis claufi, |
dentes inceifores inferioris maxille cum molaribus utriusque d
maxille perfecti occurrebant, preterquam quód molares ín.
medio cavitatem interlaminas offeas tenniffimà membranáà
obvelatam habüerinr. Offacranii & maxillarum porofa fibra- '
rum fpermaticarum ductus egregie monftrabanonoftramQue |.
confir l

]
[4
|.

nem.

ENTUM : E"
Lj & N * 1

. Obfervatio CLP. De oculis cancvormm mosflrofés. — 379

confirmabant fententiam, oflà ex filamentis plurimis fperma-

ricis fibi invicem appofitis &agglucinacis produci. Matftoides
&graphioides proceflus integriofícam jamdumacquifiveranc
duritiem; oflicula tria auris interne per expanfam cympani
membranam in fitu proprio eleganter transparébant. Plura,
indagare temporis ratio prohibebac, & uc aliqua Medis relin-//efce2is
queremus monebat. Sceleton ovis matris & foetus in Thea-

rro noftro Anatomicoadhuc affervatur.

OBSER VA TIO''CLV.
D, JOH. PAULI WURFBAINII.
| De»

Oculis cancrorum monftrofis.

Tfi novum quidem non (it, cam in homine, quàm bru-
ds, variarum poonuugesm figurarum inveniri lapil-
los, imo & in cancris five Gammaris fluviatilibus, an-
—^ nuatim meníe praíertim Junio & Julio, binos occulta-
| ilapillos hemifpharicos, ob animalium oculos; quorum fi-
euram repracfentare creduntur, oculos cancrorum vulgó di-
&tos; novum tamen, vel ad minimüm minüs quotidianum
puto, hos ipfos lapillos gammarinos monitrofos fuifle inven-
-£05, uti priori jam anno mihi obfervanti contigiffe, recordor :.
Incidi enim forcéfortuna , appoficisin prandio gammaris flu-
viatilibus, inaliquem eorum, mediz magnitudinis, la pidem
"(quem penes me adhuc curioséíervo) figure rotunda ; Bj. feré.
pendentem ,in capite foventem , quem fortius nonnihil con-
tacto, exque una parte difrupto, binos illos vulgares lapillos,
"firmiter fibi mutuo cohzrentes, infe continere, & folliculo ;
- quafi lapidefacto circumclufos fcu rectius incruftatos, adinve-
;ni Num veró quoad caufam, ad mentem Cl, Helmontiide
| seneratione horum lapillorum genuina lib. de Lithiaft cap.
L VIL f. 32. ftomachus cancrorum, in mucilaginem alimenta-
i "^" Bbb.2 "T TIS

3
E PEN 1

*
X d rlw
eeé "etd ww

Épeciem pre fefert; durum, & cum friatur, aureis fcintillis mi-|

380 —. Obfervatio CLPEI. De Mify Diofcoridis. E
globum exteriorem attingentis, ftatimque lapidefcentis copià
hoc modo praternaturaliter induratus aut incruftatus fuerit?
anpotius, quod probabilius ' fecundum Excell. Phofphori
quondam noftri,dcfideratiffimiSachfii circa gammarorum ge-
nerationem fencentiam,Gammarolog, lib. I. cap, XIV.f.19.hic |
nacura error , à Salis cerra centralis (quolittora inhabitantes, |
ejusque antra perreptantes gammari, nutriuntur) coagulati |
nimia copiá, originem fuam debeat? aliis judicandum relin-

quo, Fig. XXXIV. vid. 58s.

OBSERVATIO CLVI.

D. GEORGII WOLFFG. WEDELII,
De.»

Mify Diofcoridis. «1
Lura fenfim obfcuris mergi tenebris, & nefciri veteribus |
nota , quz efle camen non defierinc, exempla in Medi- |
cinànon pauca probant. Ucalia mittamus,notiífimum |
olim fuit Mify, non tam vegetabileillud, de quo PAzius |
]. 19. N. H. c. 3. p. 91. 140. quàm minerale cum fori , chalcitide |
& melanteriá affinitate gaudens. ]
Utut veró ignoreturcitrà infigne detrimentum , fuppe- |
tente in ufus illos vitriolo 3 mirari tamen licet illam feu incu« !
riam, feu cenebras; quibus involutum hafit hactenus. Sané |
quó plures evolvas hanc in rem autores ab ipfo Gzlezo [. 9. de|
fempl. med. fac.cap. 47.ad Ceftum usa, l. 2. de mineral. cap, a, fe 1 y. e9 |
Schróderum, lib. 3. cap, 1 8. p.s. 45 $. neplures laudemus, à ditis!
tactos, aliosque, eó abeas incertior. Quin nec P/zius J. 34. c.12.|
Diofcorideas notas expreffit fatis. |
Optimum ergó fueritfontem confülere, & Diofcoridis de- |
fcriptioni genuinz aptare nagurz thefaurum. Ita veró ille!
delineat, 7. y. cap. 177. Mify eligendum Cyprium , quodaurid:

| od CAPS à
, 13 m Y
? o "

| Obfervatio CLE II. DePifce monflrofo pedato. — 391
cat; & ftella modo radiat fplendefcirjue. |. Omnia hzc qua.
drantexacté minere martis Hafliacz , feu potius vitrioli , qua-
lis etiam in Angliá extat, &vitriolum praebet. Eft hzc corpus
aguecgavie, auri colore anslum, preelertim nobilior,eunde & vulgó
minera martis folarisfalutacur; ob colorem fcilicet;aliàs enim:
«umauro nihil habet commune; Eft eas» dzrzum , fibiadhuc

reli£tum 5 424 é& v) Spav&ira] oeveiCo» , non folüm extus aureo
. colore fplendec fed eg cm frangitur, aures feintilzs micat y x9) 9ir-
s'íAGov depoeid'to; » C7 felle modo radiat. — Accedit affinitas cum vi-
' triolotanta, ut aéreà calcinatione factá efflorefcat, fatifcac in
pulverem & vitriolum elegans hincafolutione exhibeat. Liceac
:ergó nobis concludere, ipfiffimum hoc efle & genuinum Mi-
fy Diofcoridis. Elegantem de háàc minerà Diflertationem edi-
dit D. job. d bile, vir in Chimiá verfatiffimus.

OBSERVATIO CLVII.
D, GEORGII WOEFEFG. WEDEL.IT.
| 5k Des
Piíce monítrofo pedato.

Onftra fxpe fieri in animalium prafertim genere;
quotidiana teftatur experientia, ita ut fruftra non ra-

ró occupemur in ludentis naturz his jocis & exorbi-

rantià. Duplex veró potiffimum affignari horum
poteftcaufa,feminum confufio, & idearum formatricium tur^
batio. Illiusexemplum praebet mulus & confimiles diverfe
fpeciei commixcorumanimalium foetus ; unde & velutperte-
Jaoperis fui natura non plus ultratendit; contenta quod mon-
| ftrum excluferit, abhorrens infaufté (emel generatorum pro-
pagationem.: Neque enim credere fas eft; inaltero orbis ha-
-mifphzrio, quod nonnullis vifum eft, miranda brutorum ge-
| nera ex commixtione rali coalui(e, & adhuc dum perftare,
| Hujusexemplum viderelicecin bicipite vitulo; agnove, quale
v Bbb 3 fcelecon.

352 (0 Olffrvath. CLP TIE. enis
Íceleton ex cadavere ante triennium fe&o aflervamus, quan-
doquidem gemellos productura natura impeditacorpori uni |
duos quafi adfuic foetus, — Tacemus varias phantafie oblatas |
fpecies naturaliffimum opusdeturpantes, | BEA
«. -Ad quamnam claffem referendus fit pifciculus monftro- .
"fus, quem exhibemus, le&tori arbicrari liberum efto. Reper-
tus eft inauláSereniffimà Gothaná d. 25. Augufti labencis an-. |
ni, immixtus reliquis coQtis & Principum Juniorum menfe
appofitis , hinc in miniítrancium fercula cedente patinàá ; à
puellá XII.annorum. | Hzcori ingerendum pedibusinítru.
&um confpicata à propofico defticit, quem territa aliis mon-
ftravit; ad nos tandem cum fufficienti defcriprione rei gefte
miflum. Caput, os, pinnz, oculi, & tocus fuperior ac medius
venter pifcem verum notant, cauda latius pauló definit, anci- |
C€€ veró gemini pedes cum coxis adherentes equo cum cau-
dá fpatio exporrecti & ofliculis fuis confpicui,.
Fig. XXXV. vid.p.385* |

OBSERVATIO CLVIII.
D, GEORGII WOLFFG. WEDELII,
| De: ) "wr
Mercurio Saturni.

"W Nter reliquas operationes Chymicas feu Pharmáceuticas |!
M neglectior pauló eft putrefaCtio, cum ramen velut manu- [7
. B ducat ad dae» corporum mixtorum, quz in prima velut |-
fuaelementarefolvit. De hác egimus latius 1n Pharmaciá
acrodimaticá , ex quà prius, quam id quod intendimus, propo- |
namus,fumma quafi quedam hic adferemus capita. Afferi- |!
mus nempe prateralia 1. putrefactionem efle deftru&ionem
corporum mixtorum : 2. fieri à refolutione principiorum vi- |.
talium marerialium ; 3. fpeciatim per eandem deftrui & cor- |.
rumpi fulphur &aquam; 4. fübire illam non folüm animalia |
L | E: ws Cà &|

| | De Meréurio Saiurnt. | 383
& vegetabilia, verüm eciam mineralia & metalla; 5. fal in fe
áncorruptibile deftruendo & corrumpendo fulphuri cum a- .
| quà infervire 5. 6. putrefactione ex vegetabilibus & animali.
| bus elici Mercurium feu fàl volatile , 7. ex mineralibus veró &
. metallis Mercurium corporum. Hujus ultimi aílertiunicum.
' dabimus exemplurn, Mercurium Saturni. |
Inferviit ftudiis noftris per quindecim circiter annos vas -
| plumbeum, atramentum affervans, inquo dudum vidimus
- fuperiorem coronam fübinde mollefcere,limofümque corpus
| pr« fe ferre, & exutà metallicà duritie & qualitate imminui,-
' [nterni quoque parietes quadrati fimile quid offercban: fz-
pius. Negleximus id & mortem etiam faxis marmoribusqdue
" venire memores abfumi fenfim ufu putavimus &atteri plum-
" bum, ejecto per miniítrum fzpius confimili magmate.. Tan-
' dem ipfe aliquando putrilaginem fcrutatus cogitavi ; annon
-mercuriale quid ex interitu hoc metalli refurgat, elutriantes
fpiffiorem limum. Di&um, fadum; invenimus miculas Mer-
- curii vivi plures, admodum mobiles; quasin unum coeuntes
collectas etiamnum adíervamus , oftensà re novà domefticis
Philiatris. Unà "P parietibus erofi quid, feu rubentes vene-
- ris particulasinve imus. 1 iR |
Hoc ipfum experimentum faris probat, dari Mercurium
Saturni, eumque verum acgenuinum, effe etiam reverà falia
refufcitativa, que Mercurium vario charactere in metallis &
mineralibus fumofis diverfificatum , & fulphuri vario immer-
'* fum accoagulatum , fibi reddant ac oculis fiftant, cum & (ine
" Obftetricante igne, de quo imprafentiarum plura adducere
. non vacat. | |

OBSERVATIO CLIX.
D, GEORGII WOLFFG, WEDELLII,
! | Pi: De. ji
| — Pilá Cerviná.
TxEfraudati occafione videndi pilam cervinam,quám 247. Y,
- 4 Epbemer obf. 169.p. 3 74. defcripfimus, feliciores fuimus nu.
[. JR j | pen

384 Obfervaiio CLIX. DePiá Cervins. S.
per, poftquam laudatus ibidem Sereni(fimus Princeps ac Do-
minus, Dn. Jobannes Erneflus, elapío autumno repertasin duo- |
bus cervisgeminas pilas gratiofiffimé oftendit & delineandas —
concetfic, unam majorem, 5ij. 5j. pondere; alteram minorem
2if..gr. v. pendentem, fimnillimas egagropilis, figura oblongá
& feré ovali , fubítanciá partim pilos, partim fibras plantarum
filamentofas exhibente; cortice exterius obducto fubnigrican-
te; odore grato. |
Ut quedam addamus de ortu harum , duplicis generis |
notandz funtpile, in quadrupedum ventriculo reperiri foli« |
tz: pilofs, ex mero pilorum glomeramine velut conferte, &
fülamentofe , quando pilis intertexca herbarum velut ftamina
fibrofa occurrunt. Priorisgeneris funcpilz in bobusreperiri
confuetz, magis rotunda, & fepé magnitudine infigni con-
fpicuz, quas globos bovillos, pilas pilofas, & ova; praeeunte
Cardauo vocanc Germ. Sjaatballen ; quarum elegantem defcri-
ptionem prater alios dedit CJ. D. Jagaerus , Hiflor, natural, Hel-
vetia curiosa f 4. art. 2.p. 169. feqq. Pofterioresin rupicapris fre«
quentius ; hinc & aliis nonnunquam & nominatim in cervis |.
quoque reperiuncur. ; |
Fundamentum concretionis fine dubio extrinfecum
conftituunt, pili cutis lambendo ori fubinde ingefti, & pro- |.
pelli àfibris ftringentibus ventriculi nefcii ; vario motu agitati |.
& conglobati, neque enim complecti eosdem «qué novicar- |.
chitrichinus. Hocin utrisque valet, ica differentiam largitur |.
vi&us ; congeneres pilis fibrofa plantarum fila mifceri facile |.
& implicari infinitis cirris poffunt, aridioribus prefertim lo- |
cis, nec potu largiori diluendo elota, e papillis glandofis exus |
dantefero coagulabili hincfenfim indu&o cortice cruftofo.
Sunt, quicertam plantam his pilis producendts aptam |
ftatuant magis, inducti impenetrabilitate quadam, ut putant, |.
cum viderint globum plumbeum n0 trajecifle explofum par-|
tes corporis cervi ; perfuafietiam rarioriillo iniisdem phano«
meno , fzpius vifo in aulis ; cumprimis laudatà Vinarienfi; -

diffradta

mde gin

"sls

(AR ihn et atl t dese e PI car uon

—

A FO SOR C34 WD. SON CUI BICI Y :

759
7,

tA
ETT 1
1/7. c3 arum GRE 4 7) ,
[1

7/77
7
7

WV
b,

:
1
7. ad

j
T

diffractaofTa, pedum, fecus acin aliis brutis, ob 43jog ia» judiciis

- fiitaloqui licet; contingit, coaluiffe, & hoc pado lzíos cer.

vosaliquandiu non viíos hinc rediiffe incolumes. Illud du-
bium aut tralatitium potius eft, peraccidens forfan eveniens
magis; hocveró nonimprobabile, alias przaliis planas con-
folidationi aptiores quari pofle, & huic ufui infervire..

FROXSEVL O7
OBSERVATIO CIX.

D, GREGORIH HILLINGII,
De»

Ungue utriusque pedum pollicis
| monftrofo. —

Ixit hic locorum Vir quidam; cujus mater dum in
utero ipfum geítaret, cum Maritoaviarium Auguftis-
fimi Imperatoris Viennz ingrefla ,laícivis oculis , uti
: fequior ifte fexus folet , cuncta perluftrans, ex impro-
-vifo aquilam przmagnis ungulis preditam, conílernata vi-
dit, &ita perrerrita toetui hane imprelfit labem, ut ftatim à
nativicatis horá; in utrojue pedum pollice ungule tales, aft
minores, apparuerint, atque adeó, creícente etate, cum annis

accreverint, uti delineatioexhibet. Hoc fingulare confide--

randum venit; quod vernali cempore dextripedisungula;au-
'tumnali veró finiftri ungula fponte fuà deciderint , denuoque
— denovo fingulis repullularintannis. Ungule dure funt ci-
- neritii coloris, ad fundum; ubi adhzrent pollici , concava.
Exindeautem & puer & vir nihil incommodi vel doloris, etfi
- pedesiter egerit; perfenfit fed femper bono conftitutus habi-

' tu, nifi quodad melancholiam inclinarit, ad vice finem opti.

- me valuerit, &amplioribus calcceamentis opus habuerit.
— Fig. XXXVII. | |
1 ! ; Cecc OBSER.

— Obfera. CLX, De Ungue utrius, pedum pollicis monffrofo. — $8;

37». TU 5 rbo ni. uw bRT SOLES... a TT ^5 J*2 035 42 dam Mismo s SONA VP at "m PRECII Latt". ib d ed
à $ ^ 6s I *a 1
é 2 2; i: z

Cito puerum iftum tredecenneni à plurimis eftimatum |
fuiffe vermibus fcatencem, poftquam veró prima calculi
fundamenta minxerit; ipfi pulverem Tuum Nephriti-
! cum füumendum fuafi, quoad grana duoindiesbisfum- |
x. ag f- «*cpro, plurimos&ultra centum exclufitlapillos , coloris ochrei |
| 4e. ce) omnes. Antequam veró doloresrecrudefcunr, períentit au-.— |
1 ratn quandam e dextro pedis pollice furfus verfus ad renes & |
humerosusquerepentem, quem demum dolor infequitur, &
calculorum proventus.Hujus caufam cum rimari haud queam,
Te. induftrium & folertiffumum rerum naturalium indagato-
rem,Oedipum mihiinvoco, atque ucvel tribus faltem lineolis
mentem Tuam mihiexponas,rogo quamamici(fimeé. Fateor
equidem me; fimul cum pulvere Tuo ctiam decoctum ligni
Nephritici íumendum , imperafle, nec infelici fucceffu 5 au-
&horitate motus Clariffimi & feliciffimi quondam Practici Aue L.
guftani Raym. Mindereri , qui codem decocto plurimorum: |.
cum admiratione & emolumento feliciter ufus fuerat. Tan- |.
dem curam .infecuta eft paralyfis ejus lateris, & quiesá calculo. |.

[ Indicante id Cl. Hillingio 22. Decembri Aun. 167 8 in literis |.
sd Heliantbum dati]... peercw 1

V4 - JA1mACE LOK AWTNSL wm "i fs T" ^ uw bu 2 cuia Hager). ia CH WE IP di APCRT ^C "1 A e I ares o ED if

|n TATE 7 »

Obf. CLXIL. De Jféagulari calculorum humanorum. fieura. 387

dena OBSERYATMEIL CERNI TUS E

D, EHRNFRIDI HAGENDORNII,

i T De» : ij

Singulari calculorum humanorum -
| figura.

^w Alculos mirz figure interdum five nature bené ad- -
bhucfibi conítantis adjutorio, five lithontripticorum
, communiter fic dictorum exhibitione per vias urina-
w^ rias excerni ; ex obíervarionibus Medicis conftac. Sic
mirabilis adípectu ante aliquot annos erat calculus veficz,
. quem Budiffe videre licuit; à vidua quadam fpontaneo Natn-
rz motu excretus, fat grandis, incüs tamen ex parte concavus;
| €um foramine in fuperficie, quod ipfum penitius cüm intue-
| rer, vidicalculum exfoliis, vel lamellis lapidofis quaficoali-
|! tum;indicio, Naturam in hujus generatione per/appofitio-
|! nem füccilapidefcentis hanciviíle viam.
| Verüm plus adrmirabilitacis habuére, quos mox receníc-
|| bo,calculi. Cafuüsira habet. Degit infinibus Bohemiz in op-
- pidulo quodam Matrona non infimefortis, quà cumante ali-
||. quot menfes verba miícere; egrotantijue marico confilia af-
|. ferre medicalicuit. Hxcipíà, cum fuperioribus annis con-
| tinuis lumborum doloribus, iisque atrociffimis affligeretur, .
|. varids pro more fuftinuit manus &artes. Sedincaffüm, Cru.
.. €iat8 namque hocindies augmenta capeflente, candem fuafu
|. &mice cujusdam frequenter bibitcaquam fl. chamomillz, rata
| paffionibus hyftericis fe affligi. Nec ifelici fucceffu. Nam
cum per aliquot dierum decuríus ufum aque predicte conci-
. nuaflec affli&iffima ; en ;ex improviío dolores modó ad dor-
|. fum, modó ad pubem vergentes; lapillum unum alcerumque
expulére. Gavifàficegrota,; certiorque de morbi fpecie hinc
|. $eddita, reperit aquae chamomille ufum, unde fit; ut indies
(ER m Wove2 cum

y eusise Olfervstio CL XIIL — ^

cum urina lapillos redderet tantz multitudinis, ut fanitati re-
ftituta ultra cencum eorum numeraret. In quibus hoc fin-
gulare, quod omnes, quos ego hisce meis oculis vidi, mani-
busdiue palpavi , unius effent molis , nempe magnitudinem
pifi majoris equantes, unius etiam figure, fcilicet flavefcen-
tes, angulisqdue nonnullis confpicui , faben att$ foie gefdnittez
fne SSora(teing/ quibus colla fexus foeminei collucere hactenus
- confueverunt. Undeetiam mihi nata fuit occafio locum jo-
co dare, dicendo, nonabfurdum fore, ut in rei gefte memo-
riam ornamenta vel colli, vel manuum , inde conficerentur.
Cxteroquin, quod obiter addo, de ufu flor, chamomille cum
internó, tum externo in lichiafi egregia collegit experimenta
D. Ramelevius Tract. Germanic. de nephritide c, 6. p.a, 51 3. qui vi-

deri poteft.
OBSERVATIO CLXIIL
D. EHRNFRIDI HAGENDORNII
| Des
Virtute liquoris ex Cantharidibus
- "prolectt. '

facto, decantharidibus co

drope

E&u jucunda funt, pariterdue in Praxi proficua, qua |
D. Kónig in Regno animal. AU 2.nuper püblici juris |.

| | legit. Quibusinparenthefi |.
4 velut fequentia addere vifum eft. Cantharides nem- |
pe; ceu aliaquadam infecta dantfpiritum fummé volatilem & |
urinofum, fi per additionem cinerum clavellatorum, aque |
&c.juftàáutaris encheirefi. | Quiipfe; ficonje&ure locus, pof. |
Íec commodius ufurpari in eniplaíftris pro veficatorio ,infon. |
ticulis loco cauterii potentialis ; partibus tamen ; ceu pareft, |
defenfivo priüs probé munitis. An interno pro ufu debeat |.
exhiberi, hzreo , cüm citra experientiam loqui erubefcam. |.
Intuitu autem , quód cantharides pulveratz in ifchuria, hy- |

De Firtute liquoris ex Cantharidibus proletii, 389
drope &c. paílim à PraQicis commendantur, in quibus quic-
quid agunt , folummodo ratione fàlis fui volatilis id agunt,
corporeá earum fübítantia parum velnihil huc conferente,

utique non rcformidarem; neceffitate exigente, ejus ufum,
cauté tamen , incerné adminiftratidum. — Curiofà aliàs rela-
tio eft, quam olim amicus quidam de hoc liquore mecum
communem facere voluit, fcilicet, fe ex ejus odore, ob fübita.
neam phiolz ; in qua aflervacus fuit; apertionem ; clapfis ali- -
quot horis in dolores doríicum urinz cruenta redditione in-
cidiffe , capitisdue pariter haut vulgares inde fenfiffe cürbas.

. Addit quoque; liquorem hunc fanguini à fectione veri ad-

huc calenti infufüm , ita eundem in fluorem concitafle , uc
nulle amplius fibre in eodem apparerent. Pergit ulterius;
fpiritum hunc, vafealiquandiu non munito; intotum eva-

| mnuiffe. Aliàs in fonticulis ob nimiam carnis fpongiofz ex-
- ctefcentiam ; aucgeflantis incuriam; coalitionem minitanti-

bus; foeni fie sufallea isolfen/ profingulari hactenus habui ex-

I perimento globulos, ex duabus partibus cere cerebinthinacz,

& una parte emplaftri veficatorii Ludovici conficiendos, &
incisá priüs catrieapplicandes. Qui ipfi, preterqüdám quod.
coalitum ulteriorem pracaveant, &hoc irftmul liabent cóm«
$nodi , utfluorem ichoris & promoveant, & coüítantem fer:
yenc. Nonintermitcam tamen; ut propedieminnotefcat; quae
qualiadue experimenta plura circa prefatum liquorem au£

. ipfefecero ; aut aliunde refcivero. |

OBSERVÁTIO CLXIV.

D. JOH- LAURENTII FEHR.

^ Vermium copiofajaft falutaris, 2« «à «ve ab

adulta perfona facta excretio.
*« Irca rmareriám generationis vermium. ín váriiscorpo-
' ris humáni partibus f'abulantium , Autores plerique -
omnes in eo conveniunt, Vid. Obferv. 147. Ann. II.
Ephem, Germ. quód évifcido & putredinali humore
| Ccc 3 Pro-

A » - - Ww. 4 Ld - 2 LY. ET IR 2 3 TUA 2 "^ "a
2 - * A. t.
T L3

390 Obfero. CLYIF.. Vernium copiofa aff faltaris, ege,
producaacur, verüm circaformam mirandis actionibus nobi-
litatam,variisqueaccidentibus inftruCtam non füncunius ejus-
demque fententiz. Nos, ad &ipulanteDn. D.Bierling. obferv.
154. Anni II, Eph. Germ, iftiusmodi formarum rudimenta |
corpus cum affumtisefculentis atque potulentis fübire arbicra-
mur, quzlibet enim corpora aaturalia fuam ípecificam obti- ,
nentformam ,àfapientiffimo rerum conditore cuilibet fpeciei |
primitüs ingenicam atque implantatam 5 hec autem cura fic. |
corporea & materialis, ficque ab animalibus cum ceteris aii-
menta confíticuencibus partibus in ventriculum deferatur, vel
ibidem, velin ftubulato cjusdem corpore , velalibi , ubicunque
difpofitam invenit materiam , fibi conveniens parat domici-
Jiuma, quà deficiente rurfus é corpore expellitur, &jamin ex-
cretis, lactefcil.caíeo;affumta feminia verminofa reprefentan-
tibus; item ftercore, przcipué anícrino atque fuillo, herbam
aníerinam & fonchum copiose producentibus; jam in putre-
factis corporibus anatum cumprimis & gallinarum , ranas &
araneas,alimentilocó priüs deglutitas, oculis contemplandas
fubjicientium fefe oftendit. Talia producta verminofa in ho-
minibus przcipué pueris 429945/e laborantibus frtequentiüs,
in &tace profedtioribus , uti ex fequenti patethiítoria,; rariàs
obí(eryantur. | Ixor cujusdam piftoris fexaginta annorum, |
herniáinguinalijamdiuaffli&ta, per aliquot dies doloribusco- |
licis, tandem etiam iliacis continué urgentibuscum pertinaci ||
alvi obftru&tione , vomitionibus crebris, zítu &inquietudine |.
laborabat, fubíequente appetitàs dejectione, virium debilima. |-
te,animidue deliquiis: exhibità prim potioneconfortante, |.
& inunctó abdomini unguentó anodynoclyfterem ordigavi, |-
fcd 'huncob nimiam inquietudinem retinere non potuit, ac li- |
cet alteró certioáue die fuerit repetitus, &refiduum magma
cum veíica exreriüsapplicitum , parum tamen leyaminishinc
fenfit, interim hifce diebus decem vivos vermes oblongé ro- |.
tundoscum feculenta materia non fine graviore adítanium |.
pauca per osrejecit, &, negledtis medicamentis feré omnibus,

: folà |

-
EL

OD CLXF'. Calculus vefica ab ipspevito medicaflro gr uvetbr. t$c. 3 9 Y
foló feró lactis in potu ufà eít, unde candem alvus fpontéeft-
aperta, &, vermibus aliquot mortuis per anum rejectis, non
fine multorum admiratione gravi(fima hzc fymptomacta fzn-

fum evanuerunt. : e
. OBSERVATIO CLXV.
D. JOH. LAURENTII FEHRK.
Calculus veficz ab imperito. medicaítro in
urethram protrufus lethalis.

Oxum eft, calculosrenum precedentequadam urinx
putredinali refolutione per concurfum falium diver-
forum generari , & quicquid in hac actione compre-
hendunt, in ejusmodi cophaceum corpus coagulari 5.
calculos aurem vefice utplurimüm à renious per ureteres iri
- ve(icam derivari, & fepe tantum ibidem fumere augmentutn,
utper vias naturales eliminari nequeant: varia proinde pro fe-
liciori horum exclufione excogitata funt remedia , tam phar-
macevtica, quàm chirurgica , in quibus adhibendis plerique

- omnesimpofítoresatque medicaflri fuam jactant peritiam , fed
- infelix faepius fücceffus fummam iftorum prodit imperitiam,
| quod apparuit nuper in cive quodam. noftrare nephritide &
calculofà difpofitionelaborante, qui, poftpofitó Medici con-
filió , iftiusmodi agyrte curz fe commifit, &numeracó pacta

! pecuniz dimidió (qui fucus proemungendoà fimplicioribus
' argento ipfis frequens eft , & quafi proprius) varia medicamen-
"ta fub forma potionum & pulverum urinam pellentium, &
- calculum frangentium ab impoftore propinata affümfic , hinc
"ealculusnon fineacerbifTimis doloribus verfus vefice fphin&te-
| rem cft promotus, quem cüm digitó ano immifsó certius exe
ploráffet, tantá violentià verfus urethram promovere tenta-
. vit, ut hine dolores non foiüm graviores, íed & majorurine
zeddenda difficultas atque inflamamatio periculofior fuccede.

| fent,

392. Obfervati CL XE IL. Incenfuetus Menfimflaxms.—000—-
rent, que Ífymptomata deinceps íta invaluerunt, uc nebulo,
malé fibi confcius, aliquoties in auxilium vocatus non modó
non comparueric; fed &, nunció à miniftro acceptó, patien-
cem delirantem in agone verfari, fugà fibi falutem quzefiverit, — |
ecrumqueantealiquotdiesfacis robuftum & fanum morti cra-
dideric, hinc re hàc ad Medicos loci delatá & examinati, iuffu
Magiítratüs cadaver eftapertum, inque urechreradicecalcu-
lusaíper emimentiis quibusdaminfignitus, magnitudine den-
ci molari mediocri, binas radicesinferrusacuminatas repra(cn-
tanti, haut diffimilis, per violentas protrufiones membranis
nervofisdue partibus füummé inflammartis profundiüs infixus,
& veríusanteriora immobilis repertus eft, qui omnium malo-
rum, etiam mortisconfecutz, autor extitit.

OBSERVATIO CLXVL- FU
D. JOH. LAURENTII FEHR.
Inconfuetus Menfium fluxus.

Ef Xoricujusdam futorisfexaginta duosannos natz,cüm
B per aliquot feptimanas malé fe haberet, cum gravica-
| B pidsdolore,; appeticus dejectione, refpirandi difficulta-

*w"É.re membrorumquc laffitudine, fubfequente infüper
oris incumefcentià & quadam loquendi impotentiá , tandem
meníes, qui jam per.aliquot annos fubftiteranc, fluere coepe-
runt, tàm per duQum ordinarium , quàm extraordinarium
osícil.itaquidem , utperduos dies continuosfanguinem fpu-
tando cjicere, & hoc ipsó imminens fuffocationis periculum |.
avertere neceffe habuerit; hinc per totam eorporisfuperficiem
éxxuuuu2v2 fci maculz quàm plurimz majoresatque minores
ob fanguinis impuri ftagnationem effloreícentes comparue- |-
runt,quz convenientibus diaphoreticis; interjectis aliis medi- ||:
Ccamentis fymptomatibus urgentioribus fuccurrentibus , ite-
rum diícuffa integram Patientifanitatem reftituerunt.

1 .. OL C L XE IT. Cerebrum pomi magnitudine 2 cranio t3c. 19
ENSOP ^ OBSERVATIO GEXVIL.
— D. EMANUEL KÓNIG,
- Cerebrum pomi magnitudine é cranio
Carcinomate exelo protuberans.-

KK Ulier Ruftica Ditionis Bafileenfis annorum 40.in ca-
à /8 pite fupra muículum temporalem finiftrilateris (ubi -
W 8 cancroloaffe&tuitidem laboravit& obiit prior mariti
4-uxor) puítulam arcfactam intercrinesenatam anime
advertic, quam digitis abraífam & detra&dtam , menfibus inor-
dinaté fluentibus, femper nova excepit, ufque duminlongi-
tudinem ad orbitam uíqueoculi ferpens malignitatem fuam
| cancrofam mentiri amplius nequiverit; hinc precibus in La«

zaretum benignitate Ampliff. Magiftratus Bafil. fufcepta, fuae

fam exciflonem hujuscarcinomatus (neoculum fzvicià & acu-

minefuo offendendo tandem effoderect) forti refolutione (ufti-
- nuit cum fubíequenti cauterii actualis ad hemorrhagiam fi-
| ftendam applicatio; interea quia cranii ipfius lefio &caries
| antea predicta tandem fe monftraba t, denuocauterium actua-
-]e, cum & porenriale , lapis nimirum infernalis (ex argento
optimo in aquá forti foluto paratus) ad hzcviria corrigenda à
binis chirurgis fuére ufurpata , quibus tamen nil minus effe-
€um quam utcaries heccecalvariz fuerit correcta, quin po-
!« tius eXefio adhuc major fit procurata, ulcusiue cancrofum
ferpferitlatias, |. Detra&tis hinc paulatim fruíftulis &fquammis
—offeis dura meninxin motu fuo nunc adícendens nunc defcen«

dens apparuit quoque labecancrosá infeQta,in centro namque
'"formatzinibi circumferentiz macula quadam folitó albican-
» tior (quam aluminis ufti infperfione corrigere chirurgi pre-
" fumebanc fe monítravit, qua difrupta ipfi cerebri fubítantie

éfuà galeà exicum concedebat , dum fenfim 6 foramine am-
pliorereddiro cortex cerebri cenui meninge adhuc ex parte ob-
| "du&us prorupit, ufque dum indies (e augmentanspomi, fed

E- -8. mediocris

g-*

394 Olfervatio CLXPFIL |. | |
mediocris magnitudine extra nativam fedem in confpectum
venerit, puriíque,cui antea exitus liber concedebatur; expur-
gatio debica amplius denegata fuerit. Prout autem cranium |
fenfim latius fuit exefum, fic & non minus pericranium cir- |
cumcirca à cranio, cui fibrillisfortiteradhzrec, abíceffit& red-. |
ditum liberum , ut ejus ingentia fruftachirurgiabícindere cos |
acifuerint, Cranio fic magnofatisfpario denudato &exefo, |
feque faltem offerente fanguine tenui ferofo, intuslacquovis |
neQare & ambrofià dulcius potavit, & excusSaturnina dulci- |
ficantia, pulveres item abforbentes cum fotu édecocto cord. |
abfyntb. aliisque ferociam humorum domantibus & charadte- lr
rem morbificum delentibus & eluentibus fibi applicari paffa |
eft, idque proficuo cum fücceffu, paucis namque diebus cra« |.
nium antca nudum carneo veftitu velut tegi, ipfumque ulcus |
pus funderelaudabilius, magnozgre & vifirantium folatio, in- |
cepit. Incerea dum rebus ficíatis circumcirca beneapparenti- |.
bus cerebrum indies magis protuberaret, ratio anteafatisvigo- L
roséfe exerensfenfim vacillare coepit, ut Íopore nimio.correpta |.
tandem apoplectica obierit, Cli adíectionempreparae |
to Caput ceu mali confpicua fedes ante omnia examini noftro |.
fuit fubjectum, ubi primitus id animadvertere datum, pro- p
tuberantiam ejusmodi cerebri , ob fpiritus avolantes, cerebri-
Que ab iisexpanfionem denegatam minorem multó fuiffe red. |
ditam. Calvarià vero more coníueto detraQá, cerebroque à |.
pofticà parte elevato (quo modo cerebri partes perfpicué ob. |-
oculos ponuntur) puris viridefcentisingens copia circa princi- |.
pium futurz medullz fpinalis & cerebellum confpiciebatur, |.
cerebrique in parteaffectá diícifsà & examinatà, pure illa iti- |
dem perfufa, corrupta & à folitáà albedine multüm declinans.
& quafi fphacelata apparuit; longéenim flaccidior, mollior acl
nioricantior erat pars finiftra praeterquam dextra, quz longe |
zobuftior , firmior ftriisque albicantbus ceu radiculis nervo-|-
zum erat dotata; AbdominepoftdiíIecto, Hepar, Lien, Reness|

I
Y

fana qua visapparuere, glandule item. mefenteriiad at e

—— dus dad ROTEN TP RR LUNES rn

Cerebrum pomi magnitudine 0 cranto Carchnnmate exefo protub. 398
erant molliufculz 53 Pancreas veró ventriculo fubíkratum co-

. tum fcirrhofum tangere licuit. In Thorace duo illa primaria

tà labeinfecti.

vifcera charactere morbifico infignita fe oculis exhibuerunt;
cordis nimirum camera dextra polypis erac referta, pulmones-
queapparuere nigricantes &quoadlobum dextrum purulen-

| SCHOLIUM.
I [ TT ut agreítis vite fanicas laboribus » victu frugaliori &
fimpliciori firmata publicislaudibus à Poétis & Medicis

- extolli foleat, nihilominus ruíticagens ob immunditiem cafa-.

rum ,cibofque beíliis magis quàm hominibus offerendos, hor»
rendos fzpiffimé patitur morbos, ut exemplo eft citaca mu-
lier ad cujus morbofi oviexclufionem varia fuum contribue-
reforüm. Áér nimirum inquinamentis caíz forfan cancro-

| fisfimilibusà predecefforerelictis (prout n3 circa podagri- -
. cos &convulfioni obje&tos , febricitantes IC8RNex miafmatum

fuíceptione, fimiliqueindu&to motu fimiles inducereaffectus
obfervatur) plenus, victusratio eadem cum denegatá imprimis
fingulis menfibus fanguinis debità ferenatione & decenti ex-.-

| purgatione unde ex ingreffu a£ris corpufculis incongruis fpis

riribusque adverfis impragnati & chyliacido-acrioris e cibis

| Sllaudabilioribus in fanguinem, quin & regrefluin eundem
particularum fanguinis menftrui acrium & folventium (ut cita

linteaminum corrofio edocceo) fanguinis balíamus mitis & dul.

| cisin diagg»rié» convertitur & 4idS«ir tantüm non arfíenicalem

cogitur, unde non folüm glandularum tenella ftru&urain aliis
nimium arroditur & pervertitur, fed & ipfa offa adoricur &

!- dividit humor hic fpecificé acris & corrofivus, fibrarumque
|! eorum compagem ftrictam nimis diffolvit, indicio manifefto
! fatis fortem non fpirituum faltem ;, fed & humorum efle in
|j partes folidas actionem,

II. Cancrofos affectus canis rabidi ad cempus filentis in.

ftar, qui irricacus & exufcitatus peflime furit, vel etiam more

| ignis(ex melancholià aduftá enimfeu atrà bile qua ex cincturá

Ddd 2 vitrio-

396 Obfervatio CEAXYAH. id
vitriolicà fucci pancreatici bili impreísá ac nimiá fermentacio-
ne & exalcatione oritur, cancrum vulgo progigni ftatuitur)
fuppofiti cineri doloío, qui leni afflatu & attadu uftulat,fe ha-
bere, neminem ignorare puto, hinc namque fimiliter exacer-
batiacribus virusfuum occultum tandem apercé demonftrant,

ut patuit hocapplicatione cauterii potentialis, qua duminten-

debatur correcto oflis cariofi, ejus corruptio ulterior potiüs
procurata fuic, quatenus particula cauftice lapidis infernalis
ex aquá forti corrofiva corpufcula potiüs magis exacuerunt
quàm infregerunt & domarunt, fecusac fit decenti Arfenici
preparati ufu; quo 24//;z Ducis Illuftr. Lotharingiz Archiater
non folüm in mulieribus Parifienfibus fed & matre Regis e-

egregia preftitit: imó & hincparüminhibitum & effettum,; uc |
pericranium ácranio , fibrillis hzc connectentibus divifis & à ' |

vaporis ub. quee exefis, feceflerit, contribuente
haud parum fymboli a£ris ulceribus & vulneribus ob acidita.
tem hoftilis liberiori acceflu.

. III. Lacintus & (aturnina alkalica mitia extus ufürpata
manifeftum attulere levamen, hec quidem quatenusfiguram
aculeatam & angulofam noxiam liquoris ejusmodi corrofivi
mutanbo invertunt, abforbenr &przcipitant, quo fpicula fua

in fibras fenfiles minus evibrare poffint, unde & cum fructu 1
fxpius prefcriprum Ceratum Ampliff. Confulis T z/pi L.I. O£-. E.

ferv. cap. 47. 3. Ol. vofac. 3j. Cer alb. "vj, plumbi ufli c lor.3 4.
Oleum cum cerá liquefiat & addito plumbo agitentur per 6.

horasin mortario plumbeo, F. Ceratum. Lac verófümmum

lenitivum & epicerafticum erat, quia particulis nutritivis aliás

dulcibus fed hicacido- acrioribus, acutioribus & fcindentibus |:

aliam paulatim induxit «£e, partes nimirum ferofi nitrofz,

cafeofz adhacfione fuas easaliter figurarunt ; buryrofzdue an- Y
gulosacutioresin obtufiores flexerunt, proutaliàs cremor bu- |

tyrofus cum faccharo Saturni extus hocinaffe&u & cum cretá
inHerpete blandum &fümmeé proficuum eft topicum.Quam.

vis autem Jac primitus hoftem hunc aggrediendo aliquam |.

roboris

; dO Ripa adero ona EF. s * Y E » - P j "
-— " á 7 t ri :

N
" y

Cerebrum pomi magnitudine é cranio Carcinomate exefo protub. 397
roboris efficaciam monftrarit, nihilominus partes acresíe
evolventes dominium obtinuere, ferociamqQue fuam in to-
rum haud depofuére; adeó utfuribunda hzc beftia cicurari fe
minimé fit paíflà: imó quandoque dum lac adacrimoniam

- humorum obtundendam portatur, contingit ut féceffio ejus

- fiacin partes fi non in primis ftatim viis manifefté, tamen in

amafsà fanguineà haud bené conítituta & volatilitate debità
perfusá , fuit enim quidam Podagricus qui curá lactis hodie
non faltem fed & Plinii jam feculo confuetà, vinculis pedum
fequidem liberavit, fed de novo fibi thoracem & pecus ftrin-

. Xit, dum pars lactis cafcoía ductibus bronchialibus fe affigens
aéri debitum ingreffum denegavit, afthmadue candem lethale
induxit. Quodveróulcus hoc exedens durante lactis ufu pus

.. fundere coeperit laudabilius,exinde ef; quodaffluxus materiz
- copiofioris & laudabilioris adfuerit, ex quà ulteriori cocturá
pus conficitur. | |

IV. Protuberantiz Cerebri fubfequute tantüm non

monítrofz é foramine calvarie, qus cerebrum circumcirca

- cingendo in debito motu dirigit, caufa non faltem in motu
machina humanz & fpiritibus corpusuniverfüm perfunden-
tibus, maximé cerebrum debité expandentibus, fed & in ipfo
Ja£te ex parte quarendaerat, fi juxta Zvicennam L. IH, Can, Tr.

| LH. cap, 442. p.m. 259. Laccum melle porcum augmentum facit
"in cerebro, quodaliàs in foctubus velut laccraflioris confiften-
"tic albidum molle apparet. Ceterum protuberantia hzc
|! cerebri é foramine calvarie jam innuebat fpiritibus liberum
» foreegreffum, animzque € corpore difceffum, denegando e»
| nim puris expurgationem debitam; factum, ut illud tum ad
'€ranii parietes concavos deícenderit, tum àglandulis corticis
! cerebri fufceptuüm per poros cerebri medullz intimius fuerit
' imbibitum, corpus callofum inquinario copiádue fuá tandem
futuram medullam fpinalemac etiam ipfum cerebellum com-
. prefferit; quó minus fpiritus vigorose expandi, lux primige»
. hia microcofmica lucere & fjftema nervofum irradiare pocue-
| D d d 3 rit

posee

OBSERVATIO CLXVIII,
D. EMANUEL KONIG.
Morfus Lupi rabidi Talismate Satur-
nino fanati.

& Uamvis Chriftianos in fplendidum illud Talisma
B nempe Jefum Chriftum, qui imago & character eft
j Dei Patris, áquobona quavislargiter in nos defüper

&- derivantur, potius ante omnia fpem & fiduciam lo» |
care deceat , Medicoque fido & cordato medicamina quavis |.
tali reprefentataobveniredebeantfigillo, ex uná fcilicet parce |.
effigie Morionis cultro armati cum voce Cave , exalterà illo |
Homeri, Novi & fcio ffngillatim qua bona que mala f*&t , nihilos. -
minus & Talismatum Paracelficorum feu figillorum &chara- |.
&terum Planetarum idoneá horá & diefecundüm Planetarum
curfum debità ratione € merallo correfpondenti concinna- |.
torum & fabricatorum virtus & efficacia magna eft, idquod |.
figillum Saturni experientià docuit; contigit enim ante ali» |.
guorannos,utlupus rabidus circa pagos aliquot tum Bafileene |.

| Tr d d uu n

ERAN NIST MESE RS )5 4^ £o. arn
TUREP MY he " d j T 1
dies à v J /

* X i :

| Morfga lupi vabidi V alismate Saturnino fanatt. 399
fis ditionis,tum Alítiz fuperioris vicinos oberrans $o.circiter
homines adoriretur & moríu lzderet, quorum quotquot A-
qua infufionisfigilli Saturni pocanda dabatur, evafere, ceteris
omnibus, quibusea non offerebatur, pereuntibus. Sigilli
ejusmodi effigies calis erat, utexuná facie forme quadrat cir.
culo inclufz, tribus plagis diftin&z, cuilibet earum trinis nu.
meris quindecim infcriberetur, ex alterá veró Planete per tu-
bum opticumobfervati corpus rotundum cum duabus aníu
lis ab Hugenio Aftronomo primitüs detectis , quafi annulo
- circumdatum effet, ut videre eft apud Z/Faclezs Hiebnerum: Nive-
quontanum. Mat bematicum Effuvtenfem Myfler. Sigill. Herbar. cf La-
pid. p.m. 232. in cujus locum Planetz imaginem formà Viri
barbati fenis cum ligone, eo habitu quafi terram foderet , &
ftellà incapite, addito nomine $2777275, exprimi vult 7 beophra-
ftn Archidox, Magic. L.. VII. p.m.716, qui videatur, |
: SCHOLIUM.
Lurima dari natura mirabilia , fecretaque Magica i, e. Philo-
fophica, quorum rationes Phyfice funtobícurz, effectus ca-
men certiffimus, veriffimé fcribit Pbaraps. Rbumelius Jatr. Chys
;suic.cap, XILI. p.s.409. exemplo cancrorum , quorum pectori
- inverío(ut füntanimaliainvería)fi alligentur ungues febricican-
sium przcifi , abiicianturque vivi in aquam profluentem, fe-
brescertiffimé abiguntur, prout &ipfe cum 7eophbraffo de My»
(— fler. V'erm. Oper. Vol, I. p. s», 220. ejusque affeclis felicem hujus
' fucceffum expertusnovi. Talium veróin numerum, an etiam
'— galifmata ejusmodi fecum geftata fuo modo fint referenda;
|. quorum itidem operandi modus eftabftrufus, efficacia veró
|. magna, diverforum diverfa eft opinio: Suntenim;qui Diabo«
qum hic infcenam traducere non verentur, quibus tamen cit,
| STheopbraflus Tr. 1, de Philofoph. Fol. I. p.n. 235. diabolum, quem
| inipío habitare dicunt, domum remittit 5 Alii vangfuperftis
tioni & imaginationi affectüs aliquid attribuunt, exemplo
plurium vanáimaginatione cum effectu nihilominus haud va-
no fc Jactantium ; prout ejus ridiculum exemplum (fi ullum

v UU NSQNE TIRE
400 | Obfervatio CLXP' IIT. :
robur ejus indicare valens) pronuper obfervare datumin Paro-
cho venam fibiincidicuraturo, huic quofvis venzíeQtiones ti-
midéadmittentesirridenti talis frausobtigit, ucbrachioricéad
. V. S. difpofito , averío ejus ab adftante capite, venaphleboco-
mo faltem inverío fuerit titillata & cacta , gutturniumque vafi
applicatum acfi verus fanguis ei inftillarecur, quo fic nihilo-
minuseffcctum,ut poftquam ipfe fufficientem fanguinis puta-
titii, qui tàmen puraaqua erac effluxum reputaret, chirurgus-
que foramen fibi imaginatum claudere nondum vellec;, in
dcdi£io» ac fifanguis verus emiffus effet, inciderit, ut ex ejus ve-
hementià Pater Capucinus adítans & ipíe chirurgus fuga íe da-
re deliberarint, nifi fortioribus fpirituofis cardiacis candem ad
ferediillet, Poterunt effe alii qui virtucem hanc quam figil-
lumexeruit, explumbo naturalicer conftituto, quàm veró ar-
tificiosé taliter modificato & figillato derivandam cenfebunt,
ira uc prout plumbumantivenereum eft & evirat, ira & hic fpi-
ritus, ferocientes fimiliter per communicationem idez.rabiofz
reprimendo effectum illum praítare potuerit , prout inter |
alias hujus figilli virtutes & hzc laudatur, quod infufum ejusli-
- bidinem coérceat & ferociam quamvis impediat, Quod fi
veró Harmoniam mundirefpiciamus, aftrorumque & planeta- |
rum fubftanriá & colore (Saturni corporis fuperficiem colore
cineream , Jovis rufam velflavam Martis nigram , Terre forte
& Lunz luteam, Veneris candidiffimam , Mercurii coeruleam
effe fufpicatur Keplerz) differentium in terraqueum elobum
influxum & radiorumdircctionem , magnum certé virtutisro P
buriisminimé denegandum eflequivis przjudiciis valedicens P
confitebitur, unde & cum Paracelfo facilé quis inferre poffet,
quód Planete virtutem fuam poflint imprimere talibus figillis, |
eadue quoad virtutem fuam ita occupare, quaficum omni fuá |.
fubftantià illis ine(lent, quemadmodum iníunt ipfi firma- |-
mento, quatenus nimirum fufione illà certà (de quà T Pesphra-
f! & Hiebner) vietallorumappropriatorum inlocum exhalan-.
riumcorpufculorum minus fixorum, mercurialium fuccedit |.

materia.

— AMorfra lupi vabidi Talzmate Saturnino [anati. — — 40t
materiafubrilis(quá (tantemirum quod Cartefius A (trologiam.
ita floccipenderit) vcl fpiritus ethereus ex certo Planetà cum
temporis dominante & in exaltatione conítituto certo & fpe-
cifico modo nobisimperícrutabili modificacus, quz metallum

- virtute fuà imbuit & occupat, ut influentiz antipatheticze &
adípe&us maligniab co mitigenturfpiritufque hominis fpiriti-
-busaftrorum analogus aliter irradiatusad has potiüs,quàámalias
actiones difponatur & determinetur;falvo tamen voluntatis &
racionis,fifua jura debite obfervet, dominio. Numeros infcriptos
multitudinevariantesquod attinet, corum fundamentum efle
videtur harmonica Planetarum proportio & diftantia, unde
lucceffivé etiam multiplicationeincrefcunt, dum radii à plane-
tisíparft ad terram pertingentes nunc majores, nunc minores
exillàradiatione evadunt; circa quod trameninprimis animad-
- vertendum , quo mundi fyftemati hec innitantur, ac annon -
commoda quzdam redu&io & hinc conciliatio infticui pof-
fit. Interea de hisce?z&evadhuc potiüs , qu3fft certi quid de-
| terminare praftac, libero camen unicujusque judicio ; fiet cer»
|. té ut pofteri harmonicam mundi (apientiffimam difpofitio-
nem & concentum hinc dependentem (ex Saturno & Jove
ceu Baflo, Marteut Tenore, Terra & Venere ut Alto, Mercurio
ceu Difcanto ut eleganter fcribic Celeberr. nofter Macthema-
| ticus P. 7Megerlinus Exercit. Acad, de Syflem. Mund. p. 6o.) gratifhi-
mum manifeftius quàm hactenus factum fint fpeculaturi. /V-
| dil enizz, ut eft Mattb. X. 26. Marc. IP. 22, opertum quod non reve-
dabiter, £8 occultum, quod non fcietar.

C ODSTRVAIIO..GLXIX.
;, D. EMANUEL KONIG.
Radicis Carlinz vis defatigans. |

w Uod apud Helsontivm de Magnet. V'uln. Curat. $. 24.

B Oper.p.m. 752. legicur de Carlinz (quz Botanicorum

P Coryphzo Celeb. Ba«zbizo Chamaleon albus acaulis

Audit) radice, quod plena fucco & viribus evulfa; mu--
| Eee — | mie

c add - t n 2 V TUN M. td v.

408 o tocco ervalia CEOEPIA SC se

miz humanz contemperata, tanquam fermento ex homine,

cujus umbra premitur; vires &robur naturale in portantem

trahat, id parvo abhinc effluxo temporis fpatio veritati con-
fonum effe experientia, optima rerum magiítra, docuit; forté
fortuná enim contigit,ut quidam rerum Medicarum adeó
haut imperitus cum comite pagum Marchionatüs Badenfis
fuperioris peteret , offenderetque in vià pifcatorem rufticum
ex urbe Bafileà reducem, quem pradicti duo allocuti itineris
focium fibi oprarunt, quos tamen illeceu fibi in eundo inz-
quales minusque exercitatos poft fe relinquere mox animo
fovit; predictus veró Chirurgus hominis feftinationem elu-
dere volens, fruftulum radicis antea nominatz ; quod fecum
geftabat, ori indidit, obíervandoque ventilationem aéris hali-
tum ex ore deradice prodeuntemad piífcacorem direxit, unde
paulatim factum , ut pifcator de laffitudine corporis infolitá
conqueri coeperit , uc, dum tandem fummé defatigatus ad
pagum deftinatiirh cum comite, qui ei vehiculum minimé
era; pervenirec/ humi fe profternens, artus fummopere feffos

de fe protenderet fafcinatumque fe, ob infolitum eventum,

omnino crederet. Chirurgus de experimento fibi jam ex par-
t€ noto, certus in diverforio vino & pane illum refécit, ficque
ei valedixit, quem tamen pauló poft in pago haud procul di-

flante rurfus velut femianimem offendit, ficque devirtute ra«. |

dicis hujus defatigante fatis fuperque cft factus certior.
SCHOLIUM. |
T) Egi vegetabilis virtutem in hominem fe exerere non fal.

tem,dum herba in fubftantià affumuntur, vel liquidis in-. [E
funduntur, fed & dum fluidum athmofphzris eorum imbui. |?
tur, exemplo datoilluftratur: in fubftantià dum aflumuntur, |.
partes corporis flabiles magis roborare;iniinfuüfo vagas felicius |.
corrigere, in fluido autem volatiles potentius afficere credibi- |^
le cít ; immediatum enim eft aéris ceu vehiculi corpufculo ||
zum odorifererum per motum ex odorato corpore prodeun- |.

tiu

| ERU C EEDNI TROIS
BE eres Radicts Carlina vits defatiaans, ^ ^ 1 ^ 403

tium & fpirituum commercium, ita ut pro ejus varietate €
varià corporum ambientium habitudine diverfiffimé fpiritus
afficiantur, etiamfi cum Hoblefto Element. Philof. fest, I. part. IZ".
cap. XXLX. p.m. 249, falcem ftatuerimus olfa&tionis caufam effe

. motum partium odorati fimplicem absque ullà é toto fuo ef-
fluxione, quo motu propagetur per medium aérem motus fi-
milis ad usque organum , qui per fe non fatis eft vehemens ad
excitandam fenfionem fine aéris per refpirationem attractios
ne. Quidquid fit; miram effe efHuviorum fübtilitatem,miran-
dam magis varie determinatam naturam, infignemque effi-
caciamex Ingeniofifl. Anglo Ro£. Boyle quivis facilé confitebi-
tur: plurimum equidem intereft ex Harvesuz fundamentis,
... ut quis ex laudabilibus cibis fanguinem purum , nitidum &
laudabilem conífervet; verüm & non parügproderit ad cor-
porisrobur confervandum, ut quis fluidi M fubftan-
tiam quoque probeéattrendat, nequeenim veneno faltem intus
affumpto ; fed & refpiratione haufto, exemplo chirothecarum
venenatis corpuículisimbutarum ; quz Regiam perfonam in
Gallià oliminterfecerunco; quis ad Orcüm mitti poteft. Ex ho-
rum veró confideratione putacitia fafcinatio ope radicis hujus
inftituta in auras exhalabit 5 quid. ni enim corpuícula exha-
lantia cum interfpersá certà materiàfubcili fpiritus immediaté

- ferientia, eos ita potucrinc immutare; indue alienum motum
- «prouc & non raró obfervavic in praxifuá Fig. Hoffmann. Clav.

- scbród.p-z.231. decoctum hujus radicis in brodio quibusdam
- yomitum moviflz) difponere , uc à debitá fyftafi, vigore & ex-
panfionenonnihil remifcrinc;id quod cum Neurologia Z7/;-

| féana, tum refpirationis modus à 74ayovv traditus, tum & mce-
thodus medendi CJ. Hagzemanui , quà ex alceratione &impra«

» gnatione aéris variá diverfi in corpore cientur effc&us, cla-
xiüs ob oculos fiftunc. — Vid. Rees. Animal, Sect, I. Art. V I1.

Ecce 2. ^^ OBSER.

404 Obf CLXX. Oleum feu fhirituefalpburis absa, igne prapavatus. ——
OBSERVATIO CLXX. S

D. HERMANNiI NICOLAI GRIMM.
Oleum feu fpiritus fulphuris absque 1gne
praparatus. j DOLI
(7x Piritum fülphurisper campanam conficijam dudum no- |
&,. tum, fed absque combuftione talem impetrari, aliquid
"$novieft. Id mihi eximprovifo contigit perlu(trand in-
7 fignem minere fulphuris acervum in infula ;, Unruhe
nuncupata; extra Bataviam ,quo navibus ex Moluccanisinfu-
lis afportata fub dio relicta fuit, cujus aliquot frufta curiofis
- deftinare laboribus decreveram, | Dum autem oriadguftane
dum ejus s ; jucundiorem ejus aciditatem
fenfi, que mead ulteriorem ejus experientiam invitavit. | Ma-
teriz proindeilli aquam pluviz deftillatam fuperinfudi , leni-
que ad digerendum in Balneo Marie caloricommifi, aliquo-
tieseaándemr movendo; ut commodiorindeextracliofequere- |
tur. Peractisaliquotdiebus decantatam indeaquam &filtra-
tam per Balneum Marie abítraxi ; remanfic in fundo liquor
acidus coloris aurei, vulgari fpiritu fülphuris longé nobilior.
Hunc per retortam agere conftitui, qui eleganti cryftallino co-
lore percranfiit, exiguá poftfereliGá terrz albe portione. Sic
naturali vià impetratus fuit ifte fpiritus, quialioquincitrala- E
borem &combuftionemacquiri non poteft. Rarumhocna-
ture monumentum e(t, quódacidum tale adeó apertum repe- E
riatur, cujus minera pura fatis & fquamofa, porofalevisque [E
duriufculisincermifta glebis, quibusfulphur nitidumadhzret, E
Matrix ejus ad attractionem fulphurearum ex aére particula-

rum fatisaptae(ít; Montanaifta regio; ubi effoditurad perco- |
quendum eam commoda foli obverfa eft,ut continuis deftilla-
tionibus, cohobationibus, circulationibus & tandem concen- I.
cratione cantó pretiofior artificiali ifto fpiritu evadat; quiaSo-
lem pro patre, pro matre Lunam agnokcit,

OBSER- |.

m—— p T

C EIN I DASRES

.— Olfferv. CL X. XI. Ex quibus partibus Ambra gryfea confiflat.. 403

OBSERVATIO CLXXI

/. D. HERMANNI NICOLAI GRIMM.

-. Exquibus partibus Ambra gryfea
confi(tat.

r ula circa hujus fubje&ti originem inter doctos dubi-
8 tatio effecit, uc per ignem idexperiremur. Ambre
B proindeuncíam unam Retorte vitrez indidi, adapta-

A. roquecum luto recipienteigni commifi libero; pra
miífo tamen leniffimo calore; exivit liquor aqueus ; fubfe-
quente paulum fortiore , Ípiritualis fucceffit liquor & flavi
oleum coloris. Intenfiore calorefalis quoquevolatilis exiguam
portionem accepi , nil alio; licet diutiós urgerem , fubíequen-

te; refiduum quod fui; picezeracforma: humoresquitranfiée —

re, aceto ex fuccino deftillato conformes fuere, nifi quod olei
odoríuavior &falvolatilefuccinofimilius, ExindeAmbram

nil cum corporibus animalibus ; ne dum mineralibus, ^

fed vegetabilibus ratione qualitatum & un&uofitatis habere
commune, judico, idqueeó, quiain plerifque lignifruftis ob.
fervavieandem , quá perlitafuere unctuofitatem , quz cfluens

ex truncis arborum littoribus adnafcencium delabitur, &íe |
- fubtiliffi misà fole calcinatis coralli arenulisatque aliis materiis.
-mifcet , tandem inlittore comparet , duritiemqueconvenien-

tem maturam & perfeiam folis a&risque beneficio acquirit.
In regionibus orientalibus multa cadunt pretiofa odora.

|. ta multisque etiamnum incognita gummata, quz cum arbo.
| ribus in lacus vicinos abripiuntur five calore folis liquefacta

" defluunt, unde iterum ex arenis elevata confpiciuntur. Am.

| brafiquidem in diverfis Indi locis inveniturin Japan, in infu.
lis Moluccanis, Mauritii, Ney kotarres , in Summatricis occi.

- dentalibus finibus, in infula Borneo & Caep Commoriis prope

Mallàber fitis,

Eee 3 | Ambra

406 ^ Obférosto- CI EXTIL: 2 000)
Ambra folvitur in fpiritu vini, poft fe copiofam relin-
quens nigram piceamque materiam ab ceoindomitam, Hic.
Ípiritus candem fedimentum quoddam album, nubilofum,
poftfe relinquicíe paulatim magis magisque coagulans in for-
mamcollium montiumque, quod exficcacum terram prafen- |
catfoliatam fplendidam, afpectudjue jucundam , ut facilé ad-. |
duci patiar, talem unctuofitatem quasdam in undis pinguedi-
nes inibi natantes fpermatis inftar ceti fibiaffociare & cum tis
feunire. Cl.Do&Gor Willem. de Rhyneex Japonia redux, ÁAm-
bram inbalenis ibidemincredibilis magnitudinisreperirimi- |
hiretulit; ut pleriquelocum fuum natalem in Cetaceo genere |
habere credant eandem; quod fidem apud me non meretur. ]
Licet enim Ceti paflim mare pererrent, Ambramqiue quam:
visobviam deglutiant, quein ventre eorum calefaQa in mol-
liores ejusdem partes fe infinuet, cujus copiam tandem exten-
fio fubfequatur, fatis ponderofa camoris inftar vaftis hincin
Ceto eandem crefcere deinceps & augeri credidere, Predictus |
Dominus von Rhynec latiüs ea dere fcripfit ad Excell. Olaum |
ut / Borrichium Hafnic Medicum, & inter Acta Danica relatio ifta
fueritrelata: meura tamen hac Calculum nonimpecrabunt,

: OBSERVATIO CLXXIL.
-D. HERMANNI NICOLAI GRIMM,
Vermesrarrlucentes. — —

yw N plerisque Infulis Coromandel , Ceylons, Java aliisQue |
B permultislocis inveniuntur vermes & mufce, quz vefpere |
"? G nodu turmatim hinc inde obverfantur. Earum veró |?
à (ltem mentionem facere mihi placuic,'qu& in Coroman- |
deluná(alrem vicefui contemplatus. In Sylveftribus (pius. |)
ad rariora perveftiganda commoratuslocis, quin & venatio- |.
nibus nonnunquam delectatus fui, ícd dum obfcura in nocte |.
luminofi quidpiam obfzrvavi, cujusadípectu mirum dele&ta- |.
3 tus |

TT AC ixtetite Da Jv BA dn oc) pO 34e on ^ * ,
CEN c : : A - b H

is : 2 Fermer vari fucentes. - | 407

- tusfui in modum 5 propius accedens quendam illius notavi

motum , ideoque immotumillud reliqui ; quoad dies appro-
pinquare coepit, tunc intuitus inveni vermes lucem talem
prafentaffe; conglobatos coloris Scarlatici fericeiin rocundam
formam convolutos, in quibus necoculi , necalz, nec pedes

animadvertebantur. Aliquot calium vermium cum modi.,

p»

co, cui incumbebant, terra mecum domum deportavi , ex eo-
rundem lumine porro delectationem capturus, & inditis in
phiolam vitream iisdem per menftruum fpatium tantum
fplendoremaffecutus fum ; cujus beneficio & literas exarare & |
legere potuerim 5 ab eo autem tempore cum vita & lux eo- -
rundem defecit. Quaritur nonimmeritó, unde cantam con- :
ceperint illuminationem? mearbitro provenire eandem cre-

: diderimex fubtiliffimis & maxime volatilibus fulphureis & ni-

trofis particulis aéris ab iisdem ad fe attrattis & concentratis
originem ducere. Confimilem feré fplendorem in Infula
Ceylonobfíervaviapud Scorpiones leviter compreflos , quoad
liquidi quid ex iis efluat; qui deinde liquor fülphureum lu^

- men exhibet, veneni fui ardentis fulphurei indicium , ut quis

ab iis ictus, tanquam ab aqua forti, veloleo fulphuris aut vi-
trioli, vel cauterio actuali fuifle lcfüum fe putec..— Hujus porró

- nature tale eflfe venenum demonftratillius alexiterium, quod
- ex volatilibus Alcalibus falibusacquiritur, curn modico fcilicet
A. Sal. Corn. Cervi theriacx admifto , &ícarificato vulnerato lo-
- coadplicito, non negle&to fudorifero,

p. lheriace 5j. |
Sal. C. C. 5d. | n
Volat. oleofi rad. Cingam. Sylveft,
Zerumbeth,;à. g. v.
. Aq. Zedar. 3ij. Mf.
Ww Offero, hec indagatoribus cuüriofis penitius
WW hecce perfcrutantibus. Figura & magnitudo
talis eft, quam damus. |

OBSER-

408 | Obfervatio CLXXIIIL Anatome Coralloider. — d
OBSERVATIO CLXXIIL
D. HERMANNI NICOLAI GRIMM.
Anatome Coralloides. ——

f- AgnamCoralliorum varietatem mareoffert,precipué
B veroinSummatreorisoccidentalibus, orbem quippe
à fubterraneum cum fumma ádmiratione in undis
& animadverti, turribus, domibus, montibus, vallibus,
arbuftis & fylveftribus receflibus ex variis coloribus & formis
conftantem. In mundo hoc fubterraneo velfubaqueo varii
pifciculi , virides , coerulei, rubri, flavi ,gammari , echiniaqua-
tici, hujusque generis plura continentur, qua.perignem ad
examen revocarelubuittàm mollioris , dum fuerunt, fubftan-
tiz, quàm coagulat. Corallium quoddam rubrum , à nobis
pfeudo- corallium articulatum nuncupatum , fpiritum , fal
volatile & oleum dedic nigrum, ficutcornucervi, quod cum
fpiritu vini re&ificatum ftabit, inloco medicinz cujusdam ce-
lebris. Quod porrófuit durius & coagulatum corallium, ex eo
liquorem elicuialcalinum absquefale volatili 8 oleo, fed mate-
riam fuligineambrunam ; liquor ilie omnes fpirituscorroden--
tes,aquam fortem, oleum fulphuris, vitrioli , aciditatefuá pri-
yat,camque abforber. Alia coralli fpecies equifeto fimilis,
quam equifetum marinum nominare decrevimus; confimili
nos beavitfpiritu. Aliud iterum corallium lignofum intus,
Ebeni inftar nigrum ,- extus veró lapideftente grifeo cortice
obductum , quod Ebenum marinumlapidefcentecruftà nun- |
cupabimus, fpiritumacidulum alcalinum,; cum craffo nigro- |
queoleofoetorem confimilem iis; quiex ponderofis iftislignis |
Guajaco &c, prodit, reddente; largitum eft, Tale à fua car- |
ptum radice , linguzqueadmotum , inftar potentis Alcali lin- |
guam aduffic: inde ex forti fubterraneo effervefcente volatili
Alcali idformam, colorem atque originem ducere, fed ex fali-
norum marinorum inícinvicem agentium ebullitione Copa ,
| | d tale [E

ib Coran cerulei.

!
4

woes M m P

Eom

. Obferv. CLYXIF. "Univerfalis Medicina T imoreforum. | 409
tale & vegetantem virtutemacquirere, vincente alia filia fale
- alcalino, quod in majori fe prodic quantitate; in minore veró

fale marino, unde perfedionem duritiemque fuam acquirunt, -
judico. Eousque attigit meum in talibus inquificionis ftudi-
um , ut benevolo pateat Lectori , qui ad Tin&uram Corallio-
rum adipifcendam fuum applicatanimum, eundemumbram
tin&uraloco accepturum efle. Illo veró foenoris loco falem
exinde volatilem & fpiricum alcalinum fecundum defcriptio:
nem noftram omnibusaliis hujusmodi tincturis praeferat.

OBSERVATIO CLXXIV.
D, HERMANNI NICOLAI GRIMM,

Univerfalis Medicina Timoreforum.

Níulz Timoris non procul à Java diffite incole quodam
gaudent remedio, plurimis, fi non omnibus morbis, licéc
graviffimis curandis apto; ab iis Belelingen dicto, pingui
lafcivoque , inftar hépatum pifcium exiccatorum odore,
ideoque ab iis, ceterisque fuis vicinis fanguis pifcium indigi-
tato habitodue. Verüm à Chirurgo quodam inibi aliquan-
diucommorante mihi relatum eft; fanguinem talem id non

— effe; fed vegetabilequodpiam, fcopulisin profundo innafcens
'! àb illius loci incolis certo anni cempore colle&um: porró id
etiam Ontrenti Larentorique, & fub templo Lamahafe ver-
"fus occidentem ad 5. vel 6. orgyjas fub aquis ab incolis ex
' fundo maris adportari 5 cujus materia vifcida & fpermati ra-
'" narum non diffimilis , nifi quod fufci coloris vifcidiorisáue
'^ fubflantiz fic , ut cultris difcindi poffit. — Pe»pacaa I
'" éandem coquendo in aqua fluminis, usque dum non amplius.
' fpumefcat, rejiciendo fübinde feculentiam iftam, & ad juftam
' confiftentiam exhalando. Pofteà infundunt lignis de Bam-
" busexcavatis, Soli eamopponendo, donecexiccata & ad ven-
'— ditionem idonea reddita in varias hincinde regiones deducta

|. diftrahicursatquein lucrum füuumid Pob ie SprDeem
| à | F ff i

f
|
'

- 40 , Olfervatio CLX XP. |
in febtibus,colicis;dyfenteriá;pleuritide,afthmate,torminibus
à partu, fanguinis coagulati refolutione, apoftematibus in-
cerniscum vino autfpiritu viniin frigidis; in calidis veró cum
aquis à 5j. ad Bij. propinantes. SR

Ad examen ignis revocatum id prater fal quoddam vo-
latile, oleum infüper aurei coloris copiosé , cum exiguo fale
acido fixo, tánquam corpus quoddam animale dedit, & ex ple-
risque aliis coralliis taliaimpetravi. Hacce proinde medici-
natali non fruftra dotata virtute eft; quia; qua fale volaciliab-
undano precateris commendata celebrantur.

OBSERVATIO CLXXYV.
D. HERMANNI NICOLAI GRIMM, |
Coquo de Maldive & Mofambique.. Cor- |
cexSantali citrini. Rufaà Raynigri&albi. — |
Cort.Soeda. Cortex contra Pleuri-

tidem.

, Uo rnucumgenera imparis quantitatis & duritiei, fed |.
B paris à Portugallenfibus & plerisque Indianis efti |.
B mationis ceníentur contra idtus venenatos, morfus |.
/ ferpentum &animalium venenatorum, atque vene- |.
na intra corpus fumta,; quin & calidas & depaícentes febres, |.
quarum 9 (i. 5j. & aliquantó plus, pro dofi inferviunc. Nu- |.
cleus facis durus eft, inftar fecalis; Maldivienfis infantis caput |,
sDdgniendiee equat; venditur magno pretio. Altera veró |.
ovum gallinaceum refert , ejusdem prorfus duritiei que fi jJ
cum ferra diflecatur, cavitatem cordis forma reprefentat: Cor» |. .
ccx criangularis, nux ipfa oblongarotundaapparer. - E
. . CortexSanali ciini, Ex Infula Timorab Hollandis plu- E.
rimum fantali flavi comparatur , cujus arboris plures cortices | |
infimul adferuntur àPortugallenfibus & Topaffinis, Hicolo-| .
Hs

. Ciquo de Maldive t2 Mofambique. Cortese Samtalicitvini dc. A11
ris lant ex rubro bruni, pingues & ftcci, magnaque apud eos
commendationisin menfium obítru&tionibus partuque diffi-
cilià 5j. ad 56. Pulverifati cum vino calido affumunrur mané
veíperique. | i

RufaRaynigri&albi. Nigra bec radix liquiritiam fere
emulatur, nifi quod intus calcem quandam prefentet cum fa-
pore amariuículo ex dulci premiffo. Facilé in pulverem redi-
giturpropter fuamfriabilicatem,magnoque in morfu & ictibus
venenatorum animalium medendis habetur in pretio , eciam
in calidis frigidisque febribus, cholera, colica & tuffi. | Extrin-
- fecus in eryfipelate & inflammaríonibus tritacum vino in frig
dis, velaquá in calidisaffeGibus ,affumto nonnunquamin eo-
rum locum fpiritu vini, vel aquà rofarum , multum confert,

Alba in fputo fanguinis, apoítematis internis, febribus &
punc&urisanimalium ad 5j. 56. & ultra commendatur.

' Cort, Soeda. | Correx ifte in magnoab Indishabeturpre-
tjo; Experientia illos docuit, magni efle ponderis, i(tum in dy-
fenteria , luxu fanguinis & quacunque corporis parte, in heGti-
ca & phthifi pedorisquedifficulratibus — In febribus eandem,
quz china china;obrinere virtutem creditur: in vulnera pulvis
illiusinfpergitur: cum aqua tritus 5j. ponderispro dofizgro-
|" £isexhiberur, Extrinfecusin fracturis virtutem eximiam exer-
|. een particulam illius corticisin Arack aut ejus defectu inaquam

. calidam imponentes; emollitamquecirca vulnusliganco quàm

| optime poffunt, Pretereà hunc corticem calidiufculz effe
!narurz & repellencs virtutis, obque idad fracturas reftituen-

! dasapprimé proficuaz, conftat,
« .. Cortex contra Pleuritidem, — In India fimplicioribus
; Portagallenfes utuntur medicamentis , à crebra experientia
edocti, przaliis compofitis, multüm fibi commendatis, E quo--
- rum cenfu hunc inprimis corticem pawo de portada dictum,
quafi lignum contra puncturas (cortices quippé quosvis no-
mineligni appellant) excollunt, qui coloris fubflavifubftantie
'!: eraffioris ,faporisamari ,friabilis confiftentiz, cantoquead puli-
| rt s Rff 2 veriían-

dum cow JObfervatio CL X XP I. |
verifandum facilioris. /Egrocis 3(4. pondere cum vino affu-
mendum porrigunt; & extrinfecus pulverem iftum loco do-

Jenti vel cum Arack aut vino, in frigida intemperie; velcum

aqua fimplici incalidiore miftum benéque tritum illinunc.
OBSERVATIO CLXXVL
D. JOHANNIS CORNELII HOÓNNII,
Hiftoria miranda de virgine à maligno mor-
.. bo, interfecta, cum graviffimis poft
obitum fymptomatibus.

B cum metendi ergó fegetes alió fe contuliffet cum

dextram, nunc finiftram partem infeflantibus , qüorum co-

mes fuic valida fatis febris, & exeventu funefto maligna. Pa. |!
rentes & affines hoc perfpedto ad proprios lares eam deferri. |J
curant, &ad domum proprie habitationis reverfa,quia ma- |"

Jum invalefcebac, de divinis Medicis & auxiliis folicita effe coc.

pit, quando temporalibus, & curativis, pra divitiarum ino- |
pià; deftitutam fe cernebat; malo itaque quotidie ferociente, | '

, paucis ftipato fymptomatibus , confanguinei Parochum ad-
vocant; feptimá die fub vefperam vitam cum morte commu-
tando devoté pieque in Domino obdormivit, nullá przcun-
te phrenitide, nullo przfente lethargo , nullisque infeftanci-
bus maligna febris fymptomatibus, fed usque adfinem comi-
tantefaná & optimá loquelà. Poft mortem, eam , ut mos eft
ruíticis, inferetro collocarunt, cumque accenfis binis candelis
cereis vigilans tota gens pagi illius per noctem cuftodire de.

ercvit,

gr Ulier quedam ruftica; adhuc fponfa annos nata XXII. i:

8 fponío, aliisque confanguineis, coacta fuit cum reli- |
&. quis fub dio noctu dormire; mané factaà fomno li- | '
bera conqueri coepit de acerbiffimis doloribus füb diaphra. | '
gmate, de pungentibus atque lacerantibus morfibus, nunc |.

————— À -
zi m». e

io EE NUT PEN ROT.

a Er
uü
[
| ime

r Hifforia miranda devirgine à maligno morbo , intevfeéla, ec. 413
crevit. Elapfis o&to, ab egreffo fpiritu, horis, defunctum corpus

| intumefcere coepit ; iidemque cox&, femora , genua, malleoli

ac pedes; poftea pe&us, collum , facies, caput; humeri , bra.
chia, & candem manus fummopere increvere. Tumefacto

adeó corpore; exoreejus vehemens flatus, cum horribili fo.

nitu , & magnáà foecidiffimi humoris colluvie prorupit , ut ce-
rei, quiardebanc extinguerentur; hinc perterrita gens écu-
bili properavit, ad flammam denuo candelis reftituendam;
quo facto denuó unanimi confenfu ad defunctum corpus ac-
cedit, quod continuo emittebat ex ore infignem materie val.
dé foetencis copiam , adeodue totius corporis cumor exceffir,
utin eo alter oculorum medio crepuerit; cutisqdue dum tan-

tam molem capere non valeret , in hypochondrio utroque

diffiluerit, & digiti manuum medii per longum omnes rupti
fuerint , ut & vole manuum ambarum integre fervari non
potuere, non ceffante camen ob id, vel flatu, vel murmure, vel

exorecolluvieprodeunte, eodue res perfeveravit, ut lumina. -
ria denuó accenía ab exhalante fpiritu protinus extincta fue-
rint, quousque ex apertis feneftris cubile perflatum fuit aére
puriori. Diejam oborto, Soledue orbem irradiante ad tem-
plum deductum id cadaver fuitadeó monftrofum, utim poffi-
bile fuerit, quidquam ex eocognofcere. In itinere vefpillo-
nes obcuratis naribus loculum deponere; & fepe vices incer
fe mutare coacti fuére; donec ad locum cempli allatum cada-

- ver,in Eccle(íia permanere à Presbyteris facras ceremonias ce-
- lebrantibus, minimé paffum fuit pre ingenti foetore 5 fed in

coemiterio faltem peractis divinis precibus id humatum fuit;
quod inibi vefpillones cuftodierunt: vincula omnia; quibus

"|. alligata erant veftimenta, tumor infolens totius corpotis vio-

lenter disrupit. Hzc eft miferrima & mirabilis & veriffima
hujus defuncte mulieris hiftoria.

: ; H $ - 4 Sx ws [ A 7 :
[Exe communicatione per literas Doctoris Medici Siengjés. |

FX. OBSER.

up os OLfGrvatio CLEXXPI Bue eon

|OBSERVATIO CLXXVIL ————
p. JOH. GEORGII VOLCKAMERI
Sectio Calculi veficz, in Viro quater
celebrata. -

*(Irchz Noricorum mercator quidam eximius, Paulus
&erfcb / calculo vefice laborans, ingravefcentibus fub.
inde doloribus ob fuppreffam coucs urinam fpem can-
-& demfíàaluüscerram in fectione pofuit; quam in fe fufce.
pit Georgius Gentnerus, Lithotomus, f1 quis alius; circum-
fpe&us & ineaarteinfignis. Prima proinde vice Ann. 1674.
2. OGbobris die, implorato divinoauxilio, novaculam perinza
admoveri paflus fuic, duabus pené cum dimidia horis exa&tis
pregrandem enixus eft, poft vehementes fpe tractus, ealcu-
lum, non finelarga fubfequente hzmorrhagia lammaque vi-
rium ja&ura & univerfi corporis debilizate. Difficilem hanc
&fecere curationem arenulz, per vulnus fubinde effluentes,
quz multum coníolidationem vulneris retardatunc, — Lapis
cxemptusforraz adpicte cum fex drachmis unciastresadzqua-
yit. Gentnero adíLitic manus porrigens auxiliatrices Geor-
gius Prodmannn, chirurgus noílrez civitatis , celebris Practicus,
Aliquandiu exinde patens levamentum quoddam fenfit,
quamvis per vulnus continuó quedam manárintguttulz, in-
dubiinon debite, proprerarenulas, coalefcentiz teftes, unde |
nova paulatim incommoda circa veficam illius fubortainte- |
gram pollicerireftitutionem non potuere. md |
Ingruente anno 77. cüm doloribus gravativis & punoi-
'tivisatrocibus ille denuó, urinztoties redeuntefuppreffione, |
nimium urgeretur, ad iteratam refugere íeCtionem, prioreean- |f
dem Lithotomo maximopere diffuadente, victus camen in- |f.
tenfis doloribus;26. Januarii poft mediam noctem coa&tusfuir, f
& fecundam hanc operationem à di&to Georgio Prodmanno

pati

LS.
ER

SY:
Ses

WNCRT
We

NS
S MCANSS

S ex
SUN
PEN

Tw a
EASNCN

NNCUNS
NEL

4 nj.
E oa

nU vr J
VRTETOR at Ane oi

» Sr
E LE EDI
E Pd

"Sethio Calculi ve[fca , ia Vivo quater celebrata. 41$
patoquam prafíente folà conjuge fuà ingenua devolutá, cum
juvene chirurgi, dum heroico prorfus animo icirierarium ca-.
theterem fuá manu direxicfortiterfuftinuit. Re feliciter &ex
voto pera&á accitus egoillicófui , fumptomatum vehementiz
obviaturus; quz exoptato remediorum ufu & fücceffu paula-
tim evanuére ,meliusque illefe deinde, quàm ante hac habere
coepit. Lapillorum exinde exemptorum ingens multitudo
uncias duas cum duabus drachmis pondere equabat. forma
obícuré gryfez cortices illi emulabantur confractos , fubfe.

.quente multoties infigni tenacis & fat vifcida picuitz copiá;

unius & duarum

cui crebrz (e jungebantflatulentiz, padenti fatis moleftz. So.
latio ipfi fuereinjectiones decocti hordei cum vitello ovi, oleo
ovorum & hypericonis mifti; Aquacitratacum cinnamomo
& faccharo , & decoctum chinz fiti reftinguenda fuffecit zalvo
cum enematis fübinde fervatà lubricá.

Vix biennium peractum eft, licécfepluribus prafervare
lichontripticis ftuduiffec; denuo tamen graviffimis divexatus
calculifymiptomatis tertiam admitcereadactus fuit fe£tionem,
quaanno78, 9. Januarii die intra fefquihoram felici Prodman-
nidextrá, meduobusque cjus miniftris prafentibus fuitfinita.
Dura fatis & quafi uoces cum cohlearifuitexempta, uncie

rachmarum pondere, maílà; quz pauló
poftintophum induruit, fymptomatisnon tantopereeundem

'exercentibus, Tertio veró poftíectionem die peniculus vul-

D S Saa
" -

neri immiffus ad articuli digiti longitudinem nigreícere vifus

fuit, non citra gangrene metum ; quem ope injectionis ex
feminibus frigidis praeparat aliquoties repetitefuftulimus, fe-

lici cum fucceflu & veloci. Flacibus iterum in vefica tentari

miré coepit, ut fepius ligaturz folutionem defiderárit, iis ca-

men nullá refiftere arte potuimus, latente corundem in vefi-

«am ingreffu, Intra fex feptimanas denuó ambulare coepit,

impetratà paulatim priftiná valetudine, GG quám antehac.longé
meliori, ut fein portu navigare fumméfuericletatus, fupremo
pro tali clemencià períoluris Numini gratiis. e

Load | Sed,

| A416 Obfervatia. CL XX I. VRBE
— Sed, ut vixaliquid abomni beatum effe parte poreít; ità
& optimum hunc Virum per binos faltem annos fpes recupe-
rate ex integro fanitatis,fatis vanaladtavit. Anno fiquidem
81. 4. Februarii nephriticis rurfus victus doloribus , dirirate
fectionis non abfterritus denuó id officii exequente. Prod--
manno, adfine fuo, me juxta cum duobus miniftris prefente,
f: caliencheirefi invi&o iterum fubmificanimo, quz ad quin-
que hore quadrantes exercita felici cum fupremi Numinis au-
xilie iterum fuit pera&ta. Calculi complures ad ij. 3j. poft
iliam exempti fuere fectionem; doloreque ille infeftatus tertio
die poftinjectionem in veficam olei ovorum & hyperici, cum
melle rofato , faccharo & julepo rofato quietem fenfit: Quin-
to exiguus, quem fexto duo majores fecuti fuerelapilli. De-
cimo omnia cellavere fymptomata , praeter falivationem poft
uium Mercurii dulcis cum Cinnab. nativo & ocul.cancr. pre-
paratis permifto5 pro lenienda alvo adftricta aliquoties ab ipfo
allumti, quz per pluresdies fatis ipfifuerat molefta. XXII. Mar.
tii circa plenilunium tantam virium jacturam: perfenfit , uc
omnes deipfius vita conclamatum efle crediderimus.Sed poft.
hac ad meliorem redire coepit ftatum, ucfequente X. Aprilis
in cemploiterum comparuerit, protanto beneficio Deo Opt.
Max. ex indimo cordis fui penetrali agens gratias. Subfe-
quenti luce in vicino fuo horto noviter conftru&to cum ami- |
cis fe recreavit, domumque cum iisdem commodé fatis re- |
verfus fuit. Duodecimo veró Aprilis circa vefperam info- f.
lenti correptus fuit horripilatione, le&tumque fuum repecit, B
qu& duravit ad quinque horas ; remittente dein paulatim ri» |
gore, eftum perbrevem fenfit. — Pretiofa facis in falutem Dn. |
egrotantis ordinata fuere medicamenta; fed incaffum omnia. |
Tories fiquidem reverfus fuic horroriíte, interpolatis tamen, |^
non certis vicibusquiomnem elufit opem operamdiue quoad |.
delatfacrum confüumptumque tandem ad obitum deduxit pa- f
tientem, quar

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Texts

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Miscellanea Curiosa, sive Ephemiridum Medico-Physicarum Germanicarum Academiae Naturae Curiosorum"

See other formats